Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Санкт-Петербург (орыс. Санкт-Петербург, ауызекі тілде — Питер) — Ресейдің федералдық мәні бар қала, және әкімшілік орталығы. 1914 жылдың 31 тамызынан 1924 жылдың 26 қаңтарына дейін Петроград, 1924 жылдың 26 қаңтарынан 1991 жылдың 6 қыркүйегіне дейін Ленинград деп аталған.
| Федералдық деңгейдегі маңызы бар қала | |||||
| Санкт-Петербург | |||||
| орыс. Санкт-Петербург | |||||
 | |||||
| |||||
| Әкімшілігі | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ел | |||||
| Федерация субъектiсі | |||||
| Ішкі бөлінісі | 18 аудан | ||||
| Губернаторы | Александр Дмитриевич Беглов | ||||
| Тарихы мен географиясы | |||||
| Координаттары | 59°57′ с. е. 30°19′ ш. б. / 59.950° с. е. 30.317° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 59°57′ с. е. 30°19′ ш. б. / 59.950° с. е. 30.317° ш. б. (G) (O) (Я) | ||||
| Құрылған уақыты | 1703 | ||||
| Бұрынғы атаулары | Санкт-Петербург, Петроград, Ленинград | ||||
| Жер аумағы | 1439 км² | ||||
| Биіктігі | 3 м | ||||
| Уақыт белдеуі |
| ||||
| Тұрғындары | |||||
| Тұрғыны | ▲ 5 351 935 адам (2018) | ||||
| Агломерация | 5,4 млн (2002) | ||||
| Ұлттық құрамы | орыстар — 84,73 % | ||||
| Этнохороним | петербургтық | ||||
| Ресми тілі | |||||
| Сандық идентификаторлары | |||||
| Телефон коды | +7 812 | ||||
| Пошта индекстері | 190000-199406 | ||||
| Автомобиль коды | 78, 98, 178 | ||||
| ОКАТО коды | 40 | ||||
| Басқалары | |||||
| Ресми емес атауы | Невадағы қала, | ||||
| gov.spb.ru (орыс.) | |||||
Санкт-Петербург шекарасы | |||||
 Ортаққордағы санаты: Санкт-Петербург | |||||
Географиясы
Санкт-Петербург Ленинград облысындағы Нева өзенінің Фин бұғазына құяр сағасында орналасқан. Тұрғындарының саны 9,50 млн-ға жуық (2018). Санкт-Петербург аумағынан 45-тен астам өзен, 40-қа жуық канал өтеді. Портты қала, әуе, автомобиль жолдарының және темір жолдың ірі торабы.
Климаты
| Санкт-Петербург ауа райы | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Көрсеткіш | Қаң | Ақп | Нау | Сәу | Мам | Мау | Шіл | Там | Қыр | Қаз | Қар | Жел | |
| Абсолюттық максимум, °C | 8,7 | 10,2 | 15,3 | 25,3 | 33,0 | 34,6 | 35,3 | 37,1 | 30,4 | 20,2 | 11,4 | 10,9 | |
| Орташа максимум, °C | −3,2 | −2,9 | 2,1 | 9,3 | 16,1 | 20,2 | 23,0 | 20,9 | 15,2 | 8,6 | 2,3 | −1 | |
| Орташа температура, °C | −5,7 | −5,5 | −1 | 5,4 | 11,6 | 16,1 | 19,1 | 17,3 | 12,1 | 6,3 | 0,4 | −3,2 | |
| Орташа минимум, °C | −8,1 | −8,2 | −4,1 | 1,5 | 7,1 | 11,9 | 15,1 | 13,6 | 9,0 | 4,0 | −1,5 | −5,4 | |
| Абсолюттық минимум, °C | −34,7 | −27,7 | −21,7 | −12,5 | −2,6 | 0,7 | 5,8 | 3,8 | −1,6 | −9,7 | −20,1 | −26,5 | |
| Жауын-шашын нормасы, мм | 45,3 | 34,1 | 33,8 | 33,4 | 45,7 | 68,8 | 81,4 | 88,9 | 63,5 | 65,5 | 57,8 | 52,8 | |
| Дерекнама: Санкт-Петербург - ауа райы мен климаты | |||||||||||||
Мәдениеті
Ресей ғылым академиясының ғылыми орталығы, 43 жоғары оқу орны, 120 музей, 18 театр, Салтыков-Щедрин атындағы Ресей ұлттық кітапханасы, машина, станок, аспап, кеме жасау зауыттары, тоқыма фабрикасы, химиялық, түсті және қара металургия комбинаттары бар. Метрополитені 1955 ж. іске қосылған. Қаланы 1703 ж. Петр І салдырған. 1712 — 1918 ж. Ресей астанасы болды. 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басында Санкт-Петербургдың жоғары оқу орындарында бірқатар қазақ интеллигенциясының өкілдері оқыды. Б. Қаратаев, Б.Сыртанов, Ж.Ақпаев, С.Лапин, М. Шоқай, Б. Құлманов Санкт-Петербургдың Императорлық университетінде, Ә. Бөкейхан Санкт-Петербург Императорлық орман институтында, М.Тынышбаев Санкт-Петербург Императорлық жол қатынасы институтында, С. Аспандияров пен Х.Досмұхамедов Санкт-Петербург Императорлық әскери медициналақ институтында білім алды. Қазақтың алғашқы баспасөздерінің бірі саналатын “Серке” газеті Санкт-Петербургда жарық көрді. Бүкілресейлік мұсылмандардың екінші съезі Санкт-Петербургда өтті. Бірінші орыс революциясы, Ақпан революциясы және Қазан төңкерісі Санкт-Петербургда басталды. 1918 ж. астана Санкт-Петербургдан Мәскеу қаласына көшірілді. 2-дүниежүзілік соғыс кезінде қала 29 ай бойы неміс фашистері әскерлерінің қоршауында болды. Сол тұста Санкт-Петербург тұрғындарына Қазақстан халқы көп көмек көрсетті. Қаланы жаудан қорғауда көптеген қазақстандықтар ерлікпен шайқасты (Ленинград шайқасы). Ж. Жабаевтың “Ленинградтық өренім!” атты жалынды жыры жауынгерлерді жаумен күреске жігерлендірді. Қазіргі кезде Санкт-Петербургда Ж. Жабаев пен Ә. Молдағұлова есімімен аталатын көшелер бар. Петропавл қамалы, Қысқы сарай, Биржа ғимараты, Исаакий соборы, т.б. сәулет өнері ескерткіштері ЮНЕСКО-ның әлемдік мұра тізіміне енгізілген. 2003 ж. Санкт-Петербургдың 300 жылдық мерейтойы аталып өтілді. Санкт-Петербургдағы қазақ диаспорасы 2 мыңға жуық адамды құрайды. Қалада қазақтардың ұлттық орталығы жұмыс істейді.
Экономикасы
Санкт-Петербург — Ресей Федерациясының маңызды экономика орталықтарының бірі. Санкт-Перербургтың экономикалық дамуы, өндіріс және сауда комитетінің мәліметі бойынша, 2012 жылы аймақтық жалпы өнімі 2,138 трлн рубль болған ( 2011 жылы — 2,072 трлн руб.). Экономикасының негізгі көзі (жақшаның ішінде 2010 жылғы аймақтық жалпы өнімінің бөлігі):
- өндеу өнеркәсібі (24,1 %),
- сауда (18,7 %),
- жылжымайтын мүлікпен операциялар (18,2 %),
- көлік және байланыс (9,9 %),
- құрылыс (7,8 %),
- басқа (21,3 %).
Қаржы нарығы айналымынан Ресейде екінші орын алады. Қалада бірнеше биржа, 42 коммерциялық банк, Санкт-Петербург халықаралық банкі, басқа аймақтардың банктерінің 100 шақты филиалы, 400-ден астам брокер компаниясы жұмыс істейді.
Галерея
- Санкт-Петербургтың көрнекті тарихи жерлері
-
![image]()
Пушкин қаласындағы Екатерина паркі -
![image]()
Казан соборы -
![image]()
Мариинский сарайы -
![image]()
Қаланың орталығында орналасқан мұсылман мешіті -
![image]()
Александр Невский Лавра -
![image]()
Мәскеу алаңы -
![image]()
Пулково әуе жайы
Дереккөздер
- Администрации Санкт-Петербурга
- Петербург в цифрах. Официальный портал администрации СПб. Тексерілді, 21 қазан 2011.
- Солодилов В. В. Транспортно-коммуникационная основа согласованного развития Москвы и Санкт-Петербурга (PDF). Развитие городских агломераций в зоне транспортного коридора Москва — Санкт-Петербург. Фонд «Центр стратегический разработок „Северо-Запад“» (2005). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 тамыз 2011. Тексерілді, 11 января 2009.
- Қазақ Энциклопедиясы, 7 том
- Инвестиционный паспорт Санкт-Петербурга. 2013. Комитет по инвестициям Санкт-Петербурга. Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 қаңтар 2014. Тексерілді, 9 қазан 2013.
- Итоги социально-экономического развития Санкт-Петербурга за 2011 ж.. Басты дереккөзінен мұрағатталған 19 қараша 2012. Тексерілді, 14 қараша 2012.
- Банки: Все города: все банки региона Санкт-Петербург. Банки.ру. Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 қаңтар 2012. Тексерілді, 21 қазан 2011.
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sankt Peterburg orys Sankt Peterburg auyzeki tilde Piter Resejdin federaldyk mәni bar kala zhәne әkimshilik ortalygy 1914 zhyldyn 31 tamyzynan 1924 zhyldyn 26 kantaryna dejin Petrograd 1924 zhyldyn 26 kantarynan 1991 zhyldyn 6 kyrkүjegine dejin Leningrad dep atalgan Federaldyk dengejdegi manyzy bar kalaSankt Peterburgorys Sankt PeterburgTu EltanbasyӘkimshiligiEl Resej ResejFederaciya subektisiSankt PeterburgIshki bolinisi18 audanGubernatoryAleksandr Dmitrievich BeglovTarihy men geografiyasyKoordinattary59 57 s e 30 19 sh b 59 950 s e 30 317 sh b 59 950 30 317 G O Ya Koordinattar 59 57 s e 30 19 sh b 59 950 s e 30 317 sh b 59 950 30 317 G O Ya Қurylgan uakyty1703Buryngy ataularySankt Peterburg Petrograd LeningradZher aumagy1439 km Biiktigi3 mUakyt beldeuiTurgyndaryTurgyny 5 351 935 adam 2018 Aglomeraciya5 4 mln 2002 Ұlttyk kuramyorystar 84 73 ukraindar 1 87 belorustar 1 17 evrejler 0 78 tatarlar 0 76 armyandar 0 41 EtnohoronimpeterburgtykResmi tiliorys tiliSandyk identifikatorlaryTelefon kody 7 812Poshta indeksteri190000 199406Avtomobil kody78 98 178OKATO kody40BaskalaryResmi emes atauyNevadagy kala Soltүstik Palmira Petrov kalasy Piter Soltүstik astana Soltүstik Veneciya Zharyk tүn kalasy Mәdeniettin astanasy Peterburg gov spb ru orys Sankt PeterburgSankt Peterburg shekarasyOrtakkordagy sanaty Sankt PeterburgGeografiyasySankt Peterburg Leningrad oblysyndagy Neva ozeninin Fin bugazyna kuyar sagasynda ornalaskan Turgyndarynyn sany 9 50 mln ga zhuyk 2018 Sankt Peterburg aumagynan 45 ten astam ozen 40 ka zhuyk kanal otedi Portty kala әue avtomobil zholdarynyn zhәne temir zholdyn iri toraby Klimaty Sankt Peterburg aua rajyKorsetkish Қan Akp Nau Sәu Mam Mau Shil Tam Қyr Қaz Қar ZhelAbsolyuttyk maksimum C 8 7 10 2 15 3 25 3 33 0 34 6 35 3 37 1 30 4 20 2 11 4 10 9Ortasha maksimum C 3 2 2 9 2 1 9 3 16 1 20 2 23 0 20 9 15 2 8 6 2 3 1Ortasha temperatura C 5 7 5 5 1 5 4 11 6 16 1 19 1 17 3 12 1 6 3 0 4 3 2Ortasha minimum C 8 1 8 2 4 1 1 5 7 1 11 9 15 1 13 6 9 0 4 0 1 5 5 4Absolyuttyk minimum C 34 7 27 7 21 7 12 5 2 6 0 7 5 8 3 8 1 6 9 7 20 1 26 5Zhauyn shashyn normasy mm 45 3 34 1 33 8 33 4 45 7 68 8 81 4 88 9 63 5 65 5 57 8 52 8Dereknama Sankt Peterburg aua rajy men klimatyMәdenietiResej gylym akademiyasynyn gylymi ortalygy 43 zhogary oku orny 120 muzej 18 teatr Saltykov Shedrin atyndagy Resej ulttyk kitaphanasy mashina stanok aspap keme zhasau zauyttary tokyma fabrikasy himiyalyk tүsti zhәne kara metalurgiya kombinattary bar Metropoliteni 1955 zh iske kosylgan Қalany 1703 zh Petr I saldyrgan 1712 1918 zh Resej astanasy boldy 19 gasyrdyn sony men 20 gasyrdyn basynda Sankt Peterburgdyn zhogary oku oryndarynda birkatar kazak intelligenciyasynyn okilderi okydy B Қarataev B Syrtanov Zh Akpaev S Lapin M Shokaj B Қulmanov Sankt Peterburgdyn Imperatorlyk universitetinde Ә Bokejhan Sankt Peterburg Imperatorlyk orman institutynda M Tynyshbaev Sankt Peterburg Imperatorlyk zhol katynasy institutynda S Aspandiyarov pen H Dosmuhamedov Sankt Peterburg Imperatorlyk әskeri medicinalak institutynda bilim aldy Қazaktyn algashky baspasozderinin biri sanalatyn Serke gazeti Sankt Peterburgda zharyk kordi Bүkilresejlik musylmandardyn ekinshi sezi Sankt Peterburgda otti Birinshi orys revolyuciyasy Akpan revolyuciyasy zhәne Қazan tonkerisi Sankt Peterburgda bastaldy 1918 zh astana Sankt Peterburgdan Mәskeu kalasyna koshirildi 2 dүniezhүzilik sogys kezinde kala 29 aj bojy nemis fashisteri әskerlerinin korshauynda boldy Sol tusta Sankt Peterburg turgyndaryna Қazakstan halky kop komek korsetti Қalany zhaudan korgauda koptegen kazakstandyktar erlikpen shajkasty Leningrad shajkasy Zh Zhabaevtyn Leningradtyk orenim atty zhalyndy zhyry zhauyngerlerdi zhaumen kүreske zhigerlendirdi Қazirgi kezde Sankt Peterburgda Zh Zhabaev pen Ә Moldagulova esimimen atalatyn kosheler bar Petropavl kamaly Қysky saraj Birzha gimaraty Isaakij sobory t b sәulet oneri eskertkishteri YuNESKO nyn әlemdik mura tizimine engizilgen 2003 zh Sankt Peterburgdyn 300 zhyldyk merejtojy atalyp otildi Sankt Peterburgdagy kazak diasporasy 2 mynga zhuyk adamdy kurajdy Қalada kazaktardyn ulttyk ortalygy zhumys istejdi EkonomikasySankt Peterburg Resej Federaciyasynyn manyzdy ekonomika ortalyktarynyn biri Sankt Pererburgtyn ekonomikalyk damuy ondiris zhәne sauda komitetinin mәlimeti bojynsha 2012 zhyly ajmaktyk zhalpy onimi 2 138 trln rubl bolgan 2011 zhyly 2 072 trln rub Ekonomikasynyn negizgi kozi zhakshanyn ishinde 2010 zhylgy ajmaktyk zhalpy oniminin boligi ondeu onerkәsibi 24 1 sauda 18 7 zhylzhymajtyn mүlikpen operaciyalar 18 2 kolik zhәne bajlanys 9 9 kurylys 7 8 baska 21 3 Қarzhy narygy ajnalymynan Resejde ekinshi oryn alady Қalada birneshe birzha 42 kommerciyalyk bank Sankt Peterburg halykaralyk banki baska ajmaktardyn bankterinin 100 shakty filialy 400 den astam broker kompaniyasy zhumys istejdi GalereyaSankt Peterburgtyn kornekti tarihi zherleri Pushkin kalasyndagy Ekaterina parki Kazan sobory Mariinskij sarajy Қalanyn ortalygynda ornalaskan musylman meshiti Aleksandr Nevskij Lavra Mәskeu alany Pulkovo әue zhajyPetr Pavel beketine Neva ozeni zhagynan korinis Dvorcovaya alanyDerekkozderAdministracii Sankt Peterburga Peterburg v cifrah Oficialnyj portal administracii SPb Tekserildi 21 kazan 2011 Solodilov V V Transportno kommunikacionnaya osnova soglasovannogo razvitiya Moskvy i Sankt Peterburga PDF Razvitie gorodskih aglomeracij v zone transportnogo koridora Moskva Sankt Peterburg Fond Centr strategicheskij razrabotok Severo Zapad 2005 Basty derekkozinen muragattalgan 21 tamyz 2011 Tekserildi 11 yanvarya 2009 Қazak Enciklopediyasy 7 tom Investicionnyj pasport Sankt Peterburga 2013 Komitet po investiciyam Sankt Peterburga Basty derekkozinen muragattalgan 9 kantar 2014 Tekserildi 9 kazan 2013 Itogi socialno ekonomicheskogo razvitiya Sankt Peterburga za 2011 zh Basty derekkozinen muragattalgan 19 karasha 2012 Tekserildi 14 karasha 2012 Banki Vse goroda vse banki regiona Sankt Peterburg Banki ru Basty derekkozinen muragattalgan 24 kantar 2012 Tekserildi 21 kazan 2011 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet