Қарасу ауданы — Қостанай облысының шығысындағы әкімшілік-аумақтық бөлініс.1939 жылы құрылды. 1997 жылы аудан құрамына бұрынғы Октябрь ауданы қосылды. Жер аумағы — 12,8 мың км². Орталығы — Қарасу ауылы.
Қазақстан ауданы | |||
Қарасу ауданы | |||
| |||
Әкімшілігі | |||
---|---|---|---|
Облысы | |||
Аудан орталығы | |||
Ауылдық округтер саны | 13 | ||
Ауыл саны | 39 | ||
Әкімі | Қайрат Темірханұлы Оспанов | ||
Аудан әкімдігінің мекенжайы | Қарасу ауылы, Исаков көшесі, №73 | ||
Тарихы мен географиясы | |||
Координаттары | 52°19′12″ с. е. 65°22′12″ ш. б. / 52.32000° с. е. 65.37000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 52°19′12″ с. е. 65°22′12″ ш. б. / 52.32000° с. е. 65.37000° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
Құрылған уақыты | |||
Жер аумағы | 12,8 мың км² | ||
Уақыт белдеуі | UTC+5:00 | ||
Тұрғындары | |||
Тұрғыны | 20 544 адам (2023) | ||
Ұлттық құрамы | орыстар (43,12%) | ||
Сандық идентификаторлары | |||
Автомобиль коды | 10 | ||
Қарасу ауданының әкімдігі | |||
|
Географиялық орны
Солтүстігінде Сарыкөл, батысында Алтынсарин, Әулиекөл, оңтүстігінде Науырзым, шығысында СҚО-ның Ғабит Мүсірепов және Ақмола облысының Есіл, Жарқайың аудандарымен шектеседі.
Жер бедері
Аудан аумағы Торғай Үстіртінің солтүстік-шығыс бөлігін алып жатыр. Жер бедері негізінен жазық келген. Кейбір жерлері кішігірім өзендермен оңтүстіктен солтүстікке қарай аздап тілімделген. Төбелі-жонды келген аумақтарында көл қазаншұңқырлары жиі кездеседі.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі
Ауданның климаты тым континеттік, қысы суық боранды, жазы біршама ыстық келеді. Қаңтардағы ауаның жылдық орташа температурасы — -17…-18°С, шілдеде — 19…21°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері — 250–300 мм. Аудан жерінің топырағы солтүстік бөлігінде қара, оңтүстігінде қоңыр, қызғылт қоңыр болып келеді. Құсмұрын көліне таяу маңда сортаңды қара және қоңыр топырақтар, басқа көлдердің жайылымдарында шалғынды қара топырақ дамыған. Өсімдіктерін жусан аралас астық тұқымдас (селеу, бетеге, қылқан боз, айрауық, т.б.) шөптесіндер құрайды. Солтүстігінде терек аралас қайың шоқтары кездеседі. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, қоян, суыр, сарышұнақ; құстардан қаз, үйрек, аққу, көл жағалай қызғыш, тауқұдірет, шымшық, далалы жерлерде бозторғай, дуадақ, т.б. мекендейді.
Су торабы
Жер беті сулары Қарасу (Қойбағар саласымен), Құндызды, Сүйгенсай және Тімтуір өзендерінен тұрады. Ауданда бірнеше көлдер бар. Олар: Алабота, Құсмұрын (шығыс бөлігі), Қойбағар, Тімтәуір, Жаншора, Биесойған және Жекекөл.
Халқы
1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|
25240 | ▲31191 | ▼30820 | ▼30337 | ▲37360 | ▼29238 | ▼24177 |
Тұрғындар саны – 25 258 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 28,50%, орыстар – 42,28%, украиндар – 12,04%, беларустар – 4,52%, немістер – 4,45%, молдовандар – 1,19%, шешендер – 0,81%, – 0,55%, башқұрттар – 0,54%, әзербайжандар – 0,34%, мордвалар – 0,32%, чуваштар – 0,32%, армяндар – 0,22%, поляктар – 0,20%, корейлер – 0,19%, ингуштар – 0,13%, басқа ұлт өкілдері – 1,41%.
Әкімшілік бөлінісі
39 елді мекен 13 ауылдық округке біріктірілген:
Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2021) |
---|---|---|---|
Айдарлы ауылдық округі | Айдарлы ауылы | 4 | ▼1158 |
Жалғызхан ауылдық округі | Жалғызхан ауылы | 1 | ▼548 |
Жамбыл ауылдық округі | Жамбыл ауылы | 2 | ▼1011 |
Ильичёв ауылдық округі | Комсомольское ауылы | 3 | ▼1167 |
Қарамырза ауылдық округі | Қарамырза ауылы | 2 | ▼785 |
Қарасу ауылдық округі | Қарасу ауылы | 5 | ▼4780 |
Қойбағар ауылдық округі | Қойбағар ауылы | 2 | ▼1853 |
Люблин ауылдық округі | Люблинка ауылы | 3 | ▼1147 |
Новопавлов ауылдық округі | Новопавловка ауылы | 1 | ▼761 |
Октябрь ауылдық округі | Октябрьское ауылы | 3 | ▼3986 |
Ушаков ауылдық округі | Ушаково ауылы | 3 | ▼459 |
Черняев ауылдық округі | Ленин ауылы | 6 | ▼958 |
Шалғышы ауылдық округі | Шалғышы ауылы | 4 | ▼2554 |
Ірі елді мекендері
Елді мекен | Халқы (2021) |
---|---|
Қарасу | ▼3393 |
Октябрьское | ▼2423 |
Железнодорожное | ▼1424 |
Шалғышы | ▼1332 |
Қойбағар | ▼1254 |
Восток | ▼1210 |
Целинное | ▼877 |
Люблинка | ▼866 |
Новопавловка | ▼761 |
Қарамырза | ▼661 |
Комсомольское | ▼654 |
Амангелді | ▼598 |
Жалғызхан | ▼548 |
Жамбыл | ▼513 |
Айдарлы | ▼501 |
Шаруашылығы
Ауыл шаруашылығына жарамды жерінің аумағы — 1,27 млн га, оның 855 мың га-сы — егістік, шабындық — 3,4 мың га, жайылым — 367,4 мың га (2009).
Қатынас жолдары
Аудан жері арқылы Қарталы (Ресей аумағында)–Астана темір жол магистралі, одан басқа Қостанай–Қарасу, Қарасу–Қойбағар, Қарасу–Сарыкөл, Қарасу–Шалғыншы, Қарасу–Есіл автомобиль жолдары өтеді.
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Қазақстан табиғаты: Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып — Алматы: "Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т. 3. — 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т. 3), ISBN 9965-893-19-5
- Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ҚР халық санақтары
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қarasu audany Қostanaj oblysynyn shygysyndagy әkimshilik aumaktyk bolinis 1939 zhyly kuryldy 1997 zhyly audan kuramyna buryngy Oktyabr audany kosyldy Zher aumagy 12 8 myn km Ortalygy Қarasu auyly Қazakstan audanyҚarasu audanyEltanbasyӘkimshiligiOblysyҚostanaj oblysyAudan ortalygyҚarasuAuyldyk okrugter sany13Auyl sany39ӘkimiҚajrat Temirhanuly OspanovAudan әkimdiginin mekenzhajyҚarasu auyly Isakov koshesi 73Tarihy men geografiyasyKoordinattary52 19 12 s e 65 22 12 sh b 52 32000 s e 65 37000 sh b 52 32000 65 37000 G O Ya Koordinattar 52 19 12 s e 65 22 12 sh b 52 32000 s e 65 37000 sh b 52 32000 65 37000 G O Ya Қurylgan uakyty1939 zhylZher aumagy12 8 myn km Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny20 544 adam 2023 Ұlttyk kuramyorystar 43 12 kazaktar 27 89 ukraindar 11 8 nemister 4 56 belarustar 4 42 tatarlar 1 96 moldovandar 1 21 sheshender 0 85 baskalary 4 19 Sandyk identifikatorlaryAvtomobil kody10Қarasu audanynyn әkimdigiGeografiyalyk ornySoltүstiginde Sarykol batysynda Altynsarin Әuliekol ontүstiginde Nauyrzym shygysynda SҚO nyn Ғabit Mүsirepov zhәne Akmola oblysynyn Esil Zharkajyn audandarymen shektesedi Zher bederiAudan aumagy Torgaj Үstirtinin soltүstik shygys boligin alyp zhatyr Zher bederi negizinen zhazyk kelgen Kejbir zherleri kishigirim ozendermen ontүstikten soltүstikke karaj azdap tilimdelgen Tobeli zhondy kelgen aumaktarynda kol kazanshunkyrlary zhii kezdesedi Klimaty osimdigi men zhanuarlar dүniesiAudannyn klimaty tym kontinettik kysy suyk borandy zhazy birshama ystyk keledi Қantardagy auanyn zhyldyk ortasha temperaturasy 17 18 S shildede 19 21 S Zhauyn shashynnyn zhyldyk ortasha molsheri 250 300 mm Audan zherinin topyragy soltүstik boliginde kara ontүstiginde konyr kyzgylt konyr bolyp keledi Қusmuryn koline tayau manda sortandy kara zhәne konyr topyraktar baska kolderdin zhajylymdarynda shalgyndy kara topyrak damygan Өsimdikterin zhusan aralas astyk tukymdas seleu betege kylkan boz ajrauyk t b shoptesinder kurajdy Soltүstiginde terek aralas kajyn shoktary kezdesedi Zhanuarlar dүniesinen kaskyr tүlki koyan suyr saryshunak kustardan kaz үjrek akku kol zhagalaj kyzgysh taukudiret shymshyk dalaly zherlerde boztorgaj duadak t b mekendejdi Su torabyZher beti sulary Қarasu Қojbagar salasymen Қundyzdy Sүjgensaj zhәne Timtuir ozenderinen turady Audanda birneshe kolder bar Olar Alabota Қusmuryn shygys boligi Қojbagar Timtәuir Zhanshora Biesojgan zhәne Zhekekol Halky1959 1970 1979 1989 1999 2009 2021 25240 31191 30820 30337 37360 29238 24177 Turgyndar sany 25 258 adam 2019 Ұlttyk kuramy kazaktar 28 50 orystar 42 28 ukraindar 12 04 belarustar 4 52 nemister 4 45 moldovandar 1 19 sheshender 0 81 0 55 bashkurttar 0 54 әzerbajzhandar 0 34 mordvalar 0 32 chuvashtar 0 32 armyandar 0 22 polyaktar 0 20 korejler 0 19 ingushtar 0 13 baska ult okilderi 1 41 Әkimshilik bolinisi39 eldi meken 13 auyldyk okrugke biriktirilgen Әkimshilik birlik Ortalygy Eldi mekenderi Halky 2021 Ajdarly auyldyk okrugi Ajdarly auyly 4 1158Zhalgyzhan auyldyk okrugi Zhalgyzhan auyly 1 548Zhambyl auyldyk okrugi Zhambyl auyly 2 1011Ilichyov auyldyk okrugi Komsomolskoe auyly 3 1167Қaramyrza auyldyk okrugi Қaramyrza auyly 2 785Қarasu auyldyk okrugi Қarasu auyly 5 4780Қojbagar auyldyk okrugi Қojbagar auyly 2 1853Lyublin auyldyk okrugi Lyublinka auyly 3 1147Novopavlov auyldyk okrugi Novopavlovka auyly 1 761Oktyabr auyldyk okrugi Oktyabrskoe auyly 3 3986Ushakov auyldyk okrugi Ushakovo auyly 3 459Chernyaev auyldyk okrugi Lenin auyly 6 958Shalgyshy auyldyk okrugi Shalgyshy auyly 4 2554Iri eldi mekenderiEldi meken Halky 2021 Қarasu 3393Oktyabrskoe 2423Zheleznodorozhnoe 1424Shalgyshy 1332Қojbagar 1254Vostok 1210Celinnoe 877Lyublinka 866Novopavlovka 761Қaramyrza 661Komsomolskoe 654Amangeldi 598Zhalgyzhan 548Zhambyl 513Ajdarly 501SharuashylygyAuyl sharuashylygyna zharamdy zherinin aumagy 1 27 mln ga onyn 855 myn ga sy egistik shabyndyk 3 4 myn ga zhajylym 367 4 myn ga 2009 Қatynas zholdaryAudan zheri arkyly Қartaly Resej aumagynda Astana temir zhol magistrali odan baska Қostanaj Қarasu Қarasu Қojbagar Қarasu Sarykol Қarasu Shalgynshy Қarasu Esil avtomobil zholdary otedi DerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Қazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T 3 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T 3 ISBN 9965 893 19 5 Resej imperiyasy KSRO halyk sanaktary ҚR halyk sanaktary