Әулиекөл ауданы — Қостанай облысының орталық бөлігіндегі әкімшілік аудан, құрғақ дала белдемінде орналасқан. Жерінің аумағы — 11,1 мың км². Орталығы — Әулиекөл ауылы. Аудан 1928 жылы "Семиозёр ауданы" болып құрылған, 1997 жылдан Әулиекөл ауданы аталады.
Қазақстан ауданы | |||
Әулиекөл ауданы | |||
| |||
Әкімшілігі | |||
---|---|---|---|
Облысы | |||
Аудан орталығы | |||
Ауылдық округтер саны | 12 | ||
Кенттік әкімдіктер саны | 1 | ||
Ауыл саны | 33 | ||
Әкімі | Жансұлтан Қоңыртайұлы Таукенов | ||
Аудан әкімдігінің мекенжайы | Әулиекөл ауылы, 1 Май көшесі, №44 | ||
Тарихы мен географиясы | |||
Координаттары | 52°21′00″ с. е. 64°07′48″ ш. б. / 52.35000° с. е. 64.13000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 52°21′00″ с. е. 64°07′48″ ш. б. / 52.35000° с. е. 64.13000° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
Құрылған уақыты | |||
Жер аумағы | 11,1 мың км² | ||
Уақыт белдеуі | UTC+5:00 | ||
Тұрғындары | |||
Тұрғыны | 34 843 адам (2023) | ||
Тығыздығы | 3,1 адам/км² | ||
Ұлттық құрамы | қазақтар (50,65%) | ||
Сандық идентификаторлары | |||
Автомобиль коды | 10 | ||
Әулиекөл ауданының әкімдігі | |||
|
Географиялық орны
Солтүстігінде Қостанай, Алтынсарин, батысында Бейімбет Майлин, Қамысты, шығысында Қарасу, оңтүстігінде Науырзым аудандарымен шектеседі.
Жер бедері
Аудан жерінің көпшілік бөлігін жазықтық және қазаншұңқырлы-көлді өңір алып жатыр. Аудан аумағы оңтүстік-батысында Торғай Үстіртімен (абсолют биіктігі — 250 м), шығысында Торғай қолатымен (абсолют биіктігі — 103–115 м) шектеседі. Кен байлықтарынан: қоңыр көмір, көмір, отқа төзімді саз, боксит кездеседі. Климаты шұғыл континенттік — қысы суық, жазы ыстық. Қаңтар айындағы орташа температурасы — 18–19°С, шілдеде — 21–22°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері — 260–280 мм. Топырағы қара, қара қызғылт, қоңыр, құмдақ болып келеді. Селеу, көкпек, жусан, т.б. шөп өседі. Ауданның шығысында Басаман, Аманқарағай орман алқабы бар. Жабайы жануарлардан: қасқыр, түлкі, қоян, сарышұнақ, орманды өңірінде тиін, елік, бұлан; құстардан: шіл, қарақұр, бүркіт, кезқұйрық, қаз, үйрек, аққу, тырна, қызғыш, тауқұдірет, шымшық, бозторғай, т.б. мекендейді.
Су торабы
Жер беті суларын ауданның Солтүстік-батыс бөлігі мен Торғай қолатындағы көлдер, Обаған өзенінің жоғарғы салалары, Шилі өзені құрайды. Көлдері: Құсмұрын, Шилі, Қарасор, Аласор, Сұлукөл, , т.б.
Халқы
1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
27778 | ▲61162 | ▲70371 | ▼68874 | ▼66420 | ▼55338 | ▼47538 | ▼40460 |
Тұрғындар саны – 42 178 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 51,05%, орыстар – 30,78%, украиндар – 7,41%, немістер – 3,14%, татарлар – 2,11%, шешендер – 1,49%, беларустар – 1,17%, башқұрттар – 0,33%, әзербайжандар – 0,28%, басқа ұлт өкілдері – 2,23%.
Әкімшілік бөлінісі
33 елді мекен 3 ауылдық, 1 кенттік әкімдік пен 9 ауылдық округке біріктірілген:
Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2021) |
---|---|---|---|
Аманқарағай ауылдық округі | Аманқарағай ауылы | 3 | ▼6791 |
Әулиекөл ауылдық округі | Әулиекөл ауылы | 1 | ▼10857 |
Диев ауылдық округі | Диевка ауылы | 5 | ▼1466 |
Көктал ауылдық әкімдігі | Көктал ауылы | 1 | ▼532 |
Қазанбасы ауылдық округі | Октябрь ауылы | 5 | ▼1382 |
Құсмұрын кенттік әкімдігі | Құсмұрын кенті | 1 | ▼6795 |
Москалёв ауылдық округі | Москалёвка ауылы | 2 | ▼622 |
Новонежин ауылдық округі | Новонежинка ауылы | 3 | ▼2138 |
Новосёлов ауылдық округі | Новосёловка ауылы | 4 | ▼1099 |
Первомай ауылдық әкімдігі | Первомайское ауылы | 1 | ▼502 |
Сұлукөл ауылдық округі | Юльевка ауылы | 3 | ▼940 |
Тимофеев ауылдық әкімдігі | Тимофеевка ауылы | 1 | ▼1240 |
Чернигов ауылдық округі | Черниговка ауылы | 3 | ▼860 |
Ірі елді мекендері
Елді мекен | Халқы (2021) |
---|---|
Әулиекөл | ▼10857 |
Құсмұрын | ▼6795 |
Аманқарағай | ▼6403 |
Новонежинка | ▼1820 |
Диевка | ▼1466 |
Тимофеевка | ▼1240 |
Черниговка | ▼707 |
Юльевка | ▼634 |
Новосёловка | ▼587 |
Москалёвка | ▼583 |
Қазанбасы | ▼564 |
Көктал | ▼532 |
Первомайское | ▼502 |
Шаруашылығы
Ауданда май, сыра, нан, құрама азық заводтары, шағын тігін және жиғаз фабрикалары, құрылыс-монтаж кәсіпорындары мен тұрмыс қажетін өтеу комбинаттары, баспахана, жол құрылыс кәсіпорыны, автобаза бар. Әулиекөл ауданы негізінен ауыл шаруашылығымен айналысады. Ауыл шаруашылығына жарамды жер аумағы — 1,1 млн га (1997), оның ішінде: 447,8 мың га егістік, 17,7 мың га шабындық, 501,4 мың га мал жайылымы бар. Ауданда негізінен қой, сиыр, жылқы, шошқа өсіріледі, астық, жемшөп, көкөніс, картоп, т.б. егіледі.
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ҚР халық санақтары
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Әuliekol audany Қostanaj oblysynyn ortalyk boligindegi әkimshilik audan kurgak dala beldeminde ornalaskan Zherinin aumagy 11 1 myn km Ortalygy Әuliekol auyly Audan 1928 zhyly Semiozyor audany bolyp kurylgan 1997 zhyldan Әuliekol audany atalady Қazakstan audanyӘuliekol audanyEltanbasyӘkimshiligiOblysyҚostanaj oblysyAudan ortalygyӘuliekolAuyldyk okrugter sany12Kenttik әkimdikter sany1Auyl sany33ӘkimiZhansultan Қonyrtajuly TaukenovAudan әkimdiginin mekenzhajyӘuliekol auyly 1 Maj koshesi 44Tarihy men geografiyasyKoordinattary52 21 00 s e 64 07 48 sh b 52 35000 s e 64 13000 sh b 52 35000 64 13000 G O Ya Koordinattar 52 21 00 s e 64 07 48 sh b 52 35000 s e 64 13000 sh b 52 35000 64 13000 G O Ya Қurylgan uakyty1928 zhylZher aumagy11 1 myn km Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny34 843 adam 2023 Tygyzdygy3 1 adam km Ұlttyk kuramykazaktar 50 65 orystar 31 35 ukraindar 7 01 nemister 3 21 tatarlar 2 13 sheshender 1 56 belorustar 1 14 bashkurttar 0 33 әzerbajzhandar 0 29 baskalary 2 33 Sandyk identifikatorlaryAvtomobil kody10Әuliekol audanynyn әkimdigiGeografiyalyk ornySoltүstiginde Қostanaj Altynsarin batysynda Bejimbet Majlin Қamysty shygysynda Қarasu ontүstiginde Nauyrzym audandarymen shektesedi Zher bederiAudan zherinin kopshilik boligin zhazyktyk zhәne kazanshunkyrly koldi onir alyp zhatyr Audan aumagy ontүstik batysynda Torgaj Үstirtimen absolyut biiktigi 250 m shygysynda Torgaj kolatymen absolyut biiktigi 103 115 m shektesedi Ken bajlyktarynan konyr komir komir otka tozimdi saz boksit kezdesedi Klimaty shugyl kontinenttik kysy suyk zhazy ystyk Қantar ajyndagy ortasha temperaturasy 18 19 S shildede 21 22 S Zhauyn shashynnyn zhyldyk ortasha molsheri 260 280 mm Topyragy kara kara kyzgylt konyr kumdak bolyp keledi Seleu kokpek zhusan t b shop osedi Audannyn shygysynda Basaman Amankaragaj orman alkaby bar Zhabajy zhanuarlardan kaskyr tүlki koyan saryshunak ormandy onirinde tiin elik bulan kustardan shil karakur bүrkit kezkujryk kaz үjrek akku tyrna kyzgysh taukudiret shymshyk boztorgaj t b mekendejdi Su torabyZher beti sularyn audannyn Soltүstik batys boligi men Torgaj kolatyndagy kolder Obagan ozeninin zhogargy salalary Shili ozeni kurajdy Kolderi Қusmuryn Shili Қarasor Alasor Sulukol t b Halky1939 1959 1970 1979 1989 1999 2009 2021 27778 61162 70371 68874 66420 55338 47538 40460 Turgyndar sany 42 178 adam 2019 Ұlttyk kuramy kazaktar 51 05 orystar 30 78 ukraindar 7 41 nemister 3 14 tatarlar 2 11 sheshender 1 49 belarustar 1 17 bashkurttar 0 33 әzerbajzhandar 0 28 baska ult okilderi 2 23 Әkimshilik bolinisi33 eldi meken 3 auyldyk 1 kenttik әkimdik pen 9 auyldyk okrugke biriktirilgen Әkimshilik birlik Ortalygy Eldi mekenderi Halky 2021 Amankaragaj auyldyk okrugi Amankaragaj auyly 3 6791Әuliekol auyldyk okrugi Әuliekol auyly 1 10857Diev auyldyk okrugi Dievka auyly 5 1466Koktal auyldyk әkimdigi Koktal auyly 1 532Қazanbasy auyldyk okrugi Oktyabr auyly 5 1382Қusmuryn kenttik әkimdigi Қusmuryn kenti 1 6795Moskalyov auyldyk okrugi Moskalyovka auyly 2 622Novonezhin auyldyk okrugi Novonezhinka auyly 3 2138Novosyolov auyldyk okrugi Novosyolovka auyly 4 1099Pervomaj auyldyk әkimdigi Pervomajskoe auyly 1 502Sulukol auyldyk okrugi Yulevka auyly 3 940Timofeev auyldyk әkimdigi Timofeevka auyly 1 1240Chernigov auyldyk okrugi Chernigovka auyly 3 860Iri eldi mekenderiEldi meken Halky 2021 Әuliekol 10857Қusmuryn 6795Amankaragaj 6403Novonezhinka 1820Dievka 1466Timofeevka 1240Chernigovka 707Yulevka 634Novosyolovka 587Moskalyovka 583Қazanbasy 564Koktal 532Pervomajskoe 502SharuashylygyAudanda maj syra nan kurama azyk zavodtary shagyn tigin zhәne zhigaz fabrikalary kurylys montazh kәsiporyndary men turmys kazhetin oteu kombinattary baspahana zhol kurylys kәsiporyny avtobaza bar Әuliekol audany negizinen auyl sharuashylygymen ajnalysady Auyl sharuashylygyna zharamdy zher aumagy 1 1 mln ga 1997 onyn ishinde 447 8 myn ga egistik 17 7 myn ga shabyndyk 501 4 myn ga mal zhajylymy bar Audanda negizinen koj siyr zhylky shoshka osiriledi astyk zhemshop kokonis kartop t b egiledi DerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Resej imperiyasy KSRO halyk sanaktary ҚR halyk sanaktary