Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Футболдан әлем чемпионаты (немесе Футболдан Әлем Кубогы, ФИФА әлем чемпионаты деп те атайды), ресми атауы ФИФА Әлем Кубогы (ағылш. FIFA World Cup) — футболдан халықаралық жарысы. Әлем Чемпионаты ФИФА-ның ұйымдастыруымен өткізіледі, және оған ФИФА-ға мүше барлық ерлер құрама командалары қатыса алады.
| Футболдан әлем чемпионаты | |
| ағылш. FIFA World Cup | |
 | |
| Мемлекет | Халықаралық (ФИФА) |
|---|---|
| Қаланған | |
| Командалар саны | 32 |
| Әрекеттегі чемпион |
|
| Атағы ең көп |
|
| Сайт | fifa.com/worldcup |
 Футболдан 2022 жылғы әлем біріншілігі | |
Финалдық турнирлер 4 жылда 1 рет болады. Бірақ іріктеу турнирлерін қосқан 3 жылға дейін созылады. 2010 жылғы әлем чемпионатының іріктеу кезеңіне барлығы 204 құрама қатысты. 4 жыл сайын өтетеін әлем чемпионатының финалдық турниріне барлығы 32 (31 құрама іріктеу кезеңінен жолдама алады, 1 құрама чемпиоантты өткізуші ел бірден жолдама алады; 2006 жылғы әлем чемпионатына дейін чемпион атанған команда келесі чемпионатқа бірден жолдама алатын еді, 2006 жылдан бастап чемпионда іріктеу кезеңіне қатысады) құрама қатысады. Әлем чемпионатын өткізуші ел алдын ала белгіленіп қояды.
Әлем чемпионатының финалдық турнирлері 1930 (1942 мен 1946 жылдары екінші дүниежүзілік соғыстың салдарынан өткізілген жоқ) жылдан бері өткізіліп келеді. Жәнеде барлық спорт әлемінің көптеген жанкүйерлері асыға күтеді. Кейде ең көп жанкүйерлер жинайтын спорттық турнир - Олимпиада ойындарында көп жанкүйер жиналады.Ол әр 4 жыл сайын ұйымдастырылады.
Чемпиондар
Әлем чемпионатының тарихында барлығы 8 құрама әлем чемпионы атағын жеңіп алды. Оның ішінде ең көп чемпион атанған Бразилия құрамасы - 5 рет. 4 рет әлем чемпионы атанған Италия құрамасы, одан кейін Германия - 4, Аргентина- 3 рет. Уругвай - 2 рет. Және Англия, Франция, Испания құрамалары бір-бірден чемпион атанды.
3 рет әлем чемпионы атанған жалғыз ойыншы бар, ол футбол королі - Пеле (1958, 1962, 1970 жылдары). Және 20 ойыншы 2 рет әлем чемпионы атанды (оның көбі бразилиялықтар, 4-і Италия ойыншылары, 1-і Аргентина ойыншысы). Витторио Поццо 2 рет әлем чемпионы атынған жалғыз жаттықтырушы (1934 және1938). Марио Загалло мен Франц Бекенбауэр футболшы ретінде де, жаттықтырушы ретінде де әлем чемпионы атанғандар (Загало 2 рет ойыншы ретінде (1958, 1962 жылдары), жаттықтырушы ретінде (1970 жылы); Бекенбауэр - 1974, 1990 жылдары). Ең көп әлем чемпионы атанып абсолюттық рекордың иесі Марио Загалло болып табылады. Барлығы 4 титул (1994 жылы бас жаттықтырушының көмекшісі ретінде чемпион атанды).
Тарихы
Бірінші чемпионат
1924 және 1928 жылғы Олимпиада ойындарының жеңімпазы атанғандықтан Уругвайды тұңғыш әлем чемпионатын өткізуші ел қылып сайлады. Алғашында әлем чемпионатын өткізуге 5 ел үміткер болды - Италия, Испания, Нидерланд, Швеция және Уругуай. Көбі Уругуайға дауыс берді.
Алайда Уругуайда өтетін әлем чемпионатына бару үшін Еуропа елдеріне қиынға соқты. Турнирдің басталуына 2 ай қалғанда ешбір Еуропа елі өз құрамасын Уругуайға жіберуді жоспарлаған жоқ. Ақыры тұңғыщ әлем чемпионатына Еуропадан тек 4 ел қатысатын болды (Франция, Бельгия, Румыния, Югославия). Барлығы әлем чемпионатына Оңтүстік Америкадан - 7, Еуропадан - 4, Солтүстік Америкадан - 4, барлығы - 13 құрама қатысты. Бұл әлем чемпионатының тарихындағы ең аз команда қатысқан жыл болып (1950 жылғы әлем чемпионатынада 13 құрама қатысты), және іріктеу кезеңдері өткізілмеген жалғыз әлем чемпионаты болып табылады.
13 құрама 4 топқа бөлінді. Топ жеңімпаздары жартылай финалға жолдама алды.
Әлем чемпионатының алғашқы ойындарында Франция мен АҚШ жеңіске жетті. Әлем чемпионатының алғашқы голын француз Люсьен Лоран соқты, бірінші хет-трикті америкалық Берт Патеноуд жасады.
Финалда екі Оңтүстік Америкалық құрамалар Уругвай мен Аргентина құрамалары кездесті. 93 мың жанкүйер Монтевидео қаласындағы Сентенарио стадионына Уругвай құрамасы Аргентина футболшыларын 4:2 есебін жеңіп тұңғыш әлем чемпионы атанды.
Дамуы
Әлем чемпионатын өткізушілердің басты қиыншылығы ол елдердің әлем чемпионатына баруға кететін транспортарының қымбатшылығы, және соғыс: 1942 және 1946 жылы Екінші Дүниежүзілік соғыс салдарынан өткізілген жоқ.
1934 тен 1978 жылдар арасындағы әлем чемпионатына 16 команда (1950 жылды қоспағанда, ол жылы 3 құрама іріктеу кезеңі біткеннен кейін әлем чемпионатынан бас тартты) қатысты. Көбінесе әлем чемпионатына Еуропа мен Оңтүстік Америка аймақтарынан қатысты, кей жылдары Азия, Африка және Аралдар аймақтарының мықты құрамалары қатысты, көбіне олар еуропалықтар мен оңтүстікамерикалықтарға ұпай үлестіріп беруші құрама ретінде жүрді. Керісінше кездеріде болды, мысалы, 1966 жылы Солтүстік Корея 1/4 финалына дейін жетті.
1982 жылдан бастап финалдық турнирге қатысушылар саны 24-ке ұлғайды, ал 1998 жылы 32-ге. Қосымша орындардың көбі Азия, Африка және Солтүстік Америка аймақтарына бұйырды. Көбіне футбол елі болып саналмай келген осы аймақтың құрамалары соңғы жылдары тәуір өнер көрсетуде: мысалы, Камерун 1994, Оңтүстік Корея, Сенегал мен АҚШ 2002, Гана 2010 жылдары. Әлем чемпионаты шынындада әлемдегі құрамалардың жарысы болды. 2006 жылғы әлем чемпионатына - 197 құрама, 2010 жылғы әлем чемпионатына - 204 құрама қатысты. Сондада жанкүйерлер саны Еуропа мен Оңтүстік Америка аймақтарына жетпейді. Әлем чемпионатының тарихында осыдан басқа аймақтардан тек қана 3 құрама жартылай финалға жолдама алды (АҚШ, Оңтүстік Корея және Түркия). Оңтүстік Америкадан осындай жетістікке 20 рет жетті (көбіне Бразилия, Аргентина, Уругуай, 1962 жылы Чили құрамасы 3-ші орын алды), ал Еуропа - 55 рет (19 ел).
Өткізу формуласы
Іріктеу турнирі
Іріктеу турнирлері әлем чемпионатының финалдық турниріне қатысатын құрамалардың санын азайтып және іріктеп алу үшін өткізіледі. Әлем чемпионатының алдындағы іріктеу турнирі өткізілмеген Жалғыз чемпионат ол - 1930 жылғы әлем чемпионаты. Іріктеу турнирі ФИФА-ға мүше ұйымдардың құрамалары бойынша өткізіледі: азиялық іріктеу (АФК), африкалық (КАФ), еуропалық (УЕФА), солтүстікамерикалық (КОНКАКАФ), оңтүстікамерикалық КОНМЕБОЛ, аралдық (ОФК). Іріктеу турнирі өткізілмес бұрын ФИФА әр аймаққа финалдық турнирге қанша команда қатысатынын бөліп береді.
1938 жылдан бастап әлем чемпионатын өткізуші ел автоматты түрде финалдық турнирге жолдама алады. Жәнеде, 2006 жылға дейін соңғы әлем чемпионы келесі чемпионатқада бірден жолдама алатын еді. 2006 жылғы әлем чемпионатының алдында әлем чемпионыда іріктеу турниріне қатысатын болып белгіленіп, 2002 жылғы әлем чемпионы Бразилия іріктеу турниріне қатысты.
Төмендегі кестеде аймақтарға бөлу орындары көрсетілген. +Ч деген әлем чемпионына берілетін қосымша орын, +Х чемпионатты өткізуші елге берілетін қосымша орын. Аймақ аралық қосымша кездесулердің орны 0,5 болып саналады. Қоюланып жазылғандар қосымша кездесулердің жеңімпаздары.
| Аймақ | 1934 (16) | 1938 (15)1 | 1950 (13)2 | 1954 (16) | 1958 (16) | 1962 (16) | 1966 (16) | 1970 (16) | 1974 (16) | 1978 (16) | 1982 (24) | 1986 (24) | 1990 (24) | 1994 (24) | 1998 (32) | 2002  (32) | 2006 (32)6 | 2010 (32) | 2014 (32) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Африка (КАФ) | 1 | / | / | / | 0.53 | 0.54 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 3 | 5 | 5 | 5 | 5 +Х | 5 |
| Азия (АФК) | 1 | 12 | 1 | 0.54 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 3.5 | 2.5 +2Х | 4.5 | 4.5 | 4.5 | |||
| Аралдар (ОФК) | / | / | / | / | / | / | 0.5 | 0.5 | 0.255 | 0.5 | 0.5 | 0.5 | 0.5 | 0.5 | |||||
| Еуропа (УЕФА) | 12 | 111 +Х+Ч | 72 +Ч | 11 +Х | 9.53 +Х+Ч | 94 | 9 +Х | 8 +Ч | 8.5 +Х | 8.5 +Ч | 13 +Х | 12.5 +Ч | 13 +Х | 12 +Ч | 14 +Х | 13.5 +Ч | 13 +Х | 13 | 13 |
| Солтүстік Америка (КОНКАКАФ) | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 0.5 | 1 | 1 +Х | 1 | 1 | 2 | 1 +Х | 2 | 1.255 +Х | 3 | 3 | 3.5 | 3.5 | 3.5 |
| Оңтүстік Америка (КОНМЕБОЛ) | 2 | 1 | 4 +Х | 1 +Ч | 3 | 3.5 +Х+Ч | 3 +Ч | 3 | 2.5 +Ч | 2.5 +Х | 3 +Ч | 4 | 2.5 +Ч | 3.55 | 4 +Ч | 4.5 | 4.5 | 4.5 | 4.5 +Х |
| Барлығы | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 16 | 24 | 24 | 24 | 24 | 32 | 32 | 32 | 32 | 32 |
- 1 В 1938 жылы Австрия аншлюс салдарынан әлем чемпионатына қатысқан жоқ. Ақыры чемпионатқа Еуропадан 12 құрама қатысты (чемпион мен өткізуші елді қосқанда.).
- ³ 1958 жылғы чемпионатта Азия мен Африка екеуіне 1 орын берілген болатын, ал Еуропаға 9 орын. Алайда Израильдің барлық қарсыластарының бас тартқанынан кейін Израиль мен Уэльс арасында қосымша кездесу өткізілді. Ақыры Азия мен Африка екеуара - 0,5 орын алса, Еуропа — 9,5 орын алды.
- 4 1962 жылғы чемпионатта Еуропа 8 орын, және тағы 2 команда Азия мен Африканың командаларымен қосымша ойын өткізді. Еуропаның 2 құрамасыда жеңіске жетіп, соңында Еуропаға есеп бойынша 10 орын берілді.
- 5 1994 жылғы чемпионатта қосымша кездесулер 2 раунд болды. Алғашында ОФК и КОНКАКАФ командалары кездесті, жеңімпаз КОНМЕБОЛ командасымен кездесті.
- 6 2006 жылдан бастап чемпион автоматты түрде орын алмайтын болды.
Финалдық турнир
16 ел өз жерінде әлем чемпионатын қабылдады. Оның ішінде 4-уі 2 рет: Мексика, Италия, Франция және Алмания. Тек 1 рет 2002 жылы әлем чемпионаты 2 елде өтті - Оңтұстік Корея және Жапония.
Әр жылдары өткізілген әлем чемпионаттары туралы кесте.
| Жыл | Иесі | Командалар | 1-ші кезең | 2-ші кезең | 3-ші кезең |
|---|---|---|---|---|---|
| 1930 |  Уругвай | 13 | 1 топ 4 командадан, 3 топ 3 командадан | 1 кезеңдегі 4 топтың жеңімпаздары плей-офф кезеңін өткізді | |
| 1934 | Италия | 16 | Плей-офф | ||
| 1938 | Франция | 15 (16) | Плей-офф | ||
| 1950 | Бразилия | 13 (16) | 2 топ 4 командадан, 1 топ 3 командадан, 1 топ 2 командадан | 1 кезеңдегі 4 топтың жеңімпаздары финалдық топта ойнады | |
| 1954 | Швейцария | 16 | 4 топ 4 командадан | топта 1-2 орын алған 8 команда плей-офф кезеңін өткізді | |
| 1958 | Швеция | 16 | 4 топ 4 командадан | топта 1-2 орын алған 8 команда плей-офф кезеңін өткізді | |
| 1962 | Чили | 16 | 4 топ 4 командадан | топта 1-2 орын алған 8 команда плей-офф кезеңін өткізді | |
| 1966 | Англия | 16 | 4 топ 4 командадан | топта 1-2 орын алған 8 команда плей-офф кезеңін өткізді | |
| 1970 | Мексика | 16 | 4 топ 4 командадан | топта 1-2 орын алған 8 команда плей-офф кезеңін өткізді | |
| 1974 | Алмания | 16 | 4 топ 4 командадан | 2 топ 4 командадан (1 кезеңде 1-2 орын алғандар) | Финал (2-ші кезеңдегі топ жеңімпаздары), 3-ші орын (2-ші кезеңде топта 2-ші орын алғандар) |
| 1978 | Аргентина | 16 | 4 топ 4 командадан | 2 топ 4 командадан (1 кезеңде 1-2 орын алғандар) | Финал (2-ші кезеңдегі топ жеңімпаздары), 3-ші орын (2-ші кезеңде топта 2-ші орын алғандар) |
| 1982 | Испания | 24 | 6 топ 4 командадан | 4 топ 3 командадан (1 кезеңде 1-2 орын алғандар) | 4 команда плей-офф кезеңін өткізді (2-ші кезеңдегі топ жеңімпаздары) |
| 1986 | Мексика | 24 | 6 топ 4 командадан | 16 команда плей-офф кезеңін өткізді (Топта 1-2 орын алған командалар және 3-ші орын алған 4 үздік команда) | |
| 1990 | Италия | 24 | 6 топ 4 командадан | 16 команда плей-офф кезеңін өткізді (Топта 1-2 орын алған командалар және 3-ші орын алған 4 үздік команда) | |
| 1994 | АҚШ | 24 | 6 топ 4 командадан | 16 команда плей-офф кезеңін өткізді (Топта 1-2 орын алған командалар және 3-ші орын алған 4 үздік команда) | |
| 1998 | Франция | 32 | 8 топ 4 командадан | 16 команда плей-офф кезеңін өткізді (Топта 1-2 орын алған командалар) | |
| 2002 | Корея Республикасы / Жапония | 32 | 8 топ 4 командадан | 16 команда плей-офф кезеңін өткізді (Топта 1-2 орын алған командалар) | |
| 2006 | Германия | 32 | 8 топ 4 командадан | 16 команда плей-офф кезеңін өткізді (Топта 1-2 орын алған командалар) | |
| 2010 | Оңтүстік Африка Республикасы | 32 | 8 топ 4 командадан | 16 команда плей-офф кезеңін өткізді (Топта 1-2 орын алған командалар) | |
| 2014 | Бразилия | 32 | 8 топ 4 командадан | 16 команда плей-офф кезеңін өткізді (Топта 1-2 орын алған командалар) | |
| 2018 |  Ресей | 32 | 8 топ 4 командадан | 16 команда плей-офф кезеңін өткізді (Топта 1-2 орын алған командалар) | |
| 2022 |  Катар | 32 | 8 топ 4 командадан | 16 команда плей-офф кезеңін өткізді (Топта 1-2 орын алған командалар) | |
- 3-ші орын үшін матч өтккізілген жоқ
- 1934 және1938 жылдары ойын тең аяқталса қайта ойнатылды. Артынан жеребе өткізілетін болды, бірақ ойында қолданылып көрген жоқ. 1974 жылдан бері өткізіліп келеді.
- Австрия іріктеу турнирін өткенімен, аншлюс салдарынан әлем чемпионатына қатысқан жоқ
- Үндістан, Шотландия және Түркия іріктеу турнирін өткенімен, финалдық кезеңнен бас тартты
- Әр топта 2 «мықты» және 2 «мықты емес» командалар болды; ойындар тек мықтылар мен мықты еместер арасында өтті. Топтық кезеңде ойын тең аяқталса қосымша уақыт берілді.
- 1962 жылға дейін жинаған ұпайлары тең болса, қайта ойнау өткізілді, Тек 1954 пен 1958 жылдары солай болды. 1962 жылдан бастап соққан голының айрмашылығына қарайтын болды.
Әлем чемпионатының өткізілу формуласы 1998 жылдан бері 32 қатысушы-командадан құралған. Финалдық турнир алдын ала таңдалып алынған елде, 1 ай көлемінде 2 жүйеде өткізіледі (топтық кезең және шығып қалу жүйесінде).
Топтық кезеңде 32 команда әр топта 4 командадан, 8 топқа бөлінеді. Топ құрамы жеребе бойынша қарастырылады.
Әр команда өз тобында 1 айналымдық 3 ойыннан өткізіеді. Соңғы турдың ойындары 1 күнде және 1 уақытта өткізіледі. Әр жеңіске команда 3 ұпай алады, тең ойынға - 1 ұпай, жеңіліске - 0 ұпай.Әр топтан келесі кезеңге (плей-офф) өз тобында үздік шыққан 2 команда жолдама алады, барлығы 16 құрама.
Екінші кезеңді командалар шығып қалу жүйесінде өткізіеді. Жеңіліп қалған команда ( жартылай финалды қоспағанда) турнирден шығып қалады. Егер негізгі уақытта командалар бірі-бірімен тең ойнаса, қосымша уақыт қосылады, ал егер олда жеңімпазды табуға көмектеспесе ойын соңындағы пенальти өткізіледі. 1/8 финалда өз тобында 1-ші орын алған құрама басқа топтан 2-ші орын алған құрамамен кездеседі. Осы ойынның жеңімпаздары 1-4 финалға жолдама алады, оның жеңімпазжары 1/2 финалға шығады. Жартылай финалда (1/2 финал) жеңіліс тапқан екі құрама өзара қола медельді сарапқа салады. Жартылай финалда жеңіске жеткен екі құрама өзара финалдық ойынды өткізеді. Жеңімпаз алтын медаль мен әлем чемпионы деген атақ және әлем кубогын келесі әлем чемпионатына дейін ұстауға алады.
== Футболдан әлем чемпиондарының алтын кубогы
==
1980 жылмен 1981 жылдың тоғысқан жерінде әлем чемпионатының 50 жылдық мүшел тойында сол уақыттағы әлем чемпион атанған құрамалар арасында турнир өткізілді. Турнирді өткізу құқығы тұңғыш әлем чемпионатын қабылдағын, және чемпион атанған Уругвай құрамасына бұйырды. Англия (1966 жылғы чемпион) турнирге қатысқан жоқ, оның орнына сол жылдардағы мықты құрамалардың бірі Недерландия құрамасы қатысты. 6 команда үш-үштен 3 топқа бөлінді. Бірінші айналымнан кейін топ жеңімпаздары өзара финалдық ойында өткізді. Турнир жеңімпазы болып Уругвай құрамасы аталды, ол финалда Бразилияны 2:1 есебімен жеңді. Бір қызығы Бразилия дәл атақты Маракасано деген атпен белгілі 1950 жылдың финалындағыдай есеппен жеңілді.
2030 жылы 100 жылдық мүшел тойдада осыдай турнирдің өту-өтпеуі белгісіз. 1980 жылдан кейін жаңадан 2 құрама ғана чемпион атанды (Франция - 1998 жылы, Испания - 2010 жылы).
Жеңімпаздары және жүлдегерлері
Үздік құрамалар
Барлығы әлем чемпионатында 207 құрама өнер көрсеткен, оның ішінде тек 12 құрама финалда ойнаса, 8-і чемпион атанған.
Әлем чемпионатың ең жулдеқор командасы - Бразилия. Бразилия - барлық әлем чемпионатының финалдық турнирінде өнер көрсеткен жалғыз құрама, және 5 дүркін әлем чемпионы, 2 рет финалға шыққан.
Әлем чемпионатын жеңіп алған еуропалықтар - 10, ал оңтүстікамерикалықтар - 9. Ең көп финалға шыққандар Бразилия мен Германия - 7 рет. Және ең көп қатарынан шыққан құрамаларда осы екеуі - 3 рет (Германия - 1982, 1986 және 1990; Бразилия - 1994, 1998 және 2002 жылдары). Бірақ бұл екеуі бір-бірімен тек 1 рет кездесті (финалда ғана емес, әлем чемпионатының тарихында) 2002 жылы финалда (Бразилия 2:0 есебімен жеңді). Финалға шығу бойынша 3-ші орында Италия құрамасы тұр (6 рет). Және олар Бразилияғада, Германияғада ең ыңғайсыз команда болып саналады, себебі осы екеуін финалдық турнирде бірден көп жеңген осы Италия (Бразилияны 1938, 1982; Германияны 1970, 1982, 2006 жылдары).
1970 жылы Бразилия мен Италия құрамалары финалға шықты, ол кезде екеуіндеде 2 чемпиондық атақ бар еді, 1994 жылыда екеуі финалға шығып, екеуіндеде 3 чемпиондық атақ бар болатын, бірақ екеуіндеде бразилиялықтар жеңіске жетті.
Еуропалықтар мен оңтүстікамерикалықтар арасында қарсыластықта еуропалықтар алда тұр. Еуропалықтар 7 рет (1934, 1954, 1966, 1974, 1982, 2006 және 2010 жылдары) медальдардың бәрін алып кетсе, 4 рет (1934, 1966, 1982 және 2006 жылдары) оңтүстікамерикалықтар жартылай финалға шыға алған жоқ. Ал еуропалықтар тек алғаш (1930) әлем чемпионатында ғана медальсыз қалған. 2010 жылға дейін еуропалықтар тек Еуорпада өткен әлем чемпионатында чемпион атанған болатын, алайда Испания құрамасы 2010 жылы ОАР жерінде әлем чемпионы атанып, сол дәстүрді бұзған болатын. Оңтүстікамерикалық тек 1 рет Еуропада чемпион атанды (Бразилия 1958 жылы).
Статистика
- 1958, 2002, 2010, 2014, 2022 жылдардан басқа чемпионаттарда жеңімпаз-ел өткізуші елдің континентінен болды.
- Тек Италия (1938) мен Бразилия (1962) ғана 1 рет чемпиондық атағын қорғап қалды. 3 рет қатарынан әлі ешкім чемпион атанып көрген жоқ.
- Италия құрамасы басқаларға қарағанда ең ұзақ чемпион атанған құрама. 16 жыл. Ол 1934 пен 1938 жылғы чемпиондықтан кейін 1942 және 1946 жылдары екінші дүниежүзілік соғыстың салдарынан өткізілмей, 1950 жылға де"ін чемпиондық атағын ұстап тұрды.
- 1934 жылғы чемпионат әлем чемпионы (Уругуай) қатыспаған жалғыз чемпионат, және өткізуші ел (Италия) іріктеу турниріне қатысқанда жалғыз чемпионат.
- 2010 жылы Италия құрамасы 2002 жылғы Франция құрамасы секілді өз тобынан шыға алмады. Чемпион атанып келесі чемпионатта өз тобынан шыға алмаған тағы 2 құрама бар. Италия (1950), Бразилия (1966).
- Мексика мен Аргентина құрамаларының турнирлік қатысуы 2 чемпионатта қатарынан бірдей болды. 2006 және 2010 жылдары Аргентина Мекиканы 1/8 финалда ұтса 1/4 финалда Германия құрамасынан жеңіліп қалды.
- Уругвай (1930), Италия (1934) және Бразилия (1974 пен 2002 жылдары) құрамалары финалдық турнирдің барлық ойынында жеңіске жетіп чемпион атанды. Жәнеде барлық кездесуін негізгі уақытта аяқтады (1938 жылы 1 кездесуін қосымша уақытта жеңген Италия құрамасын қоспағанда).
- 6 рет өткізуші-ел өз жерінде әлем чемпионы атанды, тек 1 рет (ГФР 1974 жылы) оның әлем чемпионатындағы алғашқы жеңісі емес. Бір қызығы Бразилия құрамасы өз жерінде әлем чемпионы атанған жоқ, тағы бір қызығы әлі ешбір ел өз жерінде 2 рет жеңімпаз атанған жоқ.
- 3 рет еуропалық құрама бірден екі жүлдені қоржынына салды: Еуропа чемпионаты және әлем чемпионаты. Франция құрамасына Еуропа чемпионы деген атақ (2000) әлем чемпионы (1998) атанғаннан кейін 2 жылдан кейін келсе, ГФР мен Испания құрамасы Еуропа чемпионы атанып тұрып әлем чемпионы атанды. ГФР 1974 жылы (1972 жылғы Еуропа чемпионы атанғаннан кейін), Испания 2010 жылы (2008 жылы Еуропа чемпионы атанғаннан кейін). Бір қызығы екеуініңде финалдағы қарсыласы Нидерланд құрамасы болды.
- Испания құрамасы басқа құрлықтағы әлем чемпионатында (2010) чемпион атанған тұңғыш Еуропа командасы. Жәнеде Испания тұңғыш рет басқа елде тұңғыш рет чемпион атанған 52 жылдан кейінгі алғашқы команда. Уругуай, Италия, Англия, Аргентина, Франция құрамаларының тұңғыш рет өз жерінде әлем чемпионы атанғаны белгілі. Тек ГФР (1954), Бразилия (1958) және Испания (2010) құрамалары тұңғыш чемпиондық атағын басқа елде жеңіп алды.
- Дүниежүзілік соғыстан кейін тұңғыш рет (2006, 2010) еуропалық екі құрама әлем чемпионы атанды. Және 2010 жылғы Испанияның жеңісі 1962 жылдан бері Еуропа мен Оңтүстік Америка командалары кезек-кезек жеңімпаз атанып келе жатқан дәстүрді бұзды.
- 2010 жылы Нидерланд құрамасы Чехославакия мен Венгрия құрамасының 2 рет финалда жолы болмаған сәтсіздігін басып озды. Енді Нидерланд құрамасында мұндай сәтсіздік 3-еу.
- 2 рет әлем чемпионатының финалында ойын нәтижесін ойын соңындағы пенальти шешті. Екеуіндеде осыған Италия құрамасы қатысты. 1994 жылы италиялықтар бразиялықтардан жеңілсе, 2006 жылы Франция құрамасын жеңді.
| Әлем чемпионатының тарихындағы ең үздік шабуылшылар | |
| 16 доп | Мирослав Клозе |
| 15 доп | Роналдо |
| 14 доп | Герд Мюллер |
| 13 доп |  Жюст Фонтен |
| 12 доп | Пеле |
| 11 доп |  Шандор Кочиш |
| Юрген Клинсманн | |
| 10 доп | Хельмут Ран |
 Теофило Кубильяс | |
 Гжегож Лято | |
| Гари Линекер | |
| Габриэль Батистута | |
| Томас Мюллер | |
 | жаңартылған кезі: ӘЧ аяқталғаннан кейін |
Құрамалардың қатысқан статистикасы
Төменді бір кездері жартылай финалға шыққан құрамалардың статистикасы көрсетілген
| Команда | чемпиондық титулы | Әлем чемпиондары (* — ӘЧ қабылдаушы ел) | 2-ші орын (* — ӘЧ қабылдаушы ел) | 3-ші орын (* — ӘЧ қабылдаушы ел) | 4-ші орын¹, (* — ӘЧ қабылдаушы ел) |
|---|---|---|---|---|---|
| Бразилия | 5 | 1958, 1962, 1970, 1994, 2002 | 2 (1950*, 1998, 2014) | 2 (1938, 1978) | 2 (1974, 2014) |
| Италия | 4 | 1934*, 1938, 1982, 2006 | 2 (1970, 1994) | 1 (1990*) | 1 (1978) |
| Германия | 4 | 1954, 1974*, 1990, 2014 | 4 (1966, 1982, 1986, 2002) | 4 (1934, 1970, 2006*, 2010) | 1 (1958) |
| Аргентина | 3 | 1978*, 1986, 2022 | 2 (1930, 1990, 2014 ) | - | - |
| Уругвай | 2 | 1930*, 1950 | - | - | 3 (1954, 1970, 2010) |
| Франция | 2 | 1998*, 2018 | 1 (2006), 2022 | 2 (1958, 1986) | 1 (1982) |
| Англия | 1 | 1966* | - | - | 2 (1990, 2018) |
| Испания | 1 | 2010 | - | - | 1 (1950) |
 Нидерланд | - | - | 3 (1974, 1978, 2010) | 1 (2014) | 1 (1998) |
 Чехия | - | - | 2 (1934, 1962) | - | - |
| Мажарстан | - | - | 2 (1938, 1954) | - | - |
| Швеция | - | - | 1 (1958*) | 2 (1950, 1994) | 1 (1938) |
 Хорватия | - | 1 (2018) | 2 (1998, 2022) | - | |
| Польша | - | - | - | 2 (1974, 1982) | - |
 Аустрия | - | - | - | 1 (1954) | 1 (1934) |
 Португалия | - | - | - | 1 (1966) | 1 (2006) |
| АҚШ | - | - | - | 1 (1930) | - |
| Чили | - | - | - | 1 (1962*) | - |
 Түркия | - | - | - | 1 (2002) | - |
 Бельгия | - | - | - | 1 (2018) | 1 (1986) |
 Югославия | - | - | - | - | 2 (1930, 1962) |
 КСРО | - | - | - | - | 1 (1966) |
 Болгария | - | - | - | - | 1 (1994) |
| Корея Республикасы | - | - | - | - | 1 (2002*) |
¹ 1930 жылы — жартылай финалистер
Чемпион атанған 8 елдің 6-уы өз жерінде чемпион атанды. Чемпион атанған елдердің ішінде өз жерінде чемпион атанбағандар, ол - Бразилия, 1950 жылы финалда Уругуайдан жеңілді, және Испания. Англия мен Франция құрамалары тек өз жерінде чемпион болды. Өз жерінде чемпион атанбасада ең жоғарғы нәтижесіне қол жеткізген елдерде бар (Швеция 1958 жылы - 2 орын, Чили 1962 - 3 орын, Мексика 1970 пен 1986 - 1/4 финал, Оңтүстік Корея мен Жапония 2002 жылы - 4 орын және 1/8 финал сәйкесінше, Швейцария 1954 жылы ең жоғарғы нәтижесін қайталады - 1/4 финал, 1938 жылы Франция - 1/4 финал және 1950 жылы Бразилия - 2 орын сол кездердегі жоғарғы жетістігі болып саналды).
Барлығы әлем чемпионатының финалдық турниріне 79 құрама қатысты. Төменде ең көп қатысқан құрамалрдың тізімі:
| Қатысқан чемпионаттар саны | Құрама |
|---|---|
| 20 | Бразилия |
| 18 | Германия |
| 17 |  Италия |
| 16 | Аргентина |
| 15 | Мексика |
| 14 | Англия Франция Испания |
| 12 | Уругвай Бельгия Швеция |
Әлем құрлықтарының үздік құрамалары
Осы күнге дейін Әлем Кубогын тек Еуропа мен Оңтүстік Америка құрлығының құрамалары жеңіп алды.
КОНКАКАФ аймағының әлем чемпионатындағы ең үлкен жетістігі 1930 жылы АҚШ құрамасы жартылай финалға шықты. Ал Солтүстік Американың ең үздік құрамасы саналатын Мексика құрамасы, әзірге тек 1/4 финалға дейін жетті (1970пен 1986).
Азия құрлығынан жартылай финалға шыққан алғашқы құрама болып Оңтүстік Корея (2002) құрамасы саналады.
Африканың 3 құрамасы әлем чемпионатының 1/4 финалына дейін жетті: Камерун 1990 жылы, Сенегал 2002 жылы және Гана 2010 жылы. Соның өзінде Камерун мен Сенегал құрамасы өз қарсыластарынан (Англия мен Түркия) қосымша уақытта жеңіліп қалса, Гана құрамасы Уругуайдан ойын соңындағы пенальтиден жеңілді.
Аралдар құрлығының құрлығы тек 4 рет финалдық турнирге қатысты. Олардың алғашқы 2 қатысуы топтық турнирде аяқталды (Аустралия 1974 жылы, Жаңа Зеландия 1982 жылы), Аустралия Аралдар аймағынан 3-ші рет финадық турнирге жолдама алып, тұңғыш рет 1/8 финалға шығып болашақ чемпион Италия құрамасынан жеңілді. Алайда Аустралия іріктеу кезеңінен бастап Азия Футбол Конфедерациясының сапынан қатысатын болып 2010 жылыда финалдық турнирге жолдама алды. Жаңа Зеландия 2010 жылы топтағы 3 кездесуіндеде тең түсіп (оның ішінде чемпион Италияда бар) осы әлем чемпионатында бірде-бір ойында жеңілмеген жалғыз құрама атанды. Бірақ бұл құраманың топтан шығуына көмектеспеді.
Кубок
1930-1970 жылдар аралығында әлем чемпионатының кубогы Жюль Риме Кубогы (алғашында ол жай Әлем Кубогы деп аталды, ол 1930 жылы алғашқы әлем чемпионатын өткізуге септігін тигізген ФИФА президентінің атымен аталды) деп аталды. Әуелден 3 рет әлем чемпионы атанған құрама осы кубокты өмір бойы сақтауға алады деп келісілген. Сөйтіп, бұл кубок ең бірінші болып 3 рет әлем чемпионы атанған бразилиялықтардың кеңсесінде сақтауға берілді. 1983 жылы кубок қолды болып, ол осы күнге дейін әлі табылған жоқ.
1974 жылдан бастап жеңімпазға жаңа кубок берілетін болды, және оның есімі ФИФА Әлем Кубогының Жүлдесі деп аталды. Бұл Кубок ешқашан өмірлік сақтауға берілмейді. Аргентина, Италия, Германия және Бразилия бұл кубокты 2 рет жеңіп үлгерді. Бұл Кубоктың әлем чемпиондарының атын жазатын тақтайшасы толмағанша ешқашан ауыстырылмайды (яғни ең ерте дегенде 2038 жылға дейін).
Әлем чемпионатының марапаттары
Әр әлем чемпионатының соңында бір тұрғыдан көрсеткен бірнеше жеке немесе командалық наградалар беріледі.
Қазіргі кезде 6 награда бар:
- «Адидас» алтын бутса (бұрынғы атауы «Алтын доп», 1930 жылдан бері беріледі) - ең үздік сұрмергенге берілетін жүлде;
- «Адидас» алтын добы (бұрынғы атауы «Алтын доп» 1982 жылдан бері беріледі) - турнирдің ең үздік ойыншысына берілетін жүлде;
- Лев Яшин жүлдесі (1994 жылдан бері беріледі) - үздік қақпашыға берілетін жүлде;
- ФИФА әділ ойын жүлдесі (1978 жылдан бері беріледі) - ең әділ ойынаған командаға берілетін жүлде;
- Көңілді ойын жүлдесі (1994 жылдан бері беріледі) - халық дауысы бойынша берілетін, ең көңілді ойынған командаға берілетін жүлде;
- «Жилетт» чемпионаттағы ең үздік жас ойыншы (2006 жылдан бері беріледі) - жасы 21-ге толмағандар ішінде ең жақсы ойнаған жас ойыншыға берілетін жүлде.
Рекордтар
- Ең ірі есеп: Венгрия - Оңтүстік Корея 9:0, 1954 жылы; Югославия - Заир 9:0, 1974 жылы; Венгрия - Сальвадор 10:1, 1982 жылы; Германия - Сауд Арабиясы 8:0, 2002 жылы; Уругвай - Боливия 8-0, 1950 жылы; Швеция - Куба 8-0, 1938 жылы; Уругвай - Шотландия 7-0, 1954 жылы; Түркия - Оңтүстік Корея 7-0, 1954 жылы; Польша - Гаити 7-0, 1974 жылы; Португалия - КХДР 7:0, 2010 жылы.
- Ең тез соғылған гол: Хакан Шүкір 10,8 секунд, Түркия - Оңтүстік Корея 3:2, 2002 жылы.
- Ең көп әлем чемпионатына қатысушы: Антонио Карбахал (Мексика, 1950-1966), Лотар Маттеус (Германия, 1982-1998).
- Әлем чемпионатында ең көп ойын өткізген: Лотар Маттеус - 25 ойын.
- Үздік сұрмерген: Мирослав Клозе (Германия) (2002-2014) - 16 гол.
- Бір турнирде ең көп доп соққан: Жюст Фонтен (Франция) (1958) - 13 гол.
- Бір матчта ең көп доп соққан: Олег Саленко (Ресей), 5, Ресей - Камерун ,6:1, 1994 жылы.
- Ең қарт ойыншы: Роже Милла (Камерун), 42 жас, 39 күн.
- Ойыншы ретінде ең көп әлем чемпионы атанған: Пеле (Бразилия) 3 дүркін әлем чемпионы (1958,1962,1970)
- Ең көп алтын алған: Марио Загалло (Бразилия) ойыншы ретінде (1958, 1962), бас жаттықтырушы (1970), жаттықтырушының көмекшісі (1994).
- Барлық медель иелері (алтын-күміс-қола) ГФР құрамасының 5 ойыншысы: Зепп Майер, Франц Беккенбауэр, Юрген Грабовски, , Вольфганг Оверат (алтын - 1974, күміс - 1966, қола - 1970), Италия құрамасының ойыншысы Франко Барези (алтын - 1982, күміс - 1994, қола - 1990).
- Ойын соңындағы пенальтиден гол жібермеген қақпашы: Александр Шовковский (Украина), Украина - Швейцария 0:0, пен. 3:0, 2006 жылы.
Телеарналар мен пресса, спонсорлар
Футболдан әлем чемпионаты - әлемдегі өткізілетін жарыстардың ең көп жанкүйер жинайтын жарыстардың бірі. Әлем чемпионатын телеарнадан көрушілер саны тіпті Олимпиада ойындарынанда көптеп жиналады. 2002 жылғы әлем чемпионатын телеарнадан тамашалаушы жанкүйерлердің жиынтығы 2,88 млрд. адамды құрады. 1,1 млд. адам осы турнирдің финалын тамашалады. 2006 жылғы әлем чемпионатының жеребе тарту рәсімін әлемнің 300 млн. халқы көрді.
1966 жылдан бастап әр әлем чемпионатының өз тұмары бар (1966 әлем чемпионатының алғашқы тұмары арыстан күшігі Вилле болды).
Әлем чемпионаты әлемнің бай брендтерінің қаржылай көмегі арқылы өткізілуде. 1978 жылғы әлем чемпионатынан бастап басты демеушілердің бірі - компаниясы болып табылады (1974 жылдан бер ресми әріптесі болып табылады).
Әзірге келесі әлем чемпионатын өткізуші елді алдын ала 6 жыл бұрын ФИФА атқарушы комитетінің мүшелерінің дауыс беруі арқылы сайланыды. 2010 жылғы әлем чемпионатын өткізуші елді 2004 жылы сайлады. ӘЧ 2014 - 2007 жылы, ал ӘЧ 2018 бен ӘЧ 2022 - 2010 жылы сайланды. Сонымен есептеп қарасақ ӘЧ 2022, тіпті, 12 жыл бұрын сайланды. Осыдан кейін ФИФА шенеуліктері ендігіде соншалықты ерте сайламайтынын мәлімдеді. Рекорд ӘЧ 1982-де, оны 16 жыл бұрын, яғни, 1966 жылы сайлады.
1930-1998 жылдар арсындағы әлем чемпионаттары не Еуропада, не Америкада өткізілді. 1934-1938 және 1954-1958 жылдары әлем чемпионаты Еуропада қатарынан 2 рет өткізілді. 1958 жылдан бастап Еуропа мен Америкада әлем чемпионаттары кезектесіп өткізілетін болды.
2002 жылғы әлем чемпионаты тұңғыш рет Еуропа мен Америкадан басқа жерде өткізілді, яғни, Оңтүстік Корея мен Жапония жерінде. Алғашында екі ел бөлек бір елде өткізуге ұсыныс жасап еді, алайда, ФИФА-ның қысымымен және басқа елдер өз мәлімдемелерін қайтарып алғаннан кейін бірге, қосылып өткізуге келісті.
2010 жылғы әлем чемпионатын өткізуге тек Африка аймағының құрамалары мәліметтерін өткізді, ал 2014 жылы тек оңтүстікамерикалықтар. Бразилия әлем чемпионатын өткізуге мәлімдеме жасаған жалғыз құрама болғандықтан 2014 жылғы ӘЧ Бразилияда өтетін болды. Басқа мәліметтер түспегендіктен ФИФА қабылдаушы ел принципін қайта өзгертті: соңғы екі әлем чемпионаты өткен аймақта келесі ӘЧ қайтадан өткізілмейтін болды. Сөйтіп 2018 жылғы ӘЧ Африка мен Оңтүстік Америкада өткізілмейтін болды, ал 2002 - Оңтүстік Америка мен Еуропада өткізілмейді. Егер осы принцип өзгермесе 2026 жылы Еуропа мен Азияда өтпейтін болса, 2030-да Азия өтпейді.
2010 жылғы әлем чемпионаты Африка жерінде өтетін болып келісілді. Сайлауда 4 бәсекелесін жеңіп ӘЧ қабылдаушы ел болып Оңтүстік Африка Республикасы сайланды. Сөйтіп 2010 жылғы әлем чемпионаты қара құрлықта өткен ең алғаш, үлкен спорттық сайыс болып саналды.
2026 жылғы әлем чемпионатын өткізуге Колумбия және Эквадор мен Перу қосылып өткізуге қызығушылық танытты. Ал ӘЧ қабылдауға Уругвай мен Аргентина қызығуда.
- http://www.fifa.com/index.html Мұрағатталған 11 мамырдың 2013 жылы. FIFA.com — Draw Format
Дереккөздер
Сыртқы сілтемелер
- ФИФА ресми сайты Мұрағатталған 1 шілденің 2006 жылы.
- Барлық әлем чемпионатының ресми статистикасы 1930—2002. Барлық әлем чемпионатының барлық матчтарының нәтижелері 1930—2002 Мұрағатталған 18 наурыздың 2015 жылы.
- WorldCup-History.com Мұрағатталған 25 шілденің 2019 жылы.
- Planet World Cup барлық әлем чемпионаттарының финалдары жайында мағлұмат
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Futboldan әlem chempionaty nemese Futboldan Әlem Kubogy FIFA әlem chempionaty dep te atajdy resmi atauy FIFA Әlem Kubogy agylsh FIFA World Cup futboldan halykaralyk zharysy Әlem Chempionaty FIFA nyn ujymdastyruymen otkiziledi zhәne ogan FIFA ga mүshe barlyk erler kurama komandalary katysa alady Futboldan әlem chempionatyagylsh FIFA World CupMemleketHalykaralyk FIFA Қalangan1930 zhylKomandalar sany32Әrekettegi chempion Argentina 3 atak Atagy en kop Braziliya 5 atak Sajtfifa com worldcupFutboldan 2022 zhylgy әlem birinshiligi Finaldyk turnirler 4 zhylda 1 ret bolady Birak irikteu turnirlerin koskan 3 zhylga dejin sozylady 2010 zhylgy әlem chempionatynyn irikteu kezenine barlygy 204 kurama katysty 4 zhyl sajyn otetein әlem chempionatynyn finaldyk turnirine barlygy 32 31 kurama irikteu kezeninen zholdama alady 1 kurama chempioantty otkizushi el birden zholdama alady 2006 zhylgy әlem chempionatyna dejin chempion atangan komanda kelesi chempionatka birden zholdama alatyn edi 2006 zhyldan bastap chempionda irikteu kezenine katysady kurama katysady Әlem chempionatyn otkizushi el aldyn ala belgilenip koyady Әlem chempionatynyn finaldyk turnirleri 1930 1942 men 1946 zhyldary ekinshi dүniezhүzilik sogystyn saldarynan otkizilgen zhok zhyldan beri otkizilip keledi Zhәnede barlyk sport әleminin koptegen zhankүjerleri asyga kүtedi Kejde en kop zhankүjerler zhinajtyn sporttyk turnir Olimpiada ojyndarynda kop zhankүjer zhinalady Ol әr 4 zhyl sajyn ujymdastyrylady ChempiondarӘlem chempionatynyn tarihynda barlygy 8 kurama әlem chempiony atagyn zhenip aldy Onyn ishinde en kop chempion atangan Braziliya kuramasy 5 ret 4 ret әlem chempiony atangan Italiya kuramasy odan kejin Germaniya 4 Argentina 3 ret Urugvaj 2 ret Zhәne Angliya Franciya Ispaniya kuramalary bir birden chempion atandy 3 ret әlem chempiony atangan zhalgyz ojynshy bar ol futbol koroli Pele 1958 1962 1970 zhyldary Zhәne 20 ojynshy 2 ret әlem chempiony atandy onyn kobi braziliyalyktar 4 i Italiya ojynshylary 1 i Argentina ojynshysy Vittorio Pocco 2 ret әlem chempiony atyngan zhalgyz zhattyktyrushy 1934 zhәne1938 Mario Zagallo men Franc Bekenbauer futbolshy retinde de zhattyktyrushy retinde de әlem chempiony atangandar Zagalo 2 ret ojynshy retinde 1958 1962 zhyldary zhattyktyrushy retinde 1970 zhyly Bekenbauer 1974 1990 zhyldary En kop әlem chempiony atanyp absolyuttyk rekordyn iesi Mario Zagallo bolyp tabylady Barlygy 4 titul 1994 zhyly bas zhattyktyrushynyn komekshisi retinde chempion atandy TarihyBirinshi chempionat Sentenario әlem chempionatynyn finalyn kabyldagyn tungysh stadion 1924 zhәne 1928 zhylgy Olimpiada ojyndarynyn zhenimpazy atangandyktan Urugvajdy tungysh әlem chempionatyn otkizushi el kylyp sajlady Algashynda әlem chempionatyn otkizuge 5 el үmitker boldy Italiya Ispaniya Niderland Shveciya zhәne Uruguaj Kobi Uruguajga dauys berdi Alajda Uruguajda otetin әlem chempionatyna baru үshin Europa elderine kiynga sokty Turnirdin bastaluyna 2 aj kalganda eshbir Europa eli oz kuramasyn Uruguajga zhiberudi zhosparlagan zhok Akyry tungysh әlem chempionatyna Europadan tek 4 el katysatyn boldy Franciya Belgiya Rumyniya Yugoslaviya Barlygy әlem chempionatyna Ontүstik Amerikadan 7 Europadan 4 Soltүstik Amerikadan 4 barlygy 13 kurama katysty Bul әlem chempionatynyn tarihyndagy en az komanda katyskan zhyl bolyp 1950 zhylgy әlem chempionatynada 13 kurama katysty zhәne irikteu kezenderi otkizilmegen zhalgyz әlem chempionaty bolyp tabylady 13 kurama 4 topka bolindi Top zhenimpazdary zhartylaj finalga zholdama aldy Әlem chempionatynyn algashky ojyndarynda Franciya men AҚSh zheniske zhetti Әlem chempionatynyn algashky golyn francuz Lyusen Loran sokty birinshi het trikti amerikalyk Bert Patenoud zhasady Finalda eki Ontүstik Amerikalyk kuramalar Urugvaj men Argentina kuramalary kezdesti 93 myn zhankүjer Montevideo kalasyndagy Sentenario stadionyna Urugvaj kuramasy Argentina futbolshylaryn 4 2 esebin zhenip tungysh әlem chempiony atandy Damuy Әlem chempionatyn otkizushilerdin basty kiynshylygy ol elderdin әlem chempionatyna baruga ketetin transportarynyn kymbatshylygy zhәne sogys 1942 zhәne 1946 zhyly Ekinshi Dүniezhүzilik sogys saldarynan otkizilgen zhok 1934 ten 1978 zhyldar arasyndagy әlem chempionatyna 16 komanda 1950 zhyldy kospaganda ol zhyly 3 kurama irikteu kezeni bitkennen kejin әlem chempionatynan bas tartty katysty Kobinese әlem chempionatyna Europa men Ontүstik Amerika ajmaktarynan katysty kej zhyldary Aziya Afrika zhәne Araldar ajmaktarynyn mykty kuramalary katysty kobine olar europalyktar men ontүstikamerikalyktarga upaj үlestirip berushi kurama retinde zhүrdi Kerisinshe kezderide boldy mysaly 1966 zhyly Soltүstik Koreya 1 4 finalyna dejin zhetti 1982 zhyldan bastap finaldyk turnirge katysushylar sany 24 ke ulgajdy al 1998 zhyly 32 ge Қosymsha oryndardyn kobi Aziya Afrika zhәne Soltүstik Amerika ajmaktaryna bujyrdy Kobine futbol eli bolyp sanalmaj kelgen osy ajmaktyn kuramalary songy zhyldary tәuir oner korsetude mysaly Kamerun 1994 Ontүstik Koreya Senegal men AҚSh 2002 Gana 2010 zhyldary Әlem chempionaty shynyndada әlemdegi kuramalardyn zharysy boldy 2006 zhylgy әlem chempionatyna 197 kurama 2010 zhylgy әlem chempionatyna 204 kurama katysty Sondada zhankүjerler sany Europa men Ontүstik Amerika ajmaktaryna zhetpejdi Әlem chempionatynyn tarihynda osydan baska ajmaktardan tek kana 3 kurama zhartylaj finalga zholdama aldy AҚSh Ontүstik Koreya zhәne Tүrkiya Ontүstik Amerikadan osyndaj zhetistikke 20 ret zhetti kobine Braziliya Argentina Uruguaj 1962 zhyly Chili kuramasy 3 shi oryn aldy al Europa 55 ret 19 el Өtkizu formulasyIrikteu turniri Irikteu turnirleri әlem chempionatynyn finaldyk turnirine katysatyn kuramalardyn sanyn azajtyp zhәne iriktep alu үshin otkiziledi Әlem chempionatynyn aldyndagy irikteu turniri otkizilmegen Zhalgyz chempionat ol 1930 zhylgy әlem chempionaty Irikteu turniri FIFA ga mүshe ujymdardyn kuramalary bojynsha otkiziledi aziyalyk irikteu AFK afrikalyk KAF europalyk UEFA soltүstikamerikalyk KONKAKAF ontүstikamerikalyk KONMEBOL araldyk OFK Irikteu turniri otkizilmes buryn FIFA әr ajmakka finaldyk turnirge kansha komanda katysatynyn bolip beredi 1938 zhyldan bastap әlem chempionatyn otkizushi el avtomatty tүrde finaldyk turnirge zholdama alady Zhәnede 2006 zhylga dejin songy әlem chempiony kelesi chempionatkada birden zholdama alatyn edi 2006 zhylgy әlem chempionatynyn aldynda әlem chempionyda irikteu turnirine katysatyn bolyp belgilenip 2002 zhylgy әlem chempiony Braziliya irikteu turnirine katysty Tomendegi kestede ajmaktarga bolu oryndary korsetilgen Ch degen әlem chempionyna beriletin kosymsha oryn H chempionatty otkizushi elge beriletin kosymsha oryn Ajmak aralyk kosymsha kezdesulerdin orny 0 5 bolyp sanalady Қoyulanyp zhazylgandar kosymsha kezdesulerdin zhenimpazdary Futbol ajmaktary үshin bolingen oryndar Ajmak 1934 16 1938 15 1 1950 13 2 1954 16 1958 16 1962 16 1966 16 1970 16 1974 16 1978 16 1982 24 1986 24 1990 24 1994 24 1998 32 2002 32 2006 32 6 2010 32 2014 32 Afrika KAF 1 0 53 0 54 1 1 1 1 2 2 2 3 5 5 5 5 H 5Aziya AFK 1 12 1 0 54 1 1 1 2 2 2 2 3 5 2 5 2H 4 5 4 5 4 5Araldar OFK 0 5 0 5 0 255 0 5 0 5 0 5 0 5 0 5Europa UEFA 12 111 H Ch 72 Ch 11 H 9 53 H Ch 94 9 H 8 Ch 8 5 H 8 5 Ch 13 H 12 5 Ch 13 H 12 Ch 14 H 13 5 Ch 13 H 13 13Soltүstik Amerika KONKAKAF 1 1 2 1 1 0 5 1 1 H 1 1 2 1 H 2 1 255 H 3 3 3 5 3 5 3 5Ontүstik Amerika KONMEBOL 2 1 4 H 1 Ch 3 3 5 H Ch 3 Ch 3 2 5 Ch 2 5 H 3 Ch 4 2 5 Ch 3 55 4 Ch 4 5 4 5 4 5 4 5 HBarlygy 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 24 24 24 24 32 32 32 32 321 V 1938 zhyly Avstriya anshlyus saldarynan әlem chempionatyna katyskan zhok Akyry chempionatka Europadan 12 kurama katysty chempion men otkizushi eldi koskanda 1950 zhyly Үndistan Shotlandiya zhәne Tүrkiya finaldyk kezennen bas tartty Akyry chempionatka Europadan 6 kurama katysty Aziadan bireuide katyskan zhok 1958 zhylgy chempionatta Aziya men Afrika ekeuine 1 oryn berilgen bolatyn al Europaga 9 oryn Alajda Izraildin barlyk karsylastarynyn bas tartkanynan kejin Izrail men Uels arasynda kosymsha kezdesu otkizildi Akyry Aziya men Afrika ekeuara 0 5 oryn alsa Europa 9 5 oryn aldy 4 1962 zhylgy chempionatta Europa 8 oryn zhәne tagy 2 komanda Aziya men Afrikanyn komandalarymen kosymsha ojyn otkizdi Europanyn 2 kuramasyda zheniske zhetip sonynda Europaga esep bojynsha 10 oryn berildi 5 1994 zhylgy chempionatta kosymsha kezdesuler 2 raund boldy Algashynda OFK i KONKAKAF komandalary kezdesti zhenimpaz KONMEBOL komandasymen kezdesti 6 2006 zhyldan bastap chempion avtomatty tүrde oryn almajtyn boldy Finaldyk turnir 16 el oz zherinde әlem chempionatyn kabyldady Onyn ishinde 4 ui 2 ret Meksika Italiya Franciya zhәne Almaniya Tek 1 ret 2002 zhyly әlem chempionaty 2 elde otti Ontustik Koreya zhәne Zhaponiya Әr zhyldary otkizilgen әlem chempionattary turaly keste Zhyl Iesi Komandalar 1 shi kezen 2 shi kezen 3 shi kezen1930 Urugvaj 13 1 top 4 komandadan 3 top 3 komandadan 1 kezendegi 4 toptyn zhenimpazdary plej off kezenin otkizdi1934 Italiya 16 Plej off1938 Franciya 15 16 Plej off1950 Braziliya 13 16 2 top 4 komandadan 1 top 3 komandadan 1 top 2 komandadan 1 kezendegi 4 toptyn zhenimpazdary finaldyk topta ojnady1954 Shvejcariya 16 4 top 4 komandadan topta 1 2 oryn algan 8 komanda plej off kezenin otkizdi1958 Shveciya 16 4 top 4 komandadan topta 1 2 oryn algan 8 komanda plej off kezenin otkizdi1962 Chili 16 4 top 4 komandadan topta 1 2 oryn algan 8 komanda plej off kezenin otkizdi1966 Angliya 16 4 top 4 komandadan topta 1 2 oryn algan 8 komanda plej off kezenin otkizdi1970 Meksika 16 4 top 4 komandadan topta 1 2 oryn algan 8 komanda plej off kezenin otkizdi1974 Almaniya 16 4 top 4 komandadan 2 top 4 komandadan 1 kezende 1 2 oryn algandar Final 2 shi kezendegi top zhenimpazdary 3 shi oryn 2 shi kezende topta 2 shi oryn algandar 1978 Argentina 16 4 top 4 komandadan 2 top 4 komandadan 1 kezende 1 2 oryn algandar Final 2 shi kezendegi top zhenimpazdary 3 shi oryn 2 shi kezende topta 2 shi oryn algandar 1982 Ispaniya 24 6 top 4 komandadan 4 top 3 komandadan 1 kezende 1 2 oryn algandar 4 komanda plej off kezenin otkizdi 2 shi kezendegi top zhenimpazdary 1986 Meksika 24 6 top 4 komandadan 16 komanda plej off kezenin otkizdi Topta 1 2 oryn algan komandalar zhәne 3 shi oryn algan 4 үzdik komanda 1990 Italiya 24 6 top 4 komandadan 16 komanda plej off kezenin otkizdi Topta 1 2 oryn algan komandalar zhәne 3 shi oryn algan 4 үzdik komanda 1994 AҚSh 24 6 top 4 komandadan 16 komanda plej off kezenin otkizdi Topta 1 2 oryn algan komandalar zhәne 3 shi oryn algan 4 үzdik komanda 1998 Franciya 32 8 top 4 komandadan 16 komanda plej off kezenin otkizdi Topta 1 2 oryn algan komandalar 2002 Koreya Respublikasy Zhaponiya 32 8 top 4 komandadan 16 komanda plej off kezenin otkizdi Topta 1 2 oryn algan komandalar 2006 Germaniya 32 8 top 4 komandadan 16 komanda plej off kezenin otkizdi Topta 1 2 oryn algan komandalar 2010 Ontүstik Afrika Respublikasy 32 8 top 4 komandadan 16 komanda plej off kezenin otkizdi Topta 1 2 oryn algan komandalar 2014 Braziliya 32 8 top 4 komandadan 16 komanda plej off kezenin otkizdi Topta 1 2 oryn algan komandalar 2018 Resej 32 8 top 4 komandadan 16 komanda plej off kezenin otkizdi Topta 1 2 oryn algan komandalar 2022 Katar 32 8 top 4 komandadan 16 komanda plej off kezenin otkizdi Topta 1 2 oryn algan komandalar 3 shi oryn үshin match otkkizilgen zhok 1934 zhәne1938 zhyldary ojyn ten ayaktalsa kajta ojnatyldy Artynan zherebe otkiziletin boldy birak ojynda koldanylyp korgen zhok 1974 zhyldan beri otkizilip keledi Avstriya irikteu turnirin otkenimen anshlyus saldarynan әlem chempionatyna katyskan zhok Үndistan Shotlandiya zhәne Tүrkiya irikteu turnirin otkenimen finaldyk kezennen bas tartty Әr topta 2 mykty zhәne 2 mykty emes komandalar boldy ojyndar tek myktylar men mykty emester arasynda otti Toptyk kezende ojyn ten ayaktalsa kosymsha uakyt berildi 1962 zhylga dejin zhinagan upajlary ten bolsa kajta ojnau otkizildi Tek 1954 pen 1958 zhyldary solaj boldy 1962 zhyldan bastap sokkan golynyn ajrmashylygyna karajtyn boldy Әlem chempionatynyn otkizilu formulasy 1998 zhyldan beri 32 katysushy komandadan kuralgan Finaldyk turnir aldyn ala tandalyp alyngan elde 1 aj koleminde 2 zhүjede otkiziledi toptyk kezen zhәne shygyp kalu zhүjesinde Toptyk kezende 32 komanda әr topta 4 komandadan 8 topka bolinedi Top kuramy zherebe bojynsha karastyrylady Әr komanda oz tobynda 1 ajnalymdyk 3 ojynnan otkiziedi Songy turdyn ojyndary 1 kүnde zhәne 1 uakytta otkiziledi Әr zheniske komanda 3 upaj alady ten ojynga 1 upaj zheniliske 0 upaj Әr toptan kelesi kezenge plej off oz tobynda үzdik shykkan 2 komanda zholdama alady barlygy 16 kurama Ekinshi kezendi komandalar shygyp kalu zhүjesinde otkiziedi Zhenilip kalgan komanda zhartylaj finaldy kospaganda turnirden shygyp kalady Eger negizgi uakytta komandalar biri birimen ten ojnasa kosymsha uakyt kosylady al eger olda zhenimpazdy tabuga komektespese ojyn sonyndagy penalti otkiziledi 1 8 finalda oz tobynda 1 shi oryn algan kurama baska toptan 2 shi oryn algan kuramamen kezdesedi Osy ojynnyn zhenimpazdary 1 4 finalga zholdama alady onyn zhenimpazzhary 1 2 finalga shygady Zhartylaj finalda 1 2 final zhenilis tapkan eki kurama ozara kola medeldi sarapka salady Zhartylaj finalda zheniske zhetken eki kurama ozara finaldyk ojyndy otkizedi Zhenimpaz altyn medal men әlem chempiony degen atak zhәne әlem kubogyn kelesi әlem chempionatyna dejin ustauga alady Futboldan әlem chempiondarynyn altyn kubogy Tolyk makalasy Futboldan әlem chempiondarynyn altyn kubogy 1980 zhylmen 1981 zhyldyn togyskan zherinde әlem chempionatynyn 50 zhyldyk mүshel tojynda sol uakyttagy әlem chempion atangan kuramalar arasynda turnir otkizildi Turnirdi otkizu kukygy tungysh әlem chempionatyn kabyldagyn zhәne chempion atangan Urugvaj kuramasyna bujyrdy Angliya 1966 zhylgy chempion turnirge katyskan zhok onyn ornyna sol zhyldardagy mykty kuramalardyn biri Nederlandiya kuramasy katysty 6 komanda үsh үshten 3 topka bolindi Birinshi ajnalymnan kejin top zhenimpazdary ozara finaldyk ojynda otkizdi Turnir zhenimpazy bolyp Urugvaj kuramasy ataldy ol finalda Braziliyany 2 1 esebimen zhendi Bir kyzygy Braziliya dәl atakty Marakasano degen atpen belgili 1950 zhyldyn finalyndagydaj eseppen zhenildi 2030 zhyly 100 zhyldyk mүshel tojdada osydaj turnirdin otu otpeui belgisiz 1980 zhyldan kejin zhanadan 2 kurama gana chempion atandy Franciya 1998 zhyly Ispaniya 2010 zhyly Zhenimpazdary zhәne zhүldegerleriZhyl Өtkizu orny Finaldyk ojyn 3 shi oryn үshin ojynZhenimpaz Esep 2 shi oryn 3 shi oryn Esep 4 shi oryn1930 Urugvaj Urugvaj 4 2 Argentina AҚSh 1 Yugoslaviya1934 Italiya Italiya 2 1 kos uakyt Chehoslovakiya Germaniya 3 2 Austriya1938 Franciya Italiya 4 2 Mazharstan Braziliya 4 2 Shveciya1950 Braziliya Urugvaj 2 Braziliya Shveciya 2 Ispaniya1954 Shvejcariya GFR 3 2 Mazharstan Austriya 3 1 Urugvaj1958 Shveciya Braziliya 5 2 Shveciya Franciya 6 3 GFR1962 Chili Braziliya 3 1 Chehoslovakiya Chili 1 0 Yugoslaviya1966 Angliya Angliya kos uakyt GFR Portugaliya 2 1 KSRO1970 Meksika Braziliya 4 1 Italiya GFR 1 0 Urugvaj1974 Germaniya GFR 2 1 Niderland Polsha 1 0 Braziliya1978 Argentina Argentina 3 1 kos uakyt Niderland Braziliya 2 1 Italiya1982 Ispaniya Italiya 3 1 GFR Polsha 3 2 Franciya1986 Meksika Argentina 3 2 GFR Franciya 4 2 kos uakyt Belgiya1990 Italiya GFR 1 0 Argentina Italiya 2 1 Angliya1994 AҚSh Braziliya 0 0 3 2 pen Italiya Shveciya 4 0 Bolgariya1998 Franciya Franciya 3 0 Braziliya Horvatiya 2 1 Niderland2002 Koreya Respublikasy Zhaponiya Braziliya 2 0 Germaniya Tүrkiya 3 2 Ontүstik Koreya2006 Germaniya Italiya 1 1 5 3 pen Franciya Germaniya 3 1 Portugaliya2010 Ontүstik Afrika Respublikasy Ispaniya 1 0 kos uakyt Niderland Germaniya 3 2 Urugvaj2014 Braziliya Germaniya 1 0 Argentina Niderland 3 0 Braziliya2018 Resej Franciya 4 2 Horvatiya Belgiya 2 0 Angliya2022 Katar Argentina 3 3 4 2 pen Franciya Horvatiya 2 1 Marokko2026 AҚSh Kanada Meksika1 1930 zhyly 3 shi oryn үshin ojyn otkizilgen zhok Zhartylaj finalda AҚSh pen Yugoslaviya kuramalary sәkesinshe Argentina men Urugvaj kuramalarynan zhenilip kaldy Birak FIFA AҚSh kuramasyn barlyk әlem chempionattarynda otkizgen ojyndaryna karaj 3 shi oryn iegeri dep mojyndady al Yugoslaviya kuramasyn 4 shi oryn dep belgiledi 2 1950 zhyly resmi finaldyk kezdesu otkizilgen zhok Sebebi birinshi orynnyn tagdara 4 kuramadan kuralgan finaldyk top sheshti Birak Urugvaj men Braziliya arasynda otken songy turdyn ojyny Үzdik kuramalar Әlem chempionatyna katyskan komandalardyn nәtizheleri Barlygy әlem chempionatynda 207 kurama oner korsetken onyn ishinde tek 12 kurama finalda ojnasa 8 i chempion atangan Әlem chempionatyn en zhuldekor komandasy Braziliya Braziliya barlyk әlem chempionatynyn finaldyk turnirinde oner korsetken zhalgyz kurama zhәne 5 dүrkin әlem chempiony 2 ret finalga shykkan Әlem chempionatyn zhenip algan europalyktar 10 al ontүstikamerikalyktar 9 En kop finalga shykkandar Braziliya men Germaniya 7 ret Zhәne en kop katarynan shykkan kuramalarda osy ekeui 3 ret Germaniya 1982 1986 zhәne 1990 Braziliya 1994 1998 zhәne 2002 zhyldary Birak bul ekeui bir birimen tek 1 ret kezdesti finalda gana emes әlem chempionatynyn tarihynda 2002 zhyly finalda Braziliya 2 0 esebimen zhendi Finalga shygu bojynsha 3 shi orynda Italiya kuramasy tur 6 ret Zhәne olar Braziliyagada Germaniyagada en yngajsyz komanda bolyp sanalady sebebi osy ekeuin finaldyk turnirde birden kop zhengen osy Italiya Braziliyany 1938 1982 Germaniyany 1970 1982 2006 zhyldary 1970 zhyly Braziliya men Italiya kuramalary finalga shykty ol kezde ekeuindede 2 chempiondyk atak bar edi 1994 zhylyda ekeui finalga shygyp ekeuindede 3 chempiondyk atak bar bolatyn birak ekeuindede braziliyalyktar zheniske zhetti Europalyktar men ontүstikamerikalyktar arasynda karsylastykta europalyktar alda tur Europalyktar 7 ret 1934 1954 1966 1974 1982 2006 zhәne 2010 zhyldary medaldardyn bәrin alyp ketse 4 ret 1934 1966 1982 zhәne 2006 zhyldary ontүstikamerikalyktar zhartylaj finalga shyga algan zhok Al europalyktar tek algash 1930 әlem chempionatynda gana medalsyz kalgan 2010 zhylga dejin europalyktar tek Euorpada otken әlem chempionatynda chempion atangan bolatyn alajda Ispaniya kuramasy 2010 zhyly OAR zherinde әlem chempiony atanyp sol dәstүrdi buzgan bolatyn Ontүstikamerikalyk tek 1 ret Europada chempion atandy Braziliya 1958 zhyly Statistika 1958 2002 2010 2014 2022 zhyldardan baska chempionattarda zhenimpaz el otkizushi eldin kontinentinen boldy Tek Italiya 1938 men Braziliya 1962 gana 1 ret chempiondyk atagyn korgap kaldy 3 ret katarynan әli eshkim chempion atanyp korgen zhok Italiya kuramasy baskalarga karaganda en uzak chempion atangan kurama 16 zhyl Ol 1934 pen 1938 zhylgy chempiondyktan kejin 1942 zhәne 1946 zhyldary ekinshi dүniezhүzilik sogystyn saldarynan otkizilmej 1950 zhylga de in chempiondyk atagyn ustap turdy 1934 zhylgy chempionat әlem chempiony Uruguaj katyspagan zhalgyz chempionat zhәne otkizushi el Italiya irikteu turnirine katyskanda zhalgyz chempionat 2010 zhyly Italiya kuramasy 2002 zhylgy Franciya kuramasy sekildi oz tobynan shyga almady Chempion atanyp kelesi chempionatta oz tobynan shyga almagan tagy 2 kurama bar Italiya 1950 Braziliya 1966 Meksika men Argentina kuramalarynyn turnirlik katysuy 2 chempionatta katarynan birdej boldy 2006 zhәne 2010 zhyldary Argentina Mekikany 1 8 finalda utsa 1 4 finalda Germaniya kuramasynan zhenilip kaldy Urugvaj 1930 Italiya 1934 zhәne Braziliya 1974 pen 2002 zhyldary kuramalary finaldyk turnirdin barlyk ojynynda zheniske zhetip chempion atandy Zhәnede barlyk kezdesuin negizgi uakytta ayaktady 1938 zhyly 1 kezdesuin kosymsha uakytta zhengen Italiya kuramasyn kospaganda 6 ret otkizushi el oz zherinde әlem chempiony atandy tek 1 ret GFR 1974 zhyly onyn әlem chempionatyndagy algashky zhenisi emes Bir kyzygy Braziliya kuramasy oz zherinde әlem chempiony atangan zhok tagy bir kyzygy әli eshbir el oz zherinde 2 ret zhenimpaz atangan zhok 3 ret europalyk kurama birden eki zhүldeni korzhynyna saldy Europa chempionaty zhәne әlem chempionaty Franciya kuramasyna Europa chempiony degen atak 2000 әlem chempiony 1998 atangannan kejin 2 zhyldan kejin kelse GFR men Ispaniya kuramasy Europa chempiony atanyp turyp әlem chempiony atandy GFR 1974 zhyly 1972 zhylgy Europa chempiony atangannan kejin Ispaniya 2010 zhyly 2008 zhyly Europa chempiony atangannan kejin Bir kyzygy ekeuininde finaldagy karsylasy Niderland kuramasy boldy Ispaniya kuramasy baska kurlyktagy әlem chempionatynda 2010 chempion atangan tungysh Europa komandasy Zhәnede Ispaniya tungysh ret baska elde tungysh ret chempion atangan 52 zhyldan kejingi algashky komanda Uruguaj Italiya Angliya Argentina Franciya kuramalarynyn tungysh ret oz zherinde әlem chempiony atangany belgili Tek GFR 1954 Braziliya 1958 zhәne Ispaniya 2010 kuramalary tungysh chempiondyk atagyn baska elde zhenip aldy Dүniezhүzilik sogystan kejin tungysh ret 2006 2010 europalyk eki kurama әlem chempiony atandy Zhәne 2010 zhylgy Ispaniyanyn zhenisi 1962 zhyldan beri Europa men Ontүstik Amerika komandalary kezek kezek zhenimpaz atanyp kele zhatkan dәstүrdi buzdy 2010 zhyly Niderland kuramasy Chehoslavakiya men Vengriya kuramasynyn 2 ret finalda zholy bolmagan sәtsizdigin basyp ozdy Endi Niderland kuramasynda mundaj sәtsizdik 3 eu 2 ret әlem chempionatynyn finalynda ojyn nәtizhesin ojyn sonyndagy penalti sheshti Ekeuindede osygan Italiya kuramasy katysty 1994 zhyly italiyalyktar braziyalyktardan zhenilse 2006 zhyly Franciya kuramasyn zhendi Әlem chempionatynyn tarihyndagy en үzdik shabuylshylar16 dop Miroslav Kloze15 dop Ronaldo14 dop Gerd Myuller13 dop Zhyust Fonten12 dop Pele11 dop Shandor KochishYurgen Klinsmann10 dop Helmut RanTeofilo KubilyasGzhegozh LyatoGari LinekerGabriel BatistutaTomas Myuller zhanartylgan kezi ӘCh ayaktalgannan kejin Қuramalardyn katyskan statistikasy Tomendi bir kezderi zhartylaj finalga shykkan kuramalardyn statistikasy korsetilgen Komanda chempiondyk tituly Әlem chempiondary ӘCh kabyldaushy el 2 shi oryn ӘCh kabyldaushy el 3 shi oryn ӘCh kabyldaushy el 4 shi oryn ӘCh kabyldaushy el Braziliya 5 1958 1962 1970 1994 2002 2 1950 1998 2014 2 1938 1978 2 1974 2014 Italiya 4 1934 1938 1982 2006 2 1970 1994 1 1990 1 1978 Germaniya 4 1954 1974 1990 2014 4 1966 1982 1986 2002 4 1934 1970 2006 2010 1 1958 Argentina 3 1978 1986 2022 2 1930 1990 2014 Urugvaj 2 1930 1950 3 1954 1970 2010 Franciya 2 1998 2018 1 2006 2022 2 1958 1986 1 1982 Angliya 1 1966 2 1990 2018 Ispaniya 1 2010 1 1950 Niderland 3 1974 1978 2010 1 2014 1 1998 Chehiya 2 1934 1962 Mazharstan 2 1938 1954 Shveciya 1 1958 2 1950 1994 1 1938 Horvatiya 1 2018 2 1998 2022 Polsha 2 1974 1982 Austriya 1 1954 1 1934 Portugaliya 1 1966 1 2006 AҚSh 1 1930 Chili 1 1962 Tүrkiya 1 2002 Belgiya 1 2018 1 1986 Yugoslaviya 2 1930 1962 KSRO 1 1966 Bolgariya 1 1994 Koreya Respublikasy 1 2002 1930 zhyly zhartylaj finalister Chempion atangan 8 eldin 6 uy oz zherinde chempion atandy Chempion atangan elderdin ishinde oz zherinde chempion atanbagandar ol Braziliya 1950 zhyly finalda Uruguajdan zhenildi zhәne Ispaniya Angliya men Franciya kuramalary tek oz zherinde chempion boldy Өz zherinde chempion atanbasada en zhogargy nәtizhesine kol zhetkizgen elderde bar Shveciya 1958 zhyly 2 oryn Chili 1962 3 oryn Meksika 1970 pen 1986 1 4 final Ontүstik Koreya men Zhaponiya 2002 zhyly 4 oryn zhәne 1 8 final sәjkesinshe Shvejcariya 1954 zhyly en zhogargy nәtizhesin kajtalady 1 4 final 1938 zhyly Franciya 1 4 final zhәne 1950 zhyly Braziliya 2 oryn sol kezderdegi zhogargy zhetistigi bolyp sanaldy Barlygy әlem chempionatynyn finaldyk turnirine 79 kurama katysty Tomende en kop katyskan kuramalrdyn tizimi Қatyskan chempionattar sany Қurama20 Braziliya18 Germaniya17 Italiya16 Argentina15 Meksika14 Angliya Franciya Ispaniya12 Urugvaj Belgiya ShveciyaӘlem kurlyktarynyn үzdik kuramalary Osy kүnge dejin Әlem Kubogyn tek Europa men Ontүstik Amerika kurlygynyn kuramalary zhenip aldy KONKAKAF ajmagynyn әlem chempionatyndagy en үlken zhetistigi 1930 zhyly AҚSh kuramasy zhartylaj finalga shykty Al Soltүstik Amerikanyn en үzdik kuramasy sanalatyn Meksika kuramasy әzirge tek 1 4 finalga dejin zhetti 1970pen 1986 Aziya kurlygynan zhartylaj finalga shykkan algashky kurama bolyp Ontүstik Koreya 2002 kuramasy sanalady Afrikanyn 3 kuramasy әlem chempionatynyn 1 4 finalyna dejin zhetti Kamerun 1990 zhyly Senegal 2002 zhyly zhәne Gana 2010 zhyly Sonyn ozinde Kamerun men Senegal kuramasy oz karsylastarynan Angliya men Tүrkiya kosymsha uakytta zhenilip kalsa Gana kuramasy Uruguajdan ojyn sonyndagy penaltiden zhenildi Araldar kurlygynyn kurlygy tek 4 ret finaldyk turnirge katysty Olardyn algashky 2 katysuy toptyk turnirde ayaktaldy Australiya 1974 zhyly Zhana Zelandiya 1982 zhyly Australiya Araldar ajmagynan 3 shi ret finadyk turnirge zholdama alyp tungysh ret 1 8 finalga shygyp bolashak chempion Italiya kuramasynan zhenildi Alajda Australiya irikteu kezeninen bastap Aziya Futbol Konfederaciyasynyn sapynan katysatyn bolyp 2010 zhylyda finaldyk turnirge zholdama aldy Zhana Zelandiya 2010 zhyly toptagy 3 kezdesuindede ten tүsip onyn ishinde chempion Italiyada bar osy әlem chempionatynda birde bir ojynda zhenilmegen zhalgyz kurama atandy Birak bul kuramanyn toptan shyguyna komektespedi Kubok 1930 1970 zhyldar aralygynda әlem chempionatynyn kubogy Zhyul Rime Kubogy algashynda ol zhaj Әlem Kubogy dep ataldy ol 1930 zhyly algashky әlem chempionatyn otkizuge septigin tigizgen FIFA prezidentinin atymen ataldy dep ataldy Әuelden 3 ret әlem chempiony atangan kurama osy kubokty omir bojy saktauga alady dep kelisilgen Sojtip bul kubok en birinshi bolyp 3 ret әlem chempiony atangan braziliyalyktardyn kensesinde saktauga berildi 1983 zhyly kubok koldy bolyp ol osy kүnge dejin әli tabylgan zhok 1974 zhyldan bastap zhenimpazga zhana kubok beriletin boldy zhәne onyn esimi FIFA Әlem Kubogynyn Zhүldesi dep ataldy Bul Kubok eshkashan omirlik saktauga berilmejdi Argentina Italiya Germaniya zhәne Braziliya bul kubokty 2 ret zhenip үlgerdi Bul Kuboktyn әlem chempiondarynyn atyn zhazatyn taktajshasy tolmagansha eshkashan auystyrylmajdy yagni en erte degende 2038 zhylga dejin Әlem chempionatynyn marapattary Tolyk makalasy Futboldan әlem birinshiliginin marapattary Әr әlem chempionatynyn sonynda bir turgydan korsetken birneshe zheke nemese komandalyk nagradalar beriledi Қazirgi kezde 6 nagrada bar Adidas altyn butsa buryngy atauy Altyn dop 1930 zhyldan beri beriledi en үzdik surmergenge beriletin zhүlde Adidas altyn doby buryngy atauy Altyn dop 1982 zhyldan beri beriledi turnirdin en үzdik ojynshysyna beriletin zhүlde Lev Yashin zhүldesi 1994 zhyldan beri beriledi үzdik kakpashyga beriletin zhүlde FIFA әdil ojyn zhүldesi 1978 zhyldan beri beriledi en әdil ojynagan komandaga beriletin zhүlde Konildi ojyn zhүldesi 1994 zhyldan beri beriledi halyk dauysy bojynsha beriletin en konildi ojyngan komandaga beriletin zhүlde Zhilett chempionattagy en үzdik zhas ojynshy 2006 zhyldan beri beriledi zhasy 21 ge tolmagandar ishinde en zhaksy ojnagan zhas ojynshyga beriletin zhүlde Rekordtar Tolyk makalasy Futboldan әlem birinshiliginin rekordtary futbol koroli PeleEn iri esep Vengriya Ontүstik Koreya 9 0 1954 zhyly Yugoslaviya Zair 9 0 1974 zhyly Vengriya Salvador 10 1 1982 zhyly Germaniya Saud Arabiyasy 8 0 2002 zhyly Urugvaj Boliviya 8 0 1950 zhyly Shveciya Kuba 8 0 1938 zhyly Urugvaj Shotlandiya 7 0 1954 zhyly Tүrkiya Ontүstik Koreya 7 0 1954 zhyly Polsha Gaiti 7 0 1974 zhyly Portugaliya KHDR 7 0 2010 zhyly En tez sogylgan gol Hakan Shүkir 10 8 sekund Tүrkiya Ontүstik Koreya 3 2 2002 zhyly En kop әlem chempionatyna katysushy Antonio Karbahal Meksika 1950 1966 Lotar Matteus Germaniya 1982 1998 Әlem chempionatynda en kop ojyn otkizgen Lotar Matteus 25 ojyn Үzdik surmergen Miroslav Kloze Germaniya 2002 2014 16 gol Bir turnirde en kop dop sokkan Zhyust Fonten Franciya 1958 13 gol Bir matchta en kop dop sokkan Oleg Salenko Resej 5 Resej Kamerun 6 1 1994 zhyly En kart ojynshy Rozhe Milla Kamerun 42 zhas 39 kүn Ojynshy retinde en kop әlem chempiony atangan Pele Braziliya 3 dүrkin әlem chempiony 1958 1962 1970 En kop altyn algan Mario Zagallo Braziliya ojynshy retinde 1958 1962 bas zhattyktyrushy 1970 zhattyktyrushynyn komekshisi 1994 Barlyk medel ieleri altyn kүmis kola GFR kuramasynyn 5 ojynshysy Zepp Majer Franc Bekkenbauer Yurgen Grabovski Volfgang Overat altyn 1974 kүmis 1966 kola 1970 Italiya kuramasynyn ojynshysy Franko Barezi altyn 1982 kүmis 1994 kola 1990 Ojyn sonyndagy penaltiden gol zhibermegen kakpashy Aleksandr Shovkovskij Ukraina Ukraina Shvejcariya 0 0 pen 3 0 2006 zhyly Telearnalar men pressa sponsorlar Futboldan әlem chempionaty әlemdegi otkiziletin zharystardyn en kop zhankүjer zhinajtyn zharystardyn biri Әlem chempionatyn telearnadan korushiler sany tipti Olimpiada ojyndarynanda koptep zhinalady 2002 zhylgy әlem chempionatyn telearnadan tamashalaushy zhankүjerlerdin zhiyntygy 2 88 mlrd adamdy kurady 1 1 mld adam osy turnirdin finalyn tamashalady 2006 zhylgy әlem chempionatynyn zherebe tartu rәsimin әlemnin 300 mln halky kordi 1966 zhyldan bastap әr әlem chempionatynyn oz tumary bar 1966 әlem chempionatynyn algashky tumary arystan kүshigi Ville boldy Әlem chempionaty әlemnin baj brendterinin karzhylaj komegi arkyly otkizilude 1978 zhylgy әlem chempionatynan bastap basty demeushilerdin biri kompaniyasy bolyp tabylady 1974 zhyldan ber resmi әriptesi bolyp tabylady Әzirge kelesi әlem chempionatyn otkizushi eldi aldyn ala 6 zhyl buryn FIFA atkarushy komitetinin mүshelerinin dauys berui arkyly sajlanydy 2010 zhylgy әlem chempionatyn otkizushi eldi 2004 zhyly sajlady ӘCh 2014 2007 zhyly al ӘCh 2018 ben ӘCh 2022 2010 zhyly sajlandy Sonymen eseptep karasak ӘCh 2022 tipti 12 zhyl buryn sajlandy Osydan kejin FIFA sheneulikteri endigide sonshalykty erte sajlamajtynyn mәlimdedi Rekord ӘCh 1982 de ony 16 zhyl buryn yagni 1966 zhyly sajlady 1930 1998 zhyldar arsyndagy әlem chempionattary ne Europada ne Amerikada otkizildi 1934 1938 zhәne 1954 1958 zhyldary әlem chempionaty Europada katarynan 2 ret otkizildi 1958 zhyldan bastap Europa men Amerikada әlem chempionattary kezektesip otkiziletin boldy 2002 zhylgy әlem chempionaty tungysh ret Europa men Amerikadan baska zherde otkizildi yagni Ontүstik Koreya men Zhaponiya zherinde Algashynda eki el bolek bir elde otkizuge usynys zhasap edi alajda FIFA nyn kysymymen zhәne baska elder oz mәlimdemelerin kajtaryp algannan kejin birge kosylyp otkizuge kelisti 2010 zhylgy әlem chempionatyn otkizuge tek Afrika ajmagynyn kuramalary mәlimetterin otkizdi al 2014 zhyly tek ontүstikamerikalyktar Braziliya әlem chempionatyn otkizuge mәlimdeme zhasagan zhalgyz kurama bolgandyktan 2014 zhylgy ӘCh Braziliyada otetin boldy Baska mәlimetter tүspegendikten FIFA kabyldaushy el principin kajta ozgertti songy eki әlem chempionaty otken ajmakta kelesi ӘCh kajtadan otkizilmejtin boldy Sojtip 2018 zhylgy ӘCh Afrika men Ontүstik Amerikada otkizilmejtin boldy al 2002 Ontүstik Amerika men Europada otkizilmejdi Eger osy princip ozgermese 2026 zhyly Europa men Aziyada otpejtin bolsa 2030 da Aziya otpejdi 2010 zhylgy әlem chempionaty Afrika zherinde otetin bolyp kelisildi Sajlauda 4 bәsekelesin zhenip ӘCh kabyldaushy el bolyp Ontүstik Afrika Respublikasy sajlandy Sojtip 2010 zhylgy әlem chempionaty kara kurlykta otken en algash үlken sporttyk sajys bolyp sanaldy 2026 zhylgy әlem chempionatyn otkizuge Kolumbiya zhәne Ekvador men Peru kosylyp otkizuge kyzygushylyk tanytty Al ӘCh kabyldauga Urugvaj men Argentina kyzyguda http www fifa com index html Muragattalgan 11 mamyrdyn 2013 zhyly FIFA com Draw Format Derekkozder Syrtky siltemeler FIFA resmi sajty Muragattalgan 1 shildenin 2006 zhyly Barlyk әlem chempionatynyn resmi statistikasy 1930 2002 Barlyk әlem chempionatynyn barlyk matchtarynyn nәtizheleri 1930 2002 Muragattalgan 18 nauryzdyn 2015 zhyly WorldCup History com Muragattalgan 25 shildenin 2019 zhyly Planet World Cup barlyk әlem chempionattarynyn finaldary zhajynda maglumat