Қамысты ауданы – Қостанай облысының батысында орналасқан әкімшілік бөлініс (1955 жылдан). Жер аумағы 12 мың км².
Қазақстан ауданы | |
Қамысты ауданы | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Облысы | |
Аудан орталығы | |
Ауылдық округтер саны | 9 |
Ауыл саны | 17 |
Әкімі | Ерлан Әлімбайұлы Жаулыбаев |
Аудан әкімдігінің мекенжайы | Қамысты ауылы, Ержанов көшесі, №61 |
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары | 51°58′48″ с. е. 61°47′24″ ш. б. / 51.98000° с. е. 61.79000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 51°58′48″ с. е. 61°47′24″ ш. б. / 51.98000° с. е. 61.79000° ш. б. (G) (O) (Я) |
Құрылған уақыты | |
Жер аумағы | 12,1 мың км² |
Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
Тұрғындары | |
Тұрғыны | 10 876 адам (2023) |
Ұлттық құрамы | қазақтар (47,41%) |
Сандық идентификаторлары | |
Автомобиль коды | 10 |
Қамысты ауданының әкімдігі | |
|
Географиялық орны
Солтүстігінде Бейімбет Майлин, Денисов, шығысында Әулиекөл, Науырзым, оңтүстігінде Жангелді ауданымен және Ақтөбе облысының Әйтеке би ауданымен, батысында Жітіқара ауданы және Ресей Федерациясымен шектеседі.
Жер бедері
Аудан облыстың батыс жағында Торғай Үстіртінің солтүстік-батыс жағын алып жатыр. Жер беті негізінен белесті жазық дала. Шығысын көптеген көл қазаншұңқырлары және жырауылысайлар, өзен аңғарлары, батыс жағын Тобыл өзеннің еңістеу өңірі қамтиды. Аудан аумағының оңтүстік бөлігін оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай Сыпсыңағаш қолаты қиып өтеді. Жайылма ауылынан шығысқа қарай Қоңыртау тауы орналасқан. Жер беті жоғарғы олигоценнің, неогеннің және төрттік кезеңнің шөгінділерінен түзілген. Кен байлықтарынан боксит кентасы мен отқа төзімді саз бар.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі
Климаты тым континенттік. Қысы суық, жазы біршама ыстық. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 200 – 250 мм. Желді және боранды күндер (қыста) жиі байқалады. Жел көбінесе оңтүстік-батыстан соғады. Ауданның топырағы карбонатты қоңыр, қызғылт қоңыр, кей жерінде тастақты келген. Оларда селеу, бетеге аралас жусан басым, қазаншұңқырлар мен бидайықтарда шалғынды өсімдіктер өседі. Жануарлардан: қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, күзен, суыр, сарышұнақ, құстардан: қаз, үйрек, тырна, байғыз, бүркіт, шіл, бөдене, дуадақ, бозторғай, т.б. тіршілік етеді. Тобыл өзенінде алабұға, шортан, оңғақ, көкшұбар, т.б. балықтар бар.
Су торабы
Қамысты ауданы көлге бай, олардың көпшілігі Сыпсыңағаш қолатында орналасқан және жартысына жуығы тұщы көлдер. Қулыкөл, Талдыкөл, , , Жолшора, , , , т.б. көлдерінде балық кәсіпшілігі дамыған. Табиғаты әсем Үлкен Кіндікті көлінің бойында жабайы шошқа мекендейді. Орқаш көлінде ас тұзы өндіріледі. Теңіз бен Шұңқырқопа көлдері Тауынсор қорықшасының құрамына енеді. Аудан аумағының батыс жағымен (66 км-ге жуық) Тобыл өзен ағып өтеді.
Халқы
1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|
18709 | ▲27831 | ▲29860 | ▲31446 | ▼23146 | ▼15807 | ▼11714 |
Тұрғындар саны – 12 362 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 48,62%, орыстар – 26,20%, украиндар – 13,70%, немістер – 2,81%, беларустар – 2,05%, татарлар – 1,47%, башқұрттар – 1,41%, молдовандар – 0,57%, басқа ұлт өкілдері – 3,17%.
Әкімшілік бөлінісі
17 елді мекен 3 ауылдық әкімдік пен 6 ауылдық округке біріктірілген:
Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2021) |
---|---|---|---|
Адай ауылдық округі | Адай ауылы | 3 | ▼909 |
Алтынсарин ауылдық әкімдігі | Алтынсарин ауылы | 1 | ▼1397 |
Аралкөл ауылдық округі | Аралкөл ауылы | 2 | ▼162 |
Арқа ауылдық округі | Арқа ауылы | 2 | ▼1236 |
Бестөбе ауылдық әкімдігі | Бестөбе ауылы | 1 | ▼482 |
Дружба ауылдық әкімдігі | Дружба ауылы | 1 | ▼154 |
Клочков ауылдық округі | Клочково ауылы | 2 | ▼558 |
Қамысты ауылдық округі | Қамысты ауылы | 4 | ▼5275 |
Қарабатыр ауылдық округі | Қарабатыр ауылы | 1 | ▼853 |
Ірі елді мекендері
Елді мекен | Халқы (2021) |
---|---|
Қамысты | ▼ 4685 |
Алтынсарин | ▼ 1392 |
Арқа | ▼ 1159 |
Қарабатыр | ▼ 853 |
Адаевка | ▼ 559 |
Шаруашылығы
Шаруашылығы астық өндіру мен мал өсіруге маманданған. Аудан бойынша ауыл шаруашылық жерінің жалпы аумағы 1 млн. 196 мың га, оның ішінде жыртылған жері 414,6 мың га, шабындығы 9,1 мың га, жайылым 711,1 мың га (2008).
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ҚР халық санақтары
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қamysty audany Қostanaj oblysynyn batysynda ornalaskan әkimshilik bolinis 1955 zhyldan Zher aumagy 12 myn km Қazakstan audanyҚamysty audanyӘkimshiligiOblysyҚostanaj oblysyAudan ortalygyҚamystyAuyldyk okrugter sany9Auyl sany17ӘkimiErlan Әlimbajuly ZhaulybaevAudan әkimdiginin mekenzhajyҚamysty auyly Erzhanov koshesi 61Tarihy men geografiyasyKoordinattary51 58 48 s e 61 47 24 sh b 51 98000 s e 61 79000 sh b 51 98000 61 79000 G O Ya Koordinattar 51 58 48 s e 61 47 24 sh b 51 98000 s e 61 79000 sh b 51 98000 61 79000 G O Ya Қurylgan uakyty1955 zhylZher aumagy12 1 myn km Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny10 876 adam 2023 Ұlttyk kuramykazaktar 47 41 orystar 27 34 ukraindar 13 68 nemister 2 66 belarustar 2 07 tatarlar 1 57 bashkurttar 1 45 baskalary 3 82 Sandyk identifikatorlaryAvtomobil kody10Қamysty audanynyn әkimdigiGeografiyalyk ornySoltүstiginde Bejimbet Majlin Denisov shygysynda Әuliekol Nauyrzym ontүstiginde Zhangeldi audanymen zhәne Aktobe oblysynyn Әjteke bi audanymen batysynda Zhitikara audany zhәne Resej Federaciyasymen shektesedi Zher bederiAudan oblystyn batys zhagynda Torgaj Үstirtinin soltүstik batys zhagyn alyp zhatyr Zher beti negizinen belesti zhazyk dala Shygysyn koptegen kol kazanshunkyrlary zhәne zhyrauylysajlar ozen angarlary batys zhagyn Tobyl ozennin enisteu oniri kamtidy Audan aumagynyn ontүstik boligin ontүstik batystan soltүstik shygyska karaj Sypsynagash kolaty kiyp otedi Zhajylma auylynan shygyska karaj Қonyrtau tauy ornalaskan Zher beti zhogargy oligocennin neogennin zhәne torttik kezennin shogindilerinen tүzilgen Ken bajlyktarynan boksit kentasy men otka tozimdi saz bar Klimaty osimdigi men zhanuarlar dүniesiKlimaty tym kontinenttik Қysy suyk zhazy birshama ystyk Zhyldyk zhauyn shashynnyn ortasha molsheri 200 250 mm Zheldi zhәne borandy kүnder kysta zhii bajkalady Zhel kobinese ontүstik batystan sogady Audannyn topyragy karbonatty konyr kyzgylt konyr kej zherinde tastakty kelgen Olarda seleu betege aralas zhusan basym kazanshunkyrlar men bidajyktarda shalgyndy osimdikter osedi Zhanuarlardan kaskyr tүlki karsak koyan kүzen suyr saryshunak kustardan kaz үjrek tyrna bajgyz bүrkit shil bodene duadak boztorgaj t b tirshilik etedi Tobyl ozeninde alabuga shortan ongak kokshubar t b balyktar bar Su torabyҚamysty audany kolge baj olardyn kopshiligi Sypsynagash kolatynda ornalaskan zhәne zhartysyna zhuygy tushy kolder Қulykol Taldykol Zholshora t b kolderinde balyk kәsipshiligi damygan Tabigaty әsem Үlken Kindikti kolinin bojynda zhabajy shoshka mekendejdi Orkash kolinde as tuzy ondiriledi Teniz ben Shunkyrkopa kolderi Tauynsor korykshasynyn kuramyna enedi Audan aumagynyn batys zhagymen 66 km ge zhuyk Tobyl ozen agyp otedi Halky1959 1970 1979 1989 1999 2009 2021 18709 27831 29860 31446 23146 15807 11714 Turgyndar sany 12 362 adam 2019 Ұlttyk kuramy kazaktar 48 62 orystar 26 20 ukraindar 13 70 nemister 2 81 belarustar 2 05 tatarlar 1 47 bashkurttar 1 41 moldovandar 0 57 baska ult okilderi 3 17 Әkimshilik bolinisi17 eldi meken 3 auyldyk әkimdik pen 6 auyldyk okrugke biriktirilgen Әkimshilik birlik Ortalygy Eldi mekenderi Halky 2021 Adaj auyldyk okrugi Adaj auyly 3 909Altynsarin auyldyk әkimdigi Altynsarin auyly 1 1397Aralkol auyldyk okrugi Aralkol auyly 2 162Arka auyldyk okrugi Arka auyly 2 1236Bestobe auyldyk әkimdigi Bestobe auyly 1 482Druzhba auyldyk әkimdigi Druzhba auyly 1 154Klochkov auyldyk okrugi Klochkovo auyly 2 558Қamysty auyldyk okrugi Қamysty auyly 4 5275Қarabatyr auyldyk okrugi Қarabatyr auyly 1 853Iri eldi mekenderiEldi meken Halky 2021 Қamysty 4685Altynsarin 1392Arka 1159Қarabatyr 853Adaevka 559SharuashylygySharuashylygy astyk ondiru men mal osiruge mamandangan Audan bojynsha auyl sharuashylyk zherinin zhalpy aumagy 1 mln 196 myn ga onyn ishinde zhyrtylgan zheri 414 6 myn ga shabyndygy 9 1 myn ga zhajylym 711 1 myn ga 2008 DerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Resej imperiyasy KSRO halyk sanaktary ҚR halyk sanaktary