Гарвард университеті (ағылш. Harvard University) — 1636 жылы Кэмбридж қаласында Массачусетс заңнамасымен қаланған жекеменшік, Айви Лигасына кіретін зерттеуші жоғары оқу орны. Гарвард АҚШ-тағы жоғары оқу орындарының ішіндегі ең көнесі және АҚШ-тағы тұңғыш корпорация (ресми президенті және басқа жұмысшылары тағайындалған). Әлемде Гарвардты ең беделді университет ретінде таниды, себебі оның тарихы, ықпалы және жеткен жетістіктері өте жоғары.
Университетке алғаш ақшалай көмек көрсеткендердің бірі Джон Гарвард болғандықтан, университет осы кісінің атымен аталады. Университеттің ресми түрде ешқашан дінге (шіркеуге) байланысы болмаса да, конгрегационалисттер мен унитаристтер даярланған. 18-ғасырда Гарвардтың оқу бағдарламасы дінтану негіздеріне бағытталған, оқушылар осы жүйемен білім алған. 19-ғасырда Бостон элитасының арасында Гарвард дінтанудың мәдени орталығы болып есептелді. Америка Азаматтық соғысынан кейін Гарвардта қырық жыл бойы президент болған Чарлс Уиллием Элиот (1869-1909) Гарвардты орталықтандырылған зерттеу университетіне айналдырып, Америка Университеттері Ассоциациасының құрылтай-мүшесі болу деңгейіне жеткізді. Ұлы Тоқырау мен Екінші Дүниежүзілік соғысы кезінде Гарвардты басқарып, университетті реформалап, және оқуға қабылдау жүйесін әділ жасаған Жэймс Брайт Конант болды. 1900 жылы Гарвардтың негізгі бакалаврлар даярлайтын колледжі бірігіп, ұлдар мен бикештерге білім беруді бірлестіруді бастады. 2007 жылы Дрю Гилпин Фауст Гарвардтың ең алғашқы әйел-президенті болып сайланды. Гарвард – әлемдегі ең бай қаржы қоры бар білім институты, 2011 жылдың қыркүйегінде оның қорында $32,4 миллард бар делінген.
Гарвардта он бір білім орталығы – он факультет және тереңдетіп оқытуға бағытталған Рэдклиф Институты - және бүкіл Бостан метрополитені бойынша орналасқан кампустары бар. Гарвардтың негізгі кампусы Кэмбридж қаласындағы Гарвард Ярдта, шамамен Бостанның солтүстігінде орналасқан. Гарвард Бизнес Мектебі және университеттің спорттық кешендері, оның ішінде Гарвард Cтадионы (Harvard Stadium) Чарльз Өзенінің жағасындағы Олстенде орналасқан, ал Гарвард Медицина Мектебі, Гарвард Тіс емдеу мектебі, және Гарвард Денсаулық мектебі - үшеуі Лонгвуд Медицина және Академия аймағында орналастырылған.
2010 жылдан бастап, Гарвардта орташа есеппен 2,100 ұстаз, 6,700 бакалаврлар және 14,500-дей магистратура студенттері бар. АҚШ-тың 8 президенті Гарвардта білім алған және 150 Нобель лауреаты Гарвардта студент не ұстаз болған. Сонымен қатар, Гарвард әлемнің 62 миллиардерінің альма-матері. Гарвард Университет Кітапханасы (Harvard University Library) АҚШ академиялық институттары арасындағы ең ірісі және әлемдегі ең үлкен кітапханалардың бірі.
Гарвард Кримсон (Harvard Crimson) "АҚШ-тағы Ұлттық Колледж Спорт Ассоциясында" Айви Лигасы колледждерінің арасында бірінші болып спорттың 41 түрінен жарысқа қатысады. Гарвардтың спорт жарыстарындағы негізгі бәсекелесі – әйгілі Йель университеті, әсіресе "дәстүрлі АҚШ футболынан" - The Game деп аталады. Алайда Гарвард - Йель Регатта (Harvard–Yale Regatta) бәсекелестігі АҚШ футбол бәсекелестігінен де бұрын болған. Гарвард – Йель бәсекелестігіне қарамастан, екі жыл сайын осы екі университеттің Track and Field спорт топтары бірігіп, Британияның атақты Оксфорд және Кэмбридж университеттерінің спорт топтарына қарсы ойнайды. Бұл- дүниежүзіндегі халықаралық деңгейдегі ең көне әуесқой бәсекелестік.
Тарихы
Колониялдық кезең
1636 жылы Масачусетс Бэй Колониясының Жоғарғы және Бас сотының дауыс беруімен қаланып, АҚШ-тағы ең алғашқы жоғары білім беретін университет болып қалыптасты. Басында Нью Колледж немесе Жаңа Қаланың колледжі деп аталып, 1639 жылы наурыздың 13-інде Гарвард Колледжі деп университет атауы өзгертілді. Кэмбридж университетінің түлегі, Лондонның Соузпаркінен келген ағылшын Жон Гарвард өзінің төрт жүз кітабы мен £779 стерлинг қайырымдылық сыйын берген соң (бұл бүкіл байлығының жартысы еді), университетке осы кісінің аты берілді. Гарвард колледждін корпорация ретінде қалыптастыру қаулысы 1650 жылы бекітілді. Алғашқы жылдары Гарвард колледжі көптеген пуритандық дін қызметшілерін оқытатын. Гарвардтағы сабақтар ағылшын университеттерінің дәстүрлі моделдеріне сүйенсе де, колониядағы көшбасшылардың көпшілігі |Кэмбридж Университетін бітірген. Сабақтарында пуритандық философия сақталатын. Гарвард Колледжіне белгілі бір мамандыққа бағытталған атау берілмеген, бірақ колледжді бітірген түлектердің көпшілігі Конгрегаттық және Унитарлық шіркеулерге қызмет етуге баратын.1643 жылы шыққан брашурада колледждің қаланған себебін "білім беруді дамытып, ұрпақтан ұрпаққа жеткізіп және қалыптасқан кертартпа стереотиптерден бас тартумен" түсіндіреді.1685-1701 жылдары Бостон дінбасыларының жетекшісі Инскриз Мазер колледждің президенті болды. 1708 жылы алғашқы дінтанушы емес президент Жон Леверет сайланып, колледждің пуританизмінен тәуелсіз жаңа бастамаға жол ашты.
19-ғасыр
Дін және философия
Унитарлықтардың белсенділігінен 1805 жылы Гарвард колледжі секуляризацияға ұшырады. 1850 жылы Гарвард "Унитарлы Ватикан" болды. "Либералдардың" (Унитарлықтар) федералдармен байланыс орнатып, құпия орталықтар мен институттар құруды бастағандары олардың жергілікті және саяси биліктерін күшейтіп, Бостон Брахмин (Boston Brahmin) класына жол ашты. Осы қозғалысқа теологиялық консерваторлар баспалық БАҚ-ты және басқа да ашық дебаттарды қолданып, қарсылықтарын білдіріп, демократтардың конгрегаттық дәстүрлер мен республикандық саясатқа қарсы болғанына наразылықтарын білдірді.1846 жылы Луиз Агассиздің жаратылыстану лекциялары Нью-Йорк пен Гарвард Колледжінде жоғары дәрежеде бағаланды. Агассиздің ерекше әдісі идеалисттер мен американдықтардың "Алла қолымен жасалған Табиғат" пен "интеллектуалдардың тіршілігін" түсінуге қосқан үлестерінің зор екенін талқылайды. Агассиздің ғылымға көзқарасы егжей-тегжейльі бақылау, интуиция, және жорамалдауды қолданып, Алланың кез келген феноменді мақсат-жоспармен жасағанын баяндайды. Ал тірі жандыларды түсіндірерде Агассиз өз дәлелдеріндегі материялардың пішіндеріне негізделген. Бұндай екі түрлі көзқарас шотландтық Томас Рейд пен Дугалд Стюарттың "Рационалды ойлау ақиқаты" (Common Sense Realism) еңбектерімен байланыстырады, екеуінің де еңбектері Гарвард сабақ оқыту бағдарламасында бар еді. Сол кездері Гарвард кампусында Агассиз бен Платон көп айтылып жазылатын, себебі Гарвард студенттері Агассиз еңбектерінен басқа Ралф Кудуорз бен Жон Норристің Платон трактаттарын (Platonic treatises) және Cэмуйл Колериджтің Қиял көңілі (Romantic vein) деген еңбегін көп оқыған. Гарвард кітапханасының дерегіне сүйенсек, Платон және оның ізбасарларының және осы заманның Қиялшылының әйгілі болғандығы сонша – тіпті классикалық философтар мен деистикалық Шотланд мектебіне тең болған.
Президент Чарлс Эллиот 1869-1909 жылдары сабақ бағдарламасынан християндықты алып тастап, әр студентке қалаған пәнін оқуға жол ашты. Эллиот Америка университеттерінің секулеризациясына ықпалы зор болғанымен, секулеризация оның басты мақсаты емес еді, ол трансценденталистік унитарлыққа бүкіл жүрегімен сенген және бар жігерін осыны жасауға бағыттаған. Ол бұл сенімді Уиллиэм Эллери Чанниң пен Ралф Уалдо Эмерсеннен алған. Осы сенім бойынша, әр адам баласының ішкі дұниесінде Құдай бар, әр адамның ақиқатқа құқығы бар, және, ең бастысы, әр адам құнды, бағалы, әрі абыройлы өмір сүруге хақы бар делінеді.
20-ғасыр
20-шы ғасырда, Гарвардтың қаржы қоры өсіп және атақты профессорлары көбейген сайын, университеттің халықаралық аты ұлғая берді. Магистратура және бакалавр студенттердің саны ұлғайды. 1879 жылы Редклифф Колледжі Гарвард Колледжінің филиалы болып, Американың бикеш колледждерінің ең атақтысының біреуіне айналды.
Оқуға қабылдау өзгерістері
Джейс Брайт Конант (президент, 1933-1953) ғылыми-зерттеу жүргізетін институттар арасында стипендиялық силықтар ұсынуды іске қосты. Ол жоғарғы білімді байлардың ғана мүмкіндігіне емес, кез келген талант, қабілеті бар жастың мүмкіндігі ретінде қарастырғандықтан, ол талантты жастарды анықтау мен қолдау жұмысына көп үлес қосты. 1943 жылы Конант өзінің жұмыскерлеріне мектептегі және жоғарғы оқу орындарындағы орташа білім қандай деңгейде болу керек екендігін анықтауды тапсырды. Осы тапсырма бойынша, 1943 жылы шыққан баяндама аясында Америка білім беру тарихындағы ең маңызды манифесттерінің бірі болып табылады.
1945-1960 жылдар арасында жаңа студенттер қабылдау ережелерін өзгерте отырып, қабылданатын түлектер жан-жақты болуды енгізді. Енді унивеситет тек Жаңа Англияның бай отбасыларынан шыққан жекеменшік мектептерде оқыған оқушылар ғана емес, орташа және басқа да отбасыларда тәрбиеленген мемлекеттік мектептерді бітірген оқушылар да Гарвардта білім алуға мүмкіндіктері пайда болды: алайда Еврейлер мен Католиктердің қабылдануы Афроамерикандықтар, Азияттықтар мен Испандықтарға қарағанда әлде-қайда көп болды.
Бикеш студенттер
Бикештер Редклиффте бөлек оқығандары мен, Гарвардтың өзінен дәрс алған. Осыған қарамастан, Гарвардтағы студенттердің көпшілігі ер адамдар болды. 1977 Гарвард пен Редклиффтің бірігунен кейін бикештердің-студент саны көбейіп, бүкіл Америкадағы университеттердегі бикеш-оқушыларының көдейуіне әсер етті. Гарваттың магистратура бағдарламасы да туры осындай өзгерістерден өтті.
1999 жылы Редклифф Колледжі (1879 "Harvard Annex for Women" деп құрылған) ресми түрде Гарвард Университетімен бірігіп, Редклифф Терең Білім Беру Институты (Radcliffe Institute for Advanced Study) болып өзгертілді. Редклиффте декан болған Дрю Гилпин Фост (Drew Gilpin Faust) Гарвардтың алғашқы бикеш президенті болып сайланды.
Либерализм
Гарвардта және оның фиалдарында - көп деген Америка университеттері - саяси көз-қарас либералды болып есептеледі. .Консерваторлар арасынан шыққан жазушы, Уиллиэм Ф. Баклей Кіші, Гарвардтың лебералды басқармасын жақтырмағанын ашық білдірген, ал Ричард Никсон, 1970 жылдары, Гарвардты критика түрінде оны "Чарлс өзенінің Кремлі" деген, және 1988 жылы вице президент болған Джордж Буш сол жылы өткен сайлудың нашар болуының себебі Гарвадтың либерализмінің ықпалы деп нәтижелеген.
Гарвардтың профессор-жұмысшылары арасында Республикандықтар өте кішкентай пайызын құрайды, және әскери тренингтен (ROTC) өту үшін студенттер қасында орналасқан МТИ-ға (MIT) барады.
Гарвард Колледж анықтама кітабында гей, лезбиандыр мен бисексуалдарға әскерге баруға болмайтын заң Гарвард құндылықтарымен сәйкес емес және адам құқықтарының дискриминациясы деп түсіндіреді. "
2011 жылы Гарвард әскери тренингісі "Don't ask, don't tell" заңы бойынша жұмыс істейтінін жариялады.
Ұйымдастырылуы мен Администрациясы
Колледж/Университет Құрылуы | |
---|---|
Колледж/Университет | |
Гарвард Колледжі (Harvard College) | |
Гуманитария және Ғылым (Harvard Graduate School of Arts and Sciences) | |
Бизнес (Harvard Business School) | |
Тіс Емдеу (Harvard School of Dental Medicine) | |
Дизайн (Harvard Graduate School of Design) | |
Дін/Медресе (Harvard Divinity School) | |
Білім (Harvard Graduate School of Education) | |
Инженерия және Ғылым (Harvard School of Engineering and Applied Sciences) | |
Жан-жақты Білім Мектебі (Harvard Extension School) | |
Заң (Harvard Law School) | |
Үкімет (Harvard Kennedy School) | |
Медицина (Harvard Medical School) | |
Қоғам Денсаулығы (Harvard School of Public Health) |
Гарвард Гуманитария және Ғылым Факултетінің професорлары Гарвард Колледж, Гарвард Гуманитария және Ғылым Магистратурасы, Редклиф Институты және Гарвард Білім Жалғастыру Мектебі (бұның ішінде Гарвард Жызғы Мектебі және Гарвард Жан-жақты Білім Мектебі) факультеттерінде сабақ біруге жауапты.
Гарвардтың басқарылуы бірнеше ұйымдардан тұрады: Гарвард Бақылаушы Советі және президент пен Гарвард Колледж мүшелері (Гарвард Корпорациясы). Осы ұйымдар университеттің президентін сайлайды. Университетте 16,000-ға жуық адам жұмыс істейді (профессорлерды қосканда).2009 бен 2010-шы жылдардың санағы бойынша профессорлар мен дәрс оқытушылардың саны 2,410-ға жуық , және бакалавриат оқушыларының саны 7,180, ал магистранттардың саны 13,830. Университеттің түсі қараңғы-қызыл, ағылшынша "crimson", және Гарвардтың спорт топтары мен газетасы "Crimson" деп аталады. Университеттің түсі 1875 жылы студенттердің дауыс беруінен кейін таңдалған.
Гарвард 1900 жылдан бастап Массачусетс технологиялық институтымен (МТИ) ынтымақтастық бәсекелестікте. Сол жылы екі университеттің бірігуі талқыланған болған, бірақ Массачусетс сотымен тоқтатылған. Бүгінгі күні екі оқу орындары бәсекеле отыра бірлесіп конференцилар мен бағдарламалар ұйымдастырады. мұның ішіне Гарвард-МТИ Медицина және Технология, Басқарушы Советі, және Гарвард-МТИ Дата Орталығы жатады. Бұдан басқа екі университеттің оқушылары бір- бірінің дәрстеріне қосымша ақы төлеусіз тіркеліп, кредиттер жинай алады.
Эндаумент/Endowment
Гарвардтың эндаументтінің көлемі әлемдегі бүкіл университеттердің арасында ең үлкен. 2008-ші жылғы дағдарыста жоғалтқан ақшасын 2011-дің қыркүйегінде қайтарып алды. 2011-де университеттің эндаументі $32 миллиардқа көтерілді, 2010-ның қыркүйегінде ол $27.6 миллиард болған, ал 2009-да $25.7 миллиард еді, және 2008-2009 жылдары 30% жоғалтқан болған. 2008-дің желтоқсанында, Гарвард өзінің эндаументі 22%-ға төмендегенін жариялаған (шамамен $8 миллиард). Сондықтан 2008-дің шілде-қазан аралығында бюджетін қыcқартқан. Кейін шыққан баяндамалар бойынша дағдарыс кезінде негізгі шығынның екі есе жоғары болып, алғашқы төрт айдың өзінде-ақ эндаумент 50%-ға азайғанын айтады. 2009-да шығынның көлемі $12 миллиард болды деп жазажы. Бюджетті қалпына келтірудің амалдарының біреуі сол кезде $1.2 миллиардқа салынып жатқан Allston Science Complex (бітірілуі 2011-ге жоспарланған) ғимаратының тоқтатылуы болған.
Кампус
Гарвардтың негізгі кампусы Кэмбридждағы Гарвард ярдта орналасқан. Бұл шамамен Бостонның солтүстік-батысынан бастап -ге дейін созылады. Гарвард Ярдттың өзінде университеттің бірнеше административті офистері мен Гарвард Университет Кітапханасы, академиялық ғимараттар, шіркеу (Memorial Church) және университеттің негізгі жатақханалары (бірінші курс студенттерге арналған) орналасқан. Жоғарғы курстың студенттері Гарвард Ярдтың шет жағасында Чарлс Өзенінің алдында тұрған жатаханаларда тұрады. Қосымша Гарвард ярдта "Quad" деген жатаханалар бар. Гарвардтың өзінің "Harvard MBTA" деген студенттерге арналған автобус транспорттары бар. Гарвард Ярдқа қызыл метро тарауымен (Red Line subway) жетуге болады. Гарвард Бизнес Мектебінің және басқа унивевситеттің атлетика орталықтары, мысалы Гарвард Стадионы, Кэмбридждегі кампуске қарама-қарсы Олстанда орналасқан. Екі кампусты байланыстыратын Чарлс Өзенімен асып өтетін Жон Уеекс Көпірі (John W. Weeks Bridge) бар. Бұл көпір тек адамдардың жаяу жүрулеріне арналған. Гарвард Медицина Мектебі, Гарвард Тіс Мектебі, және Гарвард Қоғам Денсаулық Мектебі кампустың "Longwood Medical and Academic Area" деген жерде орналасқан. Бұл шамамен Бостонның солтүстік-батысы мен Кэмбридждің солтүстігі. Әр жатақханың ішінде тамақтанатын асхана, кітапхана, тәрбиешілер, дәрс жаттықтырушылар және күзетушілер бар. Жатаханаларды дұрыс қамтумен Йель университеті жәрдем еткен.
Рэдклиф Ярд кезінде Редклиф Колледжінің (бүгінгі Редклиф Институты) орталығы болған, ал қазір Гарвард Магистратура Білім Мектеді мен "Cambridge Common" ғимараттар тұрған жер.
2006 - 2008 жылдары Гарвард Университеті өзінің кампусында болған қылмыстарды жариялаған, оның ішінде 48 күштелтен жыныстық қатынастар, 10 жеке адам тонауы, 15 адам өлтірілуі, 750 үй тонау, және 12 жеке көлік ұрланған.
Қосымша алшақ орналасқан кампустар
Кэмбридж, Олстан және Лонуудтан кампустарынан тыс, Гарвардтың тағы Массачусетс штатының Жамайка Пелйн қаласында "Arnold Arboretum" деген орталығы бар; Вашингтонда "Dumbarton Oaks Research Library and Collection" деген зерттеу кітапханасы бар; Петершамда (Массачусетс) "Harvard Forest" орталығы бар; және Флоренцида "Villa I Tatti" зерттеу орталығы бар; және Қытайдағы Гарвард-Шанхай Орталығы бар.
Кампусты кеңейту жоспарлары
Өткен бірнеше жылдың ішінде Гарвард Олстонда көп жер сатып алды. Бұл Чалрс Өзенімен асып өткенде Кэмбриджге қарама-қарсы жатыр және Гарвардтың мақсаты кампусты Бостонның оңтүстігіне қарай үлкейту. Университеттің Олстондағы кампус территориясы Кэмбриджге қарағанда елу пайызға артық. Олстон мен Кэмбридж кампустарын біріктіретін бірнеше көпір салынулары жоспарланып жатыр. Бұл көпірлермен тек жаяу ғана емес, Гарвардтың жеке автобустары, велосипедпен, және жаяу жүреге мүмкіндік болады. Гарвардтың студенттері мен жұмысшыларынан басқа кез келген адам бұл көпірлермен жүрсе болады, бірақ бүкіл қаржыны Гарвард өз қорынан бөледі.
Гарвардтың кампус кеңейтуінің басты мақсаты университеттің ғылым және технология мүмкіндетіріне жол ашу. Университет Олстонда 50,000м² зерттеу орталықтарын салуды жоспарлап отыр. Бұл орталықтарда Гарвард өзінің Инжинерия мен Өсімдік Жасуша Институт (Harvard Stem Cell Institute) факултеттерін орналастырады.
Сонымен қоса, Гарвард өзінің Гарвард Білім Мектебі мен Гарвард Қоғам Денсаулық Мектебін Олстонға көшіруді жоспарлап жатыр. Қосымша жатақханалар, мұражайлар, өнер және театр ғимараттар салынады.
Қоршаған ортаны қорғау/Sustainability
2000 жылы, Гарвард қоршаған ортаны қорғайтын арнайы маманды жұмысқа алып Гарвард Жасыл Кампус идеясын бастаған (Harvard Green Campus). Сол кезден бастап бұл Коршаған ортаны қорғайтын офистері Амарикадағы ең дамыған болып есептеледі. Толығымен 25 адам осы жобада жұмыс атқарып жатыр, және энергия мен су үнемдеу мақсатында $12 миллиард бөліндіктен, Гарвардтың қоршаған ортаны қорғайтын бағдарламасы Америкада ең озық болып саналады. 2010 жылы 27 ең озық университеттер арасынан Гарвард үздік танылып, ең жоғары жүлдені әділ жеңіп алды.
Академия
Гарвард өте үлкен зерттеу университеті.1929 жылы Гарвард New England Association of Schools and Colleges орталығынан акредитациясын алған. Университеттің 46 бакалавриат мамандықтары бар. 134 магистратура мамандықтары бар. 32 професианалды мамандық бар. 2008–2009 жылы Гарвардты 1,664 бакалавр, 400 магистрант, 512 докторант, және 4,460 профисианалды мамандар бітірген.
Гарвардтың ең кіші бөлігін төрт жыл оқитын бакалаврлар құрайды. Олардың көпшілігі "гуманитария мен ғылым" мамандықтарында оқиды.1978-2008 жылдар арысында, студенттерге өз мамандықтарынан тыс, міндетті сабақ алуға (Core Curriculum) басты жеті дәрсті оқуға талап қойылған.
2008-ден бастап баккалавриат студенттердің міндеттң бағларламалары аясында сегіз дәрс оқып бітіруге талап етілген (Aesthetic and Interpretive Understanding, Culture and Belief, Empirical and Mathematical Reasoning, Ethical Reasoning, Science of Living Systems, Science of the Physical Universe, Societies of the World, and United States in the World).
Гарвардтың мақтан тұтатын докторанттар және магистранттар даярлайтын бағдарламары бар. The Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching, The New York Times, және халық Гарвардты сабақ оқытуда магситранттар мен докторанттарды қолданғанын көп критикалаған. Гарвард семестр календарі бойынша жұмыс істейді, қыркүйекте басталып мамырдың ортасында аяқталады. Бакалаврлар әдетте бір семестрдің шінде төрт дәрс алады. Студенттер кез келген мамандық бойынша терең ғылыми-зерттеу жұмыстарына қатыса алады. Гарвардты бітірген студентттердің алдыңғы 4-5% summa cum laude деген дипломға, келесі 15% magna cum laude деген дипломға, және келесі 30% cum laude дипломға ие болады.
Гарвардта жеке ұйымдар да өздерінің Университте белгілі бір ұйымның мүшесі болды деген сертификаттар береді, мысалы Phi Beta Kappa.
2009–2010 оқу жылы Гарвардтың бакалавриат бағдарламасынның бағасы жылына $33,696, және жатақханамен бірге $48,868 еді.
Қаржылай көмек көрсету 2007 жылғы бағдарламасынның аясында, жылдық табыстары $60,000 төмен отбасылар Гарвардта оқуға және жатақханаға ақша төлемейді. Жылдық жалақылары $60,000-$80,000 арасындағы отбасылар бірнеше ғана мың доллар ақша төлеу керек. Ал жылдық жалақылары $120,000 мен $180,000 арасындағы отбасылар табыстарының 10% төлесін деп талап етеді. Осымен қатар, Гарвард $414.1 миллион грант бөлген, $339.5 миллион жеке ұйымдардан бөлінеді, $35.3 миллион мемлекет қорынан бөлінеді, және $39.2 миллион сырттан жеке қолдаушылардан бөлінеді. Бакалавр студенттердің 87.7% Гарвардтың қаржылай көмегімен оқиды, 8.4% студенттер кридетпен, және 3.9% студенттердің оқуын жеке компаниялар төлейді.
Рейтинг
Гарвардтың бакалавриат бағдарламасы Америка университтерінің арасында номер бірінші. және "The Washington Monthly" оны Америкада алтыншы дейді. Халықаралық рейтингтерде Гарвард және Стэнфордпен екінші орынды бөледі. 2004-2009 жылдар арасында Гарвард бірінші болған. Academic Ranking of World Universities рейтингісі бойынша Гарвард 2003 жылдан бері әлем бойынша бірінші. Жеке мамандықтар бойынша, Academic Ranking of World Universities Гарвардты гуманитарлық ғылымдар мен математикадан, өмір және ауылшаруашылық ғылымдарынан,медицина мен фармацептикадан, қоғамдық ғылымдардан бірінші болды, ал инжиниринг/технология мен компьютер ғылымдарынан 42-ші орында.2010 жылы Гарвард әлем бойынша физика мен экономика/бизнестен бірінші, химиядан екінші, математикадан үшінші, және компьютер ғылымдарынан тоғызыншы. 2009 және 2010 жылдары QS Global 200 Business Schools Report рейтингісіне тірелсек, Гарвард әлемнің бірінші университеті.
Зерттеу орталықтары
- Berkman Center for Internet & Society
- Broad Institute of MIT and Harvard
- Harvard Clinical Research Institute
- Harvard Institute of Economic Research
- Harvard Ukrainian Research Institute
- Institute for Quantitative Social Science
- Laboratory for Nanomedicine (at the Harvard Medical School-affiliated Brigham and Women's Hospital)
- Radcliffe Institute for Advanced Studies (one of Harvard's 14 schools)
- Real Colegio Complutense at Harvard University, a Post-Doctoral Research Institute founded by Harvard University and Complutense University in 1990, jointly Chaired by the Presidents of both Universities.
- Schepens Eye Research Institute
- W. E. B. Du Bois Institute|W. E. B. Du Bois Institute for African and African-American Research
- Wyss Institute for Biologically Inspired Engineering''
- Факултеттерге тіркелген зеттеу орталықтары
- Department of Psychology: Prosopagnosia Research Centers at Harvard University and University College London
- Graduate School of Design: Center for Alternative Futures, Joint Center for Housing Studies, Center for Technology & the Environment
- Harvard Law School: Charles Hamilton Houston Institute for Race and Justice, Institute for Global Law & Policy (former European Law Research Center), John M. Olin Center of Law, Economics and Business
- Гарвардтың мүшесі бірақ басқармасынан тәуелсіз ұйымдар
Independent organizations affiliated to the university
- The Forsyth Institute
Кітапханалар мен Мұражайлар
Гарвардтың кітапхана жүйесінің орталығы Гарвард Ярдтың ішіндегі Уайднер (Widener) кітапханасында, және қосымша 80 кітапханалары бар. Бүкіл жүйеде 15 миллионнан астам кітап бар.Америка Кітапханалар Ассоциясының айтуынша Гарвардтың кітап коллекциясы АҚШ академия институттардың арасында ең байы.
Гарвард университетінің Cabot Science, Lamont, and Widener кітапханаларын бакалавр студенттеріне ынғайлап жасаған. Бұл кітапханаларда өте сирек, көне, және басқа да ерекше коллекциялар мол. ;
Университеттегі "Houghton", "Arthur and Elizabeth Schlesinger Library on the History of Women in America", және the "Harvard University Archives" кітапханалары тек сирек және ерекше материалдарға арналған. Американың ең көне карталар, газеталар, және атластар коллекциялары Pusey кітапханасында. Бұл кітапхана халық қолдануына ашық. Шығыс Азия тілдерінің ең бай және мол коллекциясы, осы елдердің өздерінің кітапханарын санамағанда, "Harvard-Yenching' кітапханасында.
Гарвардтың бірнеше өнер, мәдениет, және ғылымға қатысты мұражайлары бар:
- Бейнелі Өнерге (Visual Arts) арналған "Carpenter Center", дизайнын "Ле Корбюзье" (Le Corbusier) жасаған. Бұнда университтетің фильм мұрағаты мен Бейнелі Өнер және Коршайтын Ортаны Зерттеу факультеттері орналасады.
- Гарвард Өнер Маражайларының ішіне кіретіндер:
- "Arthur M. Sackler Museum", мұнда көне Азия, Ислам, және өнерлері көрсетілген.
- "Busch-Reisinger Museum", кезінде Германиялық Мұражай, ішінде орталық және солтүстік Еуропа өнерлері көрсетілген.
- "Fogg Museum of Art", ішінде орта ғасырлардан бастап бүгінгі күнгі Батыс өнерінің көрмелері көрсетілген. Дәлірек, Италияның Ерте Ренессанс кезеңінің өнері, Британия, және 19 ғасырдың Франсуз өнер байлықтары көрсетілген.
- "Harvard Museum of Natural History" (Гарвард Жаратылыстану Мұражайы), бұнда:
- "Harvard Mineralogical Museum" (Гарвард Минералогия Мұражайы)
- "Harvard University Herbaria" (Гарвард Гербарий Мұражайы), мұнда әйгілі Leopold and Rudolf Blaschka-ның "Әйнек Гүлдер" (Glass Flowers) көрсетілімі бар.
- "Museum of Comparative Zoology" (Cалыстырмалы Зоология Мұражайы)
- "Peabody Museum of Archaeology and Ethnology" (Археология және Этнология Мұражайы), бұл Батыс Цивилизациясы мен Мәдени Тарихына бағытталған мұражай.
- "Semitic Museum" (Cемиттік Мұражай)
Студенттер
Бакалавр | Магистрант | Профисионал | АҚШ Сенсус | |
---|---|---|---|---|
Қаралар/Испандық емес | 8% | 3% | 6% | 12.1% |
Шығыс Азиялықтар | 17% | 9% | 12% | 4.3% |
Ақ Американдықтар/Испандық емес | 42% | 42% | 43% | 65.8% |
Латын Америкалықтар | 7% | 3% | 5% | 14.5% |
Американдық Үндістер | 1% | 0.2% | 0.6% | 0.9% |
Халықаралық Студенттер | 11% | 33% | 22% | N/A |
Соңғы алты жылдың ішінде Гарвардтың студенттерінің саны Мұрағатталған 23 шілденің 2011 жылы. 19,000 - 21,000 арасында болды. Гарвардта 6,655 бакалавр, 3,738 магистрант, және 10,722 профисионалды студенттер бар. Бакалавр студенттер арасында 51% бикештер, магистранттардың 48% бикештер, және профисиналды студенттердің 49% бикештер.
"Carnegie" қоғамдық қорының айтуынша, Гарвардқа бакалавр студентке оқуға қабылдану өте қиын. Гарвард Колледжді 2013-те бітіргісі келетін бакалавр студенттердің оқуға тапсырған саны 27,462 , оның тек 2,175 (7.9%) студенті қабылданды , және қалбынғандардың 1,658 (76.2%) ғана Гарвардке оқуға баруды жөн деп шешті. Гарвардқа қабылданған бакалаврлардың 95% мектек сыныптарының ең мықты ондығынан болады. Бұның ұстіне, Гарвардта Американың ең үздік мектеп оқушысы аталған 266 студент оқиды. Бакалавр студенттердің 88% университетті төрт жылдың ішінде бітіреді, және 98% алты жылдың ішінде бітіреді.
2010 жылы Гарвард Колледжі бүкіл бакалавриат бағдарламасына тапсырған студенттердің ішінен 6.9% ғана қабылдады. Университеттің бес ғасырлық тарихында бұндай төмен қабылдау көрсеткіші болмаған. 2009 жылы қабылдау көрсеткішінің жоғарырақ болған себебі қаржылай көмектің жоғары болғаны. Халық және бұқаралық ақпарат құралдары Гарвард қабылдау комиссиясының студенттер қабылдау шешімдерін көп талқылап, сынайды. Себебі, Гарвард жергілікті бай ақ Американдықтарды басқа нәсілдерге қарағанда өте көп қабылдайды.
Спорт
Гарвард жоғарғы оқу орны Йель университетімен спорттың әр түрінен қызу бәсекеде. 1875 жылдан бері екі университет үшін ең шулы және асыға күтетін кез күзгі ойыны. Бұл ойын "The Game" деп аталады. Гарвардтың АҚШ футдол тобы қазір кезіндегідей жақсы болмаса да (1920 жылы ол "Rose Bowl Game" жарырсын жеңген), Йельмен болатын жарысы ерекше болып саналады. 1903 жылы салынған бүкіл АҚШ бойынша жаңалық болды. Сол кезде Йель тобының ойыншысы, Уолтер Кэмп (Walter Camp) - АҚШ футболының атасы - Гарвард Стадионында ойыншылардың қауіпсіздігі ойластырмағандығын айтып, стадионды кеңейту керек екендігін ұсынған. Стадионды кеңейтуге мүмкіндік болмаған соң,1906 жылы АҚШ футболындағы пасс беру ережелері өзгертілген. Бұл ереже АҚШ футболыл тарихында ең ірі ережере өзгерісі . Гарвардтың бірнеше спорт кешендері бар. Мысалы, Lavietes Pavilion - баскетбол және басқа әртүрлі спорт түрлеріне арналған спорт кешені. Бұдан басқа, бес қабатты "MAC" (Malkin Athletic Center) спорт кешені Гарвардтың спортпен шұғылдануға арналған негізгі кешен. Бұның ішінде олимпиядалық талаптарға сай үлкен бассейн, айробикаға арналған кішкентай бассейн, велосипед тебетін алаң, үш тренажер бөлмесі, күрес залы, баскетбол алаңы, және т.б. Гарвардтың атлетика баптаушылары осы кешенде жұмыс істейді.
Гарвардтың академиялық есу (rowing) бикештер тобы "Weld Boathouse" кешенінде, ал ерлер тобы "Newell Boathouse" кешенінде жаттығады. Ерлер тобы, қосымша, Гарвард-Йель Регатта жарысына дайындалар кезде Ledyard қаласында "Red Top" деген кешенде жаттығады. Гарвардтың хоккей тобы "Bright Hockey Center" кешенінде бапталады. Ал, Murr Center кешенінде Гарвадтың және теннис топтары жаттығады. 2006 жылдан бері, АҚШ колледждері арасындағы Бірінші Дивизионындағы жарыстарда Гарвардтың 41 бикеш пен ерлер топтары жарысады. Бұндай жетістікке еш бір колледж қол жеткізбеген. Барлық Айви Лигасына кіретін университеттер сияқты Гарвард студенттерге атликалық грант тағайындамайды.
Гарвард-Йель Регатта тартысы The Game тартысынан 23 жыл бұрын басталған және екі палуанның ең алғаш қарсыластығы болып саналады. Гарвард-Йель Регетта тартысы жыл сайын маусым айында Коннектикут штатанның "Thames" өзенінде өтеді. Гарвардтың есуден (rowing) ерлер тобы АҚШ-тың ең мықты топтарының бірі болып саналады. Сонымен қоса, бүгін Гарвард Кримсонның ерлер хоккей, сквош, және фихтования топтары Корнеллдің топторымен ерекше тартысады. Жақында, Гарвардтың бикештер және ерлер топтары АҚШ-тың колледждері арасында болатын жырыста (NCAA Championship) жеңімпаз атанды. 2003 жылы, Гарвард бүкіл АҚШ колледждер арасында теңізде кемемен жүзу жарысын жеңген. 1989 жылы Гарвардтың хоккей тобы алғаш рет АҚШ коллеждер арасында болған жарысты жеңді. Айви Лиганың колледждерінен бүкіл АҚШ колледері арасындағы бикештер жарыстарында алғаш жеңімпаз болған Гарвардтың лакросс бикештер тобы, 1990 жылы.
Ән
Гарвардтың бір неше спорт әндері бар. Ең жиі айтылатыны Гарвардтың тобымен байланысты: "Ten Thousand Men of Harvard" (Гарвартың он мың адамы) and "Harvardiana"(Гарвардиана). Ал, Гарвардтың алма-матер әні "Fair Harvard" (Керемет Гарвард) деп аталады. Бұл әндер Гарвардтың АҚШ футбол және хоккей топтары жарыстарында ойлады.
Танымал адамдары
Мұғалімдер мен жұсымшылар
- Биология ғалымы: E. O. Wilson;
- Когнитивті ғылымтарының ғалымы: Steven Pinker;
- Физика ғалымы: Lisa Randall және Roy Glauber;
- Химия ғалымы: Elias Corey, Dudley R. Herschbach, жыне George M. Whitesides;
- Жазушы: Louis Menand;
- Сыншы: Helen Vendler;
- Тарихшылар: Henry Louis Gates, Jr., және Niall Ferguson;
- Экономисттер: Amartya Sen, N. Gregory Mankiw, Robert Barro, Stephen A. Marglin, Don M. Wilson III, және Martin Feldstein;
- Саяси философтар: Harvey Mansfield, Baroness Shirley Williams және Michael Sandel;
- Саясаттану ғалымдар: Robert Putnam, Joseph Nye, and Stanley Hoffmann;
- Композиторлар: Robert Levin and Bernard Rands;
- Заңгер: Alan Dershowitz.
Бұрын мүше болған ғұламалар: Michael Walzer, Stephen Thernstrom және Robert Nozick.
Гарвардты бітірген белгілі адамдар
- АҚШ саясаткерлері: John Hancock, John Adams, John Quincy Adams, Rutherford B. Hayes, Theodore Roosevelt, Franklin Roosevelt, John F. *Kennedy, Al Gore, Джордж Буш және Barack Obama
- Канада генералы: David Lloyd Johnston;
- Канада премьер-министрі: Mackenzie King and Pierre Trudeau;
- Канадалық саясаткер: Michael Ignatieff;
- Қала шаруашылығын дамытушы: Shaun Donovan;
- Діндар, кәсіпкер және филантроп: Aga Khan IV;
- Кәсіпкер және филантроп: Bill Gates;
- Филантроп: Huntington Hartford;
- Мексика президенттері: Felipe Calderón,, Carlos Salinas de Gortari, және Miguel de la Madrid;
- Чилияның президенті: Sebastián Piñera;
- Колумбия президенті: Juan Manuel Santos;
- Коста-Рика президенті: José María Figueres;
- Кәсіпкер: Scott Mead;
- Тайвань президенті: Ma Ying-jeou;
- Израиль примьер минисрі: Benjamin Netanyahu;
- Израиль жоғарғы сотының президенді: Aharon Barak;
- Перудің президенті: Peruvian President Alejandro Toledo;
- Албанияның примьер министрі: Fan S. Noli;
- БҰҰ бас хатшысы: Ban Ki-moon;
- Философ: Henry David Thoreau;
- Жазушылар: Ralph Waldo Emerson және William S. Burroughs;
- Ұстаз: Harlan Hanson;
- Өлеңшілер: Wallace Stevens, T. S. Eliot және E. E. Cummings;
- Дирижер: Leonard Bernstein;
- Виолончель ойнаушы: Yo Yo Ma;
- Теледидар шоу жүргізуші, комедиант, жазушы: Conan O'Brien;
- Актерлер: Fred Gwynne, Jack Lemmon, Natalie Portman, Mira Sorvino, Ashley Judd, Tatyana Ali, Elisabeth Shue, Rashida Jones, Scottie Thompson, Hill Harper, Matt Damon және Tommy Lee Jones;
- Фильм режисерлер: Darren Aronofsky, Mira Nair, Whit Stillman, and Terrence Malick;
- Теледидар бастығы: Brian Graden;
- Архитектор:Philip Johnson;
- Музыканттар: Rivers Cuomo, Tom Morello, және Gram Parsons;
- Композитор, продюсер: Ryan Leslie;
- Facebook құрылтайшысы: Mark Zuckerberg;
- Бомба жарылыстарын тоқтатушы (unabomber): Ted Kaczynski;
- Бағдарламалаушы: Richard Stallman;
- АҚШ футбол ойыншысы (NFL quarterback): Ryan Fitzpatrick;
- Баскетбол ойыншысы: Jeremy Lin;
- Азаматтық құқықтарды қорғаушы: W. E. B. Du Bois және Sachin H Jain.
Әдебиетте және теледидарда
Гарвард көп әдебиеттер мен фильмдерде жетістік пен жоғары дәреженің символы ретінде қолдылады.
Әдебиетте
- "Кездейсоқ миллиордерлер" (The Accidental Billionaires), авторы Бен Мезричис (Ben Mezrichis). Гарвардта Facebook - тың құрылғаны туралы.
- "Гарвардты хаккерлеу" (Hacking Harvard) -. Авторы Гарвардтан оқып шыққан Робин Уэззермэн (Robin Wasserman).
- "Үй қызмет етушідің ертегісі" (The Handmaid's Tale) - Маргэрет Әтуудтің (Margaret Atwood) апокалиптикалық романы. Оқиғалардың басымы Кэмбридж қаласында өтеді, ал Гарвардта болатын оқиғалары сирек.
- "Махаббат жыры" (Love Story) - Ерік Сегалдың (Erich Segal) 1970 жылы жазған. Хоккей ойыншысы Раин Онил (Ryan O'Neal) және Рэдклиффтің үздік студенті Эли Макграу (Ali MacGraw]) екеуінің махаббаты жырланады. Осы романс туралы түсірілген фильм жыл сайын Гарвардқа жаңадан келген студенттерге көрсетіледі. Бұдан басқа, Сегалдың 1985 жылғы Сынып (The Class) және 1988 Дәрігерлер (Doctors) романдары да Гарвард туралы.
- "The Paper Chase" (Қағаз қуған) - Жон Жэй Озборн Кіші (John Jay Osborn, Jr.) 1970 жылы жазған романы аясында фильм де және сериал да түсірген.
- "The Physick Book of Deliverance Dane" - Кэтрин Хоу (Katherine Howe) 2009 үздік сатылған романы. Бірнеше оқиға Гарвардтың айналасында орын алады.
- "Prozac Nation" - Гарвард Колледжін бітірген Елизабет Урцелдің (Elizabeth Wurtzel) автобиографиялық еңбегі.
- "Екінші Ең Бақытты Күн" (The Second Happiest Day) - Жон Филлипстің (John Phillips) 1953 жылы жазған романы Гарвардты Екінші Дүние Жүзі соғысы кезіндегі жағдайын сипаттайды.
- "Дыбыс және Қаһар" (The Sound and the Fury) - Уиллиэм Фолкнердің" (William Faulkner) кітабы. Квентин Компсонның Гарвардтаты өмірі бейнеленген.
- "Бикештер бөлмесі" (The Women's Room) - Мэрилин Френчтің (Marilyn French) жазған романы, басты кейіпкердің, Мираның, Гарвардтағы өмірі жайлы.
- Памела Томас-Грэхамның (Pamela Thomas-Graham) бір-неше томды романдары "Blue Blood" (Көк қан), "Orange Crushed" (Құртылған апельсин), және "A Darker Shade Of Crimson" (Гарвардтың жаман жағы). Бұл романдар Гарвардтың африкалық-американдықтың экономика професорының өмірі туралы.
- Сецилия Тэнның (Cecilia Tan) росанстар сериясы "Magic University series" (Таңғажайып Университет сериялары) және басқа кітаптар "The Siren and the Sword" (Синера және Қылыш) және "The Tower and the Tears" (Мұнара мен көз жасы), бұл романстар Гарвардтың ішінде сиқырлы "Veritas" деп аталатын университет туралы.
Теледидарда/Onscreen
Гарвард өзінің кампусында фильм түсіруге тыйым салатындықтан, Гарвард туралы түсірілетін фильмдер киностудияларда немесе Гарвардке ұқсас кампустарда түсіріледі.
- The Great Debaters
- Good Will Hunting
- Harvard Man
- How High
- Ivory Tower - Гарвард студенттері жасаған шоу. Ойдан шығарылған Гарвард студенттерінің өмірі бейнеленеді.
- Legally Blonde
- The Paper Chase (1973 жыл) және The Paper Chase (сериал) (1978–79, 1983–86 жылдары болған)
- The Social Network
- Soul Man
- Stealing Harvard
- With Honors
Дереккөздер
- The American College and University — University of Georgia Press, 1961. — P. 3. — ISBN 0820312851.
- Making Harvard Modern: The Rise of America's University — Oxford University Press, 2001. — P. 463–481. — ISBN 0195144570.
- Spaulding Christina Sexual Shakedown // How Harvard Rules: Reason in the Service of Empire — South End Press, 1989. — P. 326–336. — ISBN 0896082849.
- Story, Ronald (1975). "Harvard and the Boston Brahmins: A Study in Institutional and Class Development, 1800-1865". Journal of Social History 8 (3): 94–121. :10.1353/jsh/8.3.94.
- Farrell Betty G. Elite Families: Class and Power in Nineteenth-Century Boston — State University of New York Press, 1993. — ISBN 0791415937.
- Member Institutions and years of Admission. Association of American Universities. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- U.S. and Canadian Institutions Listed by Fiscal Year 2009 Endowment Market Value. National Association of College and University Business Officers and Commonfund Institute. Тексерілді, тамыз 27, 2010.
- Faculties and Allied Institutions. Office of the Provost, Harvard University. Тексерілді, тамыз 27, 2010.
- Faculties and Allied Institutions. Office of the Provost, Harvard University (2009). Тексерілді, тамыз 27, 2010.
- Harvard at a Glance. Harvard University. Тексерілді, қараша 28, 2010.
- Janhavi Kumar Sapra. Billionaire Universities, Forbes (тамыз 11, 2010). Тексерілді тамыз 31, 2010.
- The Nation's Largest Libraries: A Listing By Volumes Held. American Library Association (мамыр 2009). Тексерілді, 19 тамыз 2009.
- Yale and Harvard Defeat Oxford/Cambridge Team. Yale University Athletics. Тексерілді, 13 қыркүйек 2011.
- John Harvard Facts, Information.. The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. 2008. — «He bequeathed £780 (half his estate) and his library of 320 volumes to the new established college at Cambridge, Mass., which was named in his honor.» Тексерілді, 17 шілде 2009.
- The Harvard Guide: The Early History of Harvard University. News.harvard.edu. Тексерілді, 29 тамыз 2010.
- Harvard Office of News and Public Affairs Harvard guide intro. Web.archive.org (26 шілде 2007). Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 шілде 2007. Тексерілді, 29 тамыз 2010.
- Wright Louis B. The Cultural Life of the American Colonies — 2002. — P. 116. — ISBN 978-0-486-42223-7.
- Neil Brody Miller, "'Proper Subjects for Public Inquiry': the First Unitarian Controversy and the Transformation of Federalist Print Culture", Early American Literature 2008 43(1): 101–135
- David K. Nartonis, "Louis Agassiz and the Platonist Story of Creation at Harvard, 1795–1846", Journal of the History of Ideas 2005 66(3): 437-449, in JSTOR
- Stephen P. Shoemaker, "The Theological Roots of Charles W. Eliot's Educational Reforms", Journal of Unitarian Universalist History 2006–2007 31: 30-45,
- "Arader Galleries Iconic College Views", Rummell, Richard, Littig & Co. 1915
- Anita Fay Kravitz, "The Harvard Report of 1945: An historical ethnography", Ph.D. dissertation, University of Pennsylvania, 1994, 367 pages; AAT 9427558
- Malka A. Older. (1996). Preparatory schools and the admissions process Мұрағатталған 11 қыркүйектің 2009 жылы.. , қаңтар 24, 1996
- Schwager Sally Taking up the Challenge: The Origins of Radcliffe // Yards and Gates: Gender in Harvard and Radcliffe History / Laurel Thatcher Ulrich (ed.) — New York: Palgrave Macmillan, 2004. — P. 115. — ISBN 1403960984.
- Mariani, Mack D.; Hewitt, Gordon J. (2008). "Indoctrination U.? Faculty Ideology and Changes in Student Political Orientation". PS: Political Science & Politics 41 (4): 773–783. :10.1017/S1049096508081031.
- Cohen, Patricia. Professor Is a Label That Leans to the Left (қаңтар 17, 2010).
- Hicks, Jr., George W. (2006). "The Conservative Influence of the Federalist Society on the Harvard Law School Student Body". Harvard Journal of Law & Public Policy 29 (2). http://www.law.harvard.edu/students/orgs/jlpp/Vol29_No2_Hicks.pdf.
- Miller, Stephen. William F. Buckley, Jr., 82, Godfather of Modern Conservatism (ақпан 28, 2008).
- Currie, Duncan. "Kremlin on the Charles" No More? (28 шілде 2004).
- Dowd, Maureen. Bush Traces How Yale Differs From Harvard (маусым 11, 1988).
- Flow, Christian B. Will ROTC Return?. The Harvard Crimson (18 наурыз 2008). Тексерілді, 22 ақпан 2010.
- Harvard College Handbook Мұрағатталған 26 маусымның 2010 жылы.(dead link|date=қазан 2011), page 59.
- Lauerman, John. Harvard welcoming ROTC back to campus (наурыз 4, 2011).
- Bombardieri, M. (2005). Summers' remarks on women draw fire. , қаңтар 17, 2005.
- "Faust Expected To Be Named President This Weekend," Мұрағатталған 3 қыркүйектің 2009 жылы. , 8 ақпан 2007
- "Harvard names Drew Faust as its 28th president," Office of News and Public Affairs, 11 ақпан 2007
- Burlington Free Press, маусым 24, 2009, page 11B, ""Harvard to cut 275 jobs" Associated Press
- Office of Institutional Research. Harvard University Fact Book 2009–2010 — 2009. ("Faculty")
- Harvard University. Financial Report, Fiscal Year 2010 — 2010. p. 20.
- "Harvard Endowment Rises $4.4 Billion to $32 Billion". Harvard Magazine қараша-желтоқсан. 2011. http://harvardmagazine.com/2011/09/harvard-endowment-rises-to-32-billion. Retrieved 13 желтоқсан 2011.
- Beth Healy. Harvard endowment leads others down (қаңтар 28, 2010). Тексерілді 2 қыркүйектің 2010.
- Hechinger, John. Harvard Hit by Loss as Crisis Spreads to Colleges, Wall Street Journal (4 желтоқсан 2008), бет A1.
- Munk, Nina Nina Munk on Hard Times at Harvard. Vanity Fair (тамыз 2009). Тексерілді, 29 тамыз 2010.
- Andrew M. Rosenfield. Understanding Endowments, Part I, Forbes (наурыз 4, 2009). Тексерілді 29 тамыздың 2010.
- Vidya B. Viswanathan and Peter F. Zhu. Residents Protest Vacancies in Allston (наурыз 5, 2009). Тексерілді ақпан 10, 2011.
- M2 Cambridge Shuttle. MASCO. Тексерілді, тамыз 28, 2010.(dead link|date=қазан 2011)
- Biography in the Exeter Bulletin Мұрағатталған 26 маусымның 2008 жылы.(dead link|date=қазан 2011)
- Harvard University - Safety Report. American School Search. Тексерілді, 30 маусым 2010.
- Villa I Tatti: The Harvard University Center for Italian Renaissance Studies. Itatti.it. Тексерілді, 30 маусым 2010.
- Harvard University Allston Initiative Home Page. Allston.harvard.edu. Тексерілді, 29 тамыз 2010.
- Office for Sustainability: History. Гарвард Университеті. Тексерілді, 30 қазан 2009.
- Office for Sustainability: Mission. Harvard University. Тексерілді, 30 қазан 2009.
- Wingfield, Brian. America's Greenest Colleges, Forbes. Тексерілді 21 мамырдың 2008.
- College Sustainability Report Card 2010. Sustainable Endowments Institute. Тексерілді, 30 қазан 2009.
- A Brief History of Harvard College. Harvard College. Тексерілді, 25 шілде 2011.
- Carnegie Classifications - Harvard University. The Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Roster of Institutions. Commission on Institutions of Higher Education, New England Association of Schools and Colleges. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Fields of Concentration. Handbook for Students. Harvard College. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Degree Programs. Graduate School of Arts and Sciences Handbook 28–30. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Degrees Conferred by Program: Academic Year 2008–2009. Institutional Research, Office of the Provost, Harvard University. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Academic Information: The Core Curricilum Requirement. Handbook for Students. Harvard College. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Academic Information: Program in General Education Requirement. Handbook for Students. Harvard College. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Hicks, D. L.. Should Our Colleges Be Ranked?, The New York Times (September 20, 2002).
- Merrow, J. Grade Inflation: It's Not Just an Issue for the Ivy League. Carnegie Perspectives. (2004).
- 5 Year Academic Calendar. Harvard University. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Academic Information: Rate of Work. Handbook for Students. Harvard College. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Academic Information: The Concentration Requirement. Handbook for Students. Harvard College. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Academic Information: Requirements for Honors Degrees. Handbook for Students. Harvard College. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Prize Descriptions. Harvard University. Тексерілді, тамыз 28, 2010.(dead link|date=қазан 2011)
- Tuition at Harvard Schools: FY1990 – FY2010. Harvard University. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Harvard Steps Up Financial Aid (желтоқсан 10, 2007).
- National University Rankings - Best Colleges 2011. . Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- America's Best Colleges, Forbes.com (тамыз 3, 2011). Тексерілді тамыз 3, 2011.
- National University Rankings 2011. . Тексерілді, 1 қыркүйек 2011.
- Top 400 - World University Rankings 2011-2012. (2011). Тексерілді, қазан 6, 2011.
- Top 700. (2011). Тексерілді, қазан 6, 2011.
- Katherine Sellgren. Cambridge knocks Harvard off top of university table, (September 8, 2010). Тексерілді 9 қыркүйектің 2010.
- Ted Nesi Brown slips in world university rankings. (қазан 9, 2009). Тексерілді, тамыз 31, 2010.
- Harvard tops Chinese university rankings. (тамыз 13, 2010). Басты дереккөзінен мұрағатталған 13 мамыр 2011. Тексерілді, тамыз 31, 2010.
- Academic Ranking of World Universities in Natural Sciences and Mathematics - 2010. Shanghai Jiao Tong University. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Academic Ranking of World Universities in Life and Agriculture Sciences - 2010. Shanghai Jiao Tong University. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Academic Ranking of World Universities in Clinical Medicine and Pharmacy - 2010. Shanghai Jiao Tong University. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Academic Ranking of World Universities in Social Sciences - 2010. Shanghai Jiao Tong University. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Academic Ranking of World Universities in Engineering/Technology and Computer Sciences - 2010. Shanghai Jiao Tong University. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- |Harvard University. Arwu.org. Тексерілді, 28 қазан 2011.
- QS Global 200 Business Schools Report 2009 North America.(dead link|date=қазан 2011)
- URAP - University Ranking by Academic Performance.
- Harvard's home for social science research. iq.harvard.edu. Тексерілді, 28 қыркүйек 2010.
- [1] Мұрағатталған 27 шілденің 2011 жылы.(Dead link|date=сәуір 2010)
- Research & Publications. Gsd.harvard.edu. Тексерілді, 22 ақпан 2010.(dead link|date=қазан 2011)
- Research Programs and Centers. Law.harvard.edu. Тексерілді, 22 ақпан 2010.
- See the FAQ on the Harvard-Google partnership Мұрағатталған 13 қазанның 2008 жылы..
- See the library portal listing of archives and special collections Harvard Libraries : Archives and Special Collections Listed Alphabetically by Name Мұрағатталған 26 маусымның 2007 жылы..
- Degree Student Head Count: Fall 2009. Harvard University. Тексерілді, тамыз 27, 2010.
- See for references.
- Common Data Set 2008–09 (PDF). Harvard University. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Colleges With the Most Freshman Merit Scholars, 2009. The Chronicle of Higher Education. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- U-CAN: Harvard University. University and College Accountability Network. Тексерілді, тамыз 28, 2010.
- Top Colleges See Record-Low Acceptance Rates - The Paper Trail. US News & World Report. Тексерілді, 3 сәуір 2010.
- Harvard Ends Early Admission (September 12, 2006).
- Golden, Daniel. Admissions Preferences Given to Alumni Children Draws Fire (қаңтар 15, 2003).
- Golden Daniel The Price of Admission: How America's Ruling Class Buys Its Way into Elite Colleges—and Who Gets Left Outside the Gates — 2006. — ISBN 1400097967.
- History of American Football. Newsdial.com. Тексерілді, 29 тамыз 2010.
- Nelson, David M., Anatomy of a Game: Football, the Rules, and the Men Who Made the Game, 1994, pp. 127–128
- The Harvard Guide: Financial Aid at Harvard. Harvard University (2 қыркүйек 2006). Басты дереккөзінен мұрағатталған 2 қыркүйек 2006. Тексерілді, 29 тамыз 2010.
- Doug Gavel. Alum is Apparent *Winner of Presidential Election in Mexico, Harvard KSG (7 шілде 2006). Тексерілді 25 шілде 2009.
- Rogers, M. F. (1991). Novels, Novelists, and Readers: Toward a Phenomenological Sociology of Literature. SUNY Press, ISBN 0-7914-0603-2.
- Nathaniel L. Schwartz,"University, Hollywood Relationship Not Always a 'Love Story'" Мұрағатталған 23 қарашаның 2012 жылы., , 21 September 1999.
- The Ivory Tower. Ivorytowersoap.com. Тексерілді, 29 тамыз 2010.
Қосымша материалдар
- Abelmann, Walter H., ed. The Harvard-MIT Division of Health Sciences and Technology: The First 25 Years, 1970–1995 (2004). 346 pp.
- Beecher, Henry K. and Altschule, Mark D. Medicine at Harvard: The First 300 Years (1977). 569 pp.
- Bentinck-Smith, William, ed. The Harvard Book: Selections from Three Centuries (2d ed.1982). 499 pp.
- Bethell, John T.; Hunt, Richard M.; and Shenton, Robert. Harvard A to Z (2004). 396 pp. excerpt and text search
- Bethell, John T. Harvard Observed: An Illustrated History of the University in the Twentieth Century, Harvard University Press, 1998, ISBN 0-674-37733-8
- Bunting, Bainbridge. Harvard: An Architectural History (1985). 350 pp.
- Carpenter, Kenneth E. The First 350 Years of the Harvard University Library: Description of an Exhibition (1986). 216 pp.
- Cuno, James et al. Harvard's Art Museums: 100 Years of Collecting (1996). 364 pp.
- Elliott, Clark A. and Rossiter, Margaret W., eds. Science at Harvard University: Historical Perspectives (1992). 380 pp.
- Hall, Max. Harvard University Press: A History (1986). 257 pp.
- Hay, Ida. Science in the Pleasure Ground: A History of the Arnold Arboretum (1995). 349 pp.
- Hoerr, John, We Can't Eat Prestige: The Women Who Organized Harvard; , 1997, ISBN 1-56639-535-6
- Howells, Dorothy Elia. A Century to Celebrate: Radcliffe College, 1879–1979 (1978). 152 pp.
- Keller, Morton, and Phyllis Keller. Making Harvard Modern: The Rise of America's University (2001), major history covers 1933 to 2002 online edition
- Excellence Without a Soul: How a Great University Forgot Education (2006) ISBN 1586483935
- Morison, Samuel Eliot. Three Centuries of Harvard, 1636–1936 (1986) 512pp; excerpt and text search
- Powell, Arthur G. The Uncertain Profession: Harvard and the Search for Educational Authority (1980). 341 pp.
- Reid, Robert. Year One: An Intimate Look inside Harvard Business School (1994). 331 pp.
- Rosovsky, Nitza. The Jewish Experience at Harvard and Radcliffe (1986). 108 pp.
- Seligman, Joel. The High Citadel: The Influence of Harvard Law School (1978). 262 pp.
- Sollors, Werner; Titcomb, Caldwell; and Underwood, Thomas A., eds. Blacks at Harvard: A Documentary History of African-American Experience at Harvard and Radcliffe (1993). 548 pp.
- Trumpbour, John, ed., How Harvard Rules. Reason in the Service of Empire, Boston: South End Press, 1989, ISBN 0-89608-283-0
- Ulrich, Laurel Thatcher, ed. Yards and Gates: Gender in Harvard and Radcliffe History (2004). 337 pp.
- Winsor, Mary P. Reading the Shape of Nature: Comparative Zoology at the Agassiz Museum (1991). 324 pp.
- Wright, Conrad Edick. Revolutionary Generation: Harvard Men and the Consequences of Independence (2005). 298 pp.
Сыртқы сілтемелер
- Гарвардтың ресми веб сайты
- Гарвард ұялы телефонға арналған сайты Мұрағатталған 10 тамыздың 2014 жылы.
Координаттар: 42°22′28″ с. е. 71°07′01″ б. б. / 42.37444° с. е. 71.11694° б. б. (G) (O) (Я)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Garvard universiteti agylsh Harvard University 1636 zhyly Kembridzh kalasynda Massachusets zannamasymen kalangan zhekemenshik Ajvi Ligasyna kiretin zertteushi zhogary oku orny Garvard AҚSh tagy zhogary oku oryndarynyn ishindegi en konesi zhәne AҚSh tagy tungysh korporaciya resmi prezidenti zhәne baska zhumysshylary tagajyndalgan Әlemde Garvardty en bedeldi universitet retinde tanidy sebebi onyn tarihy ykpaly zhәne zhetken zhetistikteri ote zhogary Universitetke algash akshalaj komek korsetkenderdin biri Dzhon Garvard bolgandyktan universitet osy kisinin atymen atalady Universitettin resmi tүrde eshkashan dinge shirkeuge bajlanysy bolmasa da kongregacionalistter men unitaristter dayarlangan 18 gasyrda Garvardtyn oku bagdarlamasy dintanu negizderine bagyttalgan okushylar osy zhүjemen bilim algan 19 gasyrda Boston elitasynyn arasynda Garvard dintanudyn mәdeni ortalygy bolyp esepteldi Amerika Azamattyk sogysynan kejin Garvardta kyryk zhyl bojy prezident bolgan Charls Uilliem Eliot 1869 1909 Garvardty ortalyktandyrylgan zertteu universitetine ajnaldyryp Amerika Universitetteri Associaciasynyn kuryltaj mүshesi bolu dengejine zhetkizdi Ұly Tokyrau men Ekinshi Dүniezhүzilik sogysy kezinde Garvardty baskaryp universitetti reformalap zhәne okuga kabyldau zhүjesin әdil zhasagan Zhejms Brajt Konant boldy 1900 zhyly Garvardtyn negizgi bakalavrlar dayarlajtyn kolledzhi birigip uldar men bikeshterge bilim berudi birlestirudi bastady 2007 zhyly Dryu Gilpin Faust Garvardtyn en algashky әjel prezidenti bolyp sajlandy Garvard әlemdegi en baj karzhy kory bar bilim instituty 2011 zhyldyn kyrkүjeginde onyn korynda 32 4 millard bar delingen Garvardta on bir bilim ortalygy on fakultet zhәne terendetip okytuga bagyttalgan Redklif Instituty zhәne bүkil Bostan metropoliteni bojynsha ornalaskan kampustary bar Garvardtyn negizgi kampusy Kembridzh kalasyndagy Garvard Yardta shamamen Bostannyn soltүstiginde ornalaskan Garvard Biznes Mektebi zhәne universitettin sporttyk keshenderi onyn ishinde Garvard Ctadiony Harvard Stadium Charlz Өzeninin zhagasyndagy Olstende ornalaskan al Garvard Medicina Mektebi Garvard Tis emdeu mektebi zhәne Garvard Densaulyk mektebi үsheui Longvud Medicina zhәne Akademiya ajmagynda ornalastyrylgan 2010 zhyldan bastap Garvardta ortasha eseppen 2 100 ustaz 6 700 bakalavrlar zhәne 14 500 dej magistratura studentteri bar AҚSh tyn 8 prezidenti Garvardta bilim algan zhәne 150 Nobel laureaty Garvardta student ne ustaz bolgan Sonymen katar Garvard әlemnin 62 milliarderinin alma materi Garvard Universitet Kitaphanasy Harvard University Library AҚSh akademiyalyk instituttary arasyndagy en irisi zhәne әlemdegi en үlken kitaphanalardyn biri Garvard Krimson Harvard Crimson AҚSh tagy Ұlttyk Kolledzh Sport Associyasynda Ajvi Ligasy kolledzhderinin arasynda birinshi bolyp sporttyn 41 tүrinen zharyska katysady Garvardtyn sport zharystaryndagy negizgi bәsekelesi әjgili Jel universiteti әsirese dәstүrli AҚSh futbolynan The Game dep atalady Alajda Garvard Jel Regatta Harvard Yale Regatta bәsekelestigi AҚSh futbol bәsekelestiginen de buryn bolgan Garvard Jel bәsekelestigine karamastan eki zhyl sajyn osy eki universitettin Track and Field sport toptary birigip Britaniyanyn atakty Oksford zhәne Kembridzh universitetterinin sport toptaryna karsy ojnajdy Bul dүniezhүzindegi halykaralyk dengejdegi en kone әueskoj bәsekelestik TarihyKoloniyaldyk kezen Garvrad Kolledzhdin gravirovkasy 1767 1636 zhyly Masachusets Bej Koloniyasynyn Zhogargy zhәne Bas sotynyn dauys beruimen kalanyp AҚSh tagy en algashky zhogary bilim beretin universitet bolyp kalyptasty Basynda Nyu Kolledzh nemese Zhana Қalanyn kolledzhi dep atalyp 1639 zhyly nauryzdyn 13 inde Garvard Kolledzhi dep universitet atauy ozgertildi Kembridzh universitetinin tүlegi Londonnyn Souzparkinen kelgen agylshyn Zhon Garvard ozinin tort zhүz kitaby men 779 sterling kajyrymdylyk syjyn bergen son bul bүkil bajlygynyn zhartysy edi universitetke osy kisinin aty berildi Garvard kolledzhdin korporaciya retinde kalyptastyru kaulysy 1650 zhyly bekitildi Algashky zhyldary Garvard kolledzhi koptegen puritandyk din kyzmetshilerin okytatyn Garvardtagy sabaktar agylshyn universitetterinin dәstүrli modelderine sүjense de koloniyadagy koshbasshylardyn kopshiligi Kembridzh Universitetin bitirgen Sabaktarynda puritandyk filosofiya saktalatyn Garvard Kolledzhine belgili bir mamandykka bagyttalgan atau berilmegen birak kolledzhdi bitirgen tүlekterdin kopshiligi Kongregattyk zhәne Unitarlyk shirkeulerge kyzmet etuge baratyn 1643 zhyly shykkan brashurada kolledzhdin kalangan sebebin bilim berudi damytyp urpaktan urpakka zhetkizip zhәne kalyptaskan kertartpa stereotipterden bas tartumen tүsindiredi 1685 1701 zhyldary Boston dinbasylarynyn zhetekshisi Inskriz Mazer kolledzhdin prezidenti boldy 1708 zhyly algashky dintanushy emes prezident Zhon Leveret sajlanyp kolledzhdin puritanizminen tәuelsiz zhana bastamaga zhol ashty Universitet kampusyndagy eskertkishi19 gasyr Din zhәne filosofiya Unitarlyktardyn belsendiliginen 1805 zhyly Garvard kolledzhi sekulyarizaciyaga ushyrady 1850 zhyly Garvard Unitarly Vatikan boldy Liberaldardyn Unitarlyktar federaldarmen bajlanys ornatyp kupiya ortalyktar men instituttar kurudy bastagandary olardyn zhergilikti zhәne sayasi bilikterin kүshejtip Boston Brahmin Boston Brahmin klasyna zhol ashty Osy kozgalyska teologiyalyk konservatorlar baspalyk BAҚ ty zhәne baska da ashyk debattardy koldanyp karsylyktaryn bildirip demokrattardyn kongregattyk dәstүrler men respublikandyk sayasatka karsy bolganyna narazylyktaryn bildirdi 1846 zhyly Luiz Agassizdin zharatylystanu lekciyalary Nyu Jork pen Garvard Kolledzhinde zhogary dәrezhede bagalandy Agassizdin erekshe әdisi idealistter men amerikandyktardyn Alla kolymen zhasalgan Tabigat pen intellektualdardyn tirshiligin tүsinuge koskan үlesterinin zor ekenin talkylajdy Agassizdin gylymga kozkarasy egzhej tegzhejli bakylau intuiciya zhәne zhoramaldaudy koldanyp Allanyn kez kelgen fenomendi maksat zhosparmen zhasaganyn bayandajdy Al tiri zhandylardy tүsindirerde Agassiz oz dәlelderindegi materiyalardyn pishinderine negizdelgen Bundaj eki tүrli kozkaras shotlandtyk Tomas Rejd pen Dugald Styuarttyn Racionaldy ojlau akikaty Common Sense Realism enbekterimen bajlanystyrady ekeuinin de enbekteri Garvard sabak okytu bagdarlamasynda bar edi Sol kezderi Garvard kampusynda Agassiz ben Platon kop ajtylyp zhazylatyn sebebi Garvard studentteri Agassiz enbekterinen baska Ralf Kuduorz ben Zhon Norristin Platon traktattaryn Platonic treatises zhәne Cemujl Koleridzhtin Қiyal konili Romantic vein degen enbegin kop okygan Garvard kitaphanasynyn deregine sүjensek Platon zhәne onyn izbasarlarynyn zhәne osy zamannyn Қiyalshylynyn әjgili bolgandygy sonsha tipti klassikalyk filosoftar men deistikalyk Shotland mektebine ten bolgan Prezident Charls Elliot 1869 1909 zhyldary sabak bagdarlamasynan hristiyandykty alyp tastap әr studentke kalagan pәnin okuga zhol ashty Elliot Amerika universitetterinin sekulerizaciyasyna ykpaly zor bolganymen sekulerizaciya onyn basty maksaty emes edi ol transcendentalistik unitarlykka bүkil zhүregimen sengen zhәne bar zhigerin osyny zhasauga bagyttagan Ol bul senimdi Uilliem Elleri Channin pen Ralf Ualdo Emersennen algan Osy senim bojynsha әr adam balasynyn ishki duniesinde Қudaj bar әr adamnyn akikatka kukygy bar zhәne en bastysy әr adam kundy bagaly әri abyrojly omir sүruge haky bar delinedi 20 gasyr 1906 zhyly akvarelmen salyngan Bostonnyn ontүstik shygys pejzazhy 20 shy gasyrda Garvardtyn karzhy kory osip zhәne atakty professorlary kobejgen sajyn universitettin halykaralyk aty ulgaya berdi Magistratura zhәne bakalavr studentterdin sany ulgajdy 1879 zhyly Redkliff Kolledzhi Garvard Kolledzhinin filialy bolyp Amerikanyn bikesh kolledzhderinin en ataktysynyn bireuine ajnaldy Okuga kabyldau ozgeristeri Dzhejs Brajt Konant prezident 1933 1953 gylymi zertteu zhүrgizetin instituttar arasynda stipendiyalyk silyktar usynudy iske kosty Ol zhogargy bilimdi bajlardyn gana mүmkindigine emes kez kelgen talant kabileti bar zhastyn mүmkindigi retinde karastyrgandyktan ol talantty zhastardy anyktau men koldau zhumysyna kop үles kosty 1943 zhyly Konant ozinin zhumyskerlerine mekteptegi zhәne zhogargy oku oryndaryndagy ortasha bilim kandaj dengejde bolu kerek ekendigin anyktaudy tapsyrdy Osy tapsyrma bojynsha 1943 zhyly shykkan bayandama ayasynda Amerika bilim beru tarihyndagy en manyzdy manifestterinin biri bolyp tabylady 1945 1960 zhyldar arasynda zhana studentter kabyldau erezhelerin ozgerte otyryp kabyldanatyn tүlekter zhan zhakty boludy engizdi Endi univesitet tek Zhana Angliyanyn baj otbasylarynan shykkan zhekemenshik mektepterde okygan okushylar gana emes ortasha zhәne baska da otbasylarda tәrbielengen memlekettik mektepterdi bitirgen okushylar da Garvardta bilim aluga mүmkindikteri pajda boldy alajda Evrejler men Katolikterdin kabyldanuy Afroamerikandyktar Aziyattyktar men Ispandyktarga karaganda әlde kajda kop boldy Bikesh studentter Bikeshter Redkliffte bolek okygandary men Garvardtyn ozinen dәrs algan Osygan karamastan Garvardtagy studentterdin kopshiligi er adamdar boldy 1977 Garvard pen Redklifftin birigunen kejin bikeshterdin student sany kobejip bүkil Amerikadagy universitetterdegi bikesh okushylarynyn kodejuine әser etti Garvattyn magistratura bagdarlamasy da tury osyndaj ozgeristerden otti 1999 zhyly Redkliff Kolledzhi 1879 Harvard Annex for Women dep kurylgan resmi tүrde Garvard Universitetimen birigip Redkliff Teren Bilim Beru Instituty Radcliffe Institute for Advanced Study bolyp ozgertildi Redkliffte dekan bolgan Dryu Gilpin Fost Drew Gilpin Faust Garvardtyn algashky bikesh prezidenti bolyp sajlandy Holyoke Centerden tүsirilgen Liberalizm Garvardta zhәne onyn fialdarynda kop degen Amerika universitetteri sayasi koz karas liberaldy bolyp esepteledi Konservatorlar arasynan shykkan zhazushy Uilliem F Baklej Kishi Garvardtyn leberaldy baskarmasyn zhaktyrmaganyn ashyk bildirgen al Richard Nikson 1970 zhyldary Garvardty kritika tүrinde ony Charls ozeninin Kremli degen zhәne 1988 zhyly vice prezident bolgan Dzhordzh Bush sol zhyly otken sajludyn nashar boluynyn sebebi Garvadtyn liberalizminin ykpaly dep nәtizhelegen Garvardtyn professor zhumysshylary arasynda Respublikandyktar ote kishkentaj pajyzyn kurajdy zhәne әskeri treningten ROTC otu үshin studentter kasynda ornalaskan MTI ga MIT barady Garvard Kolledzh anyktama kitabynda gej lezbiandyr men biseksualdarga әskerge baruga bolmajtyn zan Garvard kundylyktarymen sәjkes emes zhәne adam kukyktarynyn diskriminaciyasy dep tүsindiredi 2011 zhyly Garvard әskeri treningisi Don t ask don t tell zany bojynsha zhumys istejtinin zhariyalady Ұjymdastyryluy men AdministraciyasyKolledzh Universitet ҚuryluyKolledzh Universitet Қurylgan zhylyGarvard Kolledzhi Harvard College 1636Gumanitariya zhәne Ғylym Harvard Graduate School of Arts and Sciences 1872Biznes Harvard Business School 1908Tis Emdeu Harvard School of Dental Medicine 1867Dizajn Harvard Graduate School of Design 1914Din Medrese Harvard Divinity School 1816Bilim Harvard Graduate School of Education 1920Inzheneriya zhәne Ғylym Harvard School of Engineering and Applied Sciences 2007Zhan zhakty Bilim Mektebi Harvard Extension School 1910Zan Harvard Law School 1817Үkimet Harvard Kennedy School 1936Medicina Harvard Medical School 1782Қogam Densaulygy Harvard School of Public Health 1922 Garvard Gumanitariya zhәne Ғylym Fakultetinin profesorlary Garvard Kolledzh Garvard Gumanitariya zhәne Ғylym Magistraturasy Redklif Instituty zhәne Garvard Bilim Zhalgastyru Mektebi bunyn ishinde Garvard Zhyzgy Mektebi zhәne Garvard Zhan zhakty Bilim Mektebi fakultetterinde sabak biruge zhauapty Garvardtyn baskaryluy birneshe ujymdardan turady Garvard Bakylaushy Soveti zhәne prezident pen Garvard Kolledzh mүsheleri Garvard Korporaciyasy Osy ujymdar universitettin prezidentin sajlajdy Universitette 16 000 ga zhuyk adam zhumys istejdi professorlerdy koskanda 2009 ben 2010 shy zhyldardyn sanagy bojynsha professorlar men dәrs okytushylardyn sany 2 410 ga zhuyk zhәne bakalavriat okushylarynyn sany 7 180 al magistranttardyn sany 13 830 Universitettin tүsi karangy kyzyl agylshynsha crimson zhәne Garvardtyn sport toptary men gazetasy Crimson dep atalady Universitettin tүsi 1875 zhyly studentterdin dauys beruinen kejin tandalgan Garvard 1900 zhyldan bastap Massachusets tehnologiyalyk institutymen MTI yntymaktastyk bәsekelestikte Sol zhyly eki universitettin birigui talkylangan bolgan birak Massachusets sotymen toktatylgan Bүgingi kүni eki oku oryndary bәsekele otyra birlesip konferencilar men bagdarlamalar ujymdastyrady munyn ishine Garvard MTI Medicina zhәne Tehnologiya Baskarushy Soveti zhәne Garvard MTI Data Ortalygy zhatady Budan baska eki universitettin okushylary bir birinin dәrsterine kosymsha aky toleusiz tirkelip kreditter zhinaj alady Garvard yard kysky kezen Artynda Garvard zhatahanalary korinip tur Endaument Endowment Garvardtyn endaumenttinin kolemi әlemdegi bүkil universitetterdin arasynda en үlken 2008 shi zhylgy dagdarysta zhogaltkan akshasyn 2011 din kyrkүjeginde kajtaryp aldy 2011 de universitettin endaumenti 32 milliardka koterildi 2010 nyn kyrkүjeginde ol 27 6 milliard bolgan al 2009 da 25 7 milliard edi zhәne 2008 2009 zhyldary 30 zhogaltkan bolgan 2008 din zheltoksanynda Garvard ozinin endaumenti 22 ga tomendegenin zhariyalagan shamamen 8 milliard Sondyktan 2008 din shilde kazan aralygynda byudzhetin kyckartkan Kejin shykkan bayandamalar bojynsha dagdarys kezinde negizgi shygynnyn eki ese zhogary bolyp algashky tort ajdyn ozinde ak endaument 50 ga azajganyn ajtady 2009 da shygynnyn kolemi 12 milliard boldy dep zhazazhy Byudzhetti kalpyna keltirudin amaldarynyn bireui sol kezde 1 2 milliardka salynyp zhatkan Allston Science Complex bitirilui 2011 ge zhosparlangan gimaratynyn toktatyluy bolgan KampusGarvardtyn negizgi kampusy Kembridzhdagy Garvard yardta ornalaskan Bul shamamen Bostonnyn soltүstik batysynan bastap ge dejin sozylady Garvard Yardttyn ozinde universitettin birneshe administrativti ofisteri men Garvard Universitet Kitaphanasy akademiyalyk gimarattar shirkeu Memorial Church zhәne universitettin negizgi zhatakhanalary birinshi kurs studentterge arnalgan ornalaskan Zhogargy kurstyn studentteri Garvard Yardtyn shet zhagasynda Charls Өzeninin aldynda turgan zhatahanalarda turady Қosymsha Garvard yardta Quad degen zhatahanalar bar Garvardtyn ozinin Harvard MBTA degen studentterge arnalgan avtobus transporttary bar Garvard Yardka kyzyl metro tarauymen Red Line subway zhetuge bolady Garvard Biznes Mektebinin zhәne baska univevsitettin atletika ortalyktary mysaly Garvard Stadiony Kembridzhdegi kampuske karama karsy Olstanda ornalaskan Eki kampusty bajlanystyratyn Charls Өzenimen asyp otetin Zhon Ueeks Kopiri John W Weeks Bridge bar Bul kopir tek adamdardyn zhayau zhүrulerine arnalgan Garvard Medicina Mektebi Garvard Tis Mektebi zhәne Garvard Қogam Densaulyk Mektebi kampustyn Longwood Medical and Academic Area degen zherde ornalaskan Bul shamamen Bostonnyn soltүstik batysy men Kembridzhdin soltүstigi Әr zhatakhanyn ishinde tamaktanatyn ashana kitaphana tәrbieshiler dәrs zhattyktyrushylar zhәne kүzetushiler bar Zhatahanalardy durys kamtumen Jel universiteti zhәrdem etken Қys mezgili Memorial Church shirkeui Redklif Yard kezinde Redklif Kolledzhinin bүgingi Redklif Instituty ortalygy bolgan al kazir Garvard Magistratura Bilim Mektedi men Cambridge Common gimarattar turgan zher 2006 2008 zhyldary Garvard Universiteti ozinin kampusynda bolgan kylmystardy zhariyalagan onyn ishinde 48 kүshtelten zhynystyk katynastar 10 zheke adam tonauy 15 adam oltirilui 750 үj tonau zhәne 12 zheke kolik urlangan Қosymsha alshak ornalaskan kampustar Kembridzh Olstan zhәne Lonuudtan kampustarynan tys Garvardtyn tagy Massachusets shtatynyn Zhamajka Peljn kalasynda Arnold Arboretum degen ortalygy bar Vashingtonda Dumbarton Oaks Research Library and Collection degen zertteu kitaphanasy bar Petershamda Massachusets Harvard Forest ortalygy bar zhәne Florencida Villa I Tatti zertteu ortalygy bar zhәne Қytajdagy Garvard Shanhaj Ortalygy bar Kampusty kenejtu zhosparlary Өtken birneshe zhyldyn ishinde Garvard Olstonda kop zher satyp aldy Bul Chalrs Өzenimen asyp otkende Kembridzhge karama karsy zhatyr zhәne Garvardtyn maksaty kampusty Bostonnyn ontүstigine karaj үlkejtu Universitettin Olstondagy kampus territoriyasy Kembridzhge karaganda elu pajyzga artyk Olston men Kembridzh kampustaryn biriktiretin birneshe kopir salynulary zhosparlanyp zhatyr Bul kopirlermen tek zhayau gana emes Garvardtyn zheke avtobustary velosipedpen zhәne zhayau zhүrege mүmkindik bolady Garvardtyn studentteri men zhumysshylarynan baska kez kelgen adam bul kopirlermen zhүrse bolady birak bүkil karzhyny Garvard oz korynan boledi Garvardtyn kampus kenejtuinin basty maksaty universitettin gylym zhәne tehnologiya mүmkindetirine zhol ashu Universitet Olstonda 50 000m zertteu ortalyktaryn saludy zhosparlap otyr Bul ortalyktarda Garvard ozinin Inzhineriya men Өsimdik Zhasusha Institut Harvard Stem Cell Institute fakultetterin ornalastyrady Sonymen kosa Garvard ozinin Garvard Bilim Mektebi men Garvard Қogam Densaulyk Mektebin Olstonga koshirudi zhosparlap zhatyr Қosymsha zhatakhanalar murazhajlar oner zhәne teatr gimarattar salynady Қorshagan ortany korgau Sustainability 2000 zhyly Garvard korshagan ortany korgajtyn arnajy mamandy zhumyska alyp Garvard Zhasyl Kampus ideyasyn bastagan Harvard Green Campus Sol kezden bastap bul Korshagan ortany korgajtyn ofisteri Amarikadagy en damygan bolyp esepteledi Tolygymen 25 adam osy zhobada zhumys atkaryp zhatyr zhәne energiya men su үnemdeu maksatynda 12 milliard bolindikten Garvardtyn korshagan ortany korgajtyn bagdarlamasy Amerikada en ozyk bolyp sanalady 2010 zhyly 27 en ozyk universitetter arasynan Garvard үzdik tanylyp en zhogary zhүldeni әdil zhenip aldy AkademiyaMassachusetts Hall zhatahanasy 1720 Garvard kampusyndagy en kone gimarat Garvard ote үlken zertteu universiteti 1929 zhyly Garvard New England Association of Schools and Colleges ortalygynan akreditaciyasyn algan Universitettin 46 bakalavriat mamandyktary bar 134 magistratura mamandyktary bar 32 profesianaldy mamandyk bar 2008 2009 zhyly Garvardty 1 664 bakalavr 400 magistrant 512 doktorant zhәne 4 460 profisianaldy mamandar bitirgen Garvardtyn en kishi boligin tort zhyl okityn bakalavrlar kurajdy Olardyn kopshiligi gumanitariya men gylym mamandyktarynda okidy 1978 2008 zhyldar arysynda studentterge oz mamandyktarynan tys mindetti sabak aluga Core Curriculum basty zheti dәrsti okuga talap kojylgan 2008 den bastap bakkalavriat studentterdin mindettn baglarlamalary ayasynda segiz dәrs okyp bitiruge talap etilgen Aesthetic and Interpretive Understanding Culture and Belief Empirical and Mathematical Reasoning Ethical Reasoning Science of Living Systems Science of the Physical Universe Societies of the World and United States in the World Garvardtyn maktan tutatyn doktoranttar zhәne magistranttar dayarlajtyn bagdarlamary bar The Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching The New York Times zhәne halyk Garvardty sabak okytuda magsitranttar men doktoranttardy koldanganyn kop kritikalagan Garvard semestr kalendari bojynsha zhumys istejdi kyrkүjekte bastalyp mamyrdyn ortasynda ayaktalady Bakalavrlar әdette bir semestrdin shinde tort dәrs alady Studentter kez kelgen mamandyk bojynsha teren gylymi zertteu zhumystaryna katysa alady Garvardty bitirgen studenttterdin aldyngy 4 5 summa cum laude degen diplomga kelesi 15 magna cum laude degen diplomga zhәne kelesi 30 cum laude diplomga ie bolady Garvardta zheke ujymdar da ozderinin Universitte belgili bir ujymnyn mүshesi boldy degen sertifikattar beredi mysaly Phi Beta Kappa 2009 2010 oku zhyly Garvardtyn bakalavriat bagdarlamasynnyn bagasy zhylyna 33 696 zhәne zhatakhanamen birge 48 868 edi Қarzhylaj komek korsetu 2007 zhylgy bagdarlamasynnyn ayasynda zhyldyk tabystary 60 000 tomen otbasylar Garvardta okuga zhәne zhatakhanaga aksha tolemejdi Zhyldyk zhalakylary 60 000 80 000 arasyndagy otbasylar birneshe gana myn dollar aksha toleu kerek Al zhyldyk zhalakylary 120 000 men 180 000 arasyndagy otbasylar tabystarynyn 10 tolesin dep talap etedi Osymen katar Garvard 414 1 million grant bolgen 339 5 million zheke ujymdardan bolinedi 35 3 million memleket korynan bolinedi zhәne 39 2 million syrttan zheke koldaushylardan bolinedi Bakalavr studentterdin 87 7 Garvardtyn karzhylaj komegimen okidy 8 4 studentter kridetpen zhәne 3 9 studentterdin okuyn zheke kompaniyalar tolejdi Rejting Garvardtyn bakalavriat bagdarlamasy Amerika universitterinin arasynda nomer birinshi zhәne The Washington Monthly ony Amerikada altynshy dejdi Halykaralyk rejtingterde Garvard zhәne Stenfordpen ekinshi oryndy boledi 2004 2009 zhyldar arasynda Garvard birinshi bolgan Academic Ranking of World Universities rejtingisi bojynsha Garvard 2003 zhyldan beri әlem bojynsha birinshi Zheke mamandyktar bojynsha Academic Ranking of World Universities Garvardty gumanitarlyk gylymdar men matematikadan omir zhәne auylsharuashylyk gylymdarynan medicina men farmaceptikadan kogamdyk gylymdardan birinshi boldy al inzhiniring tehnologiya men kompyuter gylymdarynan 42 shi orynda 2010 zhyly Garvard әlem bojynsha fizika men ekonomika biznesten birinshi himiyadan ekinshi matematikadan үshinshi zhәne kompyuter gylymdarynan togyzynshy 2009 zhәne 2010 zhyldary QS Global 200 Business Schools Report rejtingisine tirelsek Garvard әlemnin birinshi universiteti Zertteu ortalyktary Berkman Center for Internet amp Society Broad Institute of MIT and Harvard Harvard Clinical Research Institute Harvard Institute of Economic Research Harvard Ukrainian Research Institute Institute for Quantitative Social Science Laboratory for Nanomedicine at the Harvard Medical School affiliated Brigham and Women s Hospital Radcliffe Institute for Advanced Studies one of Harvard s 14 schools Real Colegio Complutense at Harvard University a Post Doctoral Research Institute founded by Harvard University and Complutense University in 1990 jointly Chaired by the Presidents of both Universities Schepens Eye Research Institute W E B Du Bois Institute W E B Du Bois Institute for African and African American Research Wyss Institute for Biologically Inspired Engineering Fakultetterge tirkelgen zetteu ortalyktaryDepartment of Psychology Prosopagnosia Research Centers at Harvard University and University College London Graduate School of Design Center for Alternative Futures Joint Center for Housing Studies Center for Technology amp the Environment Harvard Law School Charles Hamilton Houston Institute for Race and Justice Institute for Global Law amp Policy former European Law Research Center John M Olin Center of Law Economics and BusinessGarvardtyn mүshesi birak baskarmasynan tәuelsiz ujymdar Independent organizations affiliated to the university The Forsyth InstituteKitaphanalar men Murazhajlar Garri Elkins Uajdner Widener atyndagy kitaphana Garvardtyn kitaphana zhүjesinin ortalygy Garvard Yardtyn ishindegi Uajdner Widener kitaphanasynda zhәne kosymsha 80 kitaphanalary bar Bүkil zhүjede 15 millionnan astam kitap bar Amerika Kitaphanalar Associyasynyn ajtuynsha Garvardtyn kitap kollekciyasy AҚSh akademiya instituttardyn arasynda en bajy Garvard universitetinin Cabot Science Lamont and Widener kitaphanalaryn bakalavr studentterine yngajlap zhasagan Bul kitaphanalarda ote sirek kone zhәne baska da erekshe kollekciyalar mol Universitettegi Houghton Arthur and Elizabeth Schlesinger Library on the History of Women in America zhәne the Harvard University Archives kitaphanalary tek sirek zhәne erekshe materialdarga arnalgan Amerikanyn en kone kartalar gazetalar zhәne atlastar kollekciyalary Pusey kitaphanasynda Bul kitaphana halyk koldanuyna ashyk Shygys Aziya tilderinin en baj zhәne mol kollekciyasy osy elderdin ozderinin kitaphanaryn sanamaganda Harvard Yenching kitaphanasynda Lamont kitaphanasynyn kasyndagy Genri Murdyn Henry Moore zhasagan Үlken Tort Boliktin Sүjenui Large Four Piece Reclining Figure degen mүsini Garvardtyn birneshe oner mәdeniet zhәne gylymga katysty murazhajlary bar Bejneli Өnerge Visual Arts arnalgan Carpenter Center dizajnyn Le Korbyuze Le Corbusier zhasagan Bunda universittetin film muragaty men Bejneli Өner zhәne Korshajtyn Ortany Zertteu fakultetteri ornalasady Garvard Өner Marazhajlarynyn ishine kiretinder Arthur M Sackler Museum munda kone Aziya Islam zhәne onerleri korsetilgen Busch Reisinger Museum kezinde Germaniyalyk Murazhaj ishinde ortalyk zhәne soltүstik Europa onerleri korsetilgen Fogg Museum of Art ishinde orta gasyrlardan bastap bүgingi kүngi Batys onerinin kormeleri korsetilgen Dәlirek Italiyanyn Erte Renessans kezeninin oneri Britaniya zhәne 19 gasyrdyn Fransuz oner bajlyktary korsetilgen Harvard Museum of Natural History Garvard Zharatylystanu Murazhajy bunda Harvard Mineralogical Museum Garvard Mineralogiya Murazhajy Harvard University Herbaria Garvard Gerbarij Murazhajy munda әjgili Leopold and Rudolf Blaschka nyn Әjnek Gүlder Glass Flowers korsetilimi bar Museum of Comparative Zoology Calystyrmaly Zoologiya Murazhajy Peabody Museum of Archaeology and Ethnology Arheologiya zhәne Etnologiya Murazhajy bul Batys Civilizaciyasy men Mәdeni Tarihyna bagyttalgan murazhaj Semitic Museum Cemittik Murazhaj StudentterStudentter demografiyasy Bakalavr Magistrant Profisional AҚSh SensusҚaralar Ispandyk emes 8 3 6 12 1 Shygys Aziyalyktar 17 9 12 4 3 Ak Amerikandyktar Ispandyk emes 42 42 43 65 8 Latyn Amerikalyktar 7 3 5 14 5 Amerikandyk Үndister 1 0 2 0 6 0 9 Halykaralyk Studentter 11 33 22 N A Songy alty zhyldyn ishinde Garvardtyn studentterinin sany Muragattalgan 23 shildenin 2011 zhyly 19 000 21 000 arasynda boldy Garvardta 6 655 bakalavr 3 738 magistrant zhәne 10 722 profisionaldy studentter bar Bakalavr studentter arasynda 51 bikeshter magistranttardyn 48 bikeshter zhәne profisinaldy studentterdin 49 bikeshter Carnegie kogamdyk korynyn ajtuynsha Garvardka bakalavr studentke okuga kabyldanu ote kiyn Garvard Kolledzhdi 2013 te bitirgisi keletin bakalavr studentterdin okuga tapsyrgan sany 27 462 onyn tek 2 175 7 9 studenti kabyldandy zhәne kalbyngandardyn 1 658 76 2 gana Garvardke okuga barudy zhon dep sheshti Garvardka kabyldangan bakalavrlardyn 95 mektek synyptarynyn en mykty ondygynan bolady Bunyn ustine Garvardta Amerikanyn en үzdik mektep okushysy atalgan 266 student okidy Bakalavr studentterdin 88 universitetti tort zhyldyn ishinde bitiredi zhәne 98 alty zhyldyn ishinde bitiredi 2010 zhyly Garvard Kolledzhi bүkil bakalavriat bagdarlamasyna tapsyrgan studentterdin ishinen 6 9 gana kabyldady Universitettin bes gasyrlyk tarihynda bundaj tomen kabyldau korsetkishi bolmagan 2009 zhyly kabyldau korsetkishinin zhogaryrak bolgan sebebi karzhylaj komektin zhogary bolgany Halyk zhәne bukaralyk akparat kuraldary Garvard kabyldau komissiyasynyn studentter kabyldau sheshimderin kop talkylap synajdy Sebebi Garvard zhergilikti baj ak Amerikandyktardy baska nәsilderge karaganda ote kop kabyldajdy SportGarvard Stadiony Bul stadionda Harvard Crimson zhәne Boston Cannons toptary ojnap zhattygady Henley zharysyndagy Garvardtyn segiz adamnan kurylgan esu rowing toby 2004Garvard Kornell universitetterin hokkej zharys ojny 2006 Garvard zhogargy oku orny Jel universitetimen sporttyn әr tүrinen kyzu bәsekede 1875 zhyldan beri eki universitet үshin en shuly zhәne asyga kүtetin kez kүzgi ojyny Bul ojyn The Game dep atalady Garvardtyn AҚSh futdol toby kazir kezindegidej zhaksy bolmasa da 1920 zhyly ol Rose Bowl Game zharyrsyn zhengen Jelmen bolatyn zharysy erekshe bolyp sanalady 1903 zhyly salyngan bүkil AҚSh bojynsha zhanalyk boldy Sol kezde Jel tobynyn ojynshysy Uolter Kemp Walter Camp AҚSh futbolynyn atasy Garvard Stadionynda ojynshylardyn kauipsizdigi ojlastyrmagandygyn ajtyp stadiondy kenejtu kerek ekendigin usyngan Stadiondy kenejtuge mүmkindik bolmagan son 1906 zhyly AҚSh futbolyndagy pass beru erezheleri ozgertilgen Bul erezhe AҚSh futbolyl tarihynda en iri erezhere ozgerisi Garvardtyn birneshe sport keshenderi bar Mysaly Lavietes Pavilion basketbol zhәne baska әrtүrli sport tүrlerine arnalgan sport kesheni Budan baska bes kabatty MAC Malkin Athletic Center sport kesheni Garvardtyn sportpen shugyldanuga arnalgan negizgi keshen Bunyn ishinde olimpiyadalyk talaptarga saj үlken bassejn ajrobikaga arnalgan kishkentaj bassejn velosiped tebetin alan үsh trenazher bolmesi kүres zaly basketbol alany zhәne t b Garvardtyn atletika baptaushylary osy keshende zhumys istejdi Garvardtyn akademiyalyk esu rowing bikeshter toby Weld Boathouse kesheninde al erler toby Newell Boathouse kesheninde zhattygady Erler toby kosymsha Garvard Jel Regatta zharysyna dajyndalar kezde Ledyard kalasynda Red Top degen keshende zhattygady Garvardtyn hokkej toby Bright Hockey Center kesheninde baptalady Al Murr Center kesheninde Garvadtyn zhәne tennis toptary zhattygady 2006 zhyldan beri AҚSh kolledzhderi arasyndagy Birinshi Divizionyndagy zharystarda Garvardtyn 41 bikesh pen erler toptary zharysady Bundaj zhetistikke esh bir kolledzh kol zhetkizbegen Barlyk Ajvi Ligasyna kiretin universitetter siyakty Garvard studentterge atlikalyk grant tagajyndamajdy Garvard Jel Regatta tartysy The Game tartysynan 23 zhyl buryn bastalgan zhәne eki paluannyn en algash karsylastygy bolyp sanalady Garvard Jel Regetta tartysy zhyl sajyn mausym ajynda Konnektikut shtatannyn Thames ozeninde otedi Garvardtyn esuden rowing erler toby AҚSh tyn en mykty toptarynyn biri bolyp sanalady Sonymen kosa bүgin Garvard Krimsonnyn erler hokkej skvosh zhәne fihtovaniya toptary Kornelldin toptorymen erekshe tartysady Zhakynda Garvardtyn bikeshter zhәne erler toptary AҚSh tyn kolledzhderi arasynda bolatyn zhyrysta NCAA Championship zhenimpaz atandy 2003 zhyly Garvard bүkil AҚSh kolledzhder arasynda tenizde kememen zhүzu zharysyn zhengen 1989 zhyly Garvardtyn hokkej toby algash ret AҚSh kollezhder arasynda bolgan zharysty zhendi Ajvi Liganyn kolledzhderinen bүkil AҚSh kollederi arasyndagy bikeshter zharystarynda algash zhenimpaz bolgan Garvardtyn lakross bikeshter toby 1990 zhyly Әn Garvardtyn bir neshe sport әnderi bar En zhii ajtylatyny Garvardtyn tobymen bajlanysty Ten Thousand Men of Harvard Garvartyn on myn adamy and Harvardiana Garvardiana Al Garvardtyn alma mater әni Fair Harvard Keremet Garvard dep atalady Bul әnder Garvardtyn AҚSh futbol zhәne hokkej toptary zharystarynda ojlady Tanymal adamdaryMugalimder men zhusymshylar Biologiya galymy E O Wilson Kognitivti gylymtarynyn galymy Steven Pinker Fizika galymy Lisa Randall zhәne Roy Glauber Himiya galymy Elias Corey Dudley R Herschbach zhyne George M Whitesides Zhazushy Louis Menand Synshy Helen Vendler Tarihshylar Henry Louis Gates Jr zhәne Niall Ferguson Ekonomistter Amartya Sen N Gregory Mankiw Robert Barro Stephen A Marglin Don M Wilson III zhәne Martin Feldstein Sayasi filosoftar Harvey Mansfield Baroness Shirley Williams zhәne Michael Sandel Sayasattanu galymdar Robert Putnam Joseph Nye and Stanley Hoffmann Kompozitorlar Robert Levin and Bernard Rands Zanger Alan Dershowitz Buryn mүshe bolgan gulamalar Michael Walzer Stephen Thernstrom zhәne Robert Nozick Garvardty bitirgen belgili adamdar AҚSh sayasatkerleri John Hancock John Adams John Quincy Adams Rutherford B Hayes Theodore Roosevelt Franklin Roosevelt John F Kennedy Al Gore Dzhordzh Bush zhәne Barack Obama Kanada generaly David Lloyd Johnston Kanada premer ministri Mackenzie King and Pierre Trudeau Kanadalyk sayasatker Michael Ignatieff Қala sharuashylygyn damytushy Shaun Donovan Dindar kәsipker zhәne filantrop Aga Khan IV Kәsipker zhәne filantrop Bill Gates Filantrop Huntington Hartford Meksika prezidentteri Felipe Calderon Carlos Salinas de Gortari zhәne Miguel de la Madrid Chiliyanyn prezidenti Sebastian Pinera Kolumbiya prezidenti Juan Manuel Santos Kosta Rika prezidenti Jose Maria Figueres Kәsipker Scott Mead Tajvan prezidenti Ma Ying jeou Izrail primer minisri Benjamin Netanyahu Izrail zhogargy sotynyn prezidendi Aharon Barak Perudin prezidenti Peruvian President Alejandro Toledo Albaniyanyn primer ministri Fan S Noli BҰҰ bas hatshysy Ban Ki moon Filosof Henry David Thoreau Zhazushylar Ralph Waldo Emerson zhәne William S Burroughs Ұstaz Harlan Hanson Өlenshiler Wallace Stevens T S Eliot zhәne E E Cummings Dirizher Leonard Bernstein Violonchel ojnaushy Yo Yo Ma Teledidar shou zhүrgizushi komediant zhazushy Conan O Brien Akterler Fred Gwynne Jack Lemmon Natalie Portman Mira Sorvino Ashley Judd Tatyana Ali Elisabeth Shue Rashida Jones Scottie Thompson Hill Harper Matt Damon zhәne Tommy Lee Jones Film rezhiserler Darren Aronofsky Mira Nair Whit Stillman and Terrence Malick Teledidar bastygy Brian Graden Arhitektor Philip Johnson Muzykanttar Rivers Cuomo Tom Morello zhәne Gram Parsons Kompozitor prodyuser Ryan Leslie Facebook kuryltajshysy Mark Zuckerberg Bomba zharylystaryn toktatushy unabomber Ted Kaczynski Bagdarlamalaushy Richard Stallman AҚSh futbol ojynshysy NFL quarterback Ryan Fitzpatrick Basketbol ojynshysy Jeremy Lin Azamattyk kukyktardy korgaushy W E B Du Bois zhәne Sachin H Jain Әdebiette zhәne teledidardaGarvard kop әdebietter men filmderde zhetistik pen zhogary dәrezhenin simvoly retinde koldylady Әdebiette Kezdejsok milliorderler The Accidental Billionaires avtory Ben Mezrichis Ben Mezrichis Garvardta Facebook tyn kurylgany turaly Garvardty hakkerleu Hacking Harvard Avtory Garvardtan okyp shykkan Robin Uezzermen Robin Wasserman Үj kyzmet etushidin ertegisi The Handmaid s Tale Margeret Әtuudtin Margaret Atwood apokaliptikalyk romany Okigalardyn basymy Kembridzh kalasynda otedi al Garvardta bolatyn okigalary sirek Mahabbat zhyry Love Story Erik Segaldyn Erich Segal 1970 zhyly zhazgan Hokkej ojynshysy Rain Onil Ryan O Neal zhәne Redklifftin үzdik studenti Eli Makgrau Ali MacGraw ekeuinin mahabbaty zhyrlanady Osy romans turaly tүsirilgen film zhyl sajyn Garvardka zhanadan kelgen studentterge korsetiledi Budan baska Segaldyn 1985 zhylgy Synyp The Class zhәne 1988 Dәrigerler Doctors romandary da Garvard turaly The Paper Chase Қagaz kugan Zhon Zhej Ozborn Kishi John Jay Osborn Jr 1970 zhyly zhazgan romany ayasynda film de zhәne serial da tүsirgen The Physick Book of Deliverance Dane Ketrin Hou Katherine Howe 2009 үzdik satylgan romany Birneshe okiga Garvardtyn ajnalasynda oryn alady Prozac Nation Garvard Kolledzhin bitirgen Elizabet Urceldin Elizabeth Wurtzel avtobiografiyalyk enbegi Ekinshi En Bakytty Kүn The Second Happiest Day Zhon Fillipstin John Phillips 1953 zhyly zhazgan romany Garvardty Ekinshi Dүnie Zhүzi sogysy kezindegi zhagdajyn sipattajdy Dybys zhәne Қaһar The Sound and the Fury Uilliem Folknerdin William Faulkner kitaby Kventin Kompsonnyn Garvardtaty omiri bejnelengen Bikeshter bolmesi The Women s Room Merilin Frenchtin Marilyn French zhazgan romany basty kejipkerdin Miranyn Garvardtagy omiri zhajly Pamela Tomas Grehamnyn Pamela Thomas Graham bir neshe tomdy romandary Blue Blood Kok kan Orange Crushed Қurtylgan apelsin zhәne A Darker Shade Of Crimson Garvardtyn zhaman zhagy Bul romandar Garvardtyn afrikalyk amerikandyktyn ekonomika profesorynyn omiri turaly Seciliya Tennyn Cecilia Tan rosanstar seriyasy Magic University series Tangazhajyp Universitet seriyalary zhәne baska kitaptar The Siren and the Sword Sinera zhәne Қylysh zhәne The Tower and the Tears Munara men koz zhasy bul romanstar Garvardtyn ishinde sikyrly Veritas dep atalatyn universitet turaly Teledidarda Onscreen Garvard ozinin kampusynda film tүsiruge tyjym salatyndyktan Garvard turaly tүsiriletin filmder kinostudiyalarda nemese Garvardke uksas kampustarda tүsiriledi The Great Debaters Good Will Hunting Harvard Man How High Ivory Tower Garvard studentteri zhasagan shou Ojdan shygarylgan Garvard studentterinin omiri bejnelenedi Legally Blonde The Paper Chase 1973 zhyl zhәne The Paper Chase serial 1978 79 1983 86 zhyldary bolgan The Social Network Soul Man Stealing Harvard With HonorsDerekkozderThe American College and University University of Georgia Press 1961 P 3 ISBN 0820312851 Making Harvard Modern The Rise of America s University Oxford University Press 2001 P 463 481 ISBN 0195144570 Spaulding Christina Sexual Shakedown How Harvard Rules Reason in the Service of Empire South End Press 1989 P 326 336 ISBN 0896082849 Story Ronald 1975 Harvard and the Boston Brahmins A Study in Institutional and Class Development 1800 1865 Journal of Social History 8 3 94 121 10 1353 jsh 8 3 94 Farrell Betty G Elite Families Class and Power in Nineteenth Century Boston State University of New York Press 1993 ISBN 0791415937 Member Institutions and years of Admission Association of American Universities Tekserildi tamyz 28 2010 U S and Canadian Institutions Listed by Fiscal Year 2009 Endowment Market Value National Association of College and University Business Officers and Commonfund Institute Tekserildi tamyz 27 2010 Faculties and Allied Institutions Office of the Provost Harvard University Tekserildi tamyz 27 2010 Faculties and Allied Institutions Office of the Provost Harvard University 2009 Tekserildi tamyz 27 2010 Harvard at a Glance Harvard University Tekserildi karasha 28 2010 Janhavi Kumar Sapra Billionaire Universities Forbes tamyz 11 2010 Tekserildi tamyz 31 2010 The Nation s Largest Libraries A Listing By Volumes Held American Library Association mamyr 2009 Tekserildi 19 tamyz 2009 Yale and Harvard Defeat Oxford Cambridge Team Yale University Athletics Tekserildi 13 kyrkүjek 2011 John Harvard Facts Information The Columbia Encyclopedia Sixth Edition 2008 He bequeathed 780 half his estate and his library of 320 volumes to the new established college at Cambridge Mass which was named in his honor Tekserildi 17 shilde 2009 The Harvard Guide The Early History of Harvard University News harvard edu Tekserildi 29 tamyz 2010 Harvard Office of News and Public Affairs Harvard guide intro Web archive org 26 shilde 2007 Basty derekkozinen muragattalgan 26 shilde 2007 Tekserildi 29 tamyz 2010 Wright Louis B The Cultural Life of the American Colonies 2002 P 116 ISBN 978 0 486 42223 7 Neil Brody Miller Proper Subjects for Public Inquiry the First Unitarian Controversy and the Transformation of Federalist Print Culture Early American Literature 2008 43 1 101 135 David K Nartonis Louis Agassiz and the Platonist Story of Creation at Harvard 1795 1846 Journal of the History of Ideas 2005 66 3 437 449 in JSTOR Stephen P Shoemaker The Theological Roots of Charles W Eliot s Educational Reforms Journal of Unitarian Universalist History 2006 2007 31 30 45 Arader Galleries Iconic College Views Rummell Richard Littig amp Co 1915 Anita Fay Kravitz The Harvard Report of 1945 An historical ethnography Ph D dissertation University of Pennsylvania 1994 367 pages AAT 9427558 Malka A Older 1996 Preparatory schools and the admissions process Muragattalgan 11 kyrkүjektin 2009 zhyly kantar 24 1996 Schwager Sally Taking up the Challenge The Origins of Radcliffe Yards and Gates Gender in Harvard and Radcliffe History Laurel Thatcher Ulrich ed New York Palgrave Macmillan 2004 P 115 ISBN 1403960984 Mariani Mack D Hewitt Gordon J 2008 Indoctrination U Faculty Ideology and Changes in Student Political Orientation PS Political Science amp Politics 41 4 773 783 10 1017 S1049096508081031 Cohen Patricia Professor Is a Label That Leans to the Left kantar 17 2010 Hicks Jr George W 2006 The Conservative Influence of the Federalist Society on the Harvard Law School Student Body Harvard Journal of Law amp Public Policy 29 2 http www law harvard edu students orgs jlpp Vol29 No2 Hicks pdf Miller Stephen William F Buckley Jr 82 Godfather of Modern Conservatism akpan 28 2008 Currie Duncan Kremlin on the Charles No More 28 shilde 2004 Dowd Maureen Bush Traces How Yale Differs From Harvard mausym 11 1988 Flow Christian B Will ROTC Return The Harvard Crimson 18 nauryz 2008 Tekserildi 22 akpan 2010 Harvard College Handbook Muragattalgan 26 mausymnyn 2010 zhyly dead link date kazan 2011 page 59 Lauerman John Harvard welcoming ROTC back to campus nauryz 4 2011 Bombardieri M 2005 Summers remarks on women draw fire kantar 17 2005 Faust Expected To Be Named President This Weekend Muragattalgan 3 kyrkүjektin 2009 zhyly 8 akpan 2007 Harvard names Drew Faust as its 28th president Office of News and Public Affairs 11 akpan 2007 Burlington Free Press mausym 24 2009 page 11B Harvard to cut 275 jobs Associated Press Office of Institutional Research Harvard University Fact Book 2009 2010 2009 Faculty Harvard University Financial Report Fiscal Year 2010 2010 p 20 Harvard Endowment Rises 4 4 Billion to 32 Billion Harvard Magazine karasha zheltoksan 2011 http harvardmagazine com 2011 09 harvard endowment rises to 32 billion Retrieved 13 zheltoksan 2011 Beth Healy Harvard endowment leads others down kantar 28 2010 Tekserildi 2 kyrkүjektin 2010 Hechinger John Harvard Hit by Loss as Crisis Spreads to Colleges Wall Street Journal 4 zheltoksan 2008 bet A1 Munk Nina Nina Munk on Hard Times at Harvard Vanity Fair tamyz 2009 Tekserildi 29 tamyz 2010 Andrew M Rosenfield Understanding Endowments Part I Forbes nauryz 4 2009 Tekserildi 29 tamyzdyn 2010 Vidya B Viswanathan and Peter F Zhu Residents Protest Vacancies in Allston nauryz 5 2009 Tekserildi akpan 10 2011 M2 Cambridge Shuttle MASCO Tekserildi tamyz 28 2010 dead link date kazan 2011 Biography in the Exeter Bulletin Muragattalgan 26 mausymnyn 2008 zhyly dead link date kazan 2011 Harvard University Safety Report American School Search Tekserildi 30 mausym 2010 Villa I Tatti The Harvard University Center for Italian Renaissance Studies Itatti it Tekserildi 30 mausym 2010 Harvard University Allston Initiative Home Page Allston harvard edu Tekserildi 29 tamyz 2010 Office for Sustainability History Garvard Universiteti Tekserildi 30 kazan 2009 Office for Sustainability Mission Harvard University Tekserildi 30 kazan 2009 Wingfield Brian America s Greenest Colleges Forbes Tekserildi 21 mamyrdyn 2008 College Sustainability Report Card 2010 Sustainable Endowments Institute Tekserildi 30 kazan 2009 A Brief History of Harvard College Harvard College Tekserildi 25 shilde 2011 Carnegie Classifications Harvard University The Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching Tekserildi tamyz 28 2010 Roster of Institutions Commission on Institutions of Higher Education New England Association of Schools and Colleges Tekserildi tamyz 28 2010 Fields of Concentration Handbook for Students Harvard College Tekserildi tamyz 28 2010 Degree Programs Graduate School of Arts and Sciences Handbook 28 30 Tekserildi tamyz 28 2010 Degrees Conferred by Program Academic Year 2008 2009 Institutional Research Office of the Provost Harvard University Tekserildi tamyz 28 2010 Academic Information The Core Curricilum Requirement Handbook for Students Harvard College Tekserildi tamyz 28 2010 Academic Information Program in General Education Requirement Handbook for Students Harvard College Tekserildi tamyz 28 2010 Hicks D L Should Our Colleges Be Ranked The New York Times September 20 2002 Merrow J Grade Inflation It s Not Just an Issue for the Ivy League Carnegie Perspectives 2004 5 Year Academic Calendar Harvard University Tekserildi tamyz 28 2010 Academic Information Rate of Work Handbook for Students Harvard College Tekserildi tamyz 28 2010 Academic Information The Concentration Requirement Handbook for Students Harvard College Tekserildi tamyz 28 2010 Academic Information Requirements for Honors Degrees Handbook for Students Harvard College Tekserildi tamyz 28 2010 Prize Descriptions Harvard University Tekserildi tamyz 28 2010 dead link date kazan 2011 Tuition at Harvard Schools FY1990 FY2010 Harvard University Tekserildi tamyz 28 2010 Harvard Steps Up Financial Aid zheltoksan 10 2007 National University Rankings Best Colleges 2011 Tekserildi tamyz 28 2010 America s Best Colleges Forbes com tamyz 3 2011 Tekserildi tamyz 3 2011 National University Rankings 2011 Tekserildi 1 kyrkүjek 2011 Top 400 World University Rankings 2011 2012 2011 Tekserildi kazan 6 2011 Top 700 2011 Tekserildi kazan 6 2011 Katherine Sellgren Cambridge knocks Harvard off top of university table September 8 2010 Tekserildi 9 kyrkүjektin 2010 Ted Nesi Brown slips in world university rankings kazan 9 2009 Tekserildi tamyz 31 2010 Harvard tops Chinese university rankings tamyz 13 2010 Basty derekkozinen muragattalgan 13 mamyr 2011 Tekserildi tamyz 31 2010 Academic Ranking of World Universities in Natural Sciences and Mathematics 2010 Shanghai Jiao Tong University Tekserildi tamyz 28 2010 Academic Ranking of World Universities in Life and Agriculture Sciences 2010 Shanghai Jiao Tong University Tekserildi tamyz 28 2010 Academic Ranking of World Universities in Clinical Medicine and Pharmacy 2010 Shanghai Jiao Tong University Tekserildi tamyz 28 2010 Academic Ranking of World Universities in Social Sciences 2010 Shanghai Jiao Tong University Tekserildi tamyz 28 2010 Academic Ranking of World Universities in Engineering Technology and Computer Sciences 2010 Shanghai Jiao Tong University Tekserildi tamyz 28 2010 Harvard University Arwu org Tekserildi 28 kazan 2011 QS Global 200 Business Schools Report 2009 North America dead link date kazan 2011 URAP University Ranking by Academic Performance Harvard s home for social science research iq harvard edu Tekserildi 28 kyrkүjek 2010 1 Muragattalgan 27 shildenin 2011 zhyly Dead link date sәuir 2010 Research amp Publications Gsd harvard edu Tekserildi 22 akpan 2010 dead link date kazan 2011 Research Programs and Centers Law harvard edu Tekserildi 22 akpan 2010 See the FAQ on the Harvard Google partnership Muragattalgan 13 kazannyn 2008 zhyly See the library portal listing of archives and special collections Harvard Libraries Archives and Special Collections Listed Alphabetically by Name Muragattalgan 26 mausymnyn 2007 zhyly Degree Student Head Count Fall 2009 Harvard University Tekserildi tamyz 27 2010 See for references Common Data Set 2008 09 PDF Harvard University Tekserildi tamyz 28 2010 Colleges With the Most Freshman Merit Scholars 2009 The Chronicle of Higher Education Tekserildi tamyz 28 2010 U CAN Harvard University University and College Accountability Network Tekserildi tamyz 28 2010 Top Colleges See Record Low Acceptance Rates The Paper Trail US News amp World Report Tekserildi 3 sәuir 2010 Harvard Ends Early Admission September 12 2006 Golden Daniel Admissions Preferences Given to Alumni Children Draws Fire kantar 15 2003 Golden Daniel The Price of Admission How America s Ruling Class Buys Its Way into Elite Colleges and Who Gets Left Outside the Gates 2006 ISBN 1400097967 History of American Football Newsdial com Tekserildi 29 tamyz 2010 Nelson David M Anatomy of a Game Football the Rules and the Men Who Made the Game 1994 pp 127 128 The Harvard Guide Financial Aid at Harvard Harvard University 2 kyrkүjek 2006 Basty derekkozinen muragattalgan 2 kyrkүjek 2006 Tekserildi 29 tamyz 2010 Doug Gavel Alum is Apparent Winner of Presidential Election in Mexico Harvard KSG 7 shilde 2006 Tekserildi 25 shilde 2009 Rogers M F 1991 Novels Novelists and Readers Toward a Phenomenological Sociology of Literature SUNY Press ISBN 0 7914 0603 2 Nathaniel L Schwartz University Hollywood Relationship Not Always a Love Story Muragattalgan 23 karashanyn 2012 zhyly 21 September 1999 The Ivory Tower Ivorytowersoap com Tekserildi 29 tamyz 2010 Қosymsha materialdarAbelmann Walter H ed The Harvard MIT Division of Health Sciences and Technology The First 25 Years 1970 1995 2004 346 pp Beecher Henry K and Altschule Mark D Medicine at Harvard The First 300 Years 1977 569 pp Bentinck Smith William ed The Harvard Book Selections from Three Centuries 2d ed 1982 499 pp Bethell John T Hunt Richard M and Shenton Robert Harvard A to Z 2004 396 pp excerpt and text search Bethell John T Harvard Observed An Illustrated History of the University in the Twentieth Century Harvard University Press 1998 ISBN 0 674 37733 8 Bunting Bainbridge Harvard An Architectural History 1985 350 pp Carpenter Kenneth E The First 350 Years of the Harvard University Library Description of an Exhibition 1986 216 pp Cuno James et al Harvard s Art Museums 100 Years of Collecting 1996 364 pp Elliott Clark A and Rossiter Margaret W eds Science at Harvard University Historical Perspectives 1992 380 pp Hall Max Harvard University Press A History 1986 257 pp Hay Ida Science in the Pleasure Ground A History of the Arnold Arboretum 1995 349 pp Hoerr John We Can t Eat Prestige The Women Who Organized Harvard 1997 ISBN 1 56639 535 6 Howells Dorothy Elia A Century to Celebrate Radcliffe College 1879 1979 1978 152 pp Keller Morton and Phyllis Keller Making Harvard Modern The Rise of America s University 2001 major history covers 1933 to 2002 online edition Excellence Without a Soul How a Great University Forgot Education 2006 ISBN 1586483935 Morison Samuel Eliot Three Centuries of Harvard 1636 1936 1986 512pp excerpt and text search Powell Arthur G The Uncertain Profession Harvard and the Search for Educational Authority 1980 341 pp Reid Robert Year One An Intimate Look inside Harvard Business School 1994 331 pp Rosovsky Nitza The Jewish Experience at Harvard and Radcliffe 1986 108 pp Seligman Joel The High Citadel The Influence of Harvard Law School 1978 262 pp Sollors Werner Titcomb Caldwell and Underwood Thomas A eds Blacks at Harvard A Documentary History of African American Experience at Harvard and Radcliffe 1993 548 pp Trumpbour John ed How Harvard Rules Reason in the Service of Empire Boston South End Press 1989 ISBN 0 89608 283 0 Ulrich Laurel Thatcher ed Yards and Gates Gender in Harvard and Radcliffe History 2004 337 pp Winsor Mary P Reading the Shape of Nature Comparative Zoology at the Agassiz Museum 1991 324 pp Wright Conrad Edick Revolutionary Generation Harvard Men and the Consequences of Independence 2005 298 pp Syrtky siltemelerGarvardtyn resmi veb sajty Garvard uyaly telefonga arnalgan sajty Muragattalgan 10 tamyzdyn 2014 zhyly Koordinattar 42 22 28 s e 71 07 01 b b 42 37444 s e 71 11694 b b 42 37444 71 11694 G O Ya