Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Күнгей Кавказ Социалистік Федерациялық Кеңес Республикасы (Күнгей Кавказ Федерациясы, КСФКР 13.12.1922 дейін Күнгей Кавказ Социалистік Кеңестік Республикаларының Федеративтік Одағы) — 1922 жылдан 1936 жылғы 5 желтоқсанға дейін КСРО құрамындағы одақтас республика, КСРО құрған республикалардың бірі.
| Күнгей Кавказ Социалистік Федерациялық Кеңес Республикасы әз. Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikası арм. Անդրկովկասի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետություն груз. ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა Тәуелсіз федеративті Кеңес республикасы (12.03-30.12 1922) КСРО құрамындағы одақтас республика (1922 - 1936) | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Ұраны әз. !بوتون اؤلکهلرین پرولئتارلاری، بیرلشین, Bütün ölkәlәrin proletarları, вirlәşiniz! арм. Պրոլետարներ բոլոր երկրների, միացե՛ք груз. : პროლეტარებო ყველა ქვეყნისა, შეერთდით! абх. :Апролетарцәа атәылақәа ӡегьы рҿы иҟоу, шәҽеидышәкыл! қаз. Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер! | |||||||||
 | |||||||||
| Астанасы | Тифлис | ||||||||
| Тіл(дер)і | әзірбайжанша, грузинше, армянша, орысша | ||||||||
| Ақша бірлігі | |||||||||
| Аумағы | 186,1 мың | ||||||||
| Халқы | 5861,6 мың | ||||||||
| Басқару формасы | Кеңестік республикасы | ||||||||
| Күнкаваудком РК(б)П - БК(б)П бірінші хатшысы | |||||||||
| - 1922 — 1926 | Григорий Константинович Орджоникидзе (бірінші) | ||||||||
| - 1932 — 1936 | (соңғы) | ||||||||
Тарихы
Біріктіру идеясын В.И.Ленин Азаматтық соғыстан кейін Күнгей Кавказ республикаларын экономикалық және әскери-саяси біріктіру, контрреволюциялық күштердің қалдықтарын жою, экономиканы қалпына келтіру, ұлтаралық сенімсіздік пен араздықты жою қажеттіліктерінің керектігіне байланысты ұсынды.
1921 жылы 16 желтоқсанда Абхазия СКР мен Грузия СКР халықаралық құқық субъектілері ретінде Абхазия Грузия Республикасымен федеративтік келісім негізінде біртұтас болатын Одақтық шартқа қол қойды. 1922 жылы 13 желтоқсанда ол арқылы Абхазия Күнгей Кавказ федерациясына кірді.
1922 жылы 12 наурызда Тифлис қаласында Әзірбайжан КСР , ОАК және ОАК өкілдерінің конференциясы Күнгей Кавказ Социалистік Кеңестік Республикаларының Федеративтік Одағын (КСКРФО) құру туралы келісімді мақұлдады.
1922 жылы 13 желтоқсанда Кеңестердің 1-Күнгей Кавказ съезі (Баку) КСКРФО-ді құрамына кірген республикалардың тәуелсіздігін сақтай отырып, Күнгей Кавказ Социалистік Федеративті Кеңестік Республикасына айналдырды. Съезде КСФКР Конституциясы бекітіп, Күнгей Кавказ Орталық Атқару Комитеті мен басқарған КСФКР Халық комиссарлар кеңесі - үкіметі құрылды.
1922 жылы 30 желтоқсанда КСФКР РКФСР, УКСР және БКСР қосылып, КСР Одағы құрды.
1931 жылы Абхазия, Одақтық шарттың аясында алған мәртебесі жойылып, автономиялы республика (Абхаз АКСР) ретінде Грузин КСР құрамына енді.
1936 жылғы КСРО Конституциясына сәйкес КСФКР жойылды - Әзербайжан, Армян және Грузин КСР тәуелсіз одақтас республикалар ретінде тікелей КСРО құрамына кірді.
Әкімшілік-аумақтық бөлініс
Мемлекет федеративті мемлекеттік құрылымға ие болып, бірнеше республикаларға бөлінді:
Күнкаваудком РК(б)П - БК(б)П бірінші хатшылары
- Григорий Константинович (Серго) Орджоникидзе: ақпан 1922 — қыркүйек 1926
- : қыркүйек 1926 — июнь 1929
- : қараша 1929—1930
- : қараша 1930 — желтоқсан 1930
- : желтоқсан 1930 — 11 қараша 1931
- : 11 қараша 1931 — 17 қазан 1932
- : 17 қазан 1932 — 23 сәуір 1937
2-хатшылар
- 17.10.1932 — 1934
- 31.05.1934 — 1936
Тұрғындары
1926 жылғы халық саны:
- КСФКР - 5 861 600 адам; соның ішінде
- Әзірбайжан КСР — 2 314 600 адам
- — 880 500 адам
- — 2 666 500 адам
| КСФКР | ||
|---|---|---|
| Барлығы | 5 861 600 адам | 100 % |
| Грузиндер | 1 788 200 адам | 30,5 % |
| Әзербайжандар | 1 652 800 адам | 28,2 % |
| Армяндар | 1 333 600 адам | 22,8 % |
| Орыстар | 336 100 адам | 5,7 % |
| Осетиндер | 133 300 адам | 2,3 % |
| Талыштар | 77 000 адам | 1,3 % |
| Күрдтер | 64 700 адам | 1,1 % |
| Гректер | 57 100 адам | 1 % |
| Абхаздар | 56 800 адам | 1 % |
| Лезгиндер | 40 700 адам | 0,7 % |
| Украиндар (анықтап алу) | 35 400 адам | 0,6 % |
| Яһудилер | 29 900 адам | 0,5 % |
| Таттар | 28 400 адам | 0,5 % |
| Украиндар (анықтап алу) | 18 200 адам | 0,3 % |
| Татарлар | 9900 адам | 0,2 % |
| Парсылар | 9400 адам | 0,2 % |
| Ассириялықтар | 3100 адам | 0,05 % |
| 2800 адам | 0,05 % | |
| Удиндер | 2400 адам | 0,04 % |
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Санақ мәліметтеріне сүйенсек, грузиндердің барлығы дерлік Грузияда, әзербайжандардың 90%-ы Әзірбайжанда, ал КСФКР армяндарының 55%-ы ғана Арменияда өмір сүрген. Сонымен қатар, Армения СКР титулдық ұлттың пайызы ең жоғары болды.
-
![image]()
КСФКР картасы (1928) -
![image]()
КСФКР Грузияның әйел-символы. 1922 жылғы марка.
Тағы қараңыз
Сілтеме
- КСФКР мемлекеттік биліктің жоғарғы органдары
- Багирова И. Оңтүстік Кавказдағы интеграциялық үдерістер және ХХ ғасырдың тарихи ретроспективасындағы ұлы державалар саясаты // Кавказ и глобализация. 2007. № 2. Б.102-113.
Дереккөздер
- Орахелашвили Орахелашвили, Мамия Димитриевич
- Справочник по истории Коммунистической партии: Орджоникидзе. Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 қаңтар 2009.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 28 маусым 2012.
- Справочник по истории Коммунистической партии: Орахелашвили. Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 қаңтар 2009.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 28 маусым 2012.
- Rulers.org — Soviet republics
- Справочник по истории Коммунистической партии: Криницкий. Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 қазан 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 28 маусым 2012.
- Справочник по истории Коммунистической партии: Ломинадзе. Басты дереккөзінен мұрағатталған 17 қазан 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 28 маусым 2012.
- Справочник по истории Коммунистической партии: Картвелишвили. Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 мамыр 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 28 маусым 2012.
- Справочник по истории Коммунистической партии: Берия. Басты дереккөзінен мұрағатталған 6 қыркүйек 2009.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 28 маусым 2012.
- Меерзон Жозеф Исаакович. Басты дереккөзінен мұрағатталған 23 наурыз 2013.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 2 маусым 2013.
- Кудрявцев Сергей Александрович. Басты дереккөзінен мұрағатталған 5 наурыз 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 8 наурыз 2015.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kүngej Kavkaz Socialistik Federaciyalyk Kenes Respublikasy Kүngej Kavkaz Federaciyasy KSFKR 13 12 1922 dejin Kүngej Kavkaz Socialistik Kenestik Respublikalarynyn Federativtik Odagy 1922 zhyldan 1936 zhylgy 5 zheltoksanga dejin KSRO kuramyndagy odaktas respublika KSRO kurgan respublikalardyn biri Kүngej Kavkaz Socialistik Federaciyalyk Kenes Respublikasy әz Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikasi arm Անդրկովկասի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետություն gruz ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა Tәuelsiz federativti Kenes respublikasy 12 03 30 12 1922 KSRO kuramyndagy odaktas respublika 1922 1936 12 nauryz 1922 5 zheltoksan 1936 bajrak EltanbasyҰrany әz بوتون اؤلکه لرین پرولئتارلاری بیرلشین Butun olkәlәrin proletarlari virlәsiniz arm Պրոլետարներ բոլոր երկրների միացե ք gruz პროლეტარებო ყველა ქვეყნისა შეერთდით abh Aproletarcәa atәylakәa ӡegy rҿy iҟou shәҽeidyshәkyl kaz Barlyk elderdin proletarlary biriginder Astanasy TiflisTil der i әzirbajzhansha gruzinshe armyansha orysshaAksha birligiAumagy 186 1 mynHalky 5861 6 mynBaskaru formasy Kenestik respublikasyKүnkavaudkom RK b P BK b P birinshi hatshysy 1922 1926 Grigorij Konstantinovich Ordzhonikidze birinshi 1932 1936 songy TarihyBiriktiru ideyasyn V I Lenin Azamattyk sogystan kejin Kүngej Kavkaz respublikalaryn ekonomikalyk zhәne әskeri sayasi biriktiru kontrrevolyuciyalyk kүshterdin kaldyktaryn zhoyu ekonomikany kalpyna keltiru ultaralyk senimsizdik pen arazdykty zhoyu kazhettilikterinin kerektigine bajlanysty usyndy 1921 zhyly 16 zheltoksanda Abhaziya SKR men Gruziya SKR halykaralyk kukyk subektileri retinde Abhaziya Gruziya Respublikasymen federativtik kelisim negizinde birtutas bolatyn Odaktyk shartka kol kojdy 1922 zhyly 13 zheltoksanda ol arkyly Abhaziya Kүngej Kavkaz federaciyasyna kirdi 1922 zhyly 12 nauryzda Tiflis kalasynda Әzirbajzhan KSR OAK zhәne OAK okilderinin konferenciyasy Kүngej Kavkaz Socialistik Kenestik Respublikalarynyn Federativtik Odagyn KSKRFO kuru turaly kelisimdi makuldady 1922 zhyly 13 zheltoksanda Kenesterdin 1 Kүngej Kavkaz sezi Baku KSKRFO di kuramyna kirgen respublikalardyn tәuelsizdigin saktaj otyryp Kүngej Kavkaz Socialistik Federativti Kenestik Respublikasyna ajnaldyrdy Sezde KSFKR Konstituciyasy bekitip Kүngej Kavkaz Ortalyk Atkaru Komiteti men baskargan KSFKR Halyk komissarlar kenesi үkimeti kuryldy 1922 zhyly 30 zheltoksanda KSFKR RKFSR UKSR zhәne BKSR kosylyp KSR Odagy kurdy 1931 zhyly Abhaziya Odaktyk sharttyn ayasynda algan mәrtebesi zhojylyp avtonomiyaly respublika Abhaz AKSR retinde Gruzin KSR kuramyna endi 1936 zhylgy KSRO Konstituciyasyna sәjkes KSFKR zhojyldy Әzerbajzhan Armyan zhәne Gruzin KSR tәuelsiz odaktas respublikalar retinde tikelej KSRO kuramyna kirdi Әkimshilik aumaktyk bolinisMemleket federativti memlekettik kurylymga ie bolyp birneshe respublikalarga bolindi Әzirbajzhan Kenestik Socialistik Respublikasy ogan Nahshyvan Avtonomiyaly Kenestik Socialistik Respublikasy men kiredi ogan Abhaziya Socialistik Kenes Respublikasy Adzhar Avtonomiyaly Kenestik Socialistik Respublikasy men Ontүstik Osetin avtonomiyaly oblysy kiredi Kүnkavaudkom RK b P BK b P birinshi hatshylaryGrigorij Konstantinovich Sergo Ordzhonikidze akpan 1922 kyrkүjek 1926 kyrkүjek 1926 iyun 1929 karasha 1929 1930 karasha 1930 zheltoksan 1930 zheltoksan 1930 11 karasha 1931 11 karasha 1931 17 kazan 1932 17 kazan 1932 23 sәuir 19372 hatshylar 17 10 1932 1934 31 05 1934 1936Turgyndary1926 zhylgy halyk sany KSFKR 5 861 600 adam sonyn ishinde Әzirbajzhan KSR 2 314 600 adam 880 500 adam 2 666 500 adamKSFKRBarlygy 5 861 600 adam 100 Gruzinder 1 788 200 adam 30 5 Әzerbajzhandar 1 652 800 adam 28 2 Armyandar 1 333 600 adam 22 8 Orystar 336 100 adam 5 7 Osetinder 133 300 adam 2 3 Talyshtar 77 000 adam 1 3 Kүrdter 64 700 adam 1 1 Grekter 57 100 adam 1 Abhazdar 56 800 adam 1 Lezginder 40 700 adam 0 7 Ukraindar anyktap alu 35 400 adam 0 6 Yaһudiler 29 900 adam 0 5 Tattar 28 400 adam 0 5 Ukraindar anyktap alu 18 200 adam 0 3 Tatarlar 9900 adam 0 2 Parsylar 9400 adam 0 2 Assiriyalyktar 3100 adam 0 05 2800 adam 0 05 Udinder 2400 adam 0 04 Әzirbajzhan KSRBarlygy 2 314 600 adam 100 Әzerbajzhandar 1 438 000 adam 62 1 Armyandar 283 000 adam 12 2 Orystar 220 500 adam 9 5 Talyshtar 77 000 adam 3 3 Kүrdter 41 000 adam 1 8 Lezginder 37 300 adam 1 6 Tattar 28 400 adam 1 2 Yaһudiler 20 600 adam 0 9 Ukraindar 18 200 adam 0 8 Tatarlar 9900 adam 0 4 Parsylar 9400 adam 0 4 Udinder 2400 adam 0 1 Barlygy 880 500 100 Armyandar 743 600 84 45 Әzerbajzhandar 76 900 8 73 Orystar 19 500 2 21 Kүrdter 15 700 1 73 Grekter 3000 0 34 Ukraindar 2800 0 32 Assiriyalyktar 2200 0 24 Barlygy 2 666 500 adam 100 Gruzinder 1 788 200 adam 67 Armyandar 307 000 adam 11 5 Әzerbajzhandar 137 900 adam 5 2 Osetinder 133 300 adam 5 Orystar 96 100 adam 3 6 Abhazdar 56 800 adam 2 1 Grekter 54 100 adam 2 Ukraindar 14 400 adam 0 5 Yaһudiler 9300 adam 0 3 Kүrdter 8000 adam 0 3 Lezginder 3400 adam 0 1 2800 adam 0 1 Assiriyalyktar 900 adam 0 03 Sanak mәlimetterine sүjensek gruzinderdin barlygy derlik Gruziyada әzerbajzhandardyn 90 y Әzirbajzhanda al KSFKR armyandarynyn 55 y gana Armeniyada omir sүrgen Sonymen katar Armeniya SKR tituldyk ulttyn pajyzy en zhogary boldy KSFKR kartasy 1928 KSFKR Gruziyanyn әjel simvoly 1922 zhylgy marka Tagy karanyzKenestik RespublikaSiltemeKSFKR memlekettik biliktin zhogargy organdary Bagirova I Ontүstik Kavkazdagy integraciyalyk үderister zhәne HH gasyrdyn tarihi retrospektivasyndagy uly derzhavalar sayasaty Kavkaz i globalizaciya 2007 2 B 102 113 DerekkozderOrahelashvili Orahelashvili Mamiya Dimitrievich Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii Ordzhonikidze Basty derekkozinen muragattalgan 9 kantar 2009 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 28 mausym 2012 Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii Orahelashvili Basty derekkozinen muragattalgan 9 kantar 2009 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 28 mausym 2012 Rulers org Soviet republics Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii Krinickij Basty derekkozinen muragattalgan 18 kazan 2012 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 28 mausym 2012 Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii Lominadze Basty derekkozinen muragattalgan 17 kazan 2012 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 28 mausym 2012 Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii Kartvelishvili Basty derekkozinen muragattalgan 26 mamyr 2012 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 28 mausym 2012 Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii Beriya Basty derekkozinen muragattalgan 6 kyrkүjek 2009 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 28 mausym 2012 Meerzon Zhozef Isaakovich Basty derekkozinen muragattalgan 23 nauryz 2013 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 2 mausym 2013 Kudryavcev Sergej Aleksandrovich Basty derekkozinen muragattalgan 5 nauryz 2017 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 8 nauryz 2015