Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Веймар Республикасы (нем. Weimarer Republik, Deutsches Reich Weimarer Republik ) — 1919-1933 жылдардағы Германияның тарихи атауы, атау Веймарда құрылған қабылданған және сол 1919 жылы 31 шілдеде бекітілген басқару федералдық республикалық жүйесі. Ресми түрде мемлекет Герман империясы күндері кезіндегідей (« (Reich) сөзінің аудармаларында «мемлекет» және «империя» деген сөздер бар) «Герман мемлекеті» деп аталуын жалғастырды (нем. Deutsches Reich).
| Герман мемлекеті нем. Deutsches Reich | |||||
| |||||
| Әнұран: [[Веймар Республикасы әнұраны|«]] | |||||
 | |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Құрылды | 1919 | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілі | неміс | ||||
| Елорда | Берлин | ||||
| Үкімет түрі | |||||
| Рейхспрезидент | |||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы | (1925 жыл) 468 787 км² км² | ||||
| Экономикасы | |||||
| Валютасы | (1919—1923) (с 1923) (1924—1933) | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| ХОК коды | GER | ||||
Тарихы
Веймар республикасы Бірінші дүниежүзілік соғыстың соңында Германияны шарпыған қараша төңкерісінің нәтижелерінің бірі болды. Мемлекеттік құрылымның республикалық формасы кайзерлік Германияның саяси және әскери жеңілісінен кейін Германияның ішкі саяси өміріне серпін берді. Соғыстың басында жарияланған" азаматтық бейбітшілік", оған оппозицияда болған социал-демократтар" айрықша Заңнан " бастап қосылды, Германияның тәуелсіз социал-демократиялық партиясының пайда болуымен барған сайын сынға ұшырады. Жеңіске деген сенімділік пен азық — түлікпен қамтамасыз етудегі үзілістердің пайда болуымен монархия қоғамның қолдауын жоғалтты, ал Кайзер империясының әскери бұйрықтары оның беделін жоғалтты.
"Қазан реформасын" жүзеге асыра отырып, Баден князі Макс бастаған Кайзерлік Германияның соңғы Үкіметі жеңімпаз державалармен Бейбітшілік келісімінің жақсы шарттарына қол жеткізу үшін империялық Конституцияны парламентаризм бағытында өзгертуге тырысты. Парламенттік демократияны орнатуға бағытталған реформаларды жүзеге асыру одақтастардың, атап айтқанда АҚШ президенті Вудро Вильсонның бейбіт келіссөздер жүргізу шарты болды. 1918 жылы қазанда Германияның атысты тоқтату туралы мәлімдемесіне жауап ретінде ол егер Германия оларға бұрынғы басшылық ұсынса, бейбітшілік туралы келіссөздер жүргізу мүмкіндігін жоққа шығарды.
10 қарашада Берлин жұмысшылары мен сарбаздар кеңесінің жалпы жиналысы (Vollversammlung der Berliner Arbeiter - und Soldatenräte), уақытша мемлекеттік органдарды — үлкен Берлиннің жұмысшылар мен сарбаздар кеңесінің атқарушы кеңесін және бастаған Халық Комиссарлары Кеңесін сайлады.
Веймар конституциясы
Конституцияның жобасын жасау үшін Конрад Хаусманның төрағалығымен Конституциялық комитет құрылды. Конституция жобасының екінші оқылымы 1919 жылы 2 шілдеде басталды. Веймар Конституциясының қабылдануымен Германия империясы алғаш рет парламенттік демократияға ие болды. Заң шығарушы билікті жер үкіметтері тағайындаған рейхсрат және пропорционалды жүйе бойынша халық сайлаған рейхстаг жүзеге асырды.
Версаль конституциясы
Бейбітшілік келісіміне 1919 жылы 28 маусымда Версальда қол қойылып, 1920 жылы 10 қаңтарда Рейхстаг ратификацияланды. Ол арқылы Германия Францияға Эльзас-Лотарингияны қайтарып берді (1870 ж. дейінгі шекарасына); Бельгияға және округтерін, сондай-ақ моренаның бейтарап және пруссиялық бөліктерін берді; Польша-Позен провинциясының көп бөлігі және Батыс Пруссия провинциясының жартысына жуығы, провинциясының Глючин округі-Чехословакияға (осы аумақтардың барлығында дерлік немістер жоқ олардың көпшілігі болды (Гданьск) және оның округі "еркін қала" деп жарияланды; Мемель (Клайпед) облысы (Мемелланд) жеңімпаз державалардың басқаруына берілді (1923 жылы ақпанда Литваға қосылды).
Веймар Республикасының ыдырау себептері
Веймар Республикасының жеңілісін қандай да бір жағдаймен түсіндіруге болмайды: Веймар Конституциясының институционалдық кемшіліктері, 20-шы жылдардың аяғы мен 30-шы жылдардың басындағы әлемдік экономикалық дағдарыс, ұлттық социалистердің сайлау базасының кеңеюіне ықпал еткен кедейлік пен жаппай жұмыссыздық немесе әділет, басқару органдарында және армияда демократиялық қайта құрулардың болмауы. Германиядағы алғашқы демократияны жеңгені үшін кінәні тек қажетті жеке қасиеттері жоқ жеке саясаткерлерге жүктеуге болмайды. Фюрер бейнесінің харизматикалық тартымдылығы да шешуші себеп бола алмайды: 1932 жылдың аяғы мен 1933 жылдың басында Гитлер мен ұлттық социалистер сайлаушылардың сүйіспеншілігінің шыңынан өтті. Веймар Республикасының күйреуі-себептердің бүкіл кешенінің сәйкес келуінің нәтижесі.
Соңғы сәтке дейін Германияның диктатураға көшуі сөзсіз болған жоқ. Веймар Республикасының соңғы кезеңіне қатысқан негізгі актерлердің көпшілігіне тарихшылар негізінен жағымсыз сипаттамалар береді. Олардың кейбіреулері амбициясы мен менмендігінен соқыр болды, ал басқалары саяси миопиясының арқасында Гитлерге жол ашты. Бірақ республиканың жақтастары да лайықты балама ұсынған жоқ.
Гитлер Рейх канцлері қызметіне тағайындалғаннан кейін демократиялық партиялар жалпы шешуші іс-қимыл бағдарламасын құра алмады, тіпті Орталық партиялар NSDAP-пен коалиция туралы ойлады. Курт фон Шлейхер Рейх Президентіне Конституцияны бұза отырып кейінге қалдырылған рейхстаг сайлауына лайықты балама ұсына алмады. Осылайша оның үкіметі сенімсіздік білдіргеніне қарамастан жұмысын жалғастыруға мүмкіндік алды. Бұл сенімсіздік дауысын елемеуге болады, бұл оны шығарған Парламенттің үкіметтік коалиция құра алмайтындығын және осылайша Веймар республикасы оны көздемегенімен, сенімсіздіктің сындарлы дауысымен үкіметті өзгерту мүмкіндігін анықтайды. Сенімсіздік туралы сындарлы дауыс беру тұжырымдамасы 1927 жылы әзірленді және Гинденбург Рейх президенті үшін тиісті дәлелді Шлейхерге оның кеңесшілері дайындады.
Гитлер Рейх канцлері болып тағайындалған кезде, оның партиясы сәтсіздікпен аяқталған билікке қол жеткізуге бірнеше рет тырысқаннан кейін терең ішкі дағдарысқа ұшырады. Ұлттық социалистер үгіт-насихат арқылы "билікті басып алу" деп атаған нәрсе оны белгілі бір жағдайлардың нәтижесінде соңғы сәтте беру болды.
Халық саны
1919 жылы Жас Веймар Республикасында 60 миллионға жуық адам тұрды. Кейінгі жылдары халық саны өсті және 1933 жылы Ұлттық социалистер билікке келгеннен кейін жүргізілген санақ бойынша шамамен 66,2 миллион тұрғын болды
Мемлекеттік жүйе
Конституцияны 1919 жылы Веймардағы Германия Ұлттық Ассамблеясы қабылдады. Заң шығарушы органдар — жер үкіметтері тағайындаған рейхсрат және 4 жыл мерзімге автоматты әдіс бойынша ашық тізім бойынша көп мандатты округтер бойынша пропорционалды жүйе бойынша халық сайлаған рейхстаг, Мемлекет басшысы —7 жыл мерзімге халық сайлаған, өкілдік функцияларды жүзеге асырған, сыртқы саясатты анықтаған және армияны басқарған президент (Reichspräsident), атқарушы орган - үкімет (Рейхсрегьерунг), оның құрамына канцлер () және Министрлер (Рейхсминистер) кірді, оны император тағайындады және Рейхстагтың алдында жауап берді, конституциялық қадағалау органы-мемлекеттік сот (Staatsgerichthof), оның отырушыларын Рейхстаг пен рейхсрат сайлады
Ең ықпалды саяси партиялар
Германияның Социал-демократиялық партиясы (Sozialdemokratische Partei Deutschlands)
Германия ұлттық халық партиясы (Deutschnationale Volkspartei)
Германияның центристтік партиясы (Deutsche Zentrumspartei)
Германия коммунистік партиясы (Kommunistische Partei Deutschlands)
Германия халық партиясы(Deutsche Volkspartei)
Германия Демократиялық партиясы (Deutsche Demokratische Partei)
Бавария халық партиясы (Bayerische Volkspartei)
Ұлттық социалистік неміс жұмысшы партиясы (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, NSDAP).
Қарулы күштері
Қарулы Күштері —
Құрлық әскері — рейхсхеер (Reichsheer)
Әскери-теңіз күштері-рейхсмарин(Reichsmarine
Экономикасы
Барлық жұмысшылардың 51% - ы тау-кен, металл өңдеу, металл өндіру және құрылыс өнеркәсібінде болды
Сыртқы саясат
Веймар кезеңінде Германия елшіліктері Франция, Ұлыбритания, Бельгия, Нидерланд, Австрия, Швейцария, КСРО, Испания, Чехословакия, Югославия, Түркия, Қытай, , Америка Құрама Штаттары, Австралия, Германия өкілдіктері - Дания, Швеция, Греция, Польша, Финляндия, Мажарстан, Румыния, Болгария, Албания, Люксембург, Иран, Аргентина, Чили, Боливия, 1926-1933 жылдары Германия мүшесі және оның Кеңесінің тұрақты мүшесі болды. Веймар кезеңінде Германиядан келген саясаткерлер екі рет Нобель сыйлығының лауреаты болды.
Дереккөздер
Geschichte: Zahl der Einwohner in der Weimarer Republik 1925 | Statista
- https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1084230/umfrage/zahl-der-einwohner-in-der-weimarer-republik/
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Vejmar Respublikasy nem Weimarer Republik Deutsches Reich Weimarer Republik akp 1919 1933 zhyldardagy Germaniyanyn tarihi atauy atau Vejmarda kurylgan kabyldangan zhәne sol 1919 zhyly 31 shildede bekitilgen baskaru federaldyk respublikalyk zhүjesi Resmi tүrde memleket German imperiyasy kүnderi kezindegidej Reich sozinin audarmalarynda memleket zhәne imperiya degen sozder bar German memleketi dep ataluyn zhalgastyrdy nem Deutsches Reich German memleketi nem Deutsches ReichӘnuran Vejmar Respublikasy әnurany TarihyҚuryldy 1919Memlekettik kurylymyResmi tili nemisElorda BerlinҮkimet tүriRejhsprezidentGeografiyasyZher aumagy Barlygy 1925 zhyl 468 787 km km EkonomikasyValyutasy 1919 1923 s 1923 1924 1933 Қosymsha mәlimetterHOK kody GERTarihyVejmar respublikasy Birinshi dүniezhүzilik sogystyn sonynda Germaniyany sharpygan karasha tonkerisinin nәtizhelerinin biri boldy Memlekettik kurylymnyn respublikalyk formasy kajzerlik Germaniyanyn sayasi zhәne әskeri zhenilisinen kejin Germaniyanyn ishki sayasi omirine serpin berdi Sogystyn basynda zhariyalangan azamattyk bejbitshilik ogan oppoziciyada bolgan social demokrattar ajryksha Zannan bastap kosyldy Germaniyanyn tәuelsiz social demokratiyalyk partiyasynyn pajda boluymen bargan sajyn synga ushyrady Zheniske degen senimdilik pen azyk tүlikpen kamtamasyz etudegi үzilisterdin pajda boluymen monarhiya kogamnyn koldauyn zhogaltty al Kajzer imperiyasynyn әskeri bujryktary onyn bedelin zhogaltty Қazan reformasyn zhүzege asyra otyryp Baden knyazi Maks bastagan Kajzerlik Germaniyanyn songy Үkimeti zhenimpaz derzhavalarmen Bejbitshilik kelisiminin zhaksy sharttaryna kol zhetkizu үshin imperiyalyk Konstituciyany parlamentarizm bagytynda ozgertuge tyrysty Parlamenttik demokratiyany ornatuga bagyttalgan reformalardy zhүzege asyru odaktastardyn atap ajtkanda AҚSh prezidenti Vudro Vilsonnyn bejbit kelissozder zhүrgizu sharty boldy 1918 zhyly kazanda Germaniyanyn atysty toktatu turaly mәlimdemesine zhauap retinde ol eger Germaniya olarga buryngy basshylyk usynsa bejbitshilik turaly kelissozder zhүrgizu mүmkindigin zhokka shygardy 10 karashada Berlin zhumysshylary men sarbazdar kenesinin zhalpy zhinalysy Vollversammlung der Berliner Arbeiter und Soldatenrate uakytsha memlekettik organdardy үlken Berlinnin zhumysshylar men sarbazdar kenesinin atkarushy kenesin zhәne bastagan Halyk Komissarlary Kenesin sajlady Vejmar konstituciyasy Konstituciyanyn zhobasyn zhasau үshin Konrad Hausmannyn toragalygymen Konstituciyalyk komitet kuryldy Konstituciya zhobasynyn ekinshi okylymy 1919 zhyly 2 shildede bastaldy Vejmar Konstituciyasynyn kabyldanuymen Germaniya imperiyasy algash ret parlamenttik demokratiyaga ie boldy Zan shygarushy bilikti zher үkimetteri tagajyndagan rejhsrat zhәne proporcionaldy zhүje bojynsha halyk sajlagan rejhstag zhүzege asyrdy Versal konstituciyasy Bejbitshilik kelisimine 1919 zhyly 28 mausymda Versalda kol kojylyp 1920 zhyly 10 kantarda Rejhstag ratifikaciyalandy Ol arkyly Germaniya Franciyaga Elzas Lotaringiyany kajtaryp berdi 1870 zh dejingi shekarasyna Belgiyaga zhәne okrugterin sondaj ak morenanyn bejtarap zhәne prussiyalyk bolikterin berdi Polsha Pozen provinciyasynyn kop boligi zhәne Batys Prussiya provinciyasynyn zhartysyna zhuygy provinciyasynyn Glyuchin okrugi Chehoslovakiyaga osy aumaktardyn barlygynda derlik nemister zhok olardyn kopshiligi boldy Gdansk zhәne onyn okrugi erkin kala dep zhariyalandy Memel Klajped oblysy Memelland zhenimpaz derzhavalardyn baskaruyna berildi 1923 zhyly akpanda Litvaga kosyldy Vejmar Respublikasynyn ydyrau sebepteri Vejmar Respublikasynyn zhenilisin kandaj da bir zhagdajmen tүsindiruge bolmajdy Vejmar Konstituciyasynyn institucionaldyk kemshilikteri 20 shy zhyldardyn ayagy men 30 shy zhyldardyn basyndagy әlemdik ekonomikalyk dagdarys ulttyk socialisterdin sajlau bazasynyn keneyuine ykpal etken kedejlik pen zhappaj zhumyssyzdyk nemese әdilet baskaru organdarynda zhәne armiyada demokratiyalyk kajta kurulardyn bolmauy Germaniyadagy algashky demokratiyany zhengeni үshin kinәni tek kazhetti zheke kasietteri zhok zheke sayasatkerlerge zhүkteuge bolmajdy Fyurer bejnesinin harizmatikalyk tartymdylygy da sheshushi sebep bola almajdy 1932 zhyldyn ayagy men 1933 zhyldyn basynda Gitler men ulttyk socialister sajlaushylardyn sүjispenshiliginin shynynan otti Vejmar Respublikasynyn kүjreui sebepterdin bүkil kesheninin sәjkes keluinin nәtizhesi Songy sәtke dejin Germaniyanyn diktaturaga koshui sozsiz bolgan zhok Vejmar Respublikasynyn songy kezenine katyskan negizgi akterlerdin kopshiligine tarihshylar negizinen zhagymsyz sipattamalar beredi Olardyn kejbireuleri ambiciyasy men menmendiginen sokyr boldy al baskalary sayasi miopiyasynyn arkasynda Gitlerge zhol ashty Birak respublikanyn zhaktastary da lajykty balama usyngan zhok Gitler Rejh kancleri kyzmetine tagajyndalgannan kejin demokratiyalyk partiyalar zhalpy sheshushi is kimyl bagdarlamasyn kura almady tipti Ortalyk partiyalar NSDAP pen koaliciya turaly ojlady Kurt fon Shlejher Rejh Prezidentine Konstituciyany buza otyryp kejinge kaldyrylgan rejhstag sajlauyna lajykty balama usyna almady Osylajsha onyn үkimeti senimsizdik bildirgenine karamastan zhumysyn zhalgastyruga mүmkindik aldy Bul senimsizdik dauysyn elemeuge bolady bul ony shygargan Parlamenttin үkimettik koaliciya kura almajtyndygyn zhәne osylajsha Vejmar respublikasy ony kozdemegenimen senimsizdiktin syndarly dauysymen үkimetti ozgertu mүmkindigin anyktajdy Senimsizdik turaly syndarly dauys beru tuzhyrymdamasy 1927 zhyly әzirlendi zhәne Gindenburg Rejh prezidenti үshin tiisti dәleldi Shlejherge onyn kenesshileri dajyndady Gitler Rejh kancleri bolyp tagajyndalgan kezde onyn partiyasy sәtsizdikpen ayaktalgan bilikke kol zhetkizuge birneshe ret tyryskannan kejin teren ishki dagdaryska ushyrady Ұlttyk socialister үgit nasihat arkyly bilikti basyp alu dep atagan nәrse ony belgili bir zhagdajlardyn nәtizhesinde songy sәtte beru boldy Halyk sany1919 zhyly Zhas Vejmar Respublikasynda 60 millionga zhuyk adam turdy Kejingi zhyldary halyk sany osti zhәne 1933 zhyly Ұlttyk socialister bilikke kelgennen kejin zhүrgizilgen sanak bojynsha shamamen 66 2 million turgyn boldyMemlekettik zhүjeKonstituciyany 1919 zhyly Vejmardagy Germaniya Ұlttyk Assambleyasy kabyldady Zan shygarushy organdar zher үkimetteri tagajyndagan rejhsrat zhәne 4 zhyl merzimge avtomatty әdis bojynsha ashyk tizim bojynsha kop mandatty okrugter bojynsha proporcionaldy zhүje bojynsha halyk sajlagan rejhstag Memleket basshysy 7 zhyl merzimge halyk sajlagan okildik funkciyalardy zhүzege asyrgan syrtky sayasatty anyktagan zhәne armiyany baskargan prezident Reichsprasident atkarushy organ үkimet Rejhsregerung onyn kuramyna kancler zhәne Ministrler Rejhsminister kirdi ony imperator tagajyndady zhәne Rejhstagtyn aldynda zhauap berdi konstituciyalyk kadagalau organy memlekettik sot Staatsgerichthof onyn otyrushylaryn Rejhstag pen rejhsrat sajlady En ykpaldy sayasi partiyalar Germaniyanyn Social demokratiyalyk partiyasy Sozialdemokratische Partei Deutschlands Germaniya ulttyk halyk partiyasy Deutschnationale Volkspartei Germaniyanyn centristtik partiyasy Deutsche Zentrumspartei Germaniya kommunistik partiyasy Kommunistische Partei Deutschlands Germaniya halyk partiyasy Deutsche Volkspartei Germaniya Demokratiyalyk partiyasy Deutsche Demokratische Partei Bavariya halyk partiyasy Bayerische Volkspartei Ұlttyk socialistik nemis zhumysshy partiyasy Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei NSDAP Қaruly kүshteriҚaruly Kүshteri Қurlyk әskeri rejhsheer Reichsheer Әskeri teniz kүshteri rejhsmarin ReichsmarineEkonomikasyBarlyk zhumysshylardyn 51 y tau ken metall ondeu metall ondiru zhәne kurylys onerkәsibinde boldySyrtky sayasatVejmar kezeninde Germaniya elshilikteri Franciya Ұlybritaniya Belgiya Niderland Avstriya Shvejcariya KSRO Ispaniya Chehoslovakiya Yugoslaviya Tүrkiya Қytaj Amerika Қurama Shtattary Avstraliya Germaniya okildikteri Daniya Shveciya Greciya Polsha Finlyandiya Mazharstan Rumyniya Bolgariya Albaniya Lyuksemburg Iran Argentina Chili Boliviya 1926 1933 zhyldary Germaniya mүshesi zhәne onyn Kenesinin turakty mүshesi boldy Vejmar kezeninde Germaniyadan kelgen sayasatkerler eki ret Nobel syjlygynyn laureaty boldy DerekkozderGeschichte Zahl der Einwohner in der Weimarer Republik 1925 Statista https de statista com statistik daten studie 1084230 umfrage zahl der einwohner in der weimarer republik