Олимпиада ойындары немесе Олимпиада (гр. Ολυμπιακοί Αγώνες) төрт жылда бір рет өткізілетін ең ірі халықаралық кешенді спорттық жарыс.
Олимпиада ойындары |
Ұйымдар |
• ХОК • ҰОК • Рәміздер Спорт түрлері • |
Ойындар |
Жазғы Олимпиада ойындары Қысқы Олимпиада ойындары Паралимпиада ойындары Жасөспірімдер Олимпиада ойындары |
Ежелгі Грекияда болған дәстүр, XIX ғасырдың соңында француздық қоғам қайраткері барон Пьер де Кубертенмен жаңартылды. Алғашқы кезде тек қана жазғы Олимпиада ойындары, төрт жылда бір рет өткізіліп отыратын, дүниежүзілік соғыстар болған жылдарды қоспағанда. 1924 жылы жазғы ойындарымен қатар қысқы Олимпиада ойындары да өткізіле бастады. Бірақ 1994 жылдан бастап жазғы және қысқы ойындар екі жылдық айырмашылықпен өтіп тұрады.
Олимпиада ойындарының ұраны — Citius, altius, fortius немесе "тезірек, жоғарырақ, күштірек".
Шығу тарихы
Олимпиада ойындары ежелгі адамзат баласының өткен тарихының дамуымен байланыстырады. Осы күнге дейін ойынның пайда болу мерзімі нақты айтылмаған. Олимпиада ойындарының пайда болу себебі нақты болмаса да, олимпиада ойындарының пайда болуы жайында эллиндерде бірнеше қызықты аңыздар бар. Алғашқы ойындар Зевс құдайының құрметіне б.з.д. 776 жылдан бастап төрт жылда бір рет Олимпия қаласында өткізілетін. Кейін б.з. 394 жылы Византия императоры Федосий І-нің бұйрығы бойынша тоқтатылды. Бұл ойындарда әскери дайындық, дене шынықтыру өнерін көрсету байқаулары, дәстүрге айналған ақындар мен шешендер айтысы, әр түрлі өнер көрмелері ұйымдастырылған. Олимпиада ойындары кезінде соғыстар тоқтатылып, қасиетті тыныштық орнайтын дәстүр қалыптасқан. Осы кезде бір айдан үш айға дейін бүкіл Эллада жерінде қару жұмсауға, тіпті ойынды тамашалаушыларға қару-жарақпен келуге тыйым салынған. Ол кезде олимпиада ойындары бес күн өткізілген, бағдарламасына жүгіру, күрес, ат жарысы, , бессайыс сияқты спорт түрлері кірген. Жеңімпаздарға зәйтүн ағашының жапырағынан өрілген алқа кигізіліп, құрмет көрсетілген.
Даму барысы
19 ғасырдың орта кезінде Грекияда олимпиада ойындарды қайта жандандыру мақсатында біраз әрекеттер жасалды. Сөйтіп, 1859, 1870, 1875 және 1889 жылдары Афинада грек спортшыларының қатысуымен , жүгіру, диск, найза лақтыру, гимнастика сияқты спорт түрлерінен жарыстар өтті. Олимпиада ойындары бүкіл Грекияны біріктіретін, жалпы ұлттық оқиғаға айналды. Біраз уақыттан кейін гректерге олимпиада ойындардың бірыңғай күнтізбесін бекіту идеясы келді. Алғашында ойын өтуі бір күнге созылса, кейінірек ойынның ұзықтығы бір айға дейін жетті. Ойынды әр төрт жылда астық пен жүзім жинау арасында үнемі өткізіп тұру туралы шешім шығарды. Қоғам қайраткері - Пьер де Кубертеннің олимпиялық ойындар өткізу жөніндегі ұсынысын қабыл алған Францияның оқу ағарту министрі оған дене тәрбиесін дамыту жөніндегі халықаралық конгресс шақыруды табыстады. Содан 1894 жылы маусым айында 12 елдің қатысуымен конгресс өз жұмысын өткізді. Оған қатысушылар Пьер де Кубертэннің баяндамасын талқылап, 1896 жылы 1-олимпиялық ойындарын Афина қаласында өткізу жөнінде шешім қабылдады. Халықаралық олимпиада комитетінің тұңғыш басшысы болып грек Деметриус Викелас сайланды. Сонымен қазіргі заманғы алғашқы олимпиада ойындары 1896 жылы сәуір айының 6 – 15 аралығында Афинада өтіп, оған 13 елден 311 спортшы қатысты.
Олимпиада чемпиондары мен жүлдегерлері
Алғашқы үш орынға орналасқан спортшылар немесе командалар, медальдарға иеленеді. Жеңімпаздар алтын медальға (шынында күмістен жасалып, алтын жалатылған), екінші орынға орналасқандар күміс медальға, ал үшінші орындағылар қола медальға ие болады.
Бүл дәстүр, Лондонда өткен 1908 жылғы жазғы Олимпиада ойындарынан басталады. Афина қаласындағы алғашқы Олимпиада ойындарында тек қана бірінші және екінші орындарға ие болғандар ғана медальдармен марапатталатын, ал 1900 жылы Парижде және 1904 жылы Сент-Луисте медальдардың орнына кубоктар мен басқа сыйлықтар сыйлаған болатын.
Бұл Олимпиада ойындарының алтын медальдарына ең көп ие болған спортшылар тізімі.
Спортшы | Ел | Спорт түрі | Олимпиада | Барлығы | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Майкл Фелпс | АҚШ | Жүзу | 2000-б.к. | 14 | 0 | 2 | 16 |
АҚШ | Жеңіл атлетика | 1900-1908 | 10 | 0 | 0 | 10 | |
Лариса Латынина | КСРО | Гимнастика | 1956-1964 | 9 | 5 | 4 | 18 |
Финляндия | Жеңіл атлетика | 1920-1928 | 9 | 3 | 0 | 12 | |
АҚШ | Жүзу | 1968-1972 | 9 | 1 | 1 | 11 | |
Карл Льюис | АҚШ | Жеңіл атлетика | 1984-1996 | 9 | 1 | 0 | 10 |
Норвегия | Шаңғы жарысы | 1992-1998 | 8 | 4 | 0 | 12 | |
Жапония | Гимнастика | 1968-1976 | 8 | 3 | 1 | 12 | |
АҚШ | Жүзу | 1992-2004 | 8 | 3 | 1 | 12 | |
АҚШ | Жүзу | 1984-1992 | 8 | 2 | 1 | 11 | |
КСРО | Гимнастика | 1972-1980 | 7 | 5 | 3 | 15 |
Екі түрлі спорт түрінен чемпиондар болған спортшылар
- Қысқы және жазғы
- Эдди Иган (1897/1967) АҚШ - Бокс 1/0/0 және Бобслей 1/0/0
- (1898/1954) Норвегия - Шаңғы жарысы 1/0/0 және Желкенді спорт 0/1/0
- (1959) - Мәнерлеп сырғанау 2/1/1 және Велоспорт 0/1/0
- (1972) Канада - Велоспорт 0/0/2 және Мәнерлеп сырғанау 1/1/2
- Жазғы
- (1877/1942) Аустрия - Жүзу 0/1/0 және Семсерлесу 0/1/0
- (1896/1968) Ұлыбритания - Жүзу 1/0/0 және Су добы 3/0/0
- (1904/1984) АҚШ - Жүзу 5/0/0 және Су добы 0/0/1
- (1949) Германия - Жүзу 0/1/0 және Қол добы 1/1/0
- (1957) АҚШ - Су добы 0/1/0 және Жүзу 0/1/0
- (1980) Ұлыбритания - Есу 0/1/0 және Велоспорт 1/0/0
- Қысқы
- (1968) - Шана спорты 0/1/1 және Бобслей 0/0/1
- (1969) Италия - Шана спорты 1/0/0 және Бобслей 0/0/1
Олимпиада нышандары
Олимпиада қозғалысы көптеген нышандарды қолданады, негізінде олардың барлығы барон Пьер де Кубертеннің мұраттары мен ойларынан жаратылған.
Осы нышандардың ішіндгіе ең танымалы, 1920 жылдан бастап әр бір ойында көтерілетін бес сақина суреттелген олимпиада туы шығар. Олимпиада туы, ақ түсті матаның үстінде, бес түрлі-түсті сақина суреттелген ақ түсті мата болып табылады. Әр бір сақина, бес түрлі құрлықты білдіреді: Еуропаны, Азияны, Африканы, Америка мен Океанияны. Барлық сақиналар бір-бірімен байланысқан және Олимпиада ойындары рухының жан-жақтылығын білдіреді.
Бес сақина үшін таңдалған түстер (солдан оңға қарай): көк, сары, қара, жасыл және қызыл. Осы ту таңдалған кезде ақ фонмен қатар, бұл түстер әр бір елдің туында бар еді, сондықтан да бұл сақиналар тек қана құрлықтарды емес, әлемдегі барлық елдерді білдіреді.
Олимпиада ойындарының ресми ұраны "Citius, Altius, Fortius", латын тілінен аударғанда "тезірек, жоғарырақ, күштірек" деген мағынаны білдіреді. Бұл ұран алғашқы рет 1924 жылы Парижде қолданылған болатын, бірақ Кубертеннің айтқан Ең бастысы – жеңіске жету емес, қатысу - деген бейресми ұранға айналған нақыл сөздің маңыздылығы кем емес.
Олимпиада оты, күн сәулелерінен Олимпия қаласында тұтандырылады. Бұл дәстүр алғаш рет 1936 жылғы Берлинде өткен Олимпиада ойындарында пайда болды. Олимпиада оты, эстафета арқылы ойындар өтетін орынға дейін әкелініп, ашылу салтанаты кезінде Олимпиада тостағанында от жандырылады және жабылу салтанатында өшіріледі.
Олимпиада ойындарындағы спорт түрлері
XIX ғасыр | XX ғасыр | XXI ғасыр | |||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Спорт түрі | 96 | 00 | 04 | 08 | 12 | 20 | 24 | 28 | 32 | 36 | 48 | 52 | 56 | 60 | 64 | 68 | 72 | 76 | 80 | 84 | 88 | 92 | 96 | 00 | 04 | 08 | 12 | 16 | |||||
Жеңіл атлетика | 12 | 23 | 25 | 21 | 26 | 30 | 29 | 27 | 27 | 29 | 29 | 33 | 33 | 33 | 34 | 36 | 36 | 38 | 37 | 38 | 41 | 42 | 43 | 44 | 46 | 46 | 47 | 47 | # | ||||
Есу | 5 | 5 | 6 | 4 | 4 | 5 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | # | |||||
Бадминтон | · | · | 4 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | # | ||||||||||||||||||||||||
Баскетбол | · | · | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | ||||||||||||
Бокс | 7 | 5 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 10 | 10 | 10 | 10 | 11 | 11 | 11 | 11 | 12 | 12 | 12 | 12 | 12 | 11 | 11 | 13 | # | ||||||||
| Байдаркада және каноэде есу | · | 9 | 9 | 9 | 9 | 7 | 7 | 7 | 7 | 11 | 11 | 12 | 12 | 12 | 12 | 12 | 12 | 12 | 12 | # | ||||||||||||
4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | # | ||||||||||||||||||||||||||
В е л о с п о р т | БМХ | 2 | 2 | # | |||||||||||||||||||||||||||||
Маунтинбайк | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | |||||||||||||||||||||||||||
Трек жарысы | 5 | 2 | 7 | 5 | 6 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 12 | 12 | 10 | 10 | # | |||||
Шоссе жарысы | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 3 | 3 | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | # | |||||||
Ат спорты | 3 | 5 | 7 | 5 | 6 | 5 | 6 | 6 | 6 | 6 | 5 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | # | # | ||||||||
Семсерлесу | 3 | 7 | 5 | 8 | 4 | 5 | 6 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 10 | 10 | 10 | 10 | 10 | # | ||||
Футбол | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | ||||||
Гольф | 2 | 2 | # | ||||||||||||||||||||||||||||||
Г и м н а с т и к а | спорттық | 8 | 1 | 11 | 4 | 2 | 4 | 4 | 9 | 8 | 11 | 9 | 9 | 15 | 15 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | # | |||
көркем | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | ||||||||||||||||||||||||
батут | 2 | 2 | 2 | 2 | # | ||||||||||||||||||||||||||||
Ауыр атлетика | 2 | 2 | 2 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 6 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 9 | 9 | 10 | 10 | 10 | 10 | 10 | 15 | 15 | 15 | 15 | # | |||||||
Қол добы | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | ||||||||||||||||||||
Көгалдағы хоккей | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | ||||||||||
Дзюдо | 4 | 6 | 6 | 8 | 8 | 7 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | # | ||||||||||||||||||||
Күрес | 1 | 8 | 4 | 10 | 5 | 10 | 13 | 13 | 14 | 14 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 | 16 | 18 | 18 | 18 | # | |||||
Ж ү з у | Жүзу | 4 | 7 | 9 | 4 | 6 | 9 | 10 | 11 | 11 | 11 | 11 | 11 | 11 | 13 | 15 | 18 | 29 | 29 | 26 | 26 | 29 | 31 | 31 | 32 | 32 | 32 | 34 | 34 | # | |||
2 | 2 | 2 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | |||||||||||||||||||||||||
Суға секіру | 2 | 1 | 2 | 4 | 5 | 5 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 8 | 8 | 8 | 8 | # | ||||||
Су добы | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | ||||||
Қазіргі бессайыс | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | |||||||||
Регби | 1 | 1 | 1 | 1 | # | ||||||||||||||||||||||||||||
Таэквондо | · | · | 8 | 8 | 8 | 8 | # | ||||||||||||||||||||||||||
Теннис | 2 | 4 | 2 | 4 | 6 | 8 | 5 | 5 | · | · | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 5 | # | |||||||||||||||
Үстел теннисі | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | # | |||||||||||||||||||||||||
6 | 6 | 3 | 10 | 2 | 2 | 2 | 2 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | # | ||||||||||||||||||
Нысана көздеу | 5 | 9 | 16 | 15 | 18 | 21 | 10 | 2 | 3 | 4 | 7 | 7 | 6 | 6 | 7 | 8 | 7 | 7 | 11 | 13 | 13 | 15 | 17 | 17 | 15 | 15 | # | ||||||
2 | 2 | 2 | 2 | # | |||||||||||||||||||||||||||||
| · | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | ||||||||||||||||||||||||||
Волейбол | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | # | |||||||||||||||||||
Желкенді спорт | 7 | 4 | 4 | 14 | 3 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 6 | 6 | 6 | 7 | 8 | 10 | 10 | 11 | 11 | 11 | 10 | # | |||||||
Барлық жарыстар | 43 | 86 | 96 | 78 | 110 | 102 | 156 | 126 | 109 | 116 | 129 | 136 | 149 | 151 | 150 | 163 | 172 | 195 | 198 | 203 | 221 | 237 | 257 | 271 | 300 | 301 | 302 | 300 | # |
Олимпиада ойындарының өткізілу орындары
Кезекті Олимпиада ойындары өткізілетін қала, ойындарға 7 жыл қалғанда арнайы Халықаралық олимпиада комитетінің (ХОК) сессиясында анықталады. Қала, ресми мәлімдемесін тапсырған бірнеше қала-кандидаттарының ішінен таңдалады. Таңдау кандидат елдерінің өкілдері мен ХОК президенінен басқа барлық ХОК мүшелерімен тура құпиялы жолы арқылы өтеді.
Ереже бойынша, соңғы дауыс беру рәсіміне кандидаттар тізімі арасында бес қаладан артық болмауы тиіс, бұл тізім бір жыл бұрын ХОК мүшелерінің алдын ала дауыс беру нәтижесінде анықталады. Жеңімпаз кандидат дауыстардың жарытысынан артық жинау керек. Егер жеңімпаз алғашқы айналымда анықталмаса, онда екінші және кейінгі айналымдар өткізіледі. Әр бір айналымнан кейін ең аз дауыс жинаған бір кандидаттан күрестен шығып кетіп отырады. Сонда ғана, кандидат елдерінің өкілдері қайтадан дауыс бере алуға құқысына ие болады.
Ең көп Олимпиада ойындарын өткізген ел - АҚШ — 8 рет (4 рет — жазғы және 4 рет — қысқы). Франция 5 рет (2/3), Ұлыбритания 3 рет (3/0), Германия 3 рет (2/1), Жапония, Италия, Канада 3 рет (1/2). Аустралия жазғы ойындарын бір рет өткізген, ал Австрия, Швейцария және Норвегия қысқы ойындарын. Швеция, Бельгия, Нидерланд, Финляндия, КСРО, Мексика, Оңтүстік Корея, Испания және Қытай бір рет жазғы ойындарын өткізген. Югославия (Босния және Герцеговина) бір рет қысқы ойындарын қабылдаған. Барлығы 21 ел. Жазғы ойындары 18 елде, ал қысқы 11 елде өткізілген.
Қалалар арасында Олимпиада ойындарын ең көп қабылдаған қала - Лондон — 3 рет. Лос-Анжелесте, Парижде, Афинада екі реттен жазғы ойындары өткізілген, Санкт-Морицте, , — қысқы. Олимпиада ойындарын өткізген 41 қала (жазғы 22, қысқы 19):
Астында 2020 жылға дейін жазғы және қысқы Олимпиада ойындарының тізімі көрсетілген.
Қазақстан Олимпиада ойындарында
Тағы қараңыз
Дереккөздер
Сыртқы сілтемелер
- ХОК ресми сайты (ағыл.)
- Олимпиада статистикасының сайты (ағыл.)
- Олимпиада ойындарының мұражайы (ағыл.)
- Олимпиада ойындары туралы ресми репортаждар Мұрағатталған 12 маусымның 2007 жылы. (ағыл.)
- Анықтама. Олимпиада ойындары жүлдегертері Мұрағатталған 6 қыркүйектің 2012 жылы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Olimpiada ojyndary nemese Olimpiada gr Olympiakoi Agwnes tort zhylda bir ret otkiziletin en iri halykaralyk keshendi sporttyk zharys Olimpiada ojyndaryҰjymdar HOK ҰOK Rәmizder Sport tүrleri OjyndarZhazgy Olimpiada ojyndary Қysky Olimpiada ojyndary Paralimpiada ojyndary Zhasospirimder Olimpiada ojyndary Ezhelgi Grekiyada bolgan dәstүr XIX gasyrdyn sonynda francuzdyk kogam kajratkeri baron Per de Kubertenmen zhanartyldy Algashky kezde tek kana zhazgy Olimpiada ojyndary tort zhylda bir ret otkizilip otyratyn dүniezhүzilik sogystar bolgan zhyldardy kospaganda 1924 zhyly zhazgy ojyndarymen katar kysky Olimpiada ojyndary da otkizile bastady Birak 1994 zhyldan bastap zhazgy zhәne kysky ojyndar eki zhyldyk ajyrmashylykpen otip turady Olimpiada ojyndarynyn urany Citius altius fortius nemese tezirek zhogaryrak kүshtirek Baron Per de Kuberten Shygu tarihyEzhelgi Olimpiyadagy stadion Olimpiada ojyndary ezhelgi adamzat balasynyn otken tarihynyn damuymen bajlanystyrady Osy kүnge dejin ojynnyn pajda bolu merzimi nakty ajtylmagan Olimpiada ojyndarynyn pajda bolu sebebi nakty bolmasa da olimpiada ojyndarynyn pajda boluy zhajynda ellinderde birneshe kyzykty anyzdar bar Algashky ojyndar Zevs kudajynyn kurmetine b z d 776 zhyldan bastap tort zhylda bir ret Olimpiya kalasynda otkiziletin Kejin b z 394 zhyly Vizantiya imperatory Fedosij I nin bujrygy bojynsha toktatyldy Bul ojyndarda әskeri dajyndyk dene shynyktyru onerin korsetu bajkaulary dәstүrge ajnalgan akyndar men sheshender ajtysy әr tүrli oner kormeleri ujymdastyrylgan Olimpiada ojyndary kezinde sogystar toktatylyp kasietti tynyshtyk ornajtyn dәstүr kalyptaskan Osy kezde bir ajdan үsh ajga dejin bүkil Ellada zherinde karu zhumsauga tipti ojyndy tamashalaushylarga karu zharakpen keluge tyjym salyngan Ol kezde olimpiada ojyndary bes kүn otkizilgen bagdarlamasyna zhүgiru kүres at zharysy bessajys siyakty sport tүrleri kirgen Zhenimpazdarga zәjtүn agashynyn zhapyragynan orilgen alka kigizilip kurmet korsetilgen Algashky olimpiada ojyndarynyn kabyrga kagazy Damu barysy19 gasyrdyn orta kezinde Grekiyada olimpiada ojyndardy kajta zhandandyru maksatynda biraz әreketter zhasaldy Sojtip 1859 1870 1875 zhәne 1889 zhyldary Afinada grek sportshylarynyn katysuymen zhүgiru disk najza laktyru gimnastika siyakty sport tүrlerinen zharystar otti Olimpiada ojyndary bүkil Grekiyany biriktiretin zhalpy ulttyk okigaga ajnaldy Biraz uakyttan kejin grekterge olimpiada ojyndardyn biryngaj kүntizbesin bekitu ideyasy keldi Algashynda ojyn otui bir kүnge sozylsa kejinirek ojynnyn uzyktygy bir ajga dejin zhetti Ojyndy әr tort zhylda astyk pen zhүzim zhinau arasynda үnemi otkizip turu turaly sheshim shygardy Қogam kajratkeri Per de Kubertennin olimpiyalyk ojyndar otkizu zhonindegi usynysyn kabyl algan Franciyanyn oku agartu ministri ogan dene tәrbiesin damytu zhonindegi halykaralyk kongress shakyrudy tabystady Sodan 1894 zhyly mausym ajynda 12 eldin katysuymen kongress oz zhumysyn otkizdi Ogan katysushylar Per de Kubertennin bayandamasyn talkylap 1896 zhyly 1 olimpiyalyk ojyndaryn Afina kalasynda otkizu zhoninde sheshim kabyldady Halykaralyk olimpiada komitetinin tungysh basshysy bolyp grek Demetrius Vikelas sajlandy Sonymen kazirgi zamangy algashky olimpiada ojyndary 1896 zhyly sәuir ajynyn 6 15 aralygynda Afinada otip ogan 13 elden 311 sportshy katysty Olimpiada chempiondary men zhүldegerleriAlgashky үsh orynga ornalaskan sportshylar nemese komandalar medaldarga ielenedi Zhenimpazdar altyn medalga shynynda kүmisten zhasalyp altyn zhalatylgan ekinshi orynga ornalaskandar kүmis medalga al үshinshi oryndagylar kola medalga ie bolady Bүl dәstүr Londonda otken 1908 zhylgy zhazgy Olimpiada ojyndarynan bastalady Afina kalasyndagy algashky Olimpiada ojyndarynda tek kana birinshi zhәne ekinshi oryndarga ie bolgandar gana medaldarmen marapattalatyn al 1900 zhyly Parizhde zhәne 1904 zhyly Sent Luiste medaldardyn ornyna kuboktar men baska syjlyktar syjlagan bolatyn Bul Olimpiada ojyndarynyn altyn medaldaryna en kop ie bolgan sportshylar tizimi Sportshy El Sport tүri Olimpiada Altyn Kүmis Қola BarlygyMajkl Felps AҚSh Zhүzu 2000 b k 14 0 2 16 AҚSh Zhenil atletika 1900 1908 10 0 0 10Larisa Latynina KSRO Gimnastika 1956 1964 9 5 4 18 Finlyandiya Zhenil atletika 1920 1928 9 3 0 12 AҚSh Zhүzu 1968 1972 9 1 1 11Karl Lyuis AҚSh Zhenil atletika 1984 1996 9 1 0 10 Norvegiya Shangy zharysy 1992 1998 8 4 0 12 Zhaponiya Gimnastika 1968 1976 8 3 1 12 AҚSh Zhүzu 1992 2004 8 3 1 12 AҚSh Zhүzu 1984 1992 8 2 1 11 KSRO Gimnastika 1972 1980 7 5 3 15Eki tүrli sport tүrinen chempiondar bolgan sportshylarҚysky zhәne zhazgyEddi Igan 1897 1967 AҚSh Boks 1 0 0 zhәne Bobslej 1 0 0 1898 1954 Norvegiya Shangy zharysy 1 0 0 zhәne Zhelkendi sport 0 1 0 1959 Mәnerlep syrganau 2 1 1 zhәne Velosport 0 1 0 1972 Kanada Velosport 0 0 2 zhәne Mәnerlep syrganau 1 1 2Zhazgy 1877 1942 Austriya Zhүzu 0 1 0 zhәne Semserlesu 0 1 0 1896 1968 Ұlybritaniya Zhүzu 1 0 0 zhәne Su doby 3 0 0 1904 1984 AҚSh Zhүzu 5 0 0 zhәne Su doby 0 0 1 1949 Germaniya Zhүzu 0 1 0 zhәne Қol doby 1 1 0 1957 AҚSh Su doby 0 1 0 zhәne Zhүzu 0 1 0 1980 Ұlybritaniya Esu 0 1 0 zhәne Velosport 1 0 0Қysky 1968 Shana sporty 0 1 1 zhәne Bobslej 0 0 1 1969 Italiya Shana sporty 1 0 0 zhәne Bobslej 0 0 1Olimpiada nyshandaryLozannadagy Olimpiada murazhajy Olimpiada kozgalysy koptegen nyshandardy koldanady negizinde olardyn barlygy baron Per de Kubertennin murattary men ojlarynan zharatylgan Osy nyshandardyn ishindgie en tanymaly 1920 zhyldan bastap әr bir ojynda koteriletin bes sakina surettelgen olimpiada tuy shygar Olimpiada tuy ak tүsti matanyn үstinde bes tүrli tүsti sakina surettelgen ak tүsti mata bolyp tabylady Әr bir sakina bes tүrli kurlykty bildiredi Europany Aziyany Afrikany Amerika men Okeaniyany Barlyk sakinalar bir birimen bajlanyskan zhәne Olimpiada ojyndary ruhynyn zhan zhaktylygyn bildiredi Bes sakina үshin tandalgan tүster soldan onga karaj kok sary kara zhasyl zhәne kyzyl Osy tu tandalgan kezde ak fonmen katar bul tүster әr bir eldin tuynda bar edi sondyktan da bul sakinalar tek kana kurlyktardy emes әlemdegi barlyk elderdi bildiredi Olimpiada ojyndarynyn resmi urany Citius Altius Fortius latyn tilinen audarganda tezirek zhogaryrak kүshtirek degen magynany bildiredi Bul uran algashky ret 1924 zhyly Parizhde koldanylgan bolatyn birak Kubertennin ajtkan En bastysy zheniske zhetu emes katysu degen bejresmi uranga ajnalgan nakyl sozdin manyzdylygy kem emes Olimpiada oty kүn sәulelerinen Olimpiya kalasynda tutandyrylady Bul dәstүr algash ret 1936 zhylgy Berlinde otken Olimpiada ojyndarynda pajda boldy Olimpiada oty estafeta arkyly ojyndar otetin orynga dejin әkelinip ashylu saltanaty kezinde Olimpiada tostaganynda ot zhandyrylady zhәne zhabylu saltanatynda oshiriledi Olimpiada ojyndaryndagy sport tүrleriResmi sport tүrleri XIX gasyr XX gasyr XXI gasyrSport tүri 96 00 04 08 12 20 24 28 32 36 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 00 04 08 12 16Zhenil atletika 12 23 25 21 26 30 29 27 27 29 29 33 33 33 34 36 36 38 37 38 41 42 43 44 46 46 47 47 Esu 5 5 6 4 4 5 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 Badminton 4 5 5 5 5 5 Basketbol 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Boks 7 5 8 8 8 8 8 8 10 10 10 10 11 11 11 11 12 12 12 12 12 11 11 13 B a j d a r k a k a n o e Bajdarkada zhәne kanoede esu 9 9 9 9 7 7 7 7 11 11 12 12 12 12 12 12 12 12 4 4 4 4 4 4 4 V e l o s p o r t BMH 2 2 Mauntinbajk 2 2 2 2 2 Trek zharysy 5 2 7 5 6 4 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5 4 4 5 6 7 8 12 12 10 10 Shosse zharysy 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 4 4 4 4 4 At sporty 3 5 7 5 6 5 6 6 6 6 5 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 Semserlesu 3 7 5 8 4 5 6 7 7 7 7 7 7 7 8 8 8 8 8 8 8 8 8 10 10 10 10 10 Futbol 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 Golf 2 2 G i m n a s t i k a sporttyk 8 1 11 4 2 4 4 9 8 11 9 9 15 15 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 korkem 1 1 1 2 2 2 2 2 batut 2 2 2 2 Auyr atletika 2 2 2 5 5 5 5 5 6 7 7 7 7 7 9 9 10 10 10 10 10 15 15 15 15 Қol doby 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Kogaldagy hokkej 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Dzyudo 4 6 6 8 8 7 14 14 14 14 14 14 Kүres 1 8 4 10 5 10 13 13 14 14 16 16 16 16 16 16 20 20 20 20 20 20 20 16 18 18 18 Zh ү z u Zhүzu 4 7 9 4 6 9 10 11 11 11 11 11 11 13 15 18 29 29 26 26 29 31 31 32 32 32 34 34 2 2 2 1 2 2 2 2 Suga sekiru 2 1 2 4 5 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 8 8 8 8 Su doby 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 Қazirgi bessajys 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 Regbi 1 1 1 1 Taekvondo 8 8 8 8 Tennis 2 4 2 4 6 8 5 5 4 4 4 4 4 4 5 Үstel tennisi 4 4 4 4 4 4 4 6 6 3 10 2 2 2 2 4 4 4 4 4 4 4 Nysana kozdeu 5 9 16 15 18 21 10 2 3 4 7 7 6 6 7 8 7 7 11 13 13 15 17 17 15 15 2 2 2 2 V o l e j b o l 2 2 2 2 2 Volejbol 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Zhelkendi sport 7 4 4 14 3 3 4 4 5 5 5 5 5 5 6 6 6 7 8 10 10 11 11 11 10 Barlyk zharystar 43 86 96 78 110 102 156 126 109 116 129 136 149 151 150 163 172 195 198 203 221 237 257 271 300 301 302 300 Olimpiada ojyndarynyn otkizilu oryndaryZhazgy Olimpiada ojyndaryn otkizgen elder Ojyndardy bir ret otkizgen elder zhasyl tүspen al eki nemese odan da kop ret kabyldagan elder kok tүspen korsetilgen Қysky Olimpiada ojyndaryn otkizgen elder Ojyndardy bir ret otkizgen elder zhasyl tүspen al eki nemese odan da kop ret kabyldagan elder kok tүspen korsetilgen Kezekti Olimpiada ojyndary otkiziletin kala ojyndarga 7 zhyl kalganda arnajy Halykaralyk olimpiada komitetinin HOK sessiyasynda anyktalady Қala resmi mәlimdemesin tapsyrgan birneshe kala kandidattarynyn ishinen tandalady Tandau kandidat elderinin okilderi men HOK prezideninen baska barlyk HOK mүshelerimen tura kupiyaly zholy arkyly otedi Erezhe bojynsha songy dauys beru rәsimine kandidattar tizimi arasynda bes kaladan artyk bolmauy tiis bul tizim bir zhyl buryn HOK mүshelerinin aldyn ala dauys beru nәtizhesinde anyktalady Zhenimpaz kandidat dauystardyn zharytysynan artyk zhinau kerek Eger zhenimpaz algashky ajnalymda anyktalmasa onda ekinshi zhәne kejingi ajnalymdar otkiziledi Әr bir ajnalymnan kejin en az dauys zhinagan bir kandidattan kүresten shygyp ketip otyrady Sonda gana kandidat elderinin okilderi kajtadan dauys bere aluga kukysyna ie bolady En kop Olimpiada ojyndaryn otkizgen el AҚSh 8 ret 4 ret zhazgy zhәne 4 ret kysky Franciya 5 ret 2 3 Ұlybritaniya 3 ret 3 0 Germaniya 3 ret 2 1 Zhaponiya Italiya Kanada 3 ret 1 2 Australiya zhazgy ojyndaryn bir ret otkizgen al Avstriya Shvejcariya zhәne Norvegiya kysky ojyndaryn Shveciya Belgiya Niderland Finlyandiya KSRO Meksika Ontүstik Koreya Ispaniya zhәne Қytaj bir ret zhazgy ojyndaryn otkizgen Yugoslaviya Bosniya zhәne Gercegovina bir ret kysky ojyndaryn kabyldagan Barlygy 21 el Zhazgy ojyndary 18 elde al kysky 11 elde otkizilgen Қalalar arasynda Olimpiada ojyndaryn en kop kabyldagan kala London 3 ret Los Anzheleste Parizhde Afinada eki retten zhazgy ojyndary otkizilgen Sankt Moricte kysky Olimpiada ojyndaryn otkizgen 41 kala zhazgy 22 kysky 19 Astynda 2020 zhylga dejin zhazgy zhәne kysky Olimpiada ojyndarynyn tizimi korsetilgen Zhazgy Olimpiada ojyndary Қysky Olimpiada ojyndaryLogotipi Zhyl Ojyndar Өtkizilgen oryny Logotipi Zhyl Ojyndar Өtkizilgen orynyҚala El Қala El1896 I zhazgy Olimpiada ojyndary Afina Grekiya1900 II zhazgy Olimpiada ojyndary Parizh Franciya1904 III zhazgy Olimpiada ojyndary AҚSh1906 resmi tүrde mojyndalmagan Afina Grekiya1908 IV zhazgy Olimpiada ojyndary London Ұlybritaniya1912 V zhazgy Olimpiada ojyndary Stokgolm ShveciyaI VI zhazgy Olimpiada ojyndary Birinshi dүniezhүzilik sogys bolgandyktan otkizilgen zhok 1916 Berlin Germaniya1920 VII zhazgy Olimpiada ojyndary Antverpen BelgiyaҚysky Olimpiada ojyndary otkizile bastady1924 VIII zhazgy Olimpiada ojyndary Parizh Franciya 1924 I kysky Olimpiada ojyndary Franciya1928 IX zhazgy Olimpiada ojyndary Amsterdam Niderland 1928 II kysky Olimpiada ojyndary Sankt Moric Shvejcariya1932 X zhazgy Olimpiada ojyndary Los Andzheles AҚSh 1932 III kysky Olimpiada ojyndary AҚSh1936 XI zhazgy Olimpiada ojyndary Berlin Germaniya 1936 IV kysky Olimpiada ojyndary GermaniyaI XII XIII zhazgy Olimpiada ojyndary zhәne V VI kysky Olimpiada ojyndary Ekinshi dүniezhүzilik sogys bolgandyktan otkizilgen zhok1940 Tokio Zhaponiya 1940 Sapporo Zhaponiya 1944 London Ұlybritaniya 1944 Italiya1948 XIV zhazgy Olimpiada ojyndary London Ұlybritaniya 1948 V kysky Olimpiada ojyndary Sankt Moric Shvejcariya1952 XV zhazgy Olimpiada ojyndary Helsinki Finlyandiya 1952 VI kysky Olimpiada ojyndary Oslo Norvegiya1956 XVI zhazgy Olimpiada ojyndary Melburn Australiya 1956 VII kysky Olimpiada ojyndary Italiya1960 XVII zhazgy Olimpiada ojyndary Rim Italiya 1960 VIII kysky Olimpiada ojyndary AҚSh1964 XVIII zhazgy Olimpiada ojyndary Tokio Zhaponiya 1964 IX kysky Olimpiada ojyndary Avstriya1968 XIX zhazgy Olimpiada ojyndary Mehiko Meksika 1968 X kysky Olimpiada ojyndary Grenobl Franciya1972 XX zhazgy Olimpiada ojyndary Myunhen 1972 XI kysky Olimpiada ojyndary Sapporo Zhaponiya1976 XXI zhazgy Olimpiada ojyndary Monreal Kanada 1976 XII kysky Olimpiada ojyndary Avstriya1980 XXII zhazgy Olimpiada ojyndary Mәskeu Kenes Odagy 1980 XIII kysky Olimpiada ojyndary AҚSh1984 XXIII zhazgy Olimpiada ojyndary Los Andzheles AҚSh 1984 XIV kysky Olimpiada ojyndary Saraevo Yugoslaviya1988 XXIV zhazgy Olimpiada ojyndary Seul Ontүstik Koreya 1988 XV kysky Olimpiada ojyndary Kalgari Kanada1992 XXV zhazgy Olimpiada ojyndary Barselona Ispaniya 1992 XVI kysky Olimpiada ojyndary Franciya1994 zhyldan bastap kysky zhәne zhazgy Olimpiada ojyndary arasyna eki zhyl salyp otip turady1996 XXVI zhazgy Olimpiada ojyndary Atlanta AҚSh 1994 XVII kysky Olimpiada ojyndary Norvegiya2000 XXVII zhazgy Olimpiada ojyndary Sidnej Australiya 1998 XVIII kysky Olimpiada ojyndary Nagano Zhaponiya2004 XXVIII zhazgy Olimpiada ojyndary Afina Grekiya 2002 XIX kysky Olimpiada ojyndary AҚSh2008 XXIX zhazgy Olimpiada ojyndary Bejzhin Қytaj 2006 XX kysky Olimpiada ojyndary Turin Italiya2012 XXX zhazgy Olimpiada ojyndary London Ұlybritaniya 2010 XXI kysky Olimpiada ojyndary Vankuver Kanada2016 XXXI zhazgy Olimpiada ojyndary Rio de Zhanejro Braziliya 2014 XXII kysky Olimpiada ojyndary Sochi Resej2020 XXXII zhazgy Olimpiada ojyndary Tokio Zhaponiya 2018 Ontүstik Koreya2024 belgisiz belgisiz 2022 XXIV kysky Olimpiada ojyndary Bejzhin ҚytajҚazakstan Olimpiada ojyndaryndaTolyk makalasy Olimpiada ojyndaryndagy ҚazakstanTagy karanyzParalimpiada ojyndaryDerekkozderSyrtky siltemelerHOK resmi sajty agyl Olimpiada statistikasynyn sajty agyl Olimpiada ojyndarynyn murazhajy agyl Olimpiada ojyndary turaly resmi reportazhdar Muragattalgan 12 mausymnyn 2007 zhyly agyl Anyktama Olimpiada ojyndary zhүldegerteri Muragattalgan 6 kyrkүjektin 2012 zhyly