Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жүгіру, спорттық жүгіру – жеңіл атлетиканың негізгі бір түрі. Оның тегіс жерде әр түрлі қашықтыққа жүгіру (жүгіру жолымен және тас жолмен), кедергілі (барьерлі) жүгіру (сондай-ақ стипль-чейз), кросс, марафондық жүгіру сияқты түрлері бар. Археологиялық ескерткіштер жүгірушілер бәсекесінің ежелгі дәуірлерден бастап дамығанын көрсетеді. Б.з.д 776 жылы 1-ші Олимпиялық ойындар бағдарламасында жүгіруден жарыс өткен. Жарыс жолының қашықтығы 192 метр 27 сантиметрге тең болып, ол “стадидром” деп аталған. Яғни, сол кездегі жарыс өткен стадионның жалпы ұзындығына сәйкестеліп алынған. 17 ғасырдың орта кезінен бастап, Англияда кәсіпқой жүгірушілер пайда болды. Олар, көбіне, алыс қашықтықтарда сынға түсті. Қазақ халқының ауыз әдебиетінде желаяқтар жарысы туралы аңыз, әңгімелер бұрыннан белгілі. Ереже бойынша жүгіру өнері қазақ топырағына 19 ғасырдың соңына таман жетті. Ресми жарыстар, негізінен, 20 ғасырда өтті. Жүгіруден қазақ жастары арасында бірінші болып Ғұсман Қосанов 17-ші Олимпиялық ойындарда (1960, Рим қаласы) 4*100 метрлік эстафеташылар бәсекесінде күміс жүлдегер атанды. Ал қысқа спринттік қашықтыққа жүгіруші Әмин Тұяқов 1966 ж. Еуропа кубогін еншіледі. Сонымен қатар (1966 – 2000 жылдар аралығында), С.Исамбаев, Ә.Байтықов, Е.Жамбылов, Б.Күреңкеев КСРО жарыстарында әр түрлі қашықтықтарда жүгіріп, елеулі табыстарға қол жеткізді. Кедергілі жүгіруден 2000 жылы О.Шишигина Сидней Олимпиядасының алтын медалін жеңіп алды; қ. Жеңіл атлетика.
Қысқа қашықтықтар
-60 м ; -100 м; -200 м
Орта қашықтықтар
-800 м ; -1500 м; -2000 м; -3000 м;
Алыс қашықтықтар
-5000 м ; -10000 м; -20000 м ; -30000 м .
Ерлердің жүгіретін қашықтықтары
100 м; 200 м ; 400 м; 800 м; 1500 м; 3000 м; 5000 м; 10000 м; 20000 м.
Кедергілер арқылы жүгіру қашықтықтары
110 м ; 200 м ; 400 м .
Жүгірудің эстафеталық түрінің қашықтықтары
-4х 100 м ; -4х 200 м ; -4х 400 м ; -4х 800 м ; -4х 1500 м .
Әйелдер үшін
-жүру қашықтықтары : 3 км , 5 км; -жүгіру қашықтықтары : 60 м , 100 м , 200 м , 400 м , 800 м , 1500 м , 3000 м; -марафон : 30000 м ; -кедергілер арқылы жүгіру қашықтықтары : 100 м , 200 м , 400 м ; -эстафеталық жүгіру қашықтықтары : 4х 100 м , 4х 200 м , 4х 400 м , 4х 800 м .
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
- Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9
Дене шынықтыру : Жалпы білім беретін мектептің 3 - сыныбына арналған оқулық;
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhүgiru sporttyk zhүgiru zhenil atletikanyn negizgi bir tүri Onyn tegis zherde әr tүrli kashyktykka zhүgiru zhүgiru zholymen zhәne tas zholmen kedergili barerli zhүgiru sondaj ak stipl chejz kross marafondyk zhүgiru siyakty tүrleri bar Arheologiyalyk eskertkishter zhүgirushiler bәsekesinin ezhelgi dәuirlerden bastap damyganyn korsetedi B z d 776 zhyly 1 shi Olimpiyalyk ojyndar bagdarlamasynda zhүgiruden zharys otken Zharys zholynyn kashyktygy 192 metr 27 santimetrge ten bolyp ol stadidrom dep atalgan Yagni sol kezdegi zharys otken stadionnyn zhalpy uzyndygyna sәjkestelip alyngan 17 gasyrdyn orta kezinen bastap Angliyada kәsipkoj zhүgirushiler pajda boldy Olar kobine alys kashyktyktarda synga tүsti Қazak halkynyn auyz әdebietinde zhelayaktar zharysy turaly anyz әngimeler burynnan belgili Erezhe bojynsha zhүgiru oneri kazak topyragyna 19 gasyrdyn sonyna taman zhetti Resmi zharystar negizinen 20 gasyrda otti Zhүgiruden kazak zhastary arasynda birinshi bolyp Ғusman Қosanov 17 shi Olimpiyalyk ojyndarda 1960 Rim kalasy 4 100 metrlik estafetashylar bәsekesinde kүmis zhүldeger atandy Al kyska sprinttik kashyktykka zhүgirushi Әmin Tuyakov 1966 zh Europa kubogin enshiledi Sonymen katar 1966 2000 zhyldar aralygynda S Isambaev Ә Bajtykov E Zhambylov B Kүrenkeev KSRO zharystarynda әr tүrli kashyktyktarda zhүgirip eleuli tabystarga kol zhetkizdi Kedergili zhүgiruden 2000 zhyly O Shishigina Sidnej Olimpiyadasynyn altyn medalin zhenip aldy k Zhenil atletika Zhүgiru Қyska kashyktyktar 60 m 100 m 200 mOrta kashyktyktar 800 m 1500 m 2000 m 3000 m Alys kashyktyktar 5000 m 10000 m 20000 m 30000 m Erlerdin zhүgiretin kashyktyktary100 m 200 m 400 m 800 m 1500 m 3000 m 5000 m 10000 m 20000 m Kedergiler arkyly zhүgiru kashyktyktary110 m 200 m 400 m Zhүgirudin estafetalyk tүrinin kashyktyktary 4h 100 m 4h 200 m 4h 400 m 4h 800 m 4h 1500 m Әjelder үshin zhүru kashyktyktary 3 km 5 km zhүgiru kashyktyktary 60 m 100 m 200 m 400 m 800 m 1500 m 3000 m marafon 30000 m kedergiler arkyly zhүgiru kashyktyktary 100 m 200 m 400 m estafetalyk zhүgiru kashyktyktary 4h 100 m 4h 200 m 4h 400 m 4h 800 m Tagy karanyzShishigina Olga Vasilevna Sidnej zhenil atletika ZharysDerekkozderҚazak enciklopediyasy Shanyrak Үj turmystyk enciklopediyasy Almaty Қaz Sov encikl Bas red 1990 ISBN 5 89800 008 9 Dene shynyktyru Zhalpy bilim beretin mekteptin 3 synybyna arnalgan okulyk Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet