Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I Мехмет (осман. محمد اول — Mehmed-i evvel; 1389 – 26 мамыр 1421) — Осман империясының 5-ші сұлтаны, қолбасшы.
| I Мехмет осман. محمد اول — Mehmed-i evvel | |||
 | |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| 5 шілде 1413 — 26 мамыр 1421 | |||
| (Лақап аты Мәртебелі I Мехмет) | |||
| Ізашары | I Баязит | ||
| Ізбасары | II Мұрат | ||
| |||
| 1406 — 5 шілде 1413 | |||
| Ізашары | Лауазым пайда болды | ||
| Ізбасары | Лауазым ыдыратылды | ||
| |||
| 1403 — 1406 | |||
| Ізашары | Лауазым пайда болды | ||
| Ізбасары | Лауазым ыдыратылды | ||
| Өмірбаяны | |||
| Мамандығы | Қолбасшы | ||
| Діні | Ислам | ||
| Дүниеге келуі | 1389 Эдирне, Осман империясы | ||
| Қайтыс болуы | 26 мамыр 1421 Эдирне, Осман империясы | ||
| Жерленді | Бурсада | ||
| Династия | Османлы әулеті | ||
| Әкесі | I Баязит | ||
| Анасы | Дәулет қатын | ||
| Жұбайы | Шаһзада Кумру ханым Әмина қатын | ||
| Балалары | Ұлдары: Мехмет шаһзада Ахмет шаһзада II Мұрат Қасым шаһзада Мұстафа шаһзада Махмұт шаһзада Жүсіп шаһзада Ахмет шаһзада Орхан шаһзада Қыздары: Хафиза сұлтан Інжі сұлтан Селжұқ сұлтан Ханым сұлтан Қадиша сұлтан Фатима сұлтан Хафса сұлтан Илальди сұлтан Шаһзади сұлтан Айша сұлтан | ||
| Қолтаңбасы |  | ||
| I Мехмет Ортаққорда | |||
өңдеу  | |||
I Мехметтің замандастары оны әділ, момын, бейбітшіл мінезді билеуші екенін мінездеді. Сұлтан діни еріктілікті ұстанды, яғни мұсылман емес османлыларға сабырмен қарады, сауданы дамытуға тырысты, ғимараттар салды (мысалы, Адрианополь мешіті), әдебиетті сүйді, әсіресе поэзияны.
Өмірбаяны
I Мехмет 1387 жылы османлы елордасы Бурса қаласында османлы сұлтаны I Баязиттің шаңырағында дүниеге келді. Әкесі өте қуатты билеуші болатын. Алайда Анадолыға басып кірген Тұран әмірі I Темір Анкара шайқасында I Баязитті жеңіп, Османлы мемлекетін едәуір әлсіретті.
1402 жылы тұтқынға алынған I Баязит анықталмаған себеппен қаза тапты. Осыдан кейін Османлы мемлекетінде сұлтанаралық заман болды (1402-1413). Тақ үшін күреске I Баязиттің төрт ұлы қатысты: Иса, Мұса, Сүлеймен және Мехмет. 1402 жылы Сүлеймен шаһзада Румелияда, Иса шаһзада Батыс Анадолыда, ал Мехмет шаһзада Шығыс Анадолыда өздерін сұлтан деп жариялады. Басында Мұса шаһзада Мехмет шаһзадамен бірге болған, алайда соңғысы Мұса шаһзаданы Сүлеймен шаһзадамен соғыстырғанда, Мұса шаһзада жеңіске жетіп, Сүлеймен шаһзаданың орнына өзін сұлтан етіп жариялады. Мехмет шаһзада өз ағасын жазалау мақсатымен Румелия үшін күреске түседі. Сондықтан ол византиялық император II Мануил көмегімен Анадолыдан Фракияға кемелермен өтеді. Бірақ сол кездегі шайқастар екі жаққа да пайда әкелмеді, оның үстіне Мехмет шаһзада Айдын бейінен қорғану үшін Анадолыға қайтып келуге мәжбүр болды. Соңғы шаруаны тындырып алғаннан кейін, ақыры, 1413 жылы Мұса шаһзаданың әскерін талқандап, османлылардың барлық жерлерін өзіне бағындырды.
Билеген жылдары
Сұлтан болғаннан кейін I Мехмет бар күш-жігерін Османлы сұлтандығын бұрынғы қалпына келтіруге жұмсады. Сондықтан сұлтан барлық көрші елдермен жақсы қарым-қатынаста болып, бар қуатын тек он жыл бұрын тәуелсіздігін алған бейліктерге шоғырлайды. 1415 жылы I Мехмет Қараман Бейлігінен басқа жуырда тәуелсіз алған бейліктердің барлығын бағындырды. 1416 жылы османлы форты Венеция фортына қарсы соғыс жүргізді, алайда венециялықтар Гелиболу түбегіне жақын жерде жеңіске жетіп, османлылардың 25 кемесін алды. Сол жылы Анадолыда Бадреддин Махмұт Симауи бастаған кең ауқымды төңкеріс басталды. Бұл төңкерісті сұлтан Смирна шайқасында басты. Өмірінің соңғы жылдарында да I Мехмет тағы бір төңкерісті басты. Бұл төңкерісті жетекшісі өзіне сұлтанның ағасы Мұстафа шаһзада деген жалған есім алды.
Садрағзамдары
| № | Есімі | Қызмет атқарған мерзімі | Уақыты |
|---|---|---|---|
| 8 | Амасьялы Баязит паша | 5 шілде 1413 — 26 мамыр 1421 | 7 жыл 10 ай |
 | Ұлы Османлы Мемлекетінің сұлтандары |  |
|---|---|---|
| Ізашары I Баязит | I Мехмет 5 шілде 1413 — 26 мамыр 1421 | Ізбасары II Мұрат |
| I Осман · Орхан · I Мұрат · I Баязит · (Сұлтанаралық) · I Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Баязит · I Сәлім · I Сүлеймен · II Сәлім · III Мұрат · III Мехмет · I Ахмет · I Мұстафа · II Осман · I Мұстафа · IV Мұрат · Ибраһим · IV Мехмет · II Сүлеймен · II Ахмет · II Мұстафа · III Ахмет · I Махмұт · III Осман · III Мұстафа · I Әбділхамит · III Сәлім · IV Мұстафа · II Махмұт · I Әбділмәжит · Әбділғазиз · V Мұрат · II Әбділхамит · V Мехмет · VI Мехмет · II Әбділмәжит (соңғы халиф) | ||
| Әулет · Шежіре · Санат | ||
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
I Mehmet osman محمد اول Mehmed i evvel 1389 26 mamyr 1421 Osman imperiyasynyn 5 shi sultany kolbasshy I Mehmet osman محمد اول Mehmed i evvelLauazymyTu Osmanly memleketinin 5 shi sultany5 shilde 1413 26 mamyr 1421 Lakap aty Mәrtebeli I Mehmet Izashary I BayazitIzbasary II MuratAnadoly sultany1406 5 shilde 1413Izashary Lauazym pajda boldyIzbasary Lauazym ydyratyldyShygys Anadoly sultany1403 1406Izashary Lauazym pajda boldyIzbasary Lauazym ydyratyldyӨmirbayanyMamandygyҚolbasshyDini IslamDүniege kelui 1389 1389 Edirne Osman imperiyasyҚajtys boluy 26 mamyr 1421 1421 05 26 Edirne Osman imperiyasyZherlendi BursadaDinastiya Osmanly әuletiӘkesi I BayazitAnasy Dәulet katynZhubajy Shaһzada Kumru hanym Әmina katynBalalary Ұldary Mehmet shaһzada Ahmet shaһzada II Murat Қasym shaһzada Mustafa shaһzada Mahmut shaһzada Zhүsip shaһzada Ahmet shaһzada Orhan shaһzada Қyzdary Hafiza sultan Inzhi sultan Selzhuk sultan Hanym sultan Қadisha sultan Fatima sultan Hafsa sultan Ilaldi sultan Shaһzadi sultan Ajsha sultanҚoltanbasyI Mehmet Ortakkordaondeu I Mehmettin zamandastary ony әdil momyn bejbitshil minezdi bileushi ekenin minezdedi Sultan dini eriktilikti ustandy yagni musylman emes osmanlylarga sabyrmen karady saudany damytuga tyrysty gimarattar saldy mysaly Adrianopol meshiti әdebietti sүjdi әsirese poeziyany ӨmirbayanyI Mehmet 1387 zhyly osmanly elordasy Bursa kalasynda osmanly sultany I Bayazittin shanyragynda dүniege keldi Әkesi ote kuatty bileushi bolatyn Alajda Anadolyga basyp kirgen Turan әmiri I Temir Ankara shajkasynda I Bayazitti zhenip Osmanly memleketin edәuir әlsiretti 1402 zhyly tutkynga alyngan I Bayazit anyktalmagan sebeppen kaza tapty Osydan kejin Osmanly memleketinde sultanaralyk zaman boldy 1402 1413 Tak үshin kүreske I Bayazittin tort uly katysty Isa Musa Sүlejmen zhәne Mehmet 1402 zhyly Sүlejmen shaһzada Rumeliyada Isa shaһzada Batys Anadolyda al Mehmet shaһzada Shygys Anadolyda ozderin sultan dep zhariyalady Basynda Musa shaһzada Mehmet shaһzadamen birge bolgan alajda songysy Musa shaһzadany Sүlejmen shaһzadamen sogystyrganda Musa shaһzada zheniske zhetip Sүlejmen shaһzadanyn ornyna ozin sultan etip zhariyalady Mehmet shaһzada oz agasyn zhazalau maksatymen Rumeliya үshin kүreske tүsedi Sondyktan ol vizantiyalyk imperator II Manuil komegimen Anadolydan Frakiyaga kemelermen otedi Birak sol kezdegi shajkastar eki zhakka da pajda әkelmedi onyn үstine Mehmet shaһzada Ajdyn bejinen korganu үshin Anadolyga kajtyp keluge mәzhbүr boldy Songy sharuany tyndyryp algannan kejin akyry 1413 zhyly Musa shaһzadanyn әskerin talkandap osmanlylardyn barlyk zherlerin ozine bagyndyrdy Bilegen zhyldary Sultan bolgannan kejin I Mehmet bar kүsh zhigerin Osmanly sultandygyn buryngy kalpyna keltiruge zhumsady Sondyktan sultan barlyk korshi eldermen zhaksy karym katynasta bolyp bar kuatyn tek on zhyl buryn tәuelsizdigin algan bejlikterge shogyrlajdy 1415 zhyly I Mehmet Қaraman Bejliginen baska zhuyrda tәuelsiz algan bejlikterdin barlygyn bagyndyrdy 1416 zhyly osmanly forty Veneciya fortyna karsy sogys zhүrgizdi alajda veneciyalyktar Gelibolu tүbegine zhakyn zherde zheniske zhetip osmanlylardyn 25 kemesin aldy Sol zhyly Anadolyda Badreddin Mahmut Simaui bastagan ken aukymdy tonkeris bastaldy Bul tonkeristi sultan Smirna shajkasynda basty Өmirinin songy zhyldarynda da I Mehmet tagy bir tonkeristi basty Bul tonkeristi zhetekshisi ozine sultannyn agasy Mustafa shaһzada degen zhalgan esim aldy Sadragzamdary Esimi Қyzmet atkargan merzimi Uakyty8 Amasyaly Bayazit pasha 5 shilde 1413 26 mamyr 1421 7 zhyl 10 ajҰly Osmanly Memleketinin sultandaryIzashary I Bayazit I Mehmet 5 shilde 1413 26 mamyr 1421 Izbasary II MuratI Osman Orhan I Murat I Bayazit Sultanaralyk I Mehmet II Murat II Mehmet II Murat II Mehmet II Bayazit I Sәlim I Sүlejmen II Sәlim III Murat III Mehmet I Ahmet I Mustafa II Osman I Mustafa IV Murat Ibraһim IV Mehmet II Sүlejmen II Ahmet II Mustafa III Ahmet I Mahmut III Osman III Mustafa I Әbdilhamit III Sәlim IV Mustafa II Mahmut I Әbdilmәzhit Әbdilgaziz V Murat II Әbdilhamit V Mehmet VI Mehmet II Әbdilmәzhit songy halif Әulet Shezhire Sanat