Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қостанай облысы — Қазақстан Республикасының солтүстігіндегі әкімшілік-аумақтық бірлігі. 1936 жылы 29 шілдеде бұрынғы Қостанай мен губернияларының негізінде құрылған. Облыс орталығы – Қостанай қаласы. Жер аумағы 196 мың км².
| Қазақстан облысы | |||
| Қостанай облысы | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Облыс орталығы | |||
| Аудандар саны | 16 | ||
| Ауылдық округтер саны | 156 | ||
| Кенттік әкімдіктер саны | 3 | ||
| Қалалық әкімдіктер саны | 6 | ||
| Ауыл саны | 492 | ||
| Әкімі | |||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Координаттары | 53°12′ с. е. 63°38′ ш. б. / 53.200° с. е. 63.633° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 53°12′ с. е. 63°38′ ш. б. / 53.200° с. е. 63.633° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
| Құрылған уақыты | |||
| Жер аумағы | 196 001 км² (4-ші орын) | ||
| Уақыт белдеуі | UTC+5:00 | ||
| Экономикалық ауданы | |||
| Тұрғындары | |||
| Тұрғыны | ▼ 832 110 адам (2023)(6-шы орын) | ||
| Тығыздығы | 4,2 адам/км² (9-шы орын) | ||
| Ұлттық құрамы | қазақтар — 41,87 % | ||
| Сандық идентификаторлары | |||
| Телефон коды | +7 7142 | ||
| Пошта индекстері | 11xxxx | ||
| Автомобиль коды | 10 | ||
| ISO 3166-2:KZ коды | KZ-KUS | ||
| Басқалары | |||
| Әкімдіктің мекенжайы | Қостанай қаласы, Әл-Фараби даңғылы, №66 | ||
| Қостанай облысының әкімдігі | |||
|
| |||
 Ортаққордағы санаты: Қостанай облысы | |||
 |
Географиялық орны
Қостанай облысы солтүстік-батысы мен солтүстігінде Ресейдің Орынбор, Челябі, Қорған облыстарымен, шығысында және оңтүстік-шығысында Қазақстанның Солтүстік Қазақстан, Ақмола, Қарағанды және Ұлытау облыстарымен, оңтүстік-батысында Ақтөбе облысымен шектеседі.
Рельефі
Облыс аумағы негізінен жазық дала. Солтүстіктен оңтүстікке қарай тым созылып жатуына байланысты (740 км) әр түрлі физикалық-географиялық белдеулерден тұрады:
- батыс жағында Орал маңы үстіртін (250-400 м);
- солтүстігінде Батыс Сібір ойпатының (150-200 м) оңтүстік бөлігін;
- оңтүстігінде Торғай үстіртінің басым бөлігін (250-300 м);
- қиыр оңтүстік-шығысында Сарыарқаның батыс бөлігін (450-500 м) қамтиды.
Орал маңы үстірті негізінен, шығысқа қарай еңісетене келіп, солтүстігінде Золотая сопка (Алтын шоқы) тұсымен, оңтүстігінде Тобыл өзенінің жоғарғы ағысының аңғарымен шектеледі. Мұның оңтүстік жағында жекелеген шоқылар (Жетіқара тауы, 414 м, т.б.) кездеседі.
Батыс Сібір ойпатының оңтүстігін көл қазаншұңқырлары бар Қостанай жазығы мен Обаған-Есіл суайрығы және Есіл жазығы алыпжатыр.
Облыстың оңтүстігіндегі Торғай үстіртінің солтүстік бөлігін көл қазаншұңқырлары мол Солтүстік Торғай жазығы (Құсмұрын көлінен Тобыл өзеніне дейінгі суайрықты), орта бөлігін Сыпсыңағаш қолатымен және Өлкейек, Қабырға, Теке, Сарысу өзендерімен тілімделген Торғай үстіртінің орта бөлігін қамтыған. Мұндағы суайрықтарда Қарғалытау (310 м), Теке (262 м), Қызбелтау (219 м) және Сарыадыр (360 м) төрткіл тау жұрнақтары, қиыр солтүстік-батысында Қоңыртау таулары орналасқан. Торғай үстіртінің жалғасы саналатын Оңтүстік Торғай жазығы Сарықопа көлінің оңтүстік бөлігін қамтиды. Ол Торғай мен Ұлы Жыланшық өзендерімен тілімделген.
Облыс аумағының бір ерекшелігі - оның қиыр оңтүстік-батыстан солтүстікке қарай Торғай, Сарыөзен және Обаған өзендерінің аңғарларын қамти отырып, Тобыл өзеніне дейін жететін ұзындығы 700 км Торғай қолаты жатыр.
Облыстың ең биік бөлігі шоқылы келген Сарыарқа бөлігі. Мұнда Қарақұс (Шарықты шыңы 397 м), Көкшетау (478 м!, Қайыңдышоқы (569 м), т.б. көптеген тау шоқылары кездеседі.
Ұлы Жыланшық пен Қараторғай өзендерінің суайрығын Жыланшықтүрме қыраты алып жатыр
Кен байлықтары
Қостанай облысы кен байлықтарына өте бай. Мұнда магнетиттік және оолиттік темір кендерінің, бокситтің, алтынның, никельдің, асбестің, қоңыр көмірдің, құрылыс материалдарының (цементтің, флюстік әктастың), доломиттің, отқа төзімді балшықтың, қыш және кірпіш балшықтарының, әйнектік құмның, граниттің, диориттің, құмтастың, т.б. мол қоры бар.
Климаты
Облыс климаты тым континеттік. Қысы суық және ызғарлы, қаңтардың орташа температурасы солтүстігінде -18-19°С, оңтүстігінде -16-17°С. Кейбір қатаң жылдары -40°С-тан да төмен болады. Қысы ұзақ, қар жамылғысы 5 айға дейін жатады.
Жазы біршама , шілденің орташа температурасы 19-20°С. Кей жылдары 35-40°С-қа дейін жетеді.
Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері солтүстіктен оңтүстікке қарай 300 мм-ден 170 мм-ге дейінгі аралықта, оның 70-75% -ы жылдың жылы мезгілінде жауады.
Облыста қуаңшылық болып тұрады. Кейінгі 50 жылдың мәліметі бойынша қуаңшылық әр 10 жылда 3-4 рет қайталанған.
Желсіз күндер аз. Желдің жылдық орташа жылдамдығы солтүстігінде 4-4,5 м/с-тан, оңтүстігінде 5-6 м/с-қа жетеді. Солтүстігінде оңтүстік-батыс және оңтүстік желдер, оңтүстігінде солтүстік және солтүстік-шығыс желдер басым.
Топырағы
Қостанай облысының аумағы үш ірі топырақ белдемінде орналасқан:
- солтүстік жағын қара топырақ, ал оңтүстік бөлігін сұр топырақ белдемі алып жатыр;
- қара және қоңыр қызғылт топырақтар облыстың солтүстік және орталық аудандарында егін шаруашылығы мен мал шаруашылығын өркендетуге қолайлы.
Облыс жеріндегі топырақ жамылғысының бойлық бағытта белдемдік байланыстағы өсімдік жамылғысы таралған.
Белдемдері
Қостанай облысының солтүстік жіңішке бөлігін орманды-дала белдемі алып жатыр. Орманды жерлері негізінен әр түрлі бұталар өскен терек аралас қайыңды шоқтардан тұрады. Кей жерлерде олар едәуір алқапты қамтитын қайыңды орман өңірлерін құрайды. Дала белдемі әр түрлі шөбі басым селеу мен боздан тұрады, ал құрғақ дала белдемінде, негізінен, әр түрлі шөптер араласқан бетегелі-селеулі шөптер өседі. Дала және құрғақ дала белдемдерінің құмдақ топырақты жерлерінде қайың мен қарағайы басым Наурызымқарағай ормандары өскен. Наурызымқарағай шоқ орманы негізінде 1930 жылы мемлекеттік қорық (Наурызым қорығы) ұйымдастырылған.
Жануарлар дүниесі
Облыстың жануарлар дүниесі әр түрлі. Жыртқыш аңдардан - қасқыр, түлкі, қарсақ, күзен жиі кездеседі. Ақ қоян, ор қоян, , сарышұнақ, аламан тышқаны, қосаяқ секілді кеміргіштер көп тараған. Орманды дала белдемінде елік, оңтүстіктің шөлейтті жерлерінде ақбөкендер жайылады.
Облыста құстардың да сан алуан түрлері мекендейді.
Су торабы
Қостанай облысы өзендер мен көлдерге бай. Өзендер Тобыл мен Торғай және Ұлы Жыланшық өзендерінің алабына жатады.
Тобыл өзенінің алабына жататын өзендер (Үй, Тоғызақ, Әйет, Желқуар, Шортанды) бастауларын Орал маңы үстіртінен, ал Обаған өзені Торғай қолатының орталық тұсынан алады.
Торғай алабындағы өзендер, негізінен, Торғай және оның салалары бастауларын Торғай үстіртінен (Өлкейек, Қабырға, Теке) және Сарыарқаның батыс беткейінен (Сарыөзен, Мойылды және Үлкен Дәмді, Жалдама, Қарынсалды, Тасты, Ащытасты, Қараторғай, Сарыторғай, Үлкен Сабасалды, Сабасалды, т.б.) алады.
Облыстың қиыр оңтүстігінде Торғай өзені алабынан бастау алатын Ұлы Жыланшық өзені Жақсы Ақкөлге құяды.
Қостанай облысында 7 мыңнан астам көл бар. Олар көбіне тұщы келеді. Тұзды көлдер Солтүстік Торғай жазығында, Сыпсыңағаш пен Торғай қолаттарының орталық тұстарында шоғырланған. Көлдердің ең ірілері Торғай қолатында (Сарықопа, Күйік, Ақсуат, Сарымойын, Құсмұрын, Алакөл, Теңіз, т.б.), облыстың солтүстік-шығысында (Қойбағар, Алабота, Тімтуір, Жаншора, Биесойған, Сарыкөл, Сарыоба, Жасылбағар, Қарақамыс, Тоқта, т.б.), солтүстік-батысында (Шұбаркөл, Сасықкөл, Үлкен Бөрілі, Тоқтас, Жолжарған, т.б.), Солтүстік Торғай жазығында (Шыбындысор, Айқамыс, Қарасор мен Тентексор көлдер топтары, т.б.), Сыпсыңағаш қолатында (Қулыкөл, Кіндікті, Орқаш, Жақсыбай, Шоғыркөл, Мамыркөл, т.б.) және оңтүстігінде (Жалтырсор, Барақсор, Тентексор, Жаман Ақкөл, Жақсы Ақкөл, Ащы Ақкөл, т.б.) орналасқан. Кейбір тұзды көлдердің (Әулиесор, Сабынды, Қарабасты, Қарақалпақ, Жылысор, Балықты, Ақсуатсор, т.б.) емдік және курорттық маңызы бар.
Тобыл мен Торғай өзендеріне және олардың салаларында көптеген бөгендер мен суғару жүйелері салынған. Олар Тобыл өзені мен оның салаларында Жайылма, Жоғары Тобыл, Қаратомар, Қостанай, Желқуар, Шортанды бөгендері, Торғай өзенінде Албарбөгет суғару жүйесі мен Үлкен Дәмді өзеніндегі көлдетіп суғару жүйесі, т.б.
Жер асты сулары облыстың барлық жерінде бар. Олар мезо-кайназойдың құмды-сазды шөгінділері мен палеозой жыныстарында шоғырланған.
Халқы
Тұрғыны 886,2 мың адам, орташа тығыздығы 1 км²-ге шаққанда 4,5 адамнан келеді (2010).
Облыста 100-ден астам ұлт өкілдері тұрады. Олардың ішінде 34,9% қазақтар, 41,2% - орыстар, 11,9% - украиналықтар, 3,8% - немістер, қалған 8,2% - басқа ұлттар (2008).
Қостанай облысы халқының саны
| 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 984 551 | 1 084 383 | 1 220 750 | 1 017 729 | 919 558 | 913 435 | 907 396 | 903 178 | 900 333 |
| 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 894 192 | 886 328 | 883 333 | 881 544 | 879 454 | 879 941 | 880 776 | 881 456 |
Елді мекендері мен аудандары
Қостанай облысы құрамында 5 қала (Арқалық, Жітіқара, Лисаковск, Рудный, Қостанай), 13 кент, 16 аудан бар, 808 ауылдық мекендер бар (2010).
- Аудандары:
- Алтынсарин ауданы — Обаған ауылы.
- Амангелді ауданы — Амангелді ауылы.
- Әулиекөл ауданы — Әулиекөл ауылы.
- Денисов ауданы — Денисовка ауылы.
- Жангелді ауданы — Торғай ауылы.
- Жітіқара ауданы — Жітіқара қаласы.
- Қамысты ауданы — Қамысты ауылы.
- Қарабалық ауданы — Қарабалық кенті.
- Қарасу ауданы — Қарасу ауылы.
- Қостанай ауданы — Тобыл қаласы.
- Меңдіқара ауданы — Боровской ауылы.
- Науырзым ауданы — Қарамеңді ауылы
- Сарыкөл ауданы — Сарыкөл кенті.
- Бейімбет Майлин ауданы — Әйет ауылы.
- Ұзынкөл ауданы — Ұзынкөл ауылы.
- Фёдоров ауданы — Фёдоровка ауылы.
- Арқалық қаласы.
- Лисаковск қаласы.
- Рудный қаласы.
- Қостанай қаласы.
Экономикалық және инвестициялық әлеует
Қостанай облысы Қазақстанның қарқынды дамып келе жатқан өңірі болып табылады.
Облыс айтарлықтай экономикалық, өнеркәсіптік әлеуетке, тауарлар мен қызметтерді өткізудің үлкен нарығына, дамыған инфрақұрылымға, жоғары білікті кадрларға ие.
Қолайлы іскерлік климаттың маңызды факторы дамушы экономика болып табылады: облыстың жалпы өңірлік өнімі соңғы 10 жылда 5 есеге артты.
Қостанай облысының негізгі Өңірлік өнімдері темір өнімдері, алюминий кені, асбест, ұн, ауыл шаруашылығы өнімдері, кондитерлік өнімдер және көлік құралдары болып табылады.
Облыста республиканың темір жол өнімдерінің 90% - дан астамы, темір кенді шекемтастар мен асбест 100% өндіріледі.
Қазіргі уақытта облыс кәсіпорындарының сыртқы экономикалық байланыстарының географиясы 80 мемлекетті қамтиды.
Облыстың сыртқы сауда айналымы 2019 жылы 2 276,2 млн. АҚШ долл.құрады, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 13,2% - ға өсті (2 011,0 млн. АҚШ).
Өнім негізінен Қытайға, Германияға, Ресей Федерациясына, Швейцарияға, Украинаға, Белоруссияға, Өзбекстанға және әлемнің басқа да елдеріне экспортталады.
Импорттық өнімнің ірі жеткізушілері Ресей Федерациясы, Жапония, Қытай, Германия және басқалар болып табылады.
Қостанай облысы-аграрлы-өнеркәсіптік аймақ.
Қостанай облысының аумағы 19,2 млн гектарды құрайды.
Облыс аймақтағы ірі астық шаруашылықтарының біріне кіреді.
Қазақстан Республикасында республикалық көлемнен 30% - ға дейін астық шығара отырып. Жыл сайын орта есеппен 1,5 млн.тонна көлемінде әлемнің 33 еліне, оның ішінде 21 алыс және 12 таяу шетелдерге экспортталады.
Облыста жылына 2 млн тонна астық өңдейтін 70 диірмен кешені бар.
Машина жасау маңызды негіз болып табылады экономика Қостанай облысының жетекші өнеркәсіп саласы өңір.
Машина жасаудың ірі ірі кәсіпорындары: «СарыарқаАвтоПром» ЖШС, «АгромашХолдинг KZ» ақ, «Композит Групп Казахстан» ЖШС, «Олжа Агротехмаш» ЖШС, «Дормаш» ЖШС, «Дон Мар» ЖШС, «Костанайский Тракторный завод» ЖШС болып табылады.
Жұмыс істеп тұрған ірі кәсіпорындар
Кәсіпорындармен ауыл шаруашылығы техникасын, оған қосалқы бөлшектерді, комбайндарды, тракторларды, жеңіл және жүк автомобильдерін, автобустарды өндіру жүзеге асырылады. Қостанай облысында 5 қала құраушы кәсіпорын жұмыс істейді:
1. "Соколов-Сарыбай тау-кен байыту өндірістік бірлестігі" АҚ (Рудный қ.).
2. "Қостанай минералдары" АҚ (Жітіқара қ.).
3. "Комаровское тау-кен кәсіпорны" ЖШС (Жітіқара қ.).
4. "Қазақстан алюминийі" АҚ филиалы Торғай боксит кен басқармасы (Арқалық қ.).
5. "Қазақстан алюминийі" АҚ филиалы Краснооктябрь боксит кен басқармасы (Лисаковск қ.).
Индустриялық аймақ және бизнесті дамыту институттары
Қостанай облысының экономикалық саясатының негізгі басымдылығы инвестицияларды тарту және өңірде инвестициялық процесті дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау болып табылады.[1] Мұрағатталған 1 мамырдың 2020 жылы.
Қостанай қаласында аумағы 400 Га индустриялық аймақ дамуда.
Қазіргі уақытта индустриялық аймақ аумағында ауыл шаруашылығы машиналарын жасау саласында 2 жоба іске қосылды («Беларус» және «Кировец» тракторларын өндіру). Агроөнеркәсіп кешені мен машина жасау саласындағы жобалар іске асырылу сатысында.
Индустриялық аймақтың аумағында орналастырудың екі нұсқасы ұсынылады: гринфилд-алаң-инженерлік инфрақұрылымды жеткізумен жер учаскесі және браунфилд-алаң-инженерлік инфрақұрылымды жеткізумен және дайын өндірістік үй-жаймен жер учаскесі. Инвесторға тек қана құрал-жабдықтарды алып, жұмыс істеуді бастау қажет.
Облыста бизнесті дамытудың мынадай институттары жұмыс істейді.
«Тобыл» ӘКК» АҚ-инвестицияларды тарту және инвестициялық, оның ішінде әлеуметтік жобаларды іске асыруға қатысу арқылы Қостанай облысының өсу нүктелерінде экономикалық белсенділікті ынталандыратын Өңірлік даму институты. Ұйымның мақсаты Қостанай облысының өсу нүктелерінде бизнес-бастамаларды қолдау және экономикалық белсенділікті ынталандыру болып табылады. [2] Мұрағатталған 1 сәуірдің 2020 жылы.
Қостанай облысының кәсіпкерлер палатасы – аумақтық бөлімшесі, ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасының құрылған қалыптастыру мақсатында институционалдық негіздері өсуінің және одан әрі дамуының өтті. Кәсіпкерлер палатасы кәсіпкерлердің құқықтары мен мүдделерін қорғауға, бизнес жұмысының заңнамалық және өзге де нормативтік ережелерін қалыптастыру процесіне барлық кәсіпкерлерді кеңінен қамту мен тартуды қамтамасыз етуге бағытталған. Палатаның қызметі іскерлік, инвестициялық ахуалды және тұрақтылықты жақсартуға, өңірде кәсіпкерлікті жүргізу үшін жағдайларды дамытуға бағытталған. [3]
«Даму» КДҚ» АҚ – «Даму» Қорының филиалдары Қазақстан Республикасының барлық аймақтарында жұмыс істейді, жергілікті кәсіпкерлермен, қоғамдық ұйымдармен және жергілікті атқарушы билік органдарымен айтарлықтай жұмыс тәжірибесі бар. Ұйымның миссиясы Қазақстан Республикасында шағын, шағын және орта кәсіпкерлікті қолдаудың кешенді және тиімді құралдарын іске асыру арқылы тұрақты дамытуда белсенді рөл болып табылады.
«KAZAKH INVEST» ҰК» АҚ РП - ұйымның мақсаты экономиканың басым секторларына шетелдік инвестицияларды тарту және инвестициялық жобаларды кешенді сүйемелдеу арқылы Қазақстан Республикасының Тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуына жәрдемдесу болып табылады.[4]
Ауыл шаруашылығы
Қостанай облысы Қазақстандағы ең ірі егін және мал шаруашылығымен айналысатын аймақ. Мұнда республиканың 18%-ға жуық егіс алқабы және 13%-дай ірі қара малы шоғырланған.
Ауыл шаруашылығы жерінің жалпы аумағы 19,6 млн. га, оның 5659,3 мың га-сы егістік жер, 351,6 мың га-сы шабындық, 120,7 мың га-сы жайылым (2008).
Туризм
Қостанай облысы табиғи және мәдени мұраның бай әлеуетіне ие. Аймақ мәдени мұраға, көптеген көрікті жерлерге, бірегей табиғи ландшафттарға бай.
Емдеу-сауықтыру демалысы Алтынсарин ауданының көркем курорттық аймағында ұсынылған, онда біздің өңірдің сауықтыру орны «Сосновый бор» шипажайы орналасқан. Мұнда: «ЖайлауКЗ» сауықтыру-ойын-сауық кешені, «Селена», «Деревенька в бору» демалыс базалары және 3 ірі сауықтыру балалар лагері орналасқан.
Негізгі емдік фактор-Минералды су. «Сосновый бор» шипажайының минералды суы «Пятигорский» курортының минералды көздеріне жақын, сондай-ақ «Моршин», «Карловы Вары» және «Ессентуки 17» суларының аналогы болып табылады.
Егер мәдени-танымдық туризмнің дамуы туралы айтатын болсақ, онда көрнекті жерлерге, мұражайларға, тарих және сәулет ескерткіштеріне бару, облыстың аудандары мен қалаларында туристерге қызықты нысандар бар. Облыста 1141 тарих және мәдениет ескерткіші бар, оның ішінде 38 киелі орын.
Мысалы, Лисаковск қаласынан 30 км радиуста археологиялық кешен орналасқан. Қазба жұмыстары кезінде мұнда шамамен бір жарым жүзге жуық жерлеу құрылыстары табылды (тас қоршаулары мен Қорғандар), сондай-ақ қола дәуірінің тайпалары қонысы үлкен көлемде табылды.
Денисов ауданының аумағында б. з. д. 17-16 ғ. жататын бірегей археологиялық кешен орналасқан, ол «Қаз.АРК» - Қазақстан Арқайым, ал халық арасында Арқайым-2 деп аталатын, өйткені уақыт бойынша да, мәдениет жағынан да біздің ескерткіш Челябі облысының қонысымен сәйкес келеді.
Сондай – ақ, Қостанай облысының аумағында 60 геоглиф анықталды және олардың барлығы бір жерде – «Торғай иірімінде» немесе «Торғайда» орналасқан. Далалар ары қарай да созылып жатыр, бірақ оларда мұндай суреттер бұдан былай кездеспейді. Геоглифтер тек биіктіктен жақсы көрінеді. Қазақстанда және әлемде еш жерде мұндай нысандар әлі табылған жоқ. Кейбір құрылыстардың жасы б. з. д. IX-VIII ғғ. жатады.
Экологиялық туризм Қостанай облысының ең қызықты көрікті жерлерінің бірі - Наурызым мемлекеттік табиғи қорығы, ол ЮНЕСКО-ның мәдени мұра нысандарының тізбесіне енгізілген.
Жабайы табиғаттың алуан түрлілігі мен байлығы мұнда өңірдің экологиялық туризмін дамытуға мүмкіндік береді.
Қорық аумағында 6 экскурсиялық соқпақ бар, 2 экскурсиялық бағыт әзірленді. Туристерді қабылдау үшін орман насихаттау үйі, 11 төсек-орынға арналған 3 қонақ үйі бар. «Наурызым – Жұмбақ жер» Визит – орталығы ашылды, онда мұражай экспозициялары, конференц-зал және шағын кафе, сондай-ақ Науырзым ауданында, туристерді 6 бөлмелі, 12 кереуеттік қормен қамтамасыз ететін, жайлы қонақ үй салынған.
Аң аулауды ұйымдастырумен отандық және шетелдік туристерге қызмет көрсететін 25 табиғат пайдаланушы айналысады. Аңшылық туризм кластеріне, 106 аңшылық шаруашылығы мен 225 балық шаруашылығы су айдындары ұсынған, аңшылық және балық аулау кіреді.
Коммуникациялар
Қостанай облысының аумағы арқылы Қостанай-Тобыл-Жітіқара, Қостанай-Тобыл-Алтынсарин-Хромтау (Ақтөбе облысы), Қостанай-Алтын шоқы, Қостанай-Көкшетау, Горняцкое-Қашар-Жаркөл телімі өтеді.
Негізгі автомобиль жолдары: Қостанай-Троицк, Қостанай-Троебратский, Қостанай-Әулиекөл-Шолақсай-Амангелді, Қостанай-Әулиекөл-Қосағал-Аралкөл-Торғай, Қостанай-Әулиекөл-Есіл-Арқалық, Қостанай-Сарыкөл-Көкшетау.
Облысты халықаралық «Екатеринбург–Алматы» автокөлік жолы кесіп өтеді. Теміржолдың ұзындығы – 1452,3 шақырым, автожолдардың ұзындығы – 9514,3 шақырым, газ құбыры – 2491,4 шақырым, жылу құбырлары – 778,8 шақырым, су құбыры – 5937,1 шақырымға созылады.
Әлеуметтік сала
1 қантар 2008 жылы облыста 644 мектеп, 91 балабақша, 28 арнай оқу орындары, 9 ЖОО, 48 емхана, 8 емхана, 3 театр, 10 мұражай, 393 кітапхана, 278 мәдениет үйі, 2 спорт сарайы, 39 спорт орындары және 29 стадион саналған.
Тағы қараңыз
- Қостанай Мемлекеттік Университеті
- Қостанай облысының мемлекеттік мұрағаты
- Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты
- Қостанай уезі
- Қостанай Таңы
- Қостанай жылқысы
- Қостанай
- Наурызым қорығы
- Қостанай темір кенді алабы
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
- Division of Kazakhstan (ағыл.). pop-stat.mashke.org. Тексерілді, 29 наурыз 2016.
- Қазақстан Республикасының облыстары, қалалары және аудандары бойынша халық саны, 2003-2012
Сыртқы сілтеме
- Қостанай облысы портал Мұрағатталған 18 қарашаның 2005 жылы. (орысша)
- Қостанай облысы Мұрағатталған 9 наурыздың 2017 жылы. в Ашық Тізімдеме Жобасы (ODP)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қostanaj oblysy Қazakstan Respublikasynyn soltүstigindegi әkimshilik aumaktyk birligi 1936 zhyly 29 shildede buryngy Қostanaj men guberniyalarynyn negizinde kurylgan Oblys ortalygy Қostanaj kalasy Zher aumagy 196 myn km Қazakstan oblysyҚostanaj oblysyEltanbasyӘkimshiligiOblys ortalygyҚostanajAudandar sany16Auyldyk okrugter sany156Kenttik әkimdikter sany3Қalalyk әkimdikter sany6Auyl sany492ӘkimiҚumar AksakalovTarihy men geografiyasyKoordinattary53 12 s e 63 38 sh b 53 200 s e 63 633 sh b 53 200 63 633 G O Ya Koordinattar 53 12 s e 63 38 sh b 53 200 s e 63 633 sh b 53 200 63 633 G O Ya Қurylgan uakyty29 shilde 1936 zhylZher aumagy196 001 km 4 shi oryn Uakyt beldeuiUTC 5 00Ekonomikalyk audanySoltүstik ҚazakstanTurgyndaryTurgyny 832 110 adam 2023 6 shy oryn Tygyzdygy4 2 adam km 9 shy oryn Ұlttyk kuramykazaktar 41 87 orystar 40 39 ukraindar 7 76 nemister 3 09 tatarlar 1 8 belorustar 1 4 baskalary 3 69 2022 zh Sandyk identifikatorlaryTelefon kody 7 7142Poshta indeksteri11xxxxAvtomobil kody10ISO 3166 2 KZ kodyKZ KUSBaskalaryӘkimdiktin mekenzhajyҚostanaj kalasy Әl Farabi dangyly 66Қostanaj oblysynyn әkimdigiOrtakkordagy sanaty Қostanaj oblysyGeografiyalyk ornyҚostanaj oblysy soltүstik batysy men soltүstiginde Resejdin Orynbor Chelyabi Қorgan oblystarymen shygysynda zhәne ontүstik shygysynda Қazakstannyn Soltүstik Қazakstan Akmola Қaragandy zhәne Ұlytau oblystarymen ontүstik batysynda Aktobe oblysymen shektesedi RelefiOblys aumagy negizinen zhazyk dala Soltүstikten ontүstikke karaj tym sozylyp zhatuyna bajlanysty 740 km әr tүrli fizikalyk geografiyalyk beldeulerden turady batys zhagynda Oral many үstirtin 250 400 m soltүstiginde Batys Sibir ojpatynyn 150 200 m ontүstik boligin ontүstiginde Torgaj үstirtinin basym boligin 250 300 m kiyr ontүstik shygysynda Saryarkanyn batys boligin 450 500 m kamtidy Oral many үstirti negizinen shygyska karaj enisetene kelip soltүstiginde Zolotaya sopka Altyn shoky tusymen ontүstiginde Tobyl ozeninin zhogargy agysynyn angarymen shekteledi Munyn ontүstik zhagynda zhekelegen shokylar Zhetikara tauy 414 m t b kezdesedi Batys Sibir ojpatynyn ontүstigin kol kazanshunkyrlary bar Қostanaj zhazygy men Obagan Esil suajrygy zhәne Esil zhazygy alypzhatyr Oblystyn ontүstigindegi Torgaj үstirtinin soltүstik boligin kol kazanshunkyrlary mol Soltүstik Torgaj zhazygy Қusmuryn kolinen Tobyl ozenine dejingi suajrykty orta boligin Sypsynagash kolatymen zhәne Өlkejek Қabyrga Teke Sarysu ozenderimen tilimdelgen Torgaj үstirtinin orta boligin kamtygan Mundagy suajryktarda Қargalytau 310 m Teke 262 m Қyzbeltau 219 m zhәne Saryadyr 360 m tortkil tau zhurnaktary kiyr soltүstik batysynda Қonyrtau taulary ornalaskan Torgaj үstirtinin zhalgasy sanalatyn Ontүstik Torgaj zhazygy Sarykopa kolinin ontүstik boligin kamtidy Ol Torgaj men Ұly Zhylanshyk ozenderimen tilimdelgen Oblys aumagynyn bir ereksheligi onyn kiyr ontүstik batystan soltүstikke karaj Torgaj Saryozen zhәne Obagan ozenderinin angarlaryn kamti otyryp Tobyl ozenine dejin zhetetin uzyndygy 700 km Torgaj kolaty zhatyr Oblystyn en biik boligi shokyly kelgen Saryarka boligi Munda Қarakus Sharykty shyny 397 m Kokshetau 478 m Қajyndyshoky 569 m t b koptegen tau shokylary kezdesedi Ұly Zhylanshyk pen Қaratorgaj ozenderinin suajrygyn Zhylanshyktүrme kyraty alyp zhatyrKen bajlyktaryҚostanaj oblysy ken bajlyktaryna ote baj Munda magnetittik zhәne oolittik temir kenderinin boksittin altynnyn nikeldin asbestin konyr komirdin kurylys materialdarynyn cementtin flyustik әktastyn dolomittin otka tozimdi balshyktyn kysh zhәne kirpish balshyktarynyn әjnektik kumnyn granittin diorittin kumtastyn t b mol kory bar KlimatyOblys klimaty tym kontinettik Қysy suyk zhәne yzgarly kantardyn ortasha temperaturasy soltүstiginde 18 19 S ontүstiginde 16 17 S Kejbir katan zhyldary 40 S tan da tomen bolady Қysy uzak kar zhamylgysy 5 ajga dejin zhatady Zhazy birshama shildenin ortasha temperaturasy 19 20 S Kej zhyldary 35 40 S ka dejin zhetedi Zhyldyk zhauyn shashynnyn ortasha molsheri soltүstikten ontүstikke karaj 300 mm den 170 mm ge dejingi aralykta onyn 70 75 y zhyldyn zhyly mezgilinde zhauady Oblysta kuanshylyk bolyp turady Kejingi 50 zhyldyn mәlimeti bojynsha kuanshylyk әr 10 zhylda 3 4 ret kajtalangan Zhelsiz kүnder az Zheldin zhyldyk ortasha zhyldamdygy soltүstiginde 4 4 5 m s tan ontүstiginde 5 6 m s ka zhetedi Soltүstiginde ontүstik batys zhәne ontүstik zhelder ontүstiginde soltүstik zhәne soltүstik shygys zhelder basym TopyragyҚostanaj oblysynyn aumagy үsh iri topyrak beldeminde ornalaskan soltүstik zhagyn kara topyrak al ontүstik boligin sur topyrak beldemi alyp zhatyr kara zhәne konyr kyzgylt topyraktar oblystyn soltүstik zhәne ortalyk audandarynda egin sharuashylygy men mal sharuashylygyn orkendetuge kolajly Oblys zherindegi topyrak zhamylgysynyn bojlyk bagytta beldemdik bajlanystagy osimdik zhamylgysy taralgan BeldemderiҚostanaj oblysynyn soltүstik zhinishke boligin ormandy dala beldemi alyp zhatyr Ormandy zherleri negizinen әr tүrli butalar osken terek aralas kajyndy shoktardan turady Kej zherlerde olar edәuir alkapty kamtityn kajyndy orman onirlerin kurajdy Dala beldemi әr tүrli shobi basym seleu men bozdan turady al kurgak dala beldeminde negizinen әr tүrli shopter aralaskan betegeli seleuli shopter osedi Dala zhәne kurgak dala beldemderinin kumdak topyrakty zherlerinde kajyn men karagajy basym Nauryzymkaragaj ormandary osken Nauryzymkaragaj shok ormany negizinde 1930 zhyly memlekettik koryk Nauryzym korygy ujymdastyrylgan Zhanuarlar dүniesiOblystyn zhanuarlar dүniesi әr tүrli Zhyrtkysh andardan kaskyr tүlki karsak kүzen zhii kezdesedi Ak koyan or koyan saryshunak alaman tyshkany kosayak sekildi kemirgishter kop taragan Ormandy dala beldeminde elik ontүstiktin sholejtti zherlerinde akbokender zhajylady Oblysta kustardyn da san aluan tүrleri mekendejdi Su torabyҚostanaj oblysy ozender men kolderge baj Өzender Tobyl men Torgaj zhәne Ұly Zhylanshyk ozenderinin alabyna zhatady Tobyl ozeninin alabyna zhatatyn ozender Үj Togyzak Әjet Zhelkuar Shortandy bastaularyn Oral many үstirtinen al Obagan ozeni Torgaj kolatynyn ortalyk tusynan alady Torgaj alabyndagy ozender negizinen Torgaj zhәne onyn salalary bastaularyn Torgaj үstirtinen Өlkejek Қabyrga Teke zhәne Saryarkanyn batys betkejinen Saryozen Mojyldy zhәne Үlken Dәmdi Zhaldama Қarynsaldy Tasty Ashytasty Қaratorgaj Sarytorgaj Үlken Sabasaldy Sabasaldy t b alady Oblystyn kiyr ontүstiginde Torgaj ozeni alabynan bastau alatyn Ұly Zhylanshyk ozeni Zhaksy Akkolge kuyady Қostanaj oblysynda 7 mynnan astam kol bar Olar kobine tushy keledi Tuzdy kolder Soltүstik Torgaj zhazygynda Sypsynagash pen Torgaj kolattarynyn ortalyk tustarynda shogyrlangan Kolderdin en irileri Torgaj kolatynda Sarykopa Kүjik Aksuat Sarymojyn Қusmuryn Alakol Teniz t b oblystyn soltүstik shygysynda Қojbagar Alabota Timtuir Zhanshora Biesojgan Sarykol Saryoba Zhasylbagar Қarakamys Tokta t b soltүstik batysynda Shubarkol Sasykkol Үlken Borili Toktas Zholzhargan t b Soltүstik Torgaj zhazygynda Shybyndysor Ajkamys Қarasor men Tenteksor kolder toptary t b Sypsynagash kolatynda Қulykol Kindikti Orkash Zhaksybaj Shogyrkol Mamyrkol t b zhәne ontүstiginde Zhaltyrsor Baraksor Tenteksor Zhaman Akkol Zhaksy Akkol Ashy Akkol t b ornalaskan Kejbir tuzdy kolderdin Әuliesor Sabyndy Қarabasty Қarakalpak Zhylysor Balykty Aksuatsor t b emdik zhәne kurorttyk manyzy bar Tobyl men Torgaj ozenderine zhәne olardyn salalarynda koptegen bogender men sugaru zhүjeleri salyngan Olar Tobyl ozeni men onyn salalarynda Zhajylma Zhogary Tobyl Қaratomar Қostanaj Zhelkuar Shortandy bogenderi Torgaj ozeninde Albarboget sugaru zhүjesi men Үlken Dәmdi ozenindegi koldetip sugaru zhүjesi t b Zher asty sulary oblystyn barlyk zherinde bar Olar mezo kajnazojdyn kumdy sazdy shogindileri men paleozoj zhynystarynda shogyrlangan HalkyTurgyny 886 2 myn adam ortasha tygyzdygy 1 km ge shakkanda 4 5 adamnan keledi 2010 Oblysta 100 den astam ult okilderi turady Olardyn ishinde 34 9 kazaktar 41 2 orystar 11 9 ukrainalyktar 3 8 nemister kalgan 8 2 baska ulttar 2008 Қostanaj oblysy halkynyn sany 1970 1979 1989 1999 2003 2004 2005 2006 2007984 551 1 084 383 1 220 750 1 017 729 919 558 913 435 907 396 903 178 900 3332008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015894 192 886 328 883 333 881 544 879 454 879 941 880 776 881 456Eldi mekenderi men audandaryҚostanaj kalasynyn ortalygyZhitikara kalasynyn ortalygy Қostanaj oblysy kuramynda 5 kala Arkalyk Zhitikara Lisakovsk Rudnyj Қostanaj 13 kent 16 audan bar 808 auyldyk mekender bar 2010 Audandary Altynsarin audany Obagan auyly Amangeldi audany Amangeldi auyly Әuliekol audany Әuliekol auyly Denisov audany Denisovka auyly Zhangeldi audany Torgaj auyly Zhitikara audany Zhitikara kalasy Қamysty audany Қamysty auyly Қarabalyk audany Қarabalyk kenti Қarasu audany Қarasu auyly Қostanaj audany Tobyl kalasy Mendikara audany Borovskoj auyly Nauyrzym audany Қaramendi auyly Sarykol audany Sarykol kenti Bejimbet Majlin audany Әjet auyly Ұzynkol audany Ұzynkol auyly Fyodorov audany Fyodorovka auyly Arkalyk kalasy Lisakovsk kalasy Rudnyj kalasy Қostanaj kalasy Ekonomikalyk zhәne investiciyalyk әleuetҚostanaj oblysy Қazakstannyn karkyndy damyp kele zhatkan oniri bolyp tabylady Oblys ajtarlyktaj ekonomikalyk onerkәsiptik әleuetke tauarlar men kyzmetterdi otkizudin үlken narygyna damygan infrakurylymga zhogary bilikti kadrlarga ie Қolajly iskerlik klimattyn manyzdy faktory damushy ekonomika bolyp tabylady oblystyn zhalpy onirlik onimi songy 10 zhylda 5 esege artty Қostanaj oblysynyn negizgi Өnirlik onimderi temir onimderi alyuminij keni asbest un auyl sharuashylygy onimderi konditerlik onimder zhәne kolik kuraldary bolyp tabylady Oblysta respublikanyn temir zhol onimderinin 90 dan astamy temir kendi shekemtastar men asbest 100 ondiriledi Қazirgi uakytta oblys kәsiporyndarynyn syrtky ekonomikalyk bajlanystarynyn geografiyasy 80 memleketti kamtidy Oblystyn syrtky sauda ajnalymy 2019 zhyly 2 276 2 mln AҚSh doll kurady otken zhyldyn sәjkes kezenimen salystyrganda 13 2 ga osti 2 011 0 mln AҚSh Өnim negizinen Қytajga Germaniyaga Resej Federaciyasyna Shvejcariyaga Ukrainaga Belorussiyaga Өzbekstanga zhәne әlemnin baska da elderine eksporttalady Importtyk onimnin iri zhetkizushileri Resej Federaciyasy Zhaponiya Қytaj Germaniya zhәne baskalar bolyp tabylady Қostanaj oblysy agrarly onerkәsiptik ajmak Қostanaj oblysynyn aumagy 19 2 mln gektardy kurajdy Oblys ajmaktagy iri astyk sharuashylyktarynyn birine kiredi Қazakstan Respublikasynda respublikalyk kolemnen 30 ga dejin astyk shygara otyryp Zhyl sajyn orta eseppen 1 5 mln tonna koleminde әlemnin 33 eline onyn ishinde 21 alys zhәne 12 tayau shetelderge eksporttalady Oblysta zhylyna 2 mln tonna astyk ondejtin 70 diirmen kesheni bar Mashina zhasau manyzdy negiz bolyp tabylady ekonomika Қostanaj oblysynyn zhetekshi onerkәsip salasy onir Mashina zhasaudyn iri iri kәsiporyndary SaryarkaAvtoProm ZhShS AgromashHolding KZ ak Kompozit Grupp Kazahstan ZhShS Olzha Agrotehmash ZhShS Dormash ZhShS Don Mar ZhShS Kostanajskij Traktornyj zavod ZhShS bolyp tabylady Zhumys istep turgan iri kәsiporyndar Kәsiporyndarmen auyl sharuashylygy tehnikasyn ogan kosalky bolshekterdi kombajndardy traktorlardy zhenil zhәne zhүk avtomobilderin avtobustardy ondiru zhүzege asyrylady Қostanaj oblysynda 5 kala kuraushy kәsiporyn zhumys istejdi 1 Sokolov Sarybaj tau ken bajytu ondiristik birlestigi AҚ Rudnyj k 2 Қostanaj mineraldary AҚ Zhitikara k 3 Komarovskoe tau ken kәsiporny ZhShS Zhitikara k 4 Қazakstan alyuminiji AҚ filialy Torgaj boksit ken baskarmasy Arkalyk k 5 Қazakstan alyuminiji AҚ filialy Krasnooktyabr boksit ken baskarmasy Lisakovsk k Industriyalyk ajmak zhәne biznesti damytu instituttary Қostanaj oblysynyn ekonomikalyk sayasatynyn negizgi basymdylygy investiciyalardy tartu zhәne onirde investiciyalyk procesti damytu үshin kolajly zhagdajlar zhasau bolyp tabylady 1 Muragattalgan 1 mamyrdyn 2020 zhyly Қostanaj kalasynda aumagy 400 Ga industriyalyk ajmak damuda Қazirgi uakytta industriyalyk ajmak aumagynda auyl sharuashylygy mashinalaryn zhasau salasynda 2 zhoba iske kosyldy Belarus zhәne Kirovec traktorlaryn ondiru Agroonerkәsip kesheni men mashina zhasau salasyndagy zhobalar iske asyrylu satysynda Industriyalyk ajmaktyn aumagynda ornalastyrudyn eki nuskasy usynylady grinfild alan inzhenerlik infrakurylymdy zhetkizumen zher uchaskesi zhәne braunfild alan inzhenerlik infrakurylymdy zhetkizumen zhәne dajyn ondiristik үj zhajmen zher uchaskesi Investorga tek kana kural zhabdyktardy alyp zhumys isteudi bastau kazhet Oblysta biznesti damytudyn mynadaj instituttary zhumys istejdi Tobyl ӘKK AҚ investiciyalardy tartu zhәne investiciyalyk onyn ishinde әleumettik zhobalardy iske asyruga katysu arkyly Қostanaj oblysynyn osu nүktelerinde ekonomikalyk belsendilikti yntalandyratyn Өnirlik damu instituty Ұjymnyn maksaty Қostanaj oblysynyn osu nүktelerinde biznes bastamalardy koldau zhәne ekonomikalyk belsendilikti yntalandyru bolyp tabylady 2 Muragattalgan 1 sәuirdin 2020 zhyly Қostanaj oblysynyn kәsipkerler palatasy aumaktyk bolimshesi ҚR Ұlttyk kәsipkerler palatasynyn kurylgan kalyptastyru maksatynda institucionaldyk negizderi osuinin zhәne odan әri damuynyn otti Kәsipkerler palatasy kәsipkerlerdin kukyktary men mүddelerin korgauga biznes zhumysynyn zannamalyk zhәne ozge de normativtik erezhelerin kalyptastyru procesine barlyk kәsipkerlerdi keninen kamtu men tartudy kamtamasyz etuge bagyttalgan Palatanyn kyzmeti iskerlik investiciyalyk ahualdy zhәne turaktylykty zhaksartuga onirde kәsipkerlikti zhүrgizu үshin zhagdajlardy damytuga bagyttalgan 3 Damu KDҚ AҚ Damu Қorynyn filialdary Қazakstan Respublikasynyn barlyk ajmaktarynda zhumys istejdi zhergilikti kәsipkerlermen kogamdyk ujymdarmen zhәne zhergilikti atkarushy bilik organdarymen ajtarlyktaj zhumys tәzhiribesi bar Ұjymnyn missiyasy Қazakstan Respublikasynda shagyn shagyn zhәne orta kәsipkerlikti koldaudyn keshendi zhәne tiimdi kuraldaryn iske asyru arkyly turakty damytuda belsendi rol bolyp tabylady KAZAKH INVEST ҰK AҚ RP ujymnyn maksaty ekonomikanyn basym sektorlaryna sheteldik investiciyalardy tartu zhәne investiciyalyk zhobalardy keshendi sүjemeldeu arkyly Қazakstan Respublikasynyn Turakty әleumettik ekonomikalyk damuyna zhәrdemdesu bolyp tabylady 4 Auyl sharuashylygyҚostanaj oblysy Қazakstandagy en iri egin zhәne mal sharuashylygymen ajnalysatyn ajmak Munda respublikanyn 18 ga zhuyk egis alkaby zhәne 13 daj iri kara maly shogyrlangan Auyl sharuashylygy zherinin zhalpy aumagy 19 6 mln ga onyn 5659 3 myn ga sy egistik zher 351 6 myn ga sy shabyndyk 120 7 myn ga sy zhajylym 2008 TurizmҚostanaj oblysy tabigi zhәne mәdeni muranyn baj әleuetine ie Ajmak mәdeni muraga koptegen korikti zherlerge biregej tabigi landshafttarga baj Emdeu sauyktyru demalysy Altynsarin audanynyn korkem kurorttyk ajmagynda usynylgan onda bizdin onirdin sauyktyru orny Sosnovyj bor shipazhajy ornalaskan Munda ZhajlauKZ sauyktyru ojyn sauyk kesheni Selena Derevenka v boru demalys bazalary zhәne 3 iri sauyktyru balalar lageri ornalaskan Negizgi emdik faktor Mineraldy su Sosnovyj bor shipazhajynyn mineraldy suy Pyatigorskij kurortynyn mineraldy kozderine zhakyn sondaj ak Morshin Karlovy Vary zhәne Essentuki 17 sularynyn analogy bolyp tabylady Eger mәdeni tanymdyk turizmnin damuy turaly ajtatyn bolsak onda kornekti zherlerge murazhajlarga tarih zhәne sәulet eskertkishterine baru oblystyn audandary men kalalarynda turisterge kyzykty nysandar bar Oblysta 1141 tarih zhәne mәdeniet eskertkishi bar onyn ishinde 38 kieli oryn Mysaly Lisakovsk kalasynan 30 km radiusta arheologiyalyk keshen ornalaskan Қazba zhumystary kezinde munda shamamen bir zharym zhүzge zhuyk zherleu kurylystary tabyldy tas korshaulary men Қorgandar sondaj ak kola dәuirinin tajpalary konysy үlken kolemde tabyldy Denisov audanynyn aumagynda b z d 17 16 g zhatatyn biregej arheologiyalyk keshen ornalaskan ol Қaz ARK Қazakstan Arkajym al halyk arasynda Arkajym 2 dep atalatyn ojtkeni uakyt bojynsha da mәdeniet zhagynan da bizdin eskertkish Chelyabi oblysynyn konysymen sәjkes keledi Sondaj ak Қostanaj oblysynyn aumagynda 60 geoglif anyktaldy zhәne olardyn barlygy bir zherde Torgaj iiriminde nemese Torgajda ornalaskan Dalalar ary karaj da sozylyp zhatyr birak olarda mundaj suretter budan bylaj kezdespejdi Geoglifter tek biiktikten zhaksy korinedi Қazakstanda zhәne әlemde esh zherde mundaj nysandar әli tabylgan zhok Kejbir kurylystardyn zhasy b z d IX VIII gg zhatady Ekologiyalyk turizm Қostanaj oblysynyn en kyzykty korikti zherlerinin biri Nauryzym memlekettik tabigi korygy ol YuNESKO nyn mәdeni mura nysandarynyn tizbesine engizilgen Zhabajy tabigattyn aluan tүrliligi men bajlygy munda onirdin ekologiyalyk turizmin damytuga mүmkindik beredi Қoryk aumagynda 6 ekskursiyalyk sokpak bar 2 ekskursiyalyk bagyt әzirlendi Turisterdi kabyldau үshin orman nasihattau үji 11 tosek orynga arnalgan 3 konak үji bar Nauryzym Zhumbak zher Vizit ortalygy ashyldy onda murazhaj ekspoziciyalary konferenc zal zhәne shagyn kafe sondaj ak Nauyrzym audanynda turisterdi 6 bolmeli 12 kereuettik kormen kamtamasyz etetin zhajly konak үj salyngan An aulaudy ujymdastyrumen otandyk zhәne sheteldik turisterge kyzmet korsetetin 25 tabigat pajdalanushy ajnalysady Anshylyk turizm klasterine 106 anshylyk sharuashylygy men 225 balyk sharuashylygy su ajdyndary usyngan anshylyk zhәne balyk aulau kiredi KommunikaciyalarҚostanaj oblysynyn aumagy arkyly Қostanaj Tobyl Zhitikara Қostanaj Tobyl Altynsarin Hromtau Aktobe oblysy Қostanaj Altyn shoky Қostanaj Kokshetau Gornyackoe Қashar Zharkol telimi otedi Negizgi avtomobil zholdary Қostanaj Troick Қostanaj Troebratskij Қostanaj Әuliekol Sholaksaj Amangeldi Қostanaj Әuliekol Қosagal Aralkol Torgaj Қostanaj Әuliekol Esil Arkalyk Қostanaj Sarykol Kokshetau Oblysty halykaralyk Ekaterinburg Almaty avtokolik zholy kesip otedi Temirzholdyn uzyndygy 1452 3 shakyrym avtozholdardyn uzyndygy 9514 3 shakyrym gaz kubyry 2491 4 shakyrym zhylu kubyrlary 778 8 shakyrym su kubyry 5937 1 shakyrymga sozylady Әleumettik sala1 kantar 2008 zhyly oblysta 644 mektep 91 balabaksha 28 arnaj oku oryndary 9 ZhOO 48 emhana 8 emhana 3 teatr 10 murazhaj 393 kitaphana 278 mәdeniet үji 2 sport sarajy 39 sport oryndary zhәne 29 stadion sanalgan Tagy karanyzҚostanaj Memlekettik Universiteti Қostanaj oblysynyn memlekettik muragaty Қostanaj memlekettik pedagogikalyk instituty Қostanaj uezi Қostanaj Tany Қostanaj zhylkysy Қostanaj Nauryzym korygy Қostanaj temir kendi alabyDerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Қazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5 Division of Kazakhstan agyl pop stat mashke org Tekserildi 29 nauryz 2016 Қazakstan Respublikasynyn oblystary kalalary zhәne audandary bojynsha halyk sany 2003 2012Syrtky siltemeҚostanaj oblysy portal Muragattalgan 18 karashanyn 2005 zhyly oryssha Қostanaj oblysy Muragattalgan 9 nauryzdyn 2017 zhyly v Ashyk Tizimdeme Zhobasy ODP