Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Қолдау
www.wp1.kk-kz.nina.az
  • Уикипедия

Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына сәйкес болу үшін жетілдіру қажет Осы мақаланы әрі қарай дамытуға көмектесіңіз Бұ

Ресейдегі азамат соғысы

Ресейдегі азамат соғысы
www.wp1.kk-kz.nina.azhttps://www.wp1.kk-kz.nina.az
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына сәйкес болу үшін жетілдіру қажет.
Осы мақаланы әрі қарай дамытуға көмектесіңіз.
Бұл мақаланы қазақ тіліне аударылуын тексеру қажет. Себебі бұл мақаланы уикипедияшы жазған.
Мақаланың қазақшасын дұрыстауға көмек беріңіз.

Ресей империясының азамат соғысы (7 қараша 1917 жыл – 25 қазан 1923 жыл (1923 жылдың 16 шілдесіне дейін шағын қақтығыстар)) — кейінгі Ресей Империясының жерінде болған соғыс.

Ресейдегі азамат соғысы
Негізгі қақтығыс: Ақпан және Қазан төңкерістерінің бөлігі. Бірінші дүниежүзілік соғыстың салдары.
image

Сағат тілімен (жоғарғы сол жақта): Дон әскербасының Сарбаздары. Сібір әскербасының сарбаздары. Кронштадт көтерілісін басу. Араласу кезінде Владивостоктағы американдық әскерлер. Қырымдағы қызыл террордың құрбандары. Аустриялықтардың Екатеринославқа жұмысшыларды іліп қоюы.

Мәскеуде Қызыл әскері әскерлерінің байқауы.
Дата

7 қараша 1917 — 25 қазан 1922 (1923 жылдың 16 шілдесіне дейін шағын қақтығыстар)

Орын

(Ресей империясының көп бөлігі), Орталық Азия, Кавказ, Шығыс Еуропа, Сібір.

Себеп


  • Ақпан төңкерісі
  • Корнилов бүлік.
  • Қазан төңкерісі
бейбітшілік шарттар:
    • Брест келісімі

1918 жылғы 3 наурызда қол қойылды

    • Тарту бейбітшілік шарты (КСРО - Эстония)

1920 жылы 2 ақпанда қол қойылды

    • Кеңес-Литва бейбітшілік шарты

1920 жылғы 12 шілдеде қол қойылды

    • Тарту бейбітшілік шарты (КСРО - Финляндия)

1920 жылы 14 қазанда қол қойылды

    • Латвия-Кеңестік бейбітшілік шарты

1920 жылғы 11 тамызда қол қойылды

    • Рига бітім шарты (1921)

1921 жылы 17 қыркүйекте қол қойылды

    • Карс шарты
1921 жылы 13 қазанда қол қойылды
Нәтиже

Большевиктердің жеңісі

  • II Николайдың патша отбасын ату.
  • Коммунистердің билікке келуі.
  • Ресей Республикасы мен Ресей мемлекетінің ыдырауы.
  • Ақ қозғалыстың жеңілісі.
  • Кеңес Одағының Құрылуы.

Тәуелсіздік қозғалыстарының ішінара жеңісі:

  • Финляндия, Эстония, Латвия, Литва және Польша тәуелсіздік алуда.
  • Украина, Беларусь, Грузия, Армения, Әзірбайжан, Молдова және бұрынғы Ресей империясының көптеген басқа халықтарын большевиктер немесе басқа халықтарға қосты.
  • Финляндия, Эстония, Латвия, Литва және Польшадағы большевиктік қуыршақ мемлекеттер жеңілді.
Қарсыластар

Большевиктер:

  • image Ресей КФСР (1917–1922)
  • image Украин КСР (1917–1918; 1918; 1919–1922)
  • image Белорус КСР (1919; 1920–1922)
  • image Күнгей Кавказ СФКР (1922)
қуыршақ мемлекеттер:
  • image Бессараб КСР (1919)
  • image Донецк-Криворог КР (1918)
  • image Одесса КР (1918)
  • image Финляндия СЖР (1918)
  • image Таурида КСР (1918)
  • image Эстон еңбек коммунасы (1918–1919)
  • image Латвия СКР (1918–1920)
  • image Литва КСР (1918–1919)
  • image Литва-Беларус КСР (1919)
  • image Қиыр Шығыс республикасы (1920–1922)
  • image Галисия СКР (1920)
  • image Польшаның уақытша төңкерістік комитеті (1920)
  • image Парсы КР (1920–1921)
  • image Армян КСР (1920–1922)
  • image Әзірбайжан КСР (1920–1922)
  • image Грузин КСР (1921–1922)
  • image Хорезм ХСР (1920 жылдан кейін)
  • image Бұхара ХКР (1920 жылдан кейін)


Қолдау кезінде:

  • image Қытай Коммунистері (1917–1923)
  • image Қызыл латыш жебелері (1917–1920)
  • Моңғол Халық партиясы (1920–1923)

Анархистер:

  • image Солшыл социалистік төңкерістерлер партиясы (1917–1921)
  • image Жасыл әскерлер (1918–1921)
  • image Еркін аумақ (1918–1921)
  • image Кронштадт (1921)

Ақ қозғалыс:

  • image Ресей Республикасы (1917–1918)
  • image Ресей мемлекеті (1918–1920)
  • image Ресейдің оңтүстігіндегі Қарулы Күштердің Бас қолбасшылығы (1918–1919)
  • image Ресейдің Шығыс Шеті (1920)
  • image Солтүстік облыстың жоғарғы басқармасы (1920)
Жергілікті күштер:
  • image Қырым өлкелік Үкіметі (1918–1919)
  • image Дон Республикасы (1918–1920)
  • image Кубан Халық Республикасы (1918–1920)
  • image Оралдың уақытша облыстық Үкіметі (1918)
  • image Уақытша Сібір үкіметі (1918)
  • image Комуч (1918)

Қолдау кезінде:

  • image Монғолия (1921)

Шетелдік әскери араласу:

  • image Ұлыбритания (1918–1920)
  • image АҚШ (1918–1920)
  • image Франция (1918–1920)
  • image Жапония (1918–1922)
  • image Чехословакия (1918–1920)
Жергілікті күштер:
image Аустралия (1918–1919)

image Канада (1918–1919)
image Оңтүстік Африка Одағы
image Британдық Үндістан
image Грекия патшалығы
image Румыния патшалығы
image Сербия патшалығы →
image Югославия (1918 жылдан кейін)
image Италия патшалығы

image Бейян Үкіметі

Сепаратистер:

  • image Екінші Польша Республикасы (1917–1918; 1918–1921)
  • image Финляндия (1918–1920)
  • image Украина Халық Республикасы (1918–1920)
  • image Эстония (1918–1920)
  • image Литва (1918–1920)
  • image Латвия (1918–1920)
  • image Түркістан автономиясы (1917–1918)
  • image Алаш автономиясы (1917–1920)
  • image Басмашылар (1918–1922)
  • image Бұхара әмірлігі (1920)
  • image Хиуа хандығы (1918–1920)
Сондай-ақ:
  • image Беларус Халық Республикасы (1918–1919)
  • image Батыс Украина Халық Республикасы (1918–1920)
  • image Орталық Литва Республикасы (1920–1922)
  • image Молдова Демократиялық Республикасы (1917–1918)
  • image Молдова Демократиялық Республикасы (1917–1918)
  • image Күнгей Кавказ Демократиялық Федерациялық Республикасы (1918)
  • image Грузия Демократиялық Республикасы (1918–1921)
  • image Бірінші Армения Республикасы (1918–1920)
  • image Араз Республикасы (1918–1919)
  • image Солтүстік Кавказ әмірлігі (1919–1920)
  • image Орталық Каспий Диктатурасы (1918)
  • image Әзірбайжан Демократиялық Республикасы (1918–1920)
  • image Солтүстік Кавказ Таулы Республикасы (1917–1921)
  • Якутия (1918)
  • Қарақорым уезі (1917–1920; 1921–1922)
  • image Ухта Республикасы (1918–1920; 1920; 1920–1923)
  • image Солтүстік Ингрия Республикасы (1919–1920)

Қолдау кезінде:

  • image Швеция (1918)
  • image Мажарстан Халық Республикасы (1919–1920)
  • image Бейян Үкіметі (1921)
  • image Қажар Иран (1919–1920)
  • image Ауғанстан әмірлігі (1922 жылға дейін)
  • image (1917–1918) →
  • image Веймар Республикасы (1919)
  • image Аустрия-Мажарстан (1917–1918)
  • image Фрайкорлар (1918–1919)
  • image Осман империясы (1917–1918)
Коллаборационистер:
  • image Украина мемлекеті (1918)
Қолбасшылары

image Владимир Ленин
image Лев Троцкий
image Яков Свердлов
image Иосиф Сталин
image Климент Ворошилов
image Семён Будённый
image Иоаким Вацетис
image Михаил Тухачевский
image Сергей Каменев
image Николай Подвойский
image Александр Егоров
image Михаил Левандовский
image Михаил Фрунзе
image Александр Краснощёков

image Владимир Вольский
image Мария Спиридонова
image Никифор Григорьев †
image Нестор Махно
image Степан Петриченко

image Александр Керенский
image Александр Колчак †
image Лауыр Корнилов †
image Антон Деникин
image Пётр Врангель
image Николай Юденич
image Григорий Семёнов
image Евгений Миллер
image Пётр Краснов
imageimage Роман фон Унгерн-Штернберг †

image Эдмунд Айронсайд
image Уилльям Сидней Грейвс
image Морис Жанен
image Отани Кукудзо
image Радола Гайда

image Юзеф Пилсудский

image Карл Маннерхейм
image Симон Петлюра
image Константин Пятс
image Янис Чаксте
image Антанас Сметона
image Ян Серада
image Ной Жордания
image Александр Хатисян
image Нәсиб бек Юсуфбейли

image Германн фон Эйххорн †
image Нури Киллигил
image Рюдигер фон дер Гольц
image Павло Скоропадський
Тараптар күші

image Қызыл әскері: 5,498,000

image Қара әскері: 103,000
image Жасыл әскері: 70,000
image Кронштадт көтерілісшілері: 17,961

image Ақ әскері: 1,023,000

Жергілікті күштер:
image Ресейдің оңтүстігіндегі Қарулы Күштер:

270,000
image Сібір әскері: 60,000
image Комуч әскері: 30,000
image Солтүстік-Батыс әскері: 18,500
image Солтүстік әскері: 54,700
image Батыс жеке әскері: 48,000
image Орынбор жеке әскері: 25,000
image Орал әскері:

17,200

image Жапон императорлық әскері: 70,000
image Британдық әскері: 57,636
image Чехословак легионы: 50,000
image Румыния әскері: 50,000
image Француз әскері: 15,600
image "Сібір" американдық экспедициялық корпусы: 7,950

Сондай-ақ:
image Грек әскері:

23,000
image Канадалық Сібір экспедициялық корпусы: 5,000
image Американдық экспедициялық корпус, Солтүстік Ресей: 5,000
image Легионе Редента: 2,500
image Бейян Әскері: 2,300
image Серб Әскері: 2,000
image Британдық Үнді Әскері: 950
image Аустралия Әскері:

150
image Поляк әскері:

1,000,000
image Финдық әскері: 90,000
image Украиндық әскері: 100,000

image Латвияның әскері: 69,232
image Эстонияның әскері: 86,000
image Литваның әскері: 20,000

Қолдау кезінде:
image Мажарлық әскері:

30,000

image Фин еріктілері: 8,000
image Орман партизандары: 2,000

image Швед бригадасы:: 2,000
image Неміс әскері:

547,000
Сондай-ақ:
image Саксондық еріктілер:

10,000
imageimage Кавказ Ислам әскері: 20,000
image Түрік әскері: 20,000
image Фрайкорлар: 14,000
image Балтық ландесвері: 10,500
image Батыс еріктілер әскері:

50,000
Шығындар

image 1,500,000

  • 259,213 қаза тапты
  • 616,605 аурудан/жарадан қайтыс болды
  • 60,059 хабар-ошарсыз кеткен
  • 548,857 жаралылар/үсік шалғандар
  • 3878 адам жазатайым оқиғалар/суицидтерден қайтыс болды

image 1,500,000

  • 127,000 қаза тапты
  • 784,000 өлім жазасына кесілді/қаза тапты
  • 450,000 жаралылар/науқастар

image 6,500 қаза тапты
image +938 қаза тапты
image 596 қаза тапты
image 13,000 қаза тапты
image 350 қаза тапты
image 179 қаза тапты

image 400,000
  • 57,000 қаза тапты
  • 113,000 жаралылар
  • 50,000 әскери тұтқын

image 125,000

  • 15,000 қаза тапты

image 5,000

  • 3,500 қаза тапты
  • 1,650 өлім

image 3,888 қаза тапты
image 3,046 қаза тапты
image 1,444 қаза тапты

image 55 қаза тапты
image 500 қаза тапты
Жалпы шығындар
7,000,000 — 12,000,000 Жалпы құрбандар, соның ішінде

азаматтық және әскери емес тұлғалар

Ресейден тыс 1-2 миллион босқын

Бұл үлгіні: көру •  • өңдеу

1917 ж. 25 қазаннан Ресей империясының астанасы – Санкт-Петербургте төңкерісшіл жұмысшы солдаттар мен матростар отряды Қысқы сарайды тіке шабуылмен алып, Уақытша үкіметті құлатты. Сол күні жұмысшылар мен шаруалар республикасы дүниеге келді. Алғашқы КСРО республикасы РКФСР деп аталған.

Алайда Қазан төңкерісіне ұшыраған патша генералдары мен чиновниктері Ресейдің бұрынғы тәртіпі қайта орнатпақ болды. Олар өздерінің ақ әскерлерін жасақтап, жұмысшылар мен шаруалардан кұрылған Қызыл Әскері қарсы шықты. Азамат соғысының өрті тұтанды.

Сібір және Орал майданы

Ұлыбритания, Франция, АҚШ, Жапония және басқа елдердің үкіметтері Ресейге өз әскерлерін жіберіп, ақ генералдарға көмек көрсетті. Шетел соғыс интервенция бысталды.

Совет республикасы жаудың темір кұрсауында қалды. Жапондар мен американдар әскер бөлемдерін түсірді. Ресейдің солтүстігіне, Орта Азия мен Закавказьеге ағылшын әскерлері басып кірді, неміс басқыншылары Украина, Беларусь мен Прибалтиканы басып алды. Одесса мен француз кемелері тұрды. Орал өзені бойында, Еділдің орта шені мен Кама жағалауында ақтар армиялары топтасты. Олар Мәскеуге қауіп төндірді. Көп елдер Ресей Империясынан шығып өз тәуелсіз жариялды.

Олар:

Еуропада – Финляндия, Латвия, Литва, Эстония, Польша, Украина, Беларусь, Кубань Халық Республикасы және РКФСР;

Орта Азияда – Алаш автономиясы,Түркістан автономиясы. Хиуа хандығы және Бұхара әмірлігі;

Кавказда – Армения, Грузия, Әзірбайжан және т.б.

Сібір мен Оралды басып алған бұрынғы патша адмирал Колчак, ол Сібірде Республикасы деп жариялды. Оған шет мемлекеттер қол ұшын берген еді. Колчак Еділге дейін тұмсық тіреп келіп қалған-ды. Осы кезде Большевиктердың партиясы «Колчакқа қарсы күреске шығындар!» деген ұран тастады. Қызыл әскерлер Шығыс майданға аттанды, оларды қолбасшы Фрунзе бастады. Колчакқа қарсы соғыста Чапаев дивизиясы даңққа бөленді.

Совет өкіметінің жауларына қарсы Қостанай облысының Маринск аулында көтеріліс болды. Тарбағатайда «Қызыл тау қырындары» тобы құрылып, Қазақстанның шығысын жаулан азат ету жолында ерілікпен шайқасты. Қазақстан жеріндегі ұлт-азаттық көтерілісінің қолбасшыларың бірі Аманкелді Иманов осынау ел басына қауіп төнген жылдары қызыл партизандар отрядын ұйымдастырып Совет өкіметін қорғау және нығайту барысында ерлік күрес жүргізді.

1919 жылғы қазанда Қызыл Армия бөлімдері Колчактың елордасы Омбі қаласы – алды. 1920 жылдың басында Колчак армиясы талқандалды.

Қиыр Шығыста жапон интервенттері партизан отрядтарымен күрес жүргізді. 1922 ж. Қызыл Әскері бөлімдері партизан отрядымен бірлесе отырып алды.

Тәуелсіздік жарияланған мемлекеттер

Батыста

  • image  Польша (Тәуелсіз 1918 бастап)
  • image  Украина (Тәуелсіз 1917-1921)
  • image  Беларусь (Тәуелсіз 1918-1919.

Балтикада

  • image  Финляндия (Тәуелсіз 1918 бастап)
    • image  Эстония
    • image  Латвия
    • image  Литва

    Ресейде

      • image  
      • image   (Тәуелсіз 1918-1919 ж. РКФСРмен басып алынған)

    Шығыста

    • imageСібір

    Кавказда

    • image  Әзірбайжан (Тәуелсіз 1918-1920. Сосын )
    • image  Армения (Тәуелсіз 1918-1921. Сосын )
    • image  Грузия (Тәуелсіз 1918-1921. Сосын Грузин КСР)
    • image   (Тәуелсіз 1918-1920. РКФСРмен басып алынған)

    Орталық Азияда

    • Түркістанмен and Қазақстанда:
      • image   (Тәуелсіз 1918-1920. Сосын Хорезм Халық Кеңес Республикасы)
      • image  Бұқара (Тәуелсіз 1918-1920. Сосын Бұқар Халық Кеңес Республикасы)
      • image  Алаш аутономиясы

    Батыс майданы

    Сібірде шайқастар әлі жүріп жатса да, Ресейдің оңтүстігінде, Солтүстік Кавказда және Украинада – бұрынғы патша генералы Деникин армиясы бас көтерді. Ағылшын және француз үкіметтері оны танк бригадысымен және винтовкалармен жабдықтады. 1919 ж. қарашада Деникин Орел қаласы басып алды. Оның Мәскеуға жетуіне 300 км жол қалған еді.

    Азамат соғысы басталысымен С. М. Буденный атты әскер отрядын құрды. 1919 ж. қарашада Бірінші атты әчкер армиясы ұйымдыстырылды. Оны даңкты басшы Буденный, Ворошилов, Шайденко басқарды.

    1919 ж. 20 қазанда Қызыл Армия әскерлері қаласы алды, ал үш күннен кейні Буденныйдың атты әскерлері генерал Шкуроның таңдаулы атты әскер бөлемдерін Воронежден куып шықты. Қызыл Армия Деникин талқандады. Петроград тубінде Юденичтің армиясы талқандалды.

    Ақтардың әскерлері тек Қиыр Шығыста, Орта Азия мен Қырымда ғана қалғанды. Бірақ 1920 жылдың көктемінде Польшаның сарбазтар өз тауелсіз жариялып Батыс Украинаға басып кірді. Осы кезде Қырымда генерал Врангель армиясы құрылып, күш жинап келе жатты. Қызыл Армияның бірнеше құрамалары Врангельге қарсы күреске аттанды.

    Қырым түбегі жіңішке мойнағы арқылы құрлықпен жалғасады. Ақ гвардияшылар бұл араны мықтап бекініске айналдырды. Қылтадан өте алмайтын биік қорған салынып, алдынан терең ор қазылды.

    8 қарашада Қызыл Армия бөлімдері тіке шабуылға шықты. Бір тәулектен кейін Перекоп алынды. Қырымды жаудан босату кезеңі басталды.

    Шайқастары және операциялары

    Қолбасшылар

    Қызыл Армия:

    • Фрунзе Михаил Васильевич
    • Тухачевский Михаил Николаевич

    Ақ гвардия:

    • Колчак Александр Васильевич

    Тағы қараңыз

    • КСРО
    • Алаш аутономиясы
    • Ресей империясы

    Дереккөздер

    уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер

    Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna sәjkes bolu үshin zhetildiru kazhet Osy makalany әri karaj damytuga komektesiniz Bul makalany kazak tiline audaryluyn tekseru kazhet Sebebi bul makalany uikipediyashy zhazgan Makalanyn kazakshasyn durystauga komek beriniz Resej imperiyasynyn azamat sogysy 7 karasha 1917 zhyl 25 kazan 1923 zhyl 1923 zhyldyn 16 shildesine dejin shagyn kaktygystar kejingi Resej Imperiyasynyn zherinde bolgan sogys Resejdegi azamat sogysyNegizgi kaktygys Akpan zhәne Қazan tonkeristerinin boligi Birinshi dүniezhүzilik sogystyn saldary Sagat tilimen zhogargy sol zhakta Don әskerbasynyn Sarbazdary Sibir әskerbasynyn sarbazdary Kronshtadt koterilisin basu Aralasu kezinde Vladivostoktagy amerikandyk әskerler Қyrymdagy kyzyl terrordyn kurbandary Austriyalyktardyn Ekaterinoslavka zhumysshylardy ilip koyuy Mәskeude Қyzyl әskeri әskerlerinin bajkauy Data7 karasha 1917 25 kazan 1922 1923 zhyldyn 16 shildesine dejin shagyn kaktygystar Oryn Resej imperiyasynyn kop boligi Ortalyk Aziya Kavkaz Shygys Europa Sibir SebepAkpan tonkerisi Kornilov bүlik Қazan tonkerisibejbitshilik sharttar Brest kelisimi 1918 zhylgy 3 nauryzda kol kojyldy Tartu bejbitshilik sharty KSRO Estoniya 1920 zhyly 2 akpanda kol kojyldy Kenes Litva bejbitshilik sharty 1920 zhylgy 12 shildede kol kojyldy Tartu bejbitshilik sharty KSRO Finlyandiya 1920 zhyly 14 kazanda kol kojyldy Latviya Kenestik bejbitshilik sharty 1920 zhylgy 11 tamyzda kol kojyldy Riga bitim sharty 1921 1921 zhyly 17 kyrkүjekte kol kojyldy Kars sharty1921 zhyly 13 kazanda kol kojyldyNәtizheBolshevikterdin zhenisi II Nikolajdyn patsha otbasyn atu Kommunisterdin bilikke kelui Resej Respublikasy men Resej memleketinin ydyrauy Ak kozgalystyn zhenilisi Kenes Odagynyn Қuryluy Tәuelsizdik kozgalystarynyn ishinara zhenisi Finlyandiya Estoniya Latviya Litva zhәne Polsha tәuelsizdik aluda Ukraina Belarus Gruziya Armeniya Әzirbajzhan Moldova zhәne buryngy Resej imperiyasynyn koptegen baska halyktaryn bolshevikter nemese baska halyktarga kosty Finlyandiya Estoniya Latviya Litva zhәne Polshadagy bolsheviktik kuyrshak memleketter zhenildi ҚarsylastarBolshevikter Resej KFSR 1917 1922 Ukrain KSR 1917 1918 1918 1919 1922 Belorus KSR 1919 1920 1922 Kүngej Kavkaz SFKR 1922 kuyrshak memleketter Bessarab KSR 1919 Doneck Krivorog KR 1918 Odessa KR 1918 Finlyandiya SZhR 1918 Taurida KSR 1918 Eston enbek kommunasy 1918 1919 Latviya SKR 1918 1920 Litva KSR 1918 1919 Litva Belarus KSR 1919 Қiyr Shygys respublikasy 1920 1922 Galisiya SKR 1920 Polshanyn uakytsha tonkeristik komiteti 1920 Parsy KR 1920 1921 Armyan KSR 1920 1922 Әzirbajzhan KSR 1920 1922 Gruzin KSR 1921 1922 Horezm HSR 1920 zhyldan kejin Buhara HKR 1920 zhyldan kejin Қoldau kezinde Қytaj Kommunisteri 1917 1923 Қyzyl latysh zhebeleri 1917 1920 Mongol Halyk partiyasy 1920 1923 Anarhister Solshyl socialistik tonkeristerler partiyasy 1917 1921 Zhasyl әskerler 1918 1921 Erkin aumak 1918 1921 Kronshtadt 1921 Ak kozgalys Resej Respublikasy 1917 1918 Resej memleketi 1918 1920 Resejdin ontүstigindegi Қaruly Kүshterdin Bas kolbasshylygy 1918 1919 Resejdin Shygys Sheti 1920 Soltүstik oblystyn zhogargy baskarmasy 1920 Zhergilikti kүshter Қyrym olkelik Үkimeti 1918 1919 Don Respublikasy 1918 1920 Kuban Halyk Respublikasy 1918 1920 Oraldyn uakytsha oblystyk Үkimeti 1918 Uakytsha Sibir үkimeti 1918 Komuch 1918 Қoldau kezinde Mongoliya 1921 Sheteldik әskeri aralasu Ұlybritaniya 1918 1920 AҚSh 1918 1920 Franciya 1918 1920 Zhaponiya 1918 1922 Chehoslovakiya 1918 1920 Zhergilikti kүshter Australiya 1918 1919 Kanada 1918 1919 Ontүstik Afrika Odagy Britandyk Үndistan Grekiya patshalygy Rumyniya patshalygy Serbiya patshalygy Yugoslaviya 1918 zhyldan kejin Italiya patshalygy Bejyan ҮkimetiSeparatister Ekinshi Polsha Respublikasy 1917 1918 1918 1921 Finlyandiya 1918 1920 Ukraina Halyk Respublikasy 1918 1920 Estoniya 1918 1920 Litva 1918 1920 Latviya 1918 1920 Tүrkistan avtonomiyasy 1917 1918 Alash avtonomiyasy 1917 1920 Basmashylar 1918 1922 Buhara әmirligi 1920 Hiua handygy 1918 1920 Sondaj ak Belarus Halyk Respublikasy 1918 1919 Batys Ukraina Halyk Respublikasy 1918 1920 Ortalyk Litva Respublikasy 1920 1922 Moldova Demokratiyalyk Respublikasy 1917 1918 Moldova Demokratiyalyk Respublikasy 1917 1918 Kүngej Kavkaz Demokratiyalyk Federaciyalyk Respublikasy 1918 Gruziya Demokratiyalyk Respublikasy 1918 1921 Birinshi Armeniya Respublikasy 1918 1920 Araz Respublikasy 1918 1919 Soltүstik Kavkaz әmirligi 1919 1920 Ortalyk Kaspij Diktaturasy 1918 Әzirbajzhan Demokratiyalyk Respublikasy 1918 1920 Soltүstik Kavkaz Tauly Respublikasy 1917 1921 Yakutiya 1918 Қarakorym uezi 1917 1920 1921 1922 Uhta Respublikasy 1918 1920 1920 1920 1923 Soltүstik Ingriya Respublikasy 1919 1920 Қoldau kezinde Shveciya 1918 Mazharstan Halyk Respublikasy 1919 1920 Bejyan Үkimeti 1921 Қazhar Iran 1919 1920 Auganstan әmirligi 1922 zhylga dejin 1917 1918 Vejmar Respublikasy 1919 Austriya Mazharstan 1917 1918 Frajkorlar 1918 1919 Osman imperiyasy 1917 1918 Kollaboracionister Ukraina memleketi 1918 ҚolbasshylaryVladimir Lenin Lev Trockij Yakov Sverdlov Iosif Stalin Kliment Voroshilov Semyon Budyonnyj Ioakim Vacetis Mihail Tuhachevskij Sergej Kamenev Nikolaj Podvojskij Aleksandr Egorov Mihail Levandovskij Mihail Frunze Aleksandr Krasnoshyokov Vladimir Volskij Mariya Spiridonova Nikifor Grigorev Nestor Mahno Stepan Petrichenko Aleksandr Kerenskij Aleksandr Kolchak Lauyr Kornilov Anton Denikin Pyotr Vrangel Nikolaj Yudenich Grigorij Semyonov Evgenij Miller Pyotr Krasnov Roman fon Ungern Shternberg Edmund Ajronsajd Uillyam Sidnej Grejvs Moris Zhanen Otani Kukudzo Radola GajdaYuzef Pilsudskij Karl Mannerhejm Simon Petlyura Konstantin Pyats Yanis Chakste Antanas Smetona Yan Serada Noj Zhordaniya Aleksandr Hatisyan Nәsib bek Yusufbejli Germann fon Ejhhorn Nuri Killigil Ryudiger fon der Golc Pavlo SkoropadskijTaraptar kүshiҚyzyl әskeri 5 498 000 Қara әskeri 103 000 Zhasyl әskeri 70 000 Kronshtadt koterilisshileri 17 961 Ak әskeri 1 023 000 Zhergilikti kүshter Resejdin ontүstigindegi Қaruly Kүshter 270 000 Sibir әskeri 60 000 Komuch әskeri 30 000 Soltүstik Batys әskeri 18 500 Soltүstik әskeri 54 700 Batys zheke әskeri 48 000 Orynbor zheke әskeri 25 000 Oral әskeri 17 200 Zhapon imperatorlyk әskeri 70 000 Britandyk әskeri 57 636 Chehoslovak legiony 50 000 Rumyniya әskeri 50 000 Francuz әskeri 15 600 Sibir amerikandyk ekspediciyalyk korpusy 7 950 Sondaj ak Grek әskeri 23 000 Kanadalyk Sibir ekspediciyalyk korpusy 5 000 Amerikandyk ekspediciyalyk korpus Soltүstik Resej 5 000 Legione Redenta 2 500 Bejyan Әskeri 2 300 Serb Әskeri 2 000 Britandyk Үndi Әskeri 950 Australiya Әskeri 150Polyak әskeri 1 000 000 Findyk әskeri 90 000 Ukraindyk әskeri 100 000 Latviyanyn әskeri 69 232 Estoniyanyn әskeri 86 000 Litvanyn әskeri 20 000 Қoldau kezinde Mazharlyk әskeri 30 000 Fin eriktileri 8 000 Orman partizandary 2 000 Shved brigadasy 2 000 Nemis әskeri 547 000 Sondaj ak Saksondyk eriktiler 10 000 Kavkaz Islam әskeri 20 000 Tүrik әskeri 20 000 Frajkorlar 14 000 Baltyk landesveri 10 500 Batys eriktiler әskeri 50 000Shygyndar1 500 000 259 213 kaza tapty 616 605 aurudan zharadan kajtys boldy 60 059 habar osharsyz ketken 548 857 zharalylar үsik shalgandar 3878 adam zhazatajym okigalar suicidterden kajtys boldy 1 500 000 127 000 kaza tapty 784 000 olim zhazasyna kesildi kaza tapty 450 000 zharalylar naukastar 6 500 kaza tapty 938 kaza tapty 596 kaza tapty 13 000 kaza tapty 350 kaza tapty 179 kaza tapty400 000 57 000 kaza tapty 113 000 zharalylar 50 000 әskeri tutkyn 125 000 15 000 kaza tapty 5 000 3 500 kaza tapty 1 650 olim 3 888 kaza tapty 3 046 kaza tapty 1 444 kaza tapty 55 kaza tapty 500 kaza taptyZhalpy shygyndar7 000 000 12 000 000 Zhalpy kurbandar sonyn ishinde azamattyk zhәne әskeri emes tulgalar Resejden tys 1 2 million boskynBul үlgini koru ondeu 1917 zh 25 kazannan Resej imperiyasynyn astanasy Sankt Peterburgte tonkerisshil zhumysshy soldattar men matrostar otryady Қysky sarajdy tike shabuylmen alyp Uakytsha үkimetti kulatty Sol kүni zhumysshylar men sharualar respublikasy dүniege keldi Algashky KSRO respublikasy RKFSR dep atalgan Alajda Қazan tonkerisine ushyragan patsha generaldary men chinovnikteri Resejdin buryngy tәrtipi kajta ornatpak boldy Olar ozderinin ak әskerlerin zhasaktap zhumysshylar men sharualardan kurylgan Қyzyl Әskeri karsy shykty Azamat sogysynyn orti tutandy Sibir zhәne Oral majdanyҰlybritaniya Franciya AҚSh Zhaponiya zhәne baska elderdin үkimetteri Resejge oz әskerlerin zhiberip ak generaldarga komek korsetti Shetel sogys intervenciya bystaldy Sovet respublikasy zhaudyn temir kursauynda kaldy Zhapondar men amerikandar әsker bolemderin tүsirdi Resejdin soltүstigine Orta Aziya men Zakavkazege agylshyn әskerleri basyp kirdi nemis baskynshylary Ukraina Belarus men Pribaltikany basyp aldy Odessa men francuz kemeleri turdy Oral ozeni bojynda Edildin orta sheni men Kama zhagalauynda aktar armiyalary toptasty Olar Mәskeuge kauip tondirdi Kop elder Resej Imperiyasynan shygyp oz tәuelsiz zhariyaldy Olar Europada Finlyandiya Latviya Litva Estoniya Polsha Ukraina Belarus Kuban Halyk Respublikasy zhәne RKFSR Orta Aziyada Alash avtonomiyasy Tүrkistan avtonomiyasy Hiua handygy zhәne Buhara әmirligi Kavkazda Armeniya Gruziya Әzirbajzhan zhәne t b Sibir men Oraldy basyp algan buryngy patsha admiral Kolchak ol Sibirde Respublikasy dep zhariyaldy Ogan shet memleketter kol ushyn bergen edi Kolchak Edilge dejin tumsyk tirep kelip kalgan dy Osy kezde Bolshevikterdyn partiyasy Kolchakka karsy kүreske shygyndar degen uran tastady Қyzyl әskerler Shygys majdanga attandy olardy kolbasshy Frunze bastady Kolchakka karsy sogysta Chapaev diviziyasy dankka bolendi Sovet okimetinin zhaularyna karsy Қostanaj oblysynyn Marinsk aulynda koterilis boldy Tarbagatajda Қyzyl tau kyryndary toby kurylyp Қazakstannyn shygysyn zhaulan azat etu zholynda erilikpen shajkasty Қazakstan zherindegi ult azattyk koterilisinin kolbasshylaryn biri Amankeldi Imanov osynau el basyna kauip tongen zhyldary kyzyl partizandar otryadyn ujymdastyryp Sovet okimetin korgau zhәne nygajtu barysynda erlik kүres zhүrgizdi 1919 zhylgy kazanda Қyzyl Armiya bolimderi Kolchaktyn elordasy Ombi kalasy aldy 1920 zhyldyn basynda Kolchak armiyasy talkandaldy Қiyr Shygysta zhapon interventteri partizan otryadtarymen kүres zhүrgizdi 1922 zh Қyzyl Әskeri bolimderi partizan otryadymen birlese otyryp aldy Tәuelsizdik zhariyalangan memleketterBatysta Polsha Tәuelsiz 1918 bastap Ukraina Tәuelsiz 1917 1921 Belarus Tәuelsiz 1918 1919 Baltikada Finlyandiya Tәuelsiz 1918 bastap Estoniya Latviya LitvaResejde Tәuelsiz 1918 1919 zh RKFSRmen basyp alyngan Shygysta SibirKavkazda Әzirbajzhan Tәuelsiz 1918 1920 Sosyn Armeniya Tәuelsiz 1918 1921 Sosyn Gruziya Tәuelsiz 1918 1921 Sosyn Gruzin KSR Tәuelsiz 1918 1920 RKFSRmen basyp alyngan Ortalyk Aziyada Tүrkistanmen and Қazakstanda Tәuelsiz 1918 1920 Sosyn Horezm Halyk Kenes Respublikasy Bukara Tәuelsiz 1918 1920 Sosyn Bukar Halyk Kenes Respublikasy Alash autonomiyasyBatys majdanySibirde shajkastar әli zhүrip zhatsa da Resejdin ontүstiginde Soltүstik Kavkazda zhәne Ukrainada buryngy patsha generaly Denikin armiyasy bas koterdi Agylshyn zhәne francuz үkimetteri ony tank brigadysymen zhәne vintovkalarmen zhabdyktady 1919 zh karashada Denikin Orel kalasy basyp aldy Onyn Mәskeuga zhetuine 300 km zhol kalgan edi Azamat sogysy bastalysymen S M Budennyj atty әsker otryadyn kurdy 1919 zh karashada Birinshi atty әchker armiyasy ujymdystyryldy Ony dankty basshy Budennyj Voroshilov Shajdenko baskardy 1919 zh 20 kazanda Қyzyl Armiya әskerleri kalasy aldy al үsh kүnnen kejni Budennyjdyn atty әskerleri general Shkuronyn tandauly atty әsker bolemderin Voronezhden kuyp shykty Қyzyl Armiya Denikin talkandady Petrograd tubinde Yudenichtin armiyasy talkandaldy Aktardyn әskerleri tek Қiyr Shygysta Orta Aziya men Қyrymda gana kalgandy Birak 1920 zhyldyn kokteminde Polshanyn sarbaztar oz tauelsiz zhariyalyp Batys Ukrainaga basyp kirdi Osy kezde Қyrymda general Vrangel armiyasy kurylyp kүsh zhinap kele zhatty Қyzyl Armiyanyn birneshe kuramalary Vrangelge karsy kүreske attandy Қyrym tүbegi zhinishke mojnagy arkyly kurlykpen zhalgasady Ak gvardiyashylar bul arany myktap bekiniske ajnaldyrdy Қyltadan ote almajtyn biik korgan salynyp aldynan teren or kazyldy 8 karashada Қyzyl Armiya bolimderi tike shabuylga shykty Bir tәulekten kejin Perekop alyndy Қyrymdy zhaudan bosatu kezeni bastaldy Shajkastary zhәne operaciyalaryҚolbasshylarҚyzyl Armiya Frunze Mihail Vasilevich Tuhachevskij Mihail Nikolaevich Ak gvardiya Kolchak Aleksandr VasilevichTagy karanyzKSRO Alash autonomiyasy Resej imperiyasyDerekkozder

    Жарияланған күні: Қазан 03, 2024, 05:24 am
    Ең көп оқылған
    • Қаңтар 18, 2025

      IC 4946

    • Қаңтар 18, 2025

      IC 4944

    • Қаңтар 18, 2025

      IC 4943

    • Қаңтар 18, 2025

      IC 4942

    • Қаңтар 18, 2025

      IC 4941

    Күнделікті

    • 1899 жыл

    • Тіршілік

    • Вирустар

    • 5 қаңтар

    • Қазақстан қазақтарының аттас-тектестер тізімі

    • 1847

    • Антон Павлович Чехов

    • 1969

    • 2002

    • 17 қаңтар

    NiNa.Az - Студия

    • Уикипедия

    Ақпараттық бюллетеньге тіркелу

    Біздің пошталық тізімге жазылу арқылы сіз әрқашан бізден соңғы жаңалықтарды аласыз.
    Байланысу
    Бізбен хабарласыңы
    DMCA Sitemap Feeds
    © 2019 nina.az - Барлық құқықтар сақталған.
    Авторлық құқық: Dadaş Mammedov
    Жоғарғы