Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
III Ахмет (осман. آحمد ثالث — Âhmed-i sâlis; ақындық лақап аты — Нәжіп (түр. Necib); 12 желтоқсан 1673 — 1 маусым 1730) — Османлы мемлекетінің 23-ші сұлтаны, Ислам халифатының 88-ші халифі, ақын.
| III Ахмет осман. آحمد ثالث — Âhmed-i sâlis Мүміндер әмірі Екі киелі қаланың қызметкері | |||
 | |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| 22 тамыз 1703 — 2 қазан 1730 | |||
| (Лақап аты Лала дәуірі сұлтаны III Ахмет) | |||
| Ізашары | II Мұстафа | ||
| Ізбасары | I Махмұт | ||
| Өмірбаяны | |||
| Мамандығы | Ақын | ||
| Діні | Ислам | ||
| Дүниеге келуі | 30 желтоқсан 1673 Константинополь, Османлы мемлекеті | ||
| Қайтыс болуы | 1 маусым 1736 (62 жас) Константинополь, Османлы мемлекеті | ||
| Жерленді | Жаңа Уәлиде сұлтан мешіті, Ыстамбұл | ||
| Династия | Османлы әулеті | ||
| Әкесі | IV Мехмет | ||
| Анасы | Әметулла Рабиға Гүлнүш сұлтан | ||
| Жұбайы | Әметулла Бану сұлтан Рүкие сұлтан Әмина Михришаһ сұлтан Қадиша сұлтан Шаһин сұлтан Рабиға Шерми сұлтан Әмина Мүшәлли сұлтан Зейнеп сұлтан Гүлшең сұлтан Фатима сұлтан Үммігүлсім сұлтан Хүснүшаһ сұлтан Фатима Хүмашаһ сұлтан Хүррем сұлтан Мейлі сұлтан Назифе сұлтан Нижат сұлтан Ханифе сұлтан Айша Бұхари сұлтан Шайесте сұлтан Хатем сұлтан Хафса сұлтан Жаңаханшаһ сұлтан | ||
| Балалары | Ұлдары: III Мұстафа I Әбділхамит Сүлеймен шаһзада Баязит шаһзада Мехмет шаһзада Ибраһим шаһзада Нұман шаһзада Сәлім шаһзада Әли шаһзада Иса шаһзада Мұрат шаһзада Сейфеддин шаһзада Әбділмәжит шаһзада Әбділмәлік шаһзада Қыздары: Фатима сұлтан Үлкен Әмина сұлтан Рабиға сұлтан Хабиба сұлтан Үлкен Зейнеп сұлтан Зүбейде сұлтан Есма сұлтан Қадиша сұлтан Үлкен Рүкие сұлтан Салиха сұлтан Әтике сұлтан Райхан сұлтан Есіме сұлтан Фердана сұлтан Назифе сұлтан Наиле сұлтан Айша сұлтан Әметуллаһ сұлтан Үмміселма сұлтан Кіші Әмина сұлтан Кіші Рүкие сұлтан Кіші Зейнеп сұлтан Сабиха сұлтан Наз сұлтан | ||
| Қолтаңбасы |  | ||
| III Ахмет Ортаққорда | |||
өңдеу  | |||
Өмірбаяны
III Ахмет 1673 жылы османлы елордасы Константинопольде османлы сұлтаны IV Мехмет шаңырағында дүниеге келді.
Билеген жылдары
Қырым ханына Ресейге қарсы соғыста көмектесті. 1709 жылы Полтава шайқасында жеңілген швед патшасы XII Карл III Ахметтен баспана сұрады. Османлы үкіметі шведтердің ресейліктерге жеңілісіне аса таңғалды. 1710 жылы османлы-ресей соғысы басталды. Ресейдің 1711 жылғы Прут жорығы балқандық христиандардан көмек таппаған І Петр үшін сәтсіз аяқталып, қоршалған ресейлік әскер берілді. 23 шілдеде Прут бітім шарты бекітілді. Бұл бітім шарт бойынша ресейліктер османлыларға Азовты өткізді. Сондықтан ресейліктер азов эскадрасын жоюға мәжбүр болды, бірақ 4 кемені жоймай, османлыларға тиімді сатты.
1715 жылы османлылар Венецияға соғыс ашып, Мореяны оңай жаулап алды. Ал 1716 жылы Аустрия османлыларға соғыс ашты. Еуген фон Савойен бастаған аустриялық әскер османлы әскерін 1716 жылдың 5 тамызында Петерварадин шайқасында, ал 1717 жылы Белград түбінде жеңіп, қаланы басып алды. 1718 жылдың 21 шілдесінде жасалған Пожаревац бітім шарты бойынша османлылар аустриялықтарға Солтүстік Босния, Солтүстік Сербия, Белград, Банат және Кіші Валахияны өткізді.
Қызғалдақтар дәуірі
Соғыс аяқталған соң, III Ахмет османлылардың еуропалықтардан соғыс өнері, ғылым, мәдениет және т.б. салаларда артта қалғанын көріп, елдің осы салаларда даму іс-шараларын ұйымдастыруға кірісті. Сұлтан бұйрығымен Францияға елшілік жіберілді. Бұл елшілік Францияның мемлекеттік құрылымын, ғылымын, мәдениетін, француздардың тұрмысын зерттеу үшін жіберілді. 1720 жылы Францияға келген елшілік керекті деректерді "Сапарнама" кітабында жинады. Мехмет әфенді бастаған елшілік елге оралып, диуанда сұлтан мен уәзірлерге Франция жайлы мәлімдеме жасады. Мәлімдемеде француздардың ғылым мен мәдениетте, соғыс ісінде жасаған жетістіктері жайлы айтылды. Сапаратнама кітабында сипатталған француздардың тұрмысы мен еуропалықтардың сән-салтанаты османлы шонжарларын өте қызықтырды. Сондықтан сол кезде Османлы мемлекетінде қызғалдақтарды өсіру сәнге айналды. Кейін қызғалдақтардың өсірілуі сәнге айналғаны сонша — 1718-1730 жылдар османлы тарихында "Лала дәуірі" (түр. Lâle Devri) деген атаумен әйгілі. Садрағзам Наушаһарлы Дамат Ибраһим паша басшылығымен елде сауаттылық деңгейі өсті, османлы тіліне көптеген ғылыми еңбектер аударылды. Ғалым Ибраһим Мүтеффериқа алғашқы османлы типографиясын ашты. 1729 жылдың 31 қаңтарында бұл типографияда 1 000 данамен алғашқы османлы тіліндегі кітап басылды.
Тақтан тайдырылуы
1720 жылдары ауған падишаһы Ашраф ханның Иранға кіруін пайдаланып, османлылар сефевидтерге батыстан шабулдап, Күнгей Кавказ бен Батыс Ирандағы көптеген жерлерді жаулап алды. Бірақ жолда олар Ашраф хан әскеріне кезігіп, ауғандардан жеңілді. Бұл хабар Константинопольге жеткенде, Патрон Халил төңкерісі басталып, 1730 жылдың 1 қазанында садрағзам Наушаһарлы Дамат Ибраһим паша өлім жазасына кесілді, ал келесі күні сұлтан III Ахмет тақтан тайдырылды.
Ажалы
Сұлтан тайдырылуынан алты жыл өткен соң, 1736 жылдың 1 маусымында III Ахмет қайтыс болды. Мәйіті әжесі Тұрхан Қадиша салған Жаңа Уәлиде сұлтан мешітінің жаңындағы мазарда жерленді.
Суреттері
-
![image]()
III Ахмет. Жан-Баптист ван Мур. -
![image]()
III Ахметтің Корнелис Калкоенді қабыл етуі. Жан-Баптист ван Мур. -
![image]()
III Ахметтің Франция елшілігіне ас беруі. Жан-Баптист ван Мур. -
![image]()
III Ахметтің аңшылығы. Жан-Баптист ван Мур.
Садрағзамдары
| № | Есімі | Қызмет атқарған мерзімі | Уақыты |
|---|---|---|---|
| 131 | Каваноз Ахмет паша | 22 тамыз 1703 — 16 қараша 1703 | 3 ай |
| 132 | Дамат Хасан паша | 18 қараша 1703 — 28 қыркүйек 1704 | 10 ай |
| 133 | Қалайлыкөз Қажы Ахмет паша | қазан 1704 — 25 желтоқсан 1704 | 2 ай |
| 134 | Балташы Мехмет паша | 25 желтоқсан 1704 — 3 мамыр 1706 | 1 жыл 5 ай |
| 135 | Дамат Шорлылы Әли паша | 3 мамыр 1706 — 15 маусым 1710 | 4 жыл 1 ай |
| 136 | Көпрүлізада Дамат Нұман паша | 16 маусым 1710 — 17 тамыз 1710 | 2 ай |
| 137 | Балташы Мехмет паша | 18 тамыз 1710 — 20 қараша 1711 | 1 жыл 3 ай |
| 138 | Гүржі Аға Жүсіп паша | 20 қараша 1711 — 11 қараша 1712 | 1 жыл |
| 139 | Силахдар Сүлеймен паша | 12 қараша 1712 — 6 сәуір 1713 | 5 ай |
| 140 | Қожа Ибраһим паша | 6 сәуір 1713 — 7 сәуір 1713 | 1 күн |
| 141 | Силахдар Дамат паша | 27 сәуір 1713 — 5 тамыз 1716 | 3 жыл 4 ай |
| 142 | Қажы Халил паша | 21 тамыз 1716 — қазан 1717 | 1 жыл 2 ай |
| 143 | Нышаншы Мехмет паша | қазан 1717 — 9 мамыр 1718 | 7 ай |
| 144 | Наушаһарлы Дамат Ибраһим паша | 9 мамыр 1718 — 1 қазан 1730 | 12 жыл 6 ай |
 | Ұлы Османлы Мемлекетінің сұлтандары |  |
|---|---|---|
| Ізашары II Мұстафа | III Ахмет 22 тамыз 1703 — 2 қазан 1730 | Ізбасары I Махмұт |
| I Осман · Орхан · I Мұрат · I Баязит · (Сұлтанаралық) · I Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Баязит · I Сәлім · I Сүлеймен · II Сәлім · III Мұрат · III Мехмет · I Ахмет · I Мұстафа · II Осман · I Мұстафа · IV Мұрат · Ибраһим · IV Мехмет · II Сүлеймен · II Ахмет · II Мұстафа · III Ахмет · I Махмұт · III Осман · III Мұстафа · I Әбділхамит · III Сәлім · IV Мұстафа · II Махмұт · I Әбділмәжит · Әбділғазиз · V Мұрат · II Әбділхамит · V Мехмет · VI Мехмет · II Әбділмәжит (соңғы халиф) | ||
| Әулет · Шежіре · Санат | ||
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
III Ahmet osman آحمد ثالث Ahmed i salis akyndyk lakap aty Nәzhip tүr Necib 12 zheltoksan 1673 1 mausym 1730 Osmanly memleketinin 23 shi sultany Islam halifatynyn 88 shi halifi akyn III Ahmet osman آحمد ثالث Ahmed i salis Mүminder әmiri Eki kieli kalanyn kyzmetkeriLauazymyTu Osmanly memleketinin 23 shi sultany Islam halifatynyn 88 shi halifi22 tamyz 1703 2 kazan 1730 Lakap aty Lala dәuiri sultany III Ahmet Izashary II MustafaIzbasary I MahmutӨmirbayanyMamandygyAkynDini IslamDүniege kelui 30 zheltoksan 1673 1673 12 30 Konstantinopol Osmanly memleketiҚajtys boluy 1 mausym 1736 1736 06 01 62 zhas Konstantinopol Osmanly memleketiZherlendi Zhana Uәlide sultan meshiti YstambulDinastiya Osmanly әuletiӘkesi IV MehmetAnasy Әmetulla Rabiga Gүlnүsh sultanZhubajy Әmetulla Banu sultan Rүkie sultan Әmina Mihrishaһ sultan Қadisha sultan Shaһin sultan Rabiga Shermi sultan Әmina Mүshәlli sultan Zejnep sultan Gүlshen sultan Fatima sultan Үmmigүlsim sultan Hүsnүshaһ sultan Fatima Hүmashaһ sultan Hүrrem sultan Mejli sultan Nazife sultan Nizhat sultan Hanife sultan Ajsha Buhari sultan Shajeste sultan Hatem sultan Hafsa sultan Zhanahanshaһ sultanBalalary Ұldary III Mustafa I Әbdilhamit Sүlejmen shaһzada Bayazit shaһzada Mehmet shaһzada Ibraһim shaһzada Numan shaһzada Sәlim shaһzada Әli shaһzada Isa shaһzada Murat shaһzada Sejfeddin shaһzada Әbdilmәzhit shaһzada Әbdilmәlik shaһzada Қyzdary Fatima sultan Үlken Әmina sultan Rabiga sultan Habiba sultan Үlken Zejnep sultan Zүbejde sultan Esma sultan Қadisha sultan Үlken Rүkie sultan Saliha sultan Әtike sultan Rajhan sultan Esime sultan Ferdana sultan Nazife sultan Naile sultan Ajsha sultan Әmetullaһ sultan Үmmiselma sultan Kishi Әmina sultan Kishi Rүkie sultan Kishi Zejnep sultan Sabiha sultan Naz sultanҚoltanbasyIII Ahmet Ortakkordaondeu ӨmirbayanyIII Ahmet 1673 zhyly osmanly elordasy Konstantinopolde osmanly sultany IV Mehmet shanyragynda dүniege keldi Bilegen zhyldary Қyrym hanyna Resejge karsy sogysta komektesti 1709 zhyly Poltava shajkasynda zhenilgen shved patshasy XII Karl III Ahmetten baspana surady Osmanly үkimeti shvedterdin resejlikterge zhenilisine asa tangaldy 1710 zhyly osmanly resej sogysy bastaldy Resejdin 1711 zhylgy Prut zhorygy balkandyk hristiandardan komek tappagan I Petr үshin sәtsiz ayaktalyp korshalgan resejlik әsker berildi 23 shildede Prut bitim sharty bekitildi Bul bitim shart bojynsha resejlikter osmanlylarga Azovty otkizdi Sondyktan resejlikter azov eskadrasyn zhoyuga mәzhbүr boldy birak 4 kemeni zhojmaj osmanlylarga tiimdi satty 1715 zhyly osmanlylar Veneciyaga sogys ashyp Moreyany onaj zhaulap aldy Al 1716 zhyly Austriya osmanlylarga sogys ashty Eugen fon Savojen bastagan austriyalyk әsker osmanly әskerin 1716 zhyldyn 5 tamyzynda Petervaradin shajkasynda al 1717 zhyly Belgrad tүbinde zhenip kalany basyp aldy 1718 zhyldyn 21 shildesinde zhasalgan Pozharevac bitim sharty bojynsha osmanlylar austriyalyktarga Soltүstik Bosniya Soltүstik Serbiya Belgrad Banat zhәne Kishi Valahiyany otkizdi Naushaһarly Damat Ibraһim pasha Franciya elshiligin kabyl etui Zhan Baptist van Mur 17 kazan 1724 zhylҚyzgaldaktar dәuiri Sogys ayaktalgan son III Ahmet osmanlylardyn europalyktardan sogys oneri gylym mәdeniet zhәne t b salalarda artta kalganyn korip eldin osy salalarda damu is sharalaryn ujymdastyruga kiristi Sultan bujrygymen Franciyaga elshilik zhiberildi Bul elshilik Franciyanyn memlekettik kurylymyn gylymyn mәdenietin francuzdardyn turmysyn zertteu үshin zhiberildi 1720 zhyly Franciyaga kelgen elshilik kerekti derekterdi Saparnama kitabynda zhinady Mehmet әfendi bastagan elshilik elge oralyp diuanda sultan men uәzirlerge Franciya zhajly mәlimdeme zhasady Mәlimdemede francuzdardyn gylym men mәdeniette sogys isinde zhasagan zhetistikteri zhajly ajtyldy Saparatnama kitabynda sipattalgan francuzdardyn turmysy men europalyktardyn sәn saltanaty osmanly shonzharlaryn ote kyzyktyrdy Sondyktan sol kezde Osmanly memleketinde kyzgaldaktardy osiru sәnge ajnaldy Kejin kyzgaldaktardyn osirilui sәnge ajnalgany sonsha 1718 1730 zhyldar osmanly tarihynda Lala dәuiri tүr Lale Devri degen ataumen әjgili Sadragzam Naushaһarly Damat Ibraһim pasha basshylygymen elde sauattylyk dengeji osti osmanly tiline koptegen gylymi enbekter audaryldy Ғalym Ibraһim Mүtefferika algashky osmanly tipografiyasyn ashty 1729 zhyldyn 31 kantarynda bul tipografiyada 1 000 danamen algashky osmanly tilindegi kitap basyldy Taktan tajdyryluy 1720 zhyldary augan padishaһy Ashraf hannyn Iranga kiruin pajdalanyp osmanlylar sefevidterge batystan shabuldap Kүngej Kavkaz ben Batys Irandagy koptegen zherlerdi zhaulap aldy Birak zholda olar Ashraf han әskerine kezigip augandardan zhenildi Bul habar Konstantinopolge zhetkende Patron Halil tonkerisi bastalyp 1730 zhyldyn 1 kazanynda sadragzam Naushaһarly Damat Ibraһim pasha olim zhazasyna kesildi al kelesi kүni sultan III Ahmet taktan tajdyryldy Azhaly Sultan tajdyryluynan alty zhyl otken son 1736 zhyldyn 1 mausymynda III Ahmet kajtys boldy Mәjiti әzhesi Turhan Қadisha salgan Zhana Uәlide sultan meshitinin zhanyndagy mazarda zherlendi SuretteriIII Ahmet Zhan Baptist van Mur III Ahmettin Kornelis Kalkoendi kabyl etui Zhan Baptist van Mur III Ahmettin Franciya elshiligine as berui Zhan Baptist van Mur III Ahmettin anshylygy Zhan Baptist van Mur Sadragzamdary Esimi Қyzmet atkargan merzimi Uakyty131 Kavanoz Ahmet pasha 22 tamyz 1703 16 karasha 1703 3 aj132 Damat Hasan pasha 18 karasha 1703 28 kyrkүjek 1704 10 aj133 Қalajlykoz Қazhy Ahmet pasha kazan 1704 25 zheltoksan 1704 2 aj134 Baltashy Mehmet pasha 25 zheltoksan 1704 3 mamyr 1706 1 zhyl 5 aj135 Damat Shorlyly Әli pasha 3 mamyr 1706 15 mausym 1710 4 zhyl 1 aj136 Koprүlizada Damat Numan pasha 16 mausym 1710 17 tamyz 1710 2 aj137 Baltashy Mehmet pasha 18 tamyz 1710 20 karasha 1711 1 zhyl 3 aj138 Gүrzhi Aga Zhүsip pasha 20 karasha 1711 11 karasha 1712 1 zhyl139 Silahdar Sүlejmen pasha 12 karasha 1712 6 sәuir 1713 5 aj140 Қozha Ibraһim pasha 6 sәuir 1713 7 sәuir 1713 1 kүn141 Silahdar Damat pasha 27 sәuir 1713 5 tamyz 1716 3 zhyl 4 aj142 Қazhy Halil pasha 21 tamyz 1716 kazan 1717 1 zhyl 2 aj143 Nyshanshy Mehmet pasha kazan 1717 9 mamyr 1718 7 aj144 Naushaһarly Damat Ibraһim pasha 9 mamyr 1718 1 kazan 1730 12 zhyl 6 ajҰly Osmanly Memleketinin sultandaryIzashary II Mustafa III Ahmet 22 tamyz 1703 2 kazan 1730 Izbasary I MahmutI Osman Orhan I Murat I Bayazit Sultanaralyk I Mehmet II Murat II Mehmet II Murat II Mehmet II Bayazit I Sәlim I Sүlejmen II Sәlim III Murat III Mehmet I Ahmet I Mustafa II Osman I Mustafa IV Murat Ibraһim IV Mehmet II Sүlejmen II Ahmet II Mustafa III Ahmet I Mahmut III Osman III Mustafa I Әbdilhamit III Sәlim IV Mustafa II Mahmut I Әbdilmәzhit Әbdilgaziz V Murat II Әbdilhamit V Mehmet VI Mehmet II Әbdilmәzhit songy halif Әulet Shezhire Sanat