Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Терек (лат. Populus) – талдар тұқымдасына жататын жапырақ тастайтын ағаштардың тегі.
| Терек | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Көктерек|Populus tremula | ||||||||||||||
| түрлері | ||||||||||||||
| 115 түрі белгілі |
Таралуы
Қазақстанның барлық аймағында кездеседі. Өзен жайылмасында, далалық жерлерде, тау етегінде, бұта арасында өсетін 15 түрі (ақ терек, көктерек, қара терек, бәйтерек, тораңғы, т.б.) бар. Бұтақ шоғыры пирамида пішіндес. Жапырағы жалпақ, сағақты келген, ромбыға не қандауырға ұқсайды. Гүлі қос үйлі, гүл сырғасы (ұзындығы 3 – 15 см), салбырап ілініп тұрады, онда аталығы не аналығы ғана болады, жел арқылы тозаңданады. Негізінен, жапырағы шыққанша гүлдейді. Тұқымынан және атпа тамырынан, шыбығынан көбейтіледі. Гүлінде шырынды дискісі (тор) болады. 150 жылдай тіршілік етеді. Жемісі – қорапша, тұқымы ұсақ. Терек әсемдік өсімдік ретінде өсіріледі. Қазақстанда берікқара терегі мен тораңғы – өте сирек кездесетін өсімдіктер қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.
Ағаш туралы
Терек - тез өсетін ағаш, биіктігі 45 метрге дейін барады. Көбінесе 60-80 жыл, тек кейбір түрлері 120-150 жыл өмір сүреді. Табиғатта 110-ға жуық түрі бар. Будандастыру арқылы теректің тез өсетін көп түрлері алынған. Тез өсетін қасиетіне байланысты көгалдандыруда кеңінен қолданылады. Аналық терек мамыр-маусым айларында мамық шығарып, жер-көкті ластайды, әрі терек мамығына аллергиясы бар адамдарға қиындық туғызады. Сондықтан көгалдандыруда мамық шығармайтын аталық теректерді пайдаланған жөн. Ерте көктемде жапырағы шықпай тұрып, сырға секілді ақ гүл жарады. Жапырағы - жұмыртқа пішіндес, жиектері аратісті.
Қолданылуы
Терек ағашын құрылыста, жиһаз жасауда пайдаланады. Қағаз, сіріңке жасау өндірісінде терек ағашының діңі жұмсақтау, ақшыл түсті түрлері қолданылады. Көгалдандыруда көше бойларына, жол жиектеріне көбірек отырғызылады. Оны тез өсетіндігіне байланысты тұрмыстық мақсатта, отын үшін өсіреді.
Күтімі
Құнарлы топырақта, күн көзінде жақсы өседі. Жазда аптасына бір рет мол суғару керек. Көктем, күз мезгілдерінде көңмен қоректендірген жөн.
Көбейтілуі
Күз кезінде қалемшелеу жолымен оңай көбейтіледі.
Терек туралы тақпақ
Теректер биік өседі, Алатұғындай Ай ұстап. Діңдері жұмсақ бірақ та Сондықтан аздап майысқақ. Жел соққанда ән айтар Жапырақтары “дауыстап”. Дауыл тұрса тербеліп Теректің белі қайыспақ.
Сілтемелер
- Остапьюк В.М. Перспективы использования Ginkgo biloba L. в городском озеленении Украины
- Гүлстан сайты Мұрағатталған 20 ақпанның 2012 жылы.
Қазақ энциклопедиясы
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Дереккөздер
- Құлжабаева Г.Ә.;«Өсімдіктер әлемі» оқу-әдістемелік кешені, Ағаштар: Дидактикалық материал - Алматы, 2010 - 15 б; ISBN 978-601-7237-03-5
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Terek lat Populus taldar tukymdasyna zhatatyn zhapyrak tastajtyn agashtardyn tegi TerekKokterekDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylarSaby Tukymdasy TaldarTajpasy Tegi Populus Karl LinnejKokterek Populus tremulatүrleri115 tүri belgiliTaraluyҚazakstannyn barlyk ajmagynda kezdesedi Өzen zhajylmasynda dalalyk zherlerde tau eteginde buta arasynda osetin 15 tүri ak terek kokterek kara terek bәjterek torangy t b bar Butak shogyry piramida pishindes Zhapyragy zhalpak sagakty kelgen rombyga ne kandauyrga uksajdy Gүli kos үjli gүl syrgasy uzyndygy 3 15 sm salbyrap ilinip turady onda atalygy ne analygy gana bolady zhel arkyly tozandanady Negizinen zhapyragy shykkansha gүldejdi Tukymynan zhәne atpa tamyrynan shybygynan kobejtiledi Gүlinde shyryndy diskisi tor bolady 150 zhyldaj tirshilik etedi Zhemisi korapsha tukymy usak Terek әsemdik osimdik retinde osiriledi Қazakstanda berikkara teregi men torangy ote sirek kezdesetin osimdikter korgauga alynyp Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen Agash turalyTerek tez osetin agash biiktigi 45 metrge dejin barady Kobinese 60 80 zhyl tek kejbir tүrleri 120 150 zhyl omir sүredi Tabigatta 110 ga zhuyk tүri bar Budandastyru arkyly terektin tez osetin kop tүrleri alyngan Tez osetin kasietine bajlanysty kogaldandyruda keninen koldanylady Analyk terek mamyr mausym ajlarynda mamyk shygaryp zher kokti lastajdy әri terek mamygyna allergiyasy bar adamdarga kiyndyk tugyzady Sondyktan kogaldandyruda mamyk shygarmajtyn atalyk terekterdi pajdalangan zhon Erte koktemde zhapyragy shykpaj turyp syrga sekildi ak gүl zharady Zhapyragy zhumyrtka pishindes zhiekteri aratisti ҚoldanyluyTerek agashyn kurylysta zhiһaz zhasauda pajdalanady Қagaz sirinke zhasau ondirisinde terek agashynyn dini zhumsaktau akshyl tүsti tүrleri koldanylady Kogaldandyruda koshe bojlaryna zhol zhiekterine kobirek otyrgyzylady Ony tez osetindigine bajlanysty turmystyk maksatta otyn үshin osiredi KүtimiҚunarly topyrakta kүn kozinde zhaksy osedi Zhazda aptasyna bir ret mol sugaru kerek Koktem kүz mezgilderinde konmen korektendirgen zhon KobejtiluiKүz kezinde kalemsheleu zholymen onaj kobejtiledi Terek turaly takpakTerekter biik osedi Alatugyndaj Aj ustap Dinderi zhumsak birak ta Sondyktan azdap majyskak Zhel sokkanda әn ajtar Zhapyraktary dauystap Dauyl tursa terbelip Terektin beli kajyspak SiltemelerOstapyuk V M Perspektivy ispolzovaniya Ginkgo biloba L v gorodskom ozelenenii Ukrainy Gүlstan sajty Muragattalgan 20 akpannyn 2012 zhyly Қazak enciklopediyasy Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet DerekkozderҚulzhabaeva G Ә Өsimdikter әlemi oku әdistemelik kesheni Agashtar Didaktikalyk material Almaty 2010 15 b ISBN 978 601 7237 03 5 Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet