Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Едсон Арантес до Насименто (порт. Edson Arantes do Nascimento; 21 қазан немесе 23 қазан1940 жыл, Трес-Корасойнс, Минас-Жерайс — 29 желтоқсан 2022 жыл), немесе Пеле (порт. Pelé) — әйгілі бразилиялық футболшы, XX ғасырдың үздік футболшысы, үш дүркін әлем чемпионы (1958, 1962, 1970). Пеле Халықаралық олимпиада комитетiнің ұйғарымы бойынша XX ғасырдың спортшысы деп мойындалды. "Сантос" және "Нью-Йорк Ғарыш" клубтарында ойнаған. Бразилия құрамасында 92 матч өткізіп 77 гол соққан.
Пеле  | ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
| Жалпы мағлұмат | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Толық аты | Эдсон Арантис ду Насименту | |||||||||||||||
| Лақап аттары | Футбол королі | |||||||||||||||
| Туған күні | ||||||||||||||||
| Туған жері | ||||||||||||||||
| Қайтыс болған күні | 29 желтоқсан 2022 (82 жас) | |||||||||||||||
| Азаматтығы | ||||||||||||||||
| Бойы | 174 см | |||||||||||||||
| Салмағы | 73 кг | |||||||||||||||
| Позиция | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Әлем чемпионатын ойыншы ретінде ұтқан рекордшы — үш титулға қол жеткізген. Төрт рет әлем чемпионатын қатысқан. 1970 жылғы әлем чемпионатының үздік ойыншысы. 1958 жылғы әлем чемпионатының ең үздік жас футболшысы. Оңтүстік Америкадағы Жыл футболшысы (1973). Екі рет әлем чемпионаттарының символдық құрамалары мүшесі болды.
Футболшылық ғұмыры
Клубтық карьерасы
Пеле кәсіпқой карьерасын 1956 жылы "Сантоста" бастады. Қыркүйек айында "Коринтиансқа" қарсы ойында алаңға шықты да, гол соқты.
Сантос сапында ойнаған 18 маусымда (1956-74) 11 рет Сан-Паулу чемпионы атанып, осынша рет турнирдің үздік мергені атанды. Және де екі рет Құрлықаралық кубок иегері атанды.
1975 жылы АҚШ-тың "Нью-Йорк Космос" клубымен шарт жасасты. Оның АҚШ-қа баруы үлкен сенсация болды. Пеленің баруымен ол жақта да футбол кәдімгідей №1 спорт түріне айнала бастады.
Екі жылдан соң футболмен мүлде қоштасты. Қоштасу матчында "Сантос" пен "Нью-Йорк Космос" командалары кездесіп, Пеле екі жақта бір-бір таймнан ойнады.
Ұлттық құрамада
Бразилия құрамасы сапындағы тұңғыш ойынын 1957 жылы өткізді. 1958 жылғы әлем чемпионатында Пеле алты доптың авторы атанды, тұңғыш голын 1/8 финалда Уэльстің қапасына енгізді. Ал жартылай финалда Францияның қақпасына хет-трикті бір-ақ тоғытты. Финалда Швецияға екі доп енгізіп, әлем чемпионы атанды.
1962 жылғы турнирде бір ғана матчта ойнап, жарақатының кесірінен қалған матчтарға қатыса алмады, соған қарамастан әлем чемпионы атанды. 1966 жылғы әлем чемпионатында да осылай болды, жарақатынан толық айыға алмады да, онысы құраманың ойынына да әсер етіп, Бразилия топтық турнирден оза алмады.
1970 жылғы чемпионатта Пеле барынша жарқырады. Бразилия үшінші рет чемпион атанды. Пеле бұл турнирде төрт гол соқты (соның біреуін финалда Италияға).
1971 жылы Пеле құрамадағы карьерасын аяқтады.
Футболдан кейінгі өмірі
- 1995 жылы Бразилия спорт министрі боп тағайындалды.
- 2000 жылы Пеле ЮНЕСКО өкілі атанды.
- 2006-2008 жылдары «Сантостың» бапкерлер штабында жұмыс істеді.
Жеке өмірі
1966 жылы Пеле Роземери дос Рейс Шолбиге үйленді. Екеуінің үш перзенті болды:Келли Кристину (1967), Эдсона (1970) и Женнифер (1978). 1982 жылы екеуі ажырасты.
1994 жылы Пеле екінші рет Ассирия Лемос Сейшасқа үйленді. Олардың Жошуа және Селесте атты егіз балалары болды. Бірақ 2008 жылы тағы ажырасты.
2016 жылы 75 жасында үшінші рет жапон ұлтының өкілі Марсия Сибели Аокиге үйленді.
Жетістіктері
Клубтық
- Бразилия чемпионы (6):
- Бразилия кубогы (5): 1961, 1962, 1963, 1964, 1965
- Робертан кубогы: 1968
- Паулиста Лигасының жеңімпазы (10): 1958, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969, 1973
- Рио—Сан-Паулу турнирінің жеңімпазы (4): 1959, 1963, 1964, 1966
- Либертадорес (2): 1962, 1963
- Континентаралық кубок (2): 1962, 1963
- Континентаралық суперкубок: 1968
- САФЛ чемпионы: 1977
Ұлттық құрама
- Әлем чемпионы(3): 1958, 1962, 1970
- Төрт әлем чемпионатының қатысушысы (4): 1958, 1962, 1966, 1970
- Рока кубогы: 1957, 1963
Жеке жетістіктері
- Әлемнің үш дүркін чемпионы атанған жалғыз футболшы: 1958, 1962, 1970
- Төрт бірдей әлем чемпионатында ойнаған үш футболшының бірі: 1958—1970.
- 1969 жылы 19 қарашада карьерасындағы 1000-шы голын соқты.
- Бразилия құрамасының үздік мергені: 77 гол
- Оңтүстік Америкадағы жыл футболшысы: 1973
- ФИФА-100 тізімінде бар
- ХОК сараптамасы бойынша ғасыр спортшысы: 1999
- ФИФА версиясы бойынша жүзжылдықтағы үздік футболшы
Фильмография
- Жеңіске деген құлшыныс
- Бұл Пеле
- Пеле: Аңыздың пайда болуы
Дереккөздер
- Паспортында 21 қазан деп тұрғанымен спортшы 23 қазанда туылдым дейді
- Тейшера: благодарим Пеле за все выигранные трофеи(қолжетпейтін сілтеме)
- Вечно молодой
- The Best of The Best. Rsssf.com (19 маусым 2009). Тексерілді, 12 маусым 2010.
- IFFHS' Century Elections. Rsssf.com (30 қаңтар 2000). Тексерілді, 12 маусым 2010.
- The Best x Players of the Century/All-Time. Rsssf.com (5 ақпан 2001). Тексерілді, 12 маусым 2010.
- Pele tops World Cup legends poll BBC News. Retrieved 12 маусым 2010
- Pelé "es el mejor" BBC News. Retrieved 1 мамыр 2011
- Acerca de ... Pelé Мұрағатталған 28 шілденің 2011 жылы. FIFA.com. Retrieved 1 мамыр 2011
- Over 50 per cent of Goal.com UK readers believe Brazilian legend Pele was a greater player than Diego Maradona Goal.com. Retrieved 1 мамыр 2011
- Beckenbauer: "Pelé es el mejor del mundo" Мұрағатталған 29 сәуірдің 2011 жылы. La Cuarta Deportiva. Retrieved 1 мамыр 2011
- World Soccer Players of the Century England Football Online Retrieved 1 мамыр 2011
- THE LIST: The greatest players in the history of football Daily Mail. Retrieved 1 мамыр 2011
Сыртқы сілтемелер
- "Большой футбольная энциклопедия" жинағындағы Пеле жайлы мақала
- Бразилия сапындағы Пеленің голдары
- Пеленің голдары жайлы толық статистика
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Edson Arantes do Nasimento port Edson Arantes do Nascimento 21 kazan nemese 23 kazan1940 zhyl Tres Korasojns Minas Zherajs 29 zheltoksan 2022 zhyl nemese Pele port Pele әjgili braziliyalyk futbolshy XX gasyrdyn үzdik futbolshysy үsh dүrkin әlem chempiony 1958 1962 1970 Pele Halykaralyk olimpiada komitetinin ujgarymy bojynsha XX gasyrdyn sportshysy dep mojyndaldy Santos zhәne Nyu Jork Ғarysh klubtarynda ojnagan Braziliya kuramasynda 92 match otkizip 77 gol sokkan PeleZhalpy maglumatTolyk atyEdson Arantis du NasimentuLakap attaryFutbol koroliTugan kүni23 kazan 1940 1940 10 23 Tugan zheriTres Korasojns Minas Zherajs BraziliyaҚajtys bolgan kүni29 zheltoksan 2022 2022 12 29 82 zhas Azamattygy BraziliyaBojy174 smSalmagy73 kgPoziciyashabuylshyZhastar kluby1955 1956 NoroesteKlub karerasy1956 1974 Santos 496 504 1975 1977 Nyu Jork Ғarysh 64 37 Ұlttyk kuramy1957 1971 Braziliya 92 77 Kәsibi klubtarda sokkan goldary men ojyndary tek әrtүrli ulttyk liga chempionattarynda gana sanalady Resmi matchtarda ulttyk kuramda bolgan ojyndary men goldar sany Bul үlgini koru talkylau ondeuPele 1965 Әlem chempionatyn ojynshy retinde utkan rekordshy үsh titulga kol zhetkizgen Tort ret әlem chempionatyn katyskan 1970 zhylgy әlem chempionatynyn үzdik ojynshysy 1958 zhylgy әlem chempionatynyn en үzdik zhas futbolshysy Ontүstik Amerikadagy Zhyl futbolshysy 1973 Eki ret әlem chempionattarynyn simvoldyk kuramalary mүshesi boldy Futbolshylyk gumyryKlubtyk karerasy Pele kәsipkoj karerasyn 1956 zhyly Santosta bastady Қyrkүjek ajynda Korintianska karsy ojynda alanga shykty da gol sokty Santos sapynda ojnagan 18 mausymda 1956 74 11 ret San Paulu chempiony atanyp osynsha ret turnirdin үzdik mergeni atandy Zhәne de eki ret Қurlykaralyk kubok iegeri atandy 1975 zhyly AҚSh tyn Nyu Jork Kosmos klubymen shart zhasasty Onyn AҚSh ka baruy үlken sensaciya boldy Pelenin baruymen ol zhakta da futbol kәdimgidej 1 sport tүrine ajnala bastady Eki zhyldan son futbolmen mүlde koshtasty Қoshtasu matchynda Santos pen Nyu Jork Kosmos komandalary kezdesip Pele eki zhakta bir bir tajmnan ojnady Ұlttyk kuramada Braziliya kuramasy sapyndagy tungysh ojynyn 1957 zhyly otkizdi 1958 zhylgy әlem chempionatynda Pele alty doptyn avtory atandy tungysh golyn 1 8 finalda Uelstin kapasyna engizdi Al zhartylaj finalda Franciyanyn kakpasyna het trikti bir ak togytty Finalda Shveciyaga eki dop engizip әlem chempiony atandy 1962 zhylgy turnirde bir gana matchta ojnap zharakatynyn kesirinen kalgan matchtarga katysa almady sogan karamastan әlem chempiony atandy 1966 zhylgy әlem chempionatynda da osylaj boldy zharakatynan tolyk ajyga almady da onysy kuramanyn ojynyna da әser etip Braziliya toptyk turnirden oza almady 1970 zhylgy chempionatta Pele barynsha zharkyrady Braziliya үshinshi ret chempion atandy Pele bul turnirde tort gol sokty sonyn bireuin finalda Italiyaga 1971 zhyly Pele kuramadagy karerasyn ayaktady Futboldan kejingi omiri1995 zhyly Braziliya sport ministri bop tagajyndaldy 2000 zhyly Pele YuNESKO okili atandy 2006 2008 zhyldary Santostyn bapkerler shtabynda zhumys istedi Zheke omiri1966 zhyly Pele Rozemeri dos Rejs Sholbige үjlendi Ekeuinin үsh perzenti boldy Kelli Kristinu 1967 Edsona 1970 i Zhennifer 1978 1982 zhyly ekeui azhyrasty 1994 zhyly Pele ekinshi ret Assiriya Lemos Sejshaska үjlendi Olardyn Zhoshua zhәne Seleste atty egiz balalary boldy Birak 2008 zhyly tagy azhyrasty 2016 zhyly 75 zhasynda үshinshi ret zhapon ultynyn okili Marsiya Sibeli Aokige үjlendi ZhetistikteriKlubtyk Santos Braziliya chempiony 6 Braziliya kubogy 5 1961 1962 1963 1964 1965 Robertan kubogy 1968 Paulista Ligasynyn zhenimpazy 10 1958 1960 1961 1962 1964 1965 1967 1968 1969 1973 Rio San Paulu turnirinin zhenimpazy 4 1959 1963 1964 1966 Libertadores 2 1962 1963 Kontinentaralyk kubok 2 1962 1963 Kontinentaralyk superkubok 1968 Nyu Jork Kosmos SAFL chempiony 1977Ұlttyk kurama Braziliya Әlem chempiony 3 1958 1962 1970 Tort әlem chempionatynyn katysushysy 4 1958 1962 1966 1970 Roka kubogy 1957 1963Zheke zhetistikteri Әlemnin үsh dүrkin chempiony atangan zhalgyz futbolshy 1958 1962 1970 Tort birdej әlem chempionatynda ojnagan үsh futbolshynyn biri 1958 1970 1969 zhyly 19 karashada karerasyndagy 1000 shy golyn sokty Braziliya kuramasynyn үzdik mergeni 77 gol Ontүstik Amerikadagy zhyl futbolshysy 1973 FIFA 100 tiziminde bar HOK saraptamasy bojynsha gasyr sportshysy 1999 FIFA versiyasy bojynsha zhүzzhyldyktagy үzdik futbolshyFilmografiyaZheniske degen kulshynys Bul Pele Pele Anyzdyn pajda boluyDerekkozderPasportynda 21 kazan dep turganymen sportshy 23 kazanda tuyldym dejdi Tejshera blagodarim Pele za vse vyigrannye trofei kolzhetpejtin silteme Vechno molodoj The Best of The Best Rsssf com 19 mausym 2009 Tekserildi 12 mausym 2010 IFFHS Century Elections Rsssf com 30 kantar 2000 Tekserildi 12 mausym 2010 The Best x Players of the Century All Time Rsssf com 5 akpan 2001 Tekserildi 12 mausym 2010 Pele tops World Cup legends poll BBC News Retrieved 12 mausym 2010 Pele es el mejor BBC News Retrieved 1 mamyr 2011 Acerca de Pele Muragattalgan 28 shildenin 2011 zhyly FIFA com Retrieved 1 mamyr 2011 Over 50 per cent of Goal com UK readers believe Brazilian legend Pele was a greater player than Diego Maradona Goal com Retrieved 1 mamyr 2011 Beckenbauer Pele es el mejor del mundo Muragattalgan 29 sәuirdin 2011 zhyly La Cuarta Deportiva Retrieved 1 mamyr 2011 World Soccer Players of the Century England Football Online Retrieved 1 mamyr 2011 THE LIST The greatest players in the history of football Daily Mail Retrieved 1 mamyr 2011Syrtky siltemeler Bolshoj futbolnaya enciklopediya zhinagyndagy Pele zhajly makala Braziliya sapyndagy Pelenin goldary Pelenin goldary zhajly tolyk statistika