Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Баскетбол (ағылш. basketball, basket — себет (торқалта), ball — доп) — ептілікті қажет ететін қызу тартысты спорт ойын. Оған бес ойыншыдан тұратын екі команда қатысады. Баскетбол алаңының қарама-қарсы екі шетіне орнатылатын қалқаны бар тағандарға сақина бекітіледі. Ойынның мақсаты- допты қарсыласының сақинасына түсіріп, ұпай жинау. Ойыншылар допты лақтыруға, пас жасауға, домалатуға немесе жерге жиі-жиі ұрып дриблингпен алып жүруіне болады. Доп өзіне тигеннен кейін ойыншы онымен тек екі қадам ғана аттай алады. Баскетболды таза 20 минуттан екі тайм ойнайды. Таймдардың арасындағы үзіліс 10 минуттан тұрады. Ойынның басталуында төреші алаңның қақ ортасында командалардың екі ойыншысының арасында тұрып допты жоғарыға лақтырады. Олар секіріп, допты командасындағы әріптестеріне тартып әперуге тырысады.
Ережелері
Командадағы ойыншылар допты сақиналы торқалта себетке дәл түсіруі қажет. Қақпа жерден кем дегенде 3 метр биіктікте орнатылады. Тор қалтаны жақын жерден дәлдесе 2 ұпай беріледі. Ал, егер доп 6,25 метрден сәтті лақтырылса онда ұпай саны бірден 3-ке көбейеді. Бір ойын 20 минуттық үш кезеңнен тұрады. Осы аралықта ойында есеп тең болып тұрса, төреші тарапынан қосымша уақыт қосылады. Кәсіби терминде мұны «Овертайм» деп атайды. Бастапқыда баскетбол ойынының ережесін американдық Джеймс Нейсмит тұжырымдаған және ол небәрі 13 ұпайдан тұрды. Уақыт өте келе баскетбол ойынының ережесі өзгерді. Бірінші халықаралық ойын ережелері 1932 жылы FIBA-ның бірінші конгресінде қабылданды, содан кейін олар бірнеше рет түзетілді және өзгертілді, соңғы маңызды өзгерістер 1998 және 2004 жылдары енгізілді. 2004 жылдан бастап ойын ережелері өзгеріссіз қалды. Ойын ережелері NBA және FIBA қамқорлығымен өтетін чемпионаттарда (әлем чемпионаттары, Олимпиада ойындары, континенттік чемпионаттар, Еуропа клубтарының халықаралық және ұлттық чемпионаттары) біршама ерекшеленеді.
Баскетболды екі команда ойнайды, әдетте он адам, олардың әрқайсысында бір мезгілде бес ойыншы бар. Баскетболдағы әрбір команданың мақсаты – допты қарсыластың себетіне енгізу және басқа команданың допты алып, өз командасының себетіне салуына жол бермеу.
Доп тек қолмен ойналады. Допты еденге тигізбей жүгіру, оны әдейі тебу, аяқтың кез келген жерімен тосқауыл қою, жұдырықпен ұру – ережеге сәйкес келмейді. Допқа аяқпен кездейсоқ тию ереже бұзу болып тсаналмайды.
Баскетболда жеңімпаз - ойын уақытының соңында ең көп ұпай жинаған команда. Ойынның негізгі уақыты тең болған жағдайда қосымша уақыт (әдетте бес минуттық қосымша уақыт) тағайындалады, егер есеп оның соңында әлі болса, екінші, үшінші қосымша уақыт және т.б. ойынның жеңімпазы анықталғанға дейін.
Ойын ресми түрде допты секірушілердің бірі заңды түрде соққан кезде орталық шеңберде секіру допымен басталады. Ойын төрт ширектен тұрады, әрқайсысы 10 минуттан (Ұлттық баскетбол қауымдастығында он екі минуттан) екі минуттық үзіліспен. Ойынның екінші және үшінші ширектері арасындағы үзілістің ұзақтығы - он бес минут. Ұзақ үзілістен кейін командалар себеттерімен алмасуы керек.
Ойынды ашық алаңда және биіктігі кемінде 7 м залда ойнауға болады.Алаңның көлемі 28 × 15 м. Қалқанның өлшемі 180 × 105 см. Ойынның төменгі жиегінен еденге немесе жерге қалқан 290 см болуы керек Себет тормен жабылған металл сақина (түбі жоқ). Ол қалқанның төменгі жиегінен 0,15 м қашықтықта және еден деңгейінен 3,05 м қашықтықта бекітіледі. Ерлер арасындағы жарыстар үшін FIBA стандарттарымен белгіленген доптың шеңбері 74,9-78 см, салмағы - 567-650 г (әйелдер үшін тиісінше 72,4-73,7 см және 510-567 г).
Ойын талаптары
Аут - доптың ойын алаңынан шығып кетуі; жүгіру – «тірі» допты басқаратын ойыншы ережеде белгіленген шектеулерден асатын аяқтың қозғалысын жасайды; дриблингті, оның ішінде допты алып жүруді, қосарлы дриблингті бұзу;
Қолында доппен бір орыннан секіру;
3 секунд – шабуылдаушы ойыншы қарсыласының «бояғышында» (сақина астындағы тікбұрышты алаң) үш секундтан астам уақыт бойы оның командасы шабуыл аймағында тірі допты иемденіп тұрса;
5 секунд – ойыншы лақтырған кезде доппен бес секунд бөлінбейді;
Мұқият қорғалған ойыншы қарсыластың қорғаныс позициясы белсенді болған кезде 5 секунд бойы дриблингті, пас беруді немесе рингті атамайды.
8 секунд – артқы алаңда допқа иелік еткен команда оны сегіз секундта алдыңғы алаңға кіргізбеді;
24 секунд – команда 24 секундтан астам допты иемденіп, рингке соққы жасаған жоқ. Доп шеңберге тиіп кетсе, 24 секундтық есептегіш қалпына келтіріледі. Осыдан кейін шабуылдаушы команда шабуылда қайта көтеріліп, басқасына құқықты ала алады, бірақ 14 секундтық иелену. Қорғаушы команда ереже бұзған немесе ереже бұзған жағдайда (аймақтың сыртына шығудан басқа) немесе ойынды басқа да тоқтатқан жағдайда, шабуылдаушы команданың құқығы бар: допқа иелік етуші команданың қорғау аймағында лақтыру орындалса, жаңа 24 секундтық иелік; егер иеленуге 14 немесе одан да көп секунд қалса, сол сәттен кері санауды жалғастыру; иеленудің 13 секунд немесе одан аз уақыты қалса, жаңа 14 секундтық ұстап тұру. Сондықтан баскетболды жылдам шахмат деп атайды, допты рингке лақтыру үшін аз уақыт ішінде бірнеше шешімдер (комбинациялар) қабылдау қажет. Қорғаныс аймағына (аймаққа) допты қайтаруды бұзу – шабуыл аймағында допқа иелік еткен команда оны қорғаныс аймағына ауыстырды. бұзушылықтар
Фолдар
Фол - жеке қарым-қатынастан немесе спорттық емес мінез-құлықтан туындаған ережелерді бұзу. Жағымсыз түрлері:
- жеке – қарсыласпен байланысқа түсуі салдарынан ойыншыға ереже бұзу;
- техникалық;
- өзара;
- спорттық емес;
- дисквалификация.
5 жеке және/немесе техникалық фол (немесе НБА-да 6 фол) немесе төсеніште 2 спорттық емес фол алған ойыншы ойын алаңынан кетуі керек және матчқа қатыспауы мүмкін (бірақ оған орындықта қалуға рұқсат етіледі). 2 техникалық ескерту алған немесе дисквалификациялық фол алған ойыншы алаңнан қуылады және ойын өтетін орыннан кетуі керек (ойыншының қосалқы орындықта қалуына рұқсат етілмейді). Баскетбол – контактілі спорт түрі және спортшылардың ең травматикалық түрі деп санауға болады, өйткені спортшыларда қорғаныс құралдарының элементтері жоқ (хоккей мен футболдан айырмашылығы).
Ойынның
- Баскетболдағы позициялар
- Төреші қимылдары
- Дриблинг
- Доп беру
- Кесу
- Блок ату
- Сақинаға лақтыру
Қазіргі баскетболда қалқан астындағы күрес ерекше маңызға ие. Белгілі баскетбол ұраны: «Кім қалқанды жеңсе, сол ойынды жеңеді» және баскетболшылардың өнер көрсетуінің негізгі статистикасының бірі – бұл бір ойын немесе бүкіл маусым болсын – кері доптар саны және блоктар.
Ұпай санау
Егер лақтырылған доп себетке дәл тиіп, себеттің ішінен сырғанап жерге түссе, нысанаға жеткен болып саналады. Ойын уақытында доп дұрыс лақтырылса, команда екі ұпай алады. Мұндай лақтыру үш ұпайлық сызықтың ар жағынан жасалса ұпай саны үшеу болып саналады. Айып добын лақтыру (ереже бұзылғанда рұқсат етіледі) кезінде әрбір сәтті тигізуге бір ұпайдан есептелінеді. Ондай кезде ойыншы айып сызығының ар жағында тұруы тиіс.
Тарихы
Баскетболдың отаны Америка Құрама Штаттары болып есептелінеді. Алғашқы ойын 1891 жылы Массачусетс штатының Спрингфилд қаласында құрылған христиан жастар қауымдастығының оқу жаттығу орталығында ұйымдастырылған. Сол кезде Канададан қоныс тепкен жас мұғалім, доктор Джеймс Нейсмит гимнастика түрін ары қарай жетілдіру мақсатында жаңа ойын түрін ойлап тауыпты деседі.
Баскетболдың этимологиясы (basket – себет, boll -доп) деп жіктеледі. Алғашында ойынды футбол добымен өткізген. Арада бір жыл өткен соң Джеймс Нейсмит арнайы доппен қоса, баскетболдың алғашқы 13 ережесін ойлап тапқан.
1893 жылы баскетболға қызығушылар саны бірден көбейген. Ал, 1894 жылы жаңа ойынға қызығып, әуестенушілер саны айтарлықтай артқан.
Сол кездері АҚШ–та алғаш рет ресми ережелер тіркелімге алынды. АҚШ-тан бастау алған баскетбол ойыны бірте-бірте Шығыс елдеріне таралды. Атап айтар болсақ, Жапония, Қытай, Филиппин, солай-солай Еуропа елдеріне, Оңтүстік Америкаға бет алды. Араға он жыл салып АҚШ-тың аумағында американдықтардың қолдауымен бірнеше қаладан құралған командааралық турнир өтті. Сондай-ақ баскетбол 1924, 1928 жылдары олимпиада бағдарламасынан орын алды.
Жиырмасыншы жылдары алғашқы әлемдік кездесулер ұйымдастыра бастаған ұлттық баскетбол федерациялары жұмыс жасады. Осылайша, 1919 жылы АҚШ, Италия мен Францияның әскери командалары арасында турнир өткізілді.
1923 жылы Францияда әйелдер арасындағы халықаралық кездесу тұсауын кесті. Оған Англия, Италия, АҚШ-тың командалары қатысқан. 1932 жылы (FIBA) құрылды.
ФИБА-ның алғашқы құрамына 8 мемлекет енді. Атап айтса, Аргентина, Грекия, Италия, Латвия, Португалия, Румыния, Швеция, Чехословакия. 1935 жылы халықаралық Олимпиадалық комитет баскетболды олимпиада ойындары қатарына қосу жөнінде шешім шығарды. 1936 жылы Берлинде өткен олимпиада ойындары аясында баскетболдың бағдарламасы дайындалды. Онда аталмыш ойын түрін ойлап тапқан азамат Д. Нейсм доданың құрметті қонағы болды. Теннис алаңында өткен матчқа 21 ел қатысты. Олимпиада өтіп жатқан кезде ФИБА-ң алғашқы конгресі өтті. Онда халықаралық ойынның ортақ ережелері айқындалды.
Ал, Ресейде баскетбол 1906 жылы қалыптасты. Сол жылдары Петербор қаласында "Маяк" қауымдастығы жұмыс істеген. Қауымдастықтың гимнаст шеберлері алғаш рет баскетбол командасын құрып, кейіннен "Богатырь" қоғамына айналған. Алайда, 1917 жылы орнаған Қазан төңкерісіне дейін баскетбол ойыны тек сол кездегі Ресей астанасы - ғана танылған. Ал, 20 жылдары бұл ойын қарқынды дамыды. Бастапқыда әскери мектептерде жаттықтырылған еді. Көп ұзамай Мәскеу институты баскетболды денешынықтыру факультетінің бағдарламасына енгізілді. Бұл оқу ошағының түлектері кәсіби баскетболшы атанды. Ресей құрамасы алғаш рет 1923 жылы Бүкілодақтық денешынықтыру мерекесіне орай кездесу өткізді. Сәл осы кезде КСРО құрыла бастаған еді.
КСРО–ның екінші біріншілігі 1924 жылы өткізілді. Ал, 1934 жылдан бастап КСРО-да баскетбол спартакиадасы өткізіліп тұрады.
1946 жылы шеңберінде жалпы одақтық баскетбол секциясы қабылданып, бір жыл өткен соң ерлер командасы Еуропа біріншілігінде бақ сынап, чемпион атанды. Ал, баскетболдан әйелдер құрамасынан олимпиадалық ойын 1976 жылы сарапқа салынды. Олимпиадалық ойынның чемпиондары төмендегідей: 1976 жылы - КСРО, 1980 жылы - КСРО, 1984 жылы - АҚШ, 1988 жылы - АҚШ, 1992 ж.-Тәуелсіз достастық мемлекеттерінің құрама командасы, 1996 ж. - АҚШ.
Әлем бойынша АҚШ-ң спортшылары мықты баскетболшылар деп саналады. Олар 1936 жылдан бері өткізіліп келе жатқан барлық олимпиада ойындарында жеңімпаз атанған. Ал, соңғы жылдары ұтылыс тапқан тұстары саусақпен санаралықтай. Мәселен, 1987, 1988, 1990 және 1991, 1992 жылдары американ ойыншылары сәтсіз ойын көрсетіп, ұтылыс тапқан.
1992 жылы олимпида ойындарына тек білікті спортшылардан жасақталған ұлттық баскетбол қауымдастығы шеңберінде алғаш рет ұжымдық құрама құрылды. Бұл Америкада Dream Team", «ұжымдық арман» деп аталған. Оның құрамында Барселон ойындарында 40 ұпайдан жинап, жеңімпаз атанған Майкл Джордан, Мэджик Джонсон, Чарльз Баркли және Ларри Берд алынды. Олар 1994 жылы әлем чемпионатында, 1996 жылы тұғырдан көрінді.
Ал, АҚШ-тың әйелдерден құралған баскетбол командасы 1992 жылғы сәтсіздіктен кейін, олимпиадалық чемпион атағын 1996 жылы қайтарып алды деген болатын.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Basketbol agylsh basketball basket sebet torkalta ball dop eptilikti kazhet etetin kyzu tartysty sport ojyn Ogan bes ojynshydan turatyn eki komanda katysady Basketbol alanynyn karama karsy eki shetine ornatylatyn kalkany bar tagandarga sakina bekitiledi Ojynnyn maksaty dopty karsylasynyn sakinasyna tүsirip upaj zhinau Ojynshylar dopty laktyruga pas zhasauga domalatuga nemese zherge zhii zhii uryp driblingpen alyp zhүruine bolady Dop ozine tigennen kejin ojynshy onymen tek eki kadam gana attaj alady Basketboldy taza 20 minuttan eki tajm ojnajdy Tajmdardyn arasyndagy үzilis 10 minuttan turady Ojynnyn bastaluynda toreshi alannyn kak ortasynda komandalardyn eki ojynshysynyn arasynda turyp dopty zhogaryga laktyrady Olar sekirip dopty komandasyndagy әriptesterine tartyp әperuge tyrysady Basketbol alanyErezheleriBasketbol doby Komandadagy ojynshylar dopty sakinaly torkalta sebetke dәl tүsirui kazhet Қakpa zherden kem degende 3 metr biiktikte ornatylady Tor kaltany zhakyn zherden dәldese 2 upaj beriledi Al eger dop 6 25 metrden sәtti laktyrylsa onda upaj sany birden 3 ke kobejedi Bir ojyn 20 minuttyk үsh kezennen turady Osy aralykta ojynda esep ten bolyp tursa toreshi tarapynan kosymsha uakyt kosylady Kәsibi terminde muny Overtajm dep atajdy Bastapkyda basketbol ojynynyn erezhesin amerikandyk Dzhejms Nejsmit tuzhyrymdagan zhәne ol nebәri 13 upajdan turdy Uakyt ote kele basketbol ojynynyn erezhesi ozgerdi Birinshi halykaralyk ojyn erezheleri 1932 zhyly FIBA nyn birinshi kongresinde kabyldandy sodan kejin olar birneshe ret tүzetildi zhәne ozgertildi songy manyzdy ozgerister 1998 zhәne 2004 zhyldary engizildi 2004 zhyldan bastap ojyn erezheleri ozgerissiz kaldy Ojyn erezheleri NBA zhәne FIBA kamkorlygymen otetin chempionattarda әlem chempionattary Olimpiada ojyndary kontinenttik chempionattar Europa klubtarynyn halykaralyk zhәne ulttyk chempionattary birshama erekshelenedi Basketboldy eki komanda ojnajdy әdette on adam olardyn әrkajsysynda bir mezgilde bes ojynshy bar Basketboldagy әrbir komandanyn maksaty dopty karsylastyn sebetine engizu zhәne baska komandanyn dopty alyp oz komandasynyn sebetine saluyna zhol bermeu Dop tek kolmen ojnalady Dopty edenge tigizbej zhүgiru ony әdeji tebu ayaktyn kez kelgen zherimen toskauyl koyu zhudyrykpen uru erezhege sәjkes kelmejdi Dopka ayakpen kezdejsok tiyu erezhe buzu bolyp tsanalmajdy Basketbolda zhenimpaz ojyn uakytynyn sonynda en kop upaj zhinagan komanda Ojynnyn negizgi uakyty ten bolgan zhagdajda kosymsha uakyt әdette bes minuttyk kosymsha uakyt tagajyndalady eger esep onyn sonynda әli bolsa ekinshi үshinshi kosymsha uakyt zhәne t b ojynnyn zhenimpazy anyktalganga dejin Ojyn resmi tүrde dopty sekirushilerdin biri zandy tүrde sokkan kezde ortalyk shenberde sekiru dopymen bastalady Ojyn tort shirekten turady әrkajsysy 10 minuttan Ұlttyk basketbol kauymdastygynda on eki minuttan eki minuttyk үzilispen Ojynnyn ekinshi zhәne үshinshi shirekteri arasyndagy үzilistin uzaktygy on bes minut Ұzak үzilisten kejin komandalar sebetterimen almasuy kerek Ojyndy ashyk alanda zhәne biiktigi keminde 7 m zalda ojnauga bolady Alannyn kolemi 28 15 m Қalkannyn olshemi 180 105 sm Ojynnyn tomengi zhieginen edenge nemese zherge kalkan 290 sm boluy kerek Sebet tormen zhabylgan metall sakina tүbi zhok Ol kalkannyn tomengi zhieginen 0 15 m kashyktykta zhәne eden dengejinen 3 05 m kashyktykta bekitiledi Erler arasyndagy zharystar үshin FIBA standarttarymen belgilengen doptyn shenberi 74 9 78 sm salmagy 567 650 g әjelder үshin tiisinshe 72 4 73 7 sm zhәne 510 567 g Ojyn talaptaryAut doptyn ojyn alanynan shygyp ketui zhүgiru tiri dopty baskaratyn ojynshy erezhede belgilengen shekteulerden asatyn ayaktyn kozgalysyn zhasajdy driblingti onyn ishinde dopty alyp zhүrudi kosarly driblingti buzu Қolynda doppen bir orynnan sekiru 3 sekund shabuyldaushy ojynshy karsylasynyn boyagyshynda sakina astyndagy tikburyshty alan үsh sekundtan astam uakyt bojy onyn komandasy shabuyl ajmagynda tiri dopty iemdenip tursa 5 sekund ojynshy laktyrgan kezde doppen bes sekund bolinbejdi Mukiyat korgalgan ojynshy karsylastyn korganys poziciyasy belsendi bolgan kezde 5 sekund bojy driblingti pas berudi nemese ringti atamajdy 8 sekund artky alanda dopka ielik etken komanda ony segiz sekundta aldyngy alanga kirgizbedi 24 sekund komanda 24 sekundtan astam dopty iemdenip ringke sokky zhasagan zhok Dop shenberge tiip ketse 24 sekundtyk eseptegish kalpyna keltiriledi Osydan kejin shabuyldaushy komanda shabuylda kajta koterilip baskasyna kukykty ala alady birak 14 sekundtyk ielenu Қorgaushy komanda erezhe buzgan nemese erezhe buzgan zhagdajda ajmaktyn syrtyna shygudan baska nemese ojyndy baska da toktatkan zhagdajda shabuyldaushy komandanyn kukygy bar dopka ielik etushi komandanyn korgau ajmagynda laktyru oryndalsa zhana 24 sekundtyk ielik eger ielenuge 14 nemese odan da kop sekund kalsa sol sәtten keri sanaudy zhalgastyru ielenudin 13 sekund nemese odan az uakyty kalsa zhana 14 sekundtyk ustap turu Sondyktan basketboldy zhyldam shahmat dep atajdy dopty ringke laktyru үshin az uakyt ishinde birneshe sheshimder kombinaciyalar kabyldau kazhet Қorganys ajmagyna ajmakka dopty kajtarudy buzu shabuyl ajmagynda dopka ielik etken komanda ony korganys ajmagyna auystyrdy buzushylyktarFoldarToreshi fol dep zhariyalady Fol zheke karym katynastan nemese sporttyk emes minez kulyktan tuyndagan erezhelerdi buzu Zhagymsyz tүrleri zheke karsylaspen bajlanyska tүsui saldarynan ojynshyga erezhe buzu tehnikalyk ozara sporttyk emes diskvalifikaciya 5 zheke zhәne nemese tehnikalyk fol nemese NBA da 6 fol nemese tosenishte 2 sporttyk emes fol algan ojynshy ojyn alanynan ketui kerek zhәne matchka katyspauy mүmkin birak ogan oryndykta kaluga ruksat etiledi 2 tehnikalyk eskertu algan nemese diskvalifikaciyalyk fol algan ojynshy alannan kuylady zhәne ojyn otetin orynnan ketui kerek ojynshynyn kosalky oryndykta kaluyna ruksat etilmejdi Basketbol kontaktili sport tүri zhәne sportshylardyn en travmatikalyk tүri dep sanauga bolady ojtkeni sportshylarda korganys kuraldarynyn elementteri zhok hokkej men futboldan ajyrmashylygy OjynnynBasketboldagy poziciyalar Toreshi kimyldary Dribling Dop beru Kesu Blok atu Sakinaga laktyru Қazirgi basketbolda kalkan astyndagy kүres erekshe manyzga ie Belgili basketbol urany Kim kalkandy zhense sol ojyndy zhenedi zhәne basketbolshylardyn oner korsetuinin negizgi statistikasynyn biri bul bir ojyn nemese bүkil mausym bolsyn keri doptar sany zhәne bloktar Ұpaj sanauEger laktyrylgan dop sebetke dәl tiip sebettin ishinen syrganap zherge tүsse nysanaga zhetken bolyp sanalady Ojyn uakytynda dop durys laktyrylsa komanda eki upaj alady Mundaj laktyru үsh upajlyk syzyktyn ar zhagynan zhasalsa upaj sany үsheu bolyp sanalady Ajyp dobyn laktyru erezhe buzylganda ruksat etiledi kezinde әrbir sәtti tigizuge bir upajdan eseptelinedi Ondaj kezde ojynshy ajyp syzygynyn ar zhagynda turuy tiis TarihyBasketboldyn otany Amerika Қurama Shtattary bolyp eseptelinedi Algashky ojyn 1891 zhyly Massachusets shtatynyn Springfild kalasynda kurylgan hristian zhastar kauymdastygynyn oku zhattygu ortalygynda ujymdastyrylgan Sol kezde Kanadadan konys tepken zhas mugalim doktor Dzhejms Nejsmit gimnastika tүrin ary karaj zhetildiru maksatynda zhana ojyn tүrin ojlap tauypty desedi Basketboldyn etimologiyasy basket sebet boll dop dep zhikteledi Algashynda ojyndy futbol dobymen otkizgen Arada bir zhyl otken son Dzhejms Nejsmit arnajy doppen kosa basketboldyn algashky 13 erezhesin ojlap tapkan 1893 zhyly basketbolga kyzygushylar sany birden kobejgen Al 1894 zhyly zhana ojynga kyzygyp әuestenushiler sany ajtarlyktaj artkan Basketbolshy kiimi Sol kezderi AҚSh ta algash ret resmi erezheler tirkelimge alyndy AҚSh tan bastau algan basketbol ojyny birte birte Shygys elderine taraldy Atap ajtar bolsak Zhaponiya Қytaj Filippin solaj solaj Europa elderine Ontүstik Amerikaga bet aldy Araga on zhyl salyp AҚSh tyn aumagynda amerikandyktardyn koldauymen birneshe kaladan kuralgan komandaaralyk turnir otti Sondaj ak basketbol 1924 1928 zhyldary olimpiada bagdarlamasynan oryn aldy Zhiyrmasynshy zhyldary algashky әlemdik kezdesuler ujymdastyra bastagan ulttyk basketbol federaciyalary zhumys zhasady Osylajsha 1919 zhyly AҚSh Italiya men Franciyanyn әskeri komandalary arasynda turnir otkizildi 1923 zhyly Franciyada әjelder arasyndagy halykaralyk kezdesu tusauyn kesti Ogan Angliya Italiya AҚSh tyn komandalary katyskan 1932 zhyly FIBA kuryldy FIBA nyn algashky kuramyna 8 memleket endi Atap ajtsa Argentina Grekiya Italiya Latviya Portugaliya Rumyniya Shveciya Chehoslovakiya 1935 zhyly halykaralyk Olimpiadalyk komitet basketboldy olimpiada ojyndary kataryna kosu zhoninde sheshim shygardy 1936 zhyly Berlinde otken olimpiada ojyndary ayasynda basketboldyn bagdarlamasy dajyndaldy Onda atalmysh ojyn tүrin ojlap tapkan azamat D Nejsm dodanyn kurmetti konagy boldy Tennis alanynda otken matchka 21 el katysty Olimpiada otip zhatkan kezde FIBA n algashky kongresi otti Onda halykaralyk ojynnyn ortak erezheleri ajkyndaldy Al Resejde basketbol 1906 zhyly kalyptasty Sol zhyldary Peterbor kalasynda Mayak kauymdastygy zhumys istegen Қauymdastyktyn gimnast sheberleri algash ret basketbol komandasyn kuryp kejinnen Bogatyr kogamyna ajnalgan Alajda 1917 zhyly ornagan Қazan tonkerisine dejin basketbol ojyny tek sol kezdegi Resej astanasy gana tanylgan Al 20 zhyldary bul ojyn karkyndy damydy Bastapkyda әskeri mektepterde zhattyktyrylgan edi Kop uzamaj Mәskeu instituty basketboldy deneshynyktyru fakultetinin bagdarlamasyna engizildi Bul oku oshagynyn tүlekteri kәsibi basketbolshy atandy Resej kuramasy algash ret 1923 zhyly Bүkilodaktyk deneshynyktyru merekesine oraj kezdesu otkizdi Sәl osy kezde KSRO kuryla bastagan edi KSRO nyn ekinshi birinshiligi 1924 zhyly otkizildi Al 1934 zhyldan bastap KSRO da basketbol spartakiadasy otkizilip turady 1946 zhyly shenberinde zhalpy odaktyk basketbol sekciyasy kabyldanyp bir zhyl otken son erler komandasy Europa birinshiliginde bak synap chempion atandy Al basketboldan әjelder kuramasynan olimpiadalyk ojyn 1976 zhyly sarapka salyndy Olimpiadalyk ojynnyn chempiondary tomendegidej 1976 zhyly KSRO 1980 zhyly KSRO 1984 zhyly AҚSh 1988 zhyly AҚSh 1992 zh Tәuelsiz dostastyk memleketterinin kurama komandasy 1996 zh AҚSh Әlem bojynsha AҚSh n sportshylary mykty basketbolshylar dep sanalady Olar 1936 zhyldan beri otkizilip kele zhatkan barlyk olimpiada ojyndarynda zhenimpaz atangan Al songy zhyldary utylys tapkan tustary sausakpen sanaralyktaj Mәselen 1987 1988 1990 zhәne 1991 1992 zhyldary amerikan ojynshylary sәtsiz ojyn korsetip utylys tapkan 1992 zhyly olimpida ojyndaryna tek bilikti sportshylardan zhasaktalgan ulttyk basketbol kauymdastygy shenberinde algash ret uzhymdyk kurama kuryldy Bul Amerikada Dream Team uzhymdyk arman dep atalgan Onyn kuramynda Barselon ojyndarynda 40 upajdan zhinap zhenimpaz atangan Majkl Dzhordan Medzhik Dzhonson Charlz Barkli zhәne Larri Berd alyndy Olar 1994 zhyly әlem chempionatynda 1996 zhyly tugyrdan korindi Al AҚSh tyn әjelderden kuralgan basketbol komandasy 1992 zhylgy sәtsizdikten kejin olimpiadalyk chempion atagyn 1996 zhyly kajtaryp aldy degen bolatyn