Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Жылдар |
|---|
| 1987 · 1988 · 1989 · 1990 — 1991 — 1992 · 1993 · 1994 · 1995 |
| Онжылдықтар |
| 1970 жж. · — — · 2010 жж. |
| Ғасырлар |
XIX ғасыр — XX ғасыр |
XVIII ғасыр — XIX ғасыр — XX ғасыр — |
| Грегориан күнтізбесі | 1991 MCMXCI |
| Юлиан күнтізбесі | 1990 — 1991 (14 қаңтардан бастап) |
| Рим қаласының құрылуынан бастап | 2743 — 2744 (4 мамырдан бастап) |
| Византия күнтізбесі | 7499 — 7500 (14 қыркүйектен бастап) |
| Еврей күнтізбесі | 5751 — 5752 ה'תשנ"א — ה'תשנ"ב |
| Ислам күнтізбесі | 1411 — 1412 |
| 1440 ԹՎ ՌՆԽ
| |
| 4687 — 4688 | |
| 1983 — 1984 | |
| - | 2047 — 2048 |
| - | 1913 — 1914 |
| - | 5092 — 5093 |
| 1369 — 1370 |
1991 жыл — Григориан күнтізбесі бойынша аптаның екінші күні, яғни сейсенбіде басталады. Кібісе жыл емес.
Бұл біздің заманымыздың 1991 жылы, 991-жылы, XX ғасырдың 91-жылы, 20 ғасырдың 10-онжылдығының 1-жылы, 2-жылы болып табылады.
Оқиғалар
- 1 қаңтар - КСРО-да 5% сату салығы жұмыс істей бастады.
- 5 қаңтар - КСРО Қорғаныс министрлігі әскерге шақырылушыларды әскерге шақыруды қамтамасыз ету үшін Балтық жағалауына әуе-десанттық әскерлерді жіберу туралы бұйрығын жарияланғады.
- 11 қаңтар - КСРО-ның ыдырауы: Литвадағы төңкеріс әрекеті. Өзін республикадағы жалғыз заңды билік деп жариялаған "Ұлттық құтқару комитеті" құрылды.
- 13 қаңтар - : Таллинде РСФСР Қарулы Күштерінің төрағасы Борис Ельцин РСФСР мен Балтық республикаларының мемлекетаралық қатынастарының негіздері туралы келісімге қол қойды, онда тараптар бір-бірін егемен мемлекеттер деп таныды.
- : түнгі уақытта арнайы күштер отряды мен Альфа тобы Вильнюстегі теледидар орталығына шабуыл жасады. Халық басып алуға жаппай қарсылық көрсетті. Операция нәтижесінде 15 адам қаза тапты.
- Марио Соареш екінші мерзімге Португалия президенті болып сайланды.
- 14 қаңтар - (28 тамызға дейін) КСРО Премьер-министрі болып тағайындалды
- Гватемаланың президенті Хорхе Серрано Элиас болды.
- 15 қаңтар - Парсы шығанағындағы соғыс: Ирак әскерлерін Кувейттен шығару үшін БҰҰ ультиматумының мерзімі аяқталды.
- 17 қаңтар - АҚШ, Ұлыбритания және басқа елдердің Қарулы Күштері Кувейтті "шөлді дауыл"деп аталатын әскери азаттық операциясын бастады.
- Норвегия королі Улаф V қайтыс болды, оның орнына ұлы-Харальд V таққа отырды.
- 18 қаңтар - Парсы шығанағындағы соғыс: Ирак Scud зымырандарының көмегімен Израиль аумағын бомбалады. 29 адам жарақат алды.
- 20 қаңтар - Ригада Латвия Республикасының Ішкі істер министрлігінде Рига Омонының қатысуымен атыс болды. 4 адам қаза тапты.
- 21 қаңтар - Чехословакия Еуропа Кеңесінің мүшесі болды.
- 22 қаңтар - КСРО Министрлер Кабинеті "КСРО Мемлекеттік банкінің 1961 жылғы үлгідегі 50 және 100 рубль мөлшеріндегі ақша белгілерін төлемге қабылдауды тоқтату және оларды айырбастау тәртібі және азаматтардың салымдарынан қолма-қол ақша беруді шектеу туралы" қаулы қабылданды.
- 25 қаңтар - КСРО да Ішкі істер министрлігі мен армияның ірі қалаларында бірлескен патрульдеу туралы жарлық жарияланды.
- 28 қаңтар - Куйбышев қаласына Самараның тарихи атауы қайтарылды.
- 29 қаңтар - Ирак армиясы Сауд Арабиясының аумағына басып кірді. Хафджи шайқасының басталуы.
- Сомалидегі азаматтық соғыс: ел Президенті Сиад Барре Әли Махди Мұхаммедке билік беріп, Астанасынан қашты.
- 31 қаңтар - Гиндукушта (Пәкістан) Ауғанстанмен шекарада 6,9 баллдық жер сілкінісі болды. 600-ге жуық адам қаза тапты.
- 1 ақпан - Парсы шығанағы соғысы: Хафджи шайқасында көпұлттық күштердің жеңісі.
- Лос-Анджелес әуежайындағы ұшақтардың соқтығысуы.
- 7 ақпан - Лондонда уақытша IRA содырлары Ұлыбритания Премьер-Министрінің резиденциясына мина қойып, Үкімет отырысы кезінде оларды жарып жіберуге тырысты. Үкімет мүшелері зардап шеккен жоқ, 4 адам жарақат алды.
- Парсы шығандағы соғыс: коалицияның Құрлық әскерлері Сауд-Кувейт шекарасынан өтіп, Кувейтке кірді; операцияның құрлық кезеңінің басталуы.
- 9 ақпан - КСРО-ның ыдырауы: Литвадағы "сайлау кеңесі": сайлаушылардың 84 % - ы қатысты, олардың 90,4% - ы тәуелсіз демократиялық Литва Республикасын жақтады.
- 10 ақпан - Абасириде Хоккайдоның Солтүстік халықтарының мұражайы ашылды.
- 12 ақпан - КСРО-ның ыдырауы: Исландия Литваның тәуелсіздігін әлемде бірінші болып мойындады.
- 14 ақпан - Моңғолия Халықаралық валюта қорының мүшесі болды.
- 15 ақпан - Ирак Кувейттен әскерлерді шығаруға дайын екенін мәлімдеді. Алайда одақтастардың қолбасшылығы құрлықтағы операцияны жүргізуге көшті және Ирактың ниеті еленбеді.
- Вишеградта (Мажарстан) Шығыс Еуропаның үш елінің (Польша, Чехословакия, Мажарстан) көшбасшылары нарықтық экономиканы бірлесіп дамыту және еуропалық құрылымдарға интеграциялау үшін Вишеград тобын құру туралы келісім жасады.
- 18 ақпан - Лондонда уақытша IRA содырлары теміржол вокзалдарында 2 бомбаны жарып жіберді. 1 адам қаза тауып, 38 адам жараланды.
- 20 ақпан - Гидо ван Россум Python бағдарламалау тілін жарыққа шығарды.
- Албания астанасы Тиранда жаппай антикоммунистік қойылымдар, демонстранттар Скандербег алаңындағы Энвер Ходж ескерткішін бұзды.
- 21 ақпан - Беринг теңізінде 6,7 баллдық жер сілкінісі болды. Аудандағы ең күшті жер сілкінісі.
- РСФСР Жоғарғы Кеңесінің отырысында "алты хат" (Жоғарғы Кеңес төрағасының орынбасарлары С. Горячева мен Б. Исаев, екі палатаның төрағалары в. Исаков пен Р. Абдулатипов және олардың орынбасарлары А. Вешняков пен В. Сыроватко) жарияланды, онда Ельциннің Жоғарғы Кеңестің жұмысын басқарудағы авторитарлық стилі сынға алынды.
- 22 ақпан - Парсы шығанағындағы соғыс: Ирак КСРО ұсынған атысты тоқтату туралы келісімді қабылдады. АҚШ бұл келісімді қабылдаудан бас тартты, бірақ егер олар Кувейттен 24 сағат ішінде кетсе, Ирак армиясының шегініп бара жатқан бөлімдеріне шабуыл жасамайтындықтарын мәлімдеді.
- 23 ақпан - Таиландтағы қансыз мемлекеттік төңкеріс. Әскерлер мемлекеттің Премьер-Министрін тоңкерді.
- "Ленинград" қонақ үйіндегі өрт 16 адамның өмірін қиды, оның ішінде 9 өрт сөндіруші.
- "Союз" және "Мәскеу" депутаттық топтары ұйымдастырған КСРО-ны сақтау, азаматтық бейбітшілік, келісім және қоғамды одан әрі демократияландыру үшін КОКП әскери қызметшілері мен жақтастарының манеж алаңындағы Мәскеудегі Митинг.
- 24 ақпан - Парсы шығанағындағы соғыс: көпұлтты күштер Кувейтті азат ету операциясының құрлықтағы кезеңін бастады.
- Парсы шығанағындағы соғыс: коалиция күштері Эль-Кувейтті басып алды, 27 ақпанда Кувейт территориясы Ирак күштерінен толығымен босатылды және 28 Ақпанда соғыс қимылдары аяқталды деп жарияланды.
- 26 ақпан - Парсы шығанағындағы соғыс: Саддам Хусейн Ирак әскерлерінің Кувейттен шығарылғанын жариялады. Шегіну кезінде Ирак әскерлері мұнай ұңғымаларын өртеп жіберді.
- 1 наурыз - КСРО-да шахтерлердің ереуілдері басталды, экономикалық талаптармен қатар саяси талаптар қойылды, соның ішінде Михаил Горбачевтің кетуі (ереуілдер мамырға дейін жалғасты).
- Ирактың Басра қаласында үкіметке қарсы жаппай қойылымдар басталды, содан кейін шиит мұсылмандары қоныстанған басқа қалаларды қамтыды. Елдің солтүстігінде күрдтердің өз мемлекетін құру үшін күрескен күрд сепаратистерінің көтерілісі басталды.
- Сомали босқындары бар кеме Кения жағалауындағы рифке секірді; апат кезінде 153 адам қаза тапты.
- 2-10 наурыз - Саппорода (Жапония) XV Қысқы Универсиада өтті.
- 3 наурыз - КСРО-ның ыдырауы: Латвия мен Эстониядағы" сайлау кеңестері". Біріншісінде тәуелсіздік үшін дауыс бергендердің 73,6%, екіншісінде-77,8%.
- 5 наурыз - Саддам Хусейн Кувейтті қосудан бас тартты.
- 6 наурыз - АҚШ президенті Джордж Буш Ирак соғысының аяқталғанын жариялады.
- 10 наурыз - Мәскеудегі манеж алаңындағы 500 мыңдық митинг. Акцияның басты ұрандары - КСРО президентінің Михаил Горбачевтің отставкаға кетуі, Борис Ельцинді қолдау, Бүкілодақтық референдумға белсенді қатысу.
- 11 наурыз - Оңтүстік Африканың қара халқы бар округтерінде әртүрлі саяси партиялардың қарулы топтарының қақтығыстары 49 адамның өліміне әкелгеннен кейін коменданттық сағат енгізілді.
- КСРО-ның ыдырауы: Дания Эстонияның тәуелсіздігін мойындады.
- 14 наурыз - ГДР-нің бұрынғы жетекшісі Эрих Хонеккер Михаил Горбачевтің жеке бұйрығымен кеңестік әскери ұшақпен КСРО-ҒА Германиядан жасырын түрде шығарылды, онда оны тұтқындауға санкция берілді.
- КСРО-да РСФСР Республикалық партиясы тіркелген.
- 15 наурыз - Германияға қатысты түпкілікті реттеу туралы шарт күшіне енді. Осылайша, екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Германияның егемендігі ресми түрде қалпына келтірілді.
- 23 наурыз - Саддам Хуссейн 1968 жылы жойылған Премьер-министр қызметін қалпына келтіріп, осы лауазымға Саадун Хаммадиді тағайындады.
- Навои әуежайындағы ұшақ апаты (Өзбекстан, КСРО).
- 29 наурыз - КСРО мен Панама арасында дипломатиялық қатынастар орнады.
- 31 наурыз - Грузияда тәуелсіздікті қалпына келтіру туралы референдум өтті. Референдумға сайлаушылардың 90,79% - ы қатысты, олардың 99,08% - ы Грузияның тәуелсіздігін қалпына келтіруге дауыс берді.
- Югославияның ыдырауы: Сербиядан келген еріктілер қолдаған Сербия аумақтық қорғаныс күштері мен Хорватиядағы Плитвице көлдері ұлттық саябағының маңында Хорватия полицейлері арасында қақтығыс болды, оның барысында екі адам қаза тапты.
- Наурыз-сәуір - Ирак әскерлері Ирактың солтүстігі мен оңтүстігіндегі көтерілістерді басып, Түркия мен Иран шекараларында гуманитарлық апатқа әкелді.
- 1 сәуір - Түркия күрдтерге байланысты Иракпен шекараны жауып тастады.
- 2 сәуір - КСРО-дағы баға реформасы: бірқатар тауарлардың бағасы көтерілді.
- 4 сәуір - КСРО-ның ыдырауы: КСРО Жоғарғы Кеңесі "Бюджеттік соғысқа" байланысты республикалардың жоғарғы кеңестеріне жүгінді-республикалардың мемлекеттік бюджетке 36 миллиард рубльден астам қаражат аудару бойынша міндеттемелерін орындамауы.
- 9 сәуір - Тбилисидегі қайғылы оқиғаның екінші жылдығында Грузия Республикасының Жоғарғы Кеңесі КСРО дан тәуелсіздігін жариялады.
- Кеңес әскерлерін Польшадан шығару басталды.
- 10 сәуір - Алғаш рет метеорологиялық спутниктердің көмегімен циклонның пайда болу процесі тіркелді. Циклон оңтүстік Атлантикада пайда болды және Ангола жағалауында өмір сүруін тоқтатты.
- 11 сәуір - Ирак армиясы американдық әскерлер басқаратын тыйым салынған аймақта күрд көтерілісшілеріне шабуыл жасады.
- 15 сәуір - және даму банкі құрылды.
- Түркия билігі Халықаралық ұйымдарға күрд босқындарына көмек көрсетуге мүмкіндік беру үшін сәуір айының басында жабылған Ирак шекарасын ашты
- 17 сәуір - Британдық, француздық және американдық күштер күрд көтерілісшілерінің лагерлерін құру және күзету үшін Ирактың солтүстігін басып ала бастады "Provide Comfort" гуманитарлық операциясының бөлігі ретін өткізді.
- Доу Джонстың өнеркәсіптік индексі алғаш рет 3000 пункттен асып, сауда-саттық жабылған кезде 3004,46 пункт мәніне жетті.
- 18 сәуір - Ирак билігі БҰҰ инспекторларына химиялық қару мен оны жасау үшін материалдардың үлгілерін ұсынды және елде биологиялық қару жасау бағдарламасы жоқ деп мәлімдеді.
- 22 Сәуір - Коста-Рика Мен Панама аумағында 7,6 баллдық жер сілкінісі болды. 82 адам қайтыс болды.
- 24 сәуір - Eкі ірі күрд саяси партиясының өкілдері мен Саддам Хуссейн Үкіметі арасында Ирактың солтүстігінде Күрд автономиялық аймағын құру туралы келіссөздер басталып, нәтижесіз аяқталды.
- 26 сәуір - АҚШ-тың Орталық Штаттарында 70 торнадо болды. 17 адам қаза тапты.
- Эско Ахо Финляндияның премьер-министрі болып тағайындалды.
- 27 сәуір - Свердлов метрополитені жұмысын бастады.
- 29 сәуір - Тайфун Бангладешке соғылып, шамамен 138000 адам қаза тапты.
- Оңтүстік Осетиядағы 9 балдық жер сілкінісі, Джава кенті мен Хахет ауылында 59 адам қаза тапты, Хахет көшкін астында жерленді.
- 30 сәуір - Қарабах қақтығысы: нкао-ны бақылауға алу үшін Кеңес Армиясы мен Әзірбайжан ОМОН күштерінің "сақина" операциясының басталуы. Операция армян халқын депортациялауды көздеді және тамыз айына дейін жалғасты.
- Дэвид Оддссон Исландияның премьер-министрі болып жарияланды.
- 2 мамыр - Югославияның ыдырауы: Боровода Ішкі істер министрлігі мен Хорват арнайы күштері ауыл тұрғындары мен Сербия еріктілері арасында қақтығыстар болды. Қақтығыстардың нәтижесінде екі жақтан да бірнеше адам қаза тауып, аймақтағы шиеленіс күшейе түсті.
- 9 мамыр - Югославия Президиумы Хорватияда әскери операцияларды жүргізу үшін Югославия халық армиясына арнайы өкілеттіктер берді, бұл армия қолбасшылығының әрекеттерін тиімді үкіметтік бақылауды жойды.
- 14 мамыр - Апартеидке қарсы күрескер Нельсон Манделаның әйелі Винни Мандела адам ұрлады деген айыппен алты жылға сотталды.
- 16 мамыр - Референдумда Йемен Конституциясы қабылданды.
- 17 мамыр - Сомали ұлттық қозғалысы Солтүстік Сомалидің тәуелсіздігін жариялады.
- 18 мамыр - КСРО-да "" ғарыш кемесі ұшырылды.
- 19 мамыр - Хорватиядағы Тәуелсіздік туралы Референдум. Барлық Хорват сайлаушыларының 86 % - 9 94,17% - ы Тәуелсіздік пайдасына дауыс берді.
- 20 мамыр - КСРО Жоғарғы Кеңесі КСРО азаматтарының шетелге еркін шығуына мүмкіндік беретін заң қабылдады.
- 21 мамыр - Шриперумбудурда террористік акт елдің бұрынғы премьер-министрі Раджив Гандиді өлтірілді.
- Эфиопия Президенті Менгисту Хайле Мариам ел астанасынан қашты , осылайша Эфиопиядағы азамат соғысы оппозицияның жеңісімен аяқталды.
- 22 мамыр - бүкілхалықтық дауыс беру арқылы КСРО Президенті мен вице-президентін бес жылдан кейін сайлау туралы шешім қабылдады.
- 23 мамыр - Молдавияның Жоғарғы Кеңесі Молдова КСР нің ресми атауын Молдова Республикасы деп өзгерту туралы шешім қабылдады.
- 24 мамыр - Израиль "Соломон" операциясын жүргізді, оның барысында Эфиопиядан 36 сағат ішінде 14 325 адам шығарылды.
- 27 мамыр - Кеңес әскерлерін Чехословакиядан шығару аяқталды.
- 3 маусым - Жапониядағы Ундзен жанартауының атқылауы. Пирокластикалық ағынның жоғалуы нәтижесінде 43 адам қайтыс болды.
- 4 маусым - Албанияда үш апталық ереуіл салдарынан үкімет отставкаға кетті.
- 7 маусым - Украина КСР Жоғарғы Кеңесі республика аумағында орналасқан одақтас кәсіпорындар мен ұйымдардың КСРО юрисдикциясына дереу көшу туралы шешім қабылдады.
- 8 маусым - Шешен халқының жалпыұлттық конгресі республиканың шешен бөлігінде Тәуелсіз Шешен Республикасын жариялады.
- 11 маусым - АҚШ КСРО-ға азық-түлікке 1,5 миллиард доллар көлемінде жаңа несие бөлді.
- 12 маусым - РСФСР Президенті болып сайланды. Ресейдегі Мемлекет басшысының алғашқы жалпыхалықтық сайлауы. Александр Руцкой Вице-президент болып сайланды.
- 15 маусым - Филиппиндегі Пинатубо жанартауының атқылауы. ХХ ғасырдағы екінші ең күшті құрлықтағы жанартау атқылауы. Құрбан болғандар саны 800 адамнан асты.
- 17 маусым - Оңтүстік Африка Парламенті барлық оңтүстік африкалықтар туылған кезде олардың нәсілін тіркейтін халықты тіркеу туралы заңның күшін жойды.
- 25 маусым - Хорватия мен Словения Югославиядан тәуелсіздігін жариялады.
- КСРО мен Белиз арасында дипломатиялық қатынастар орнады.
- 27 маусым - Словенияда он күндік соғыс басталды-Югославия аумағындағы алғашқы ірі қарулы қақтығыс.
- 1 шілде - Прагада (Чехословакия) Варшава келісімі ресми түрде бұзылды.
- Кеңес әскерлерін Венгриядан шығару аяқталды.
- КСРО Жоғарғы Кеңесі "кәсіпорындарды мемлекет меншігінен алу мен жекешелендірудің негізгі принциптері туралы" заң қабылдады.
- КСРО-да жұмыссыздарды ресми тіркеу басталды. Мәскеуде және басқа қалаларда еңбек биржалары ашылды.
- ЕЭК-ке қатысушы елдер Югославияға қару-жарақ жеткізуге тыйым салды және осы елге бақылау комиссиясын жіберу туралы шешім қабылдады.
- 3 шілде - АҚШ-та "Терминатор 2 фильмінің прокаты басталды.
- 4 шілде - Албанияның парламенттік делегациясы Мәскеуге келді — 1961 жылдан бері алғаш рет.
- Шығыс тимордағы жер сілкінісі 6,9. 23 адам қаза тапты.
- Колумбия Конституциясы қабылданды.
- 7 шілде - Словениядағы он күндік соғысты аяқтаған Брион келісіміне қол қойылды.
- 10 шілде - Борис Ельцин Ресей президенті ретінде ант берді.
- 11 шілде - Күннің толық тұтылуы (Гавайи, Мексика, Орталық Америка, Колумбия және Бразилия).
- 15 шілде - АҚШ әскерлері Ирактың солтүстігінен шығарылды.
- 18 шілде - Лондонда КСРО қатысуымен "" кеңесі өтті.
- 24 шілде - Үндістан үкіметі жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшуді белгілейтін жаңа өнеркәсіптік саясатты жариялады.
- 25 шілде - КОКП ОК пленумы партия тарихындағы соңғы болды.
- 29 шілде - РСФСР Литваның тәуелсіздігін мойындады.
- 31 шілде - Мәскеуде АҚШ президенті Джордж В. Буш пен КСРО президенті Михаил Горбачев стратегиялық қаруды қысқарту туралы келісімге қол қойды, оған сәйкес екі елде де алыс қашықтықтағы зымырандардың арсеналдары үштен біріне азайтылу қажеттігін жариялады.
- 5 тамыз - Литвада Литва талоны айналымға енгізілді-КСРО-дан тәуелсіздік жарияланғаннан кейін Кеңес рублімен қатар қолданылатын уақытша ұлттық валюта.
- 7 тамыз - Парижде Иранның бұрынғы премьер-министрі Шапур Бақтияр өлтірілді.
- 18 тамыз - КСРО президенті М. С. Горбачевті Қырымға оқшауланды.
- 19-22 тамыз - КСРО-да: төтенше жағдай жөніндегі мемлекеттік комитет (МКЧП) құру. Елдің жекелеген аудандарында төтенше жағдай жариялау. Мәскеуге әскери бөлімшелер мен танктерді енгізу. мен РСФСР Үкіметінің "Ресей азаматтарына" үндеуі, онда МКЧП әрекеттері мемлекеттік төңкеріс ретінде сипатталады және халықты "гекачепистерге"қарсы тұруға шақырады. Мәскеу мен Ленинградта жаппай митингілер мен демонстрациялардың басталуы.
- 20 тамыз - Мәскеуде РСФСР Президенті мен РСФСР Жоғарғы Кеңесі орналасқан Ақ үйдің жанында төңкеріске наразылық білдірген 100 000-ға жуық адам жиналды.
- Эстония КСРО-дан тәуелсіздігін растады.
- 29 тамыз - КСРО Жоғарғы Кеңесі бүкіл ел бойынша КОКП қызметін тоқтатты.
- 26 қараша - Польша Еуропа Кеңесінің мүшесі болды.
- 27 қараша - Егеменді мемлекеттер одағы туралы шарттың бесінші және соңғы нұсқасы жарияланды.
- 1 желтоқсан - Қазақстан Президентінің сайлауы өтті, жалғыз кандидат — Нұрсұлтан Назарбаев сайланды.
- 13 желтоқсан - Вочин ауылында Хорватия азаматтарын сербияның әскери құрылымдары жаппай өлтірді.
- 16 желтоқсан - Қазақстан тәуелсіздігін жариялады.
- 20 желтоқсан - Қазақстан Ресейдің тәуелсіздігін мойындады.
- 21 желтоқсан - ТМД-ның 11 мемлекеті басшыларының Алматыдағы кездесуі. Кездесу қорытындысы бойынша Алматы декларациясы қабылданды.
- 22 желтоқсан - Грузиядағы азаматтық соғыстың басталуы.
- 23 желтоқсан - Ресей БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінде КСРО-ның орнын ресми түрде алды.
- Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Беловеж келісімін және оған Алматы хаттамасын ратификациялады.
- 24 желтоқсан - Ұлыбритания Ресейді КСРО — ны жалғастырушы мемлекет ретінде ресми түрде мойындады.
- 25 желтоқсан - КСРО президенті Михаил Горбачев отставкаға кетті.
- АҚШ президенті Джордж Буш Америка Құрама Штаттарының Ресейдің, сондай-ақ Украинаның, Беларуссияның, Арменияның, Қазақстанның және Қырғызстанның тәуелсіздігін ресми мойындағанын жариялады.
- АҚШ, Қазақстан, Армения, Украина, Беларусь және Қырғызстан дипломатиялық қатынастар орнатты.
- 26 желтоқсан - КСРО Жоғарғы Кеңесі Республикалар Кеңесінің соңғы отырысы. ТМД-ның құрылуына байланысты КСРО-ның өмір сүруін тоқтату туралы декларациясы қабылданды.
Туғандар
Тағы қараңыз: Санат:1991 жылы туғандар
Қайтыс болғандар
Тағы қараңыз: Санат:1991 жылы қайтыс болғандар
Тағы қараңыз
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: 1991 |
Дереккөздер
 | Бұл — жыл туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhyldar1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995Onzhyldyktar1970 zhzh 2010 zhzh ҒasyrlarXIX gasyr XX gasyr XXI gasyrXVIII gasyr XIX gasyr XX gasyr XXI gasyr 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 18991900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 19091910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 19191920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 19291930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 19391940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 19491950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 19591960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 19691970 zhzh 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 19791980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 19891990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 19992000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20091991 zhyl baska kүntizbelerde Gregorian kүntizbesi 1991 MCMXCIYulian kүntizbesi 1990 1991 14 kantardan bastap Rim kalasynyn kuryluynan bastap 2743 2744 4 mamyrdan bastap Vizantiya kүntizbesi 7499 7500 14 kyrkүjekten bastap Evrej kүntizbesi 5751 5752 ה תשנ א ה תשנ בIslam kүntizbesi 1411 14121440 ԹՎ ՌՆԽ4687 46881983 1984 2047 2048 1913 1914 5092 50931369 1370 1991 zhyl Grigorian kүntizbesi bojynsha aptanyn ekinshi kүni yagni sejsenbide bastalady Kibise zhyl emes Bul bizdin zamanymyzdyn 1991 zhyly 991 zhyly XX gasyrdyn 91 zhyly 20 gasyrdyn 10 onzhyldygynyn 1 zhyly 2 zhyly bolyp tabylady OkigalarҚantar 1 kantar KSRO da 5 satu salygy zhumys istej bastady 5 kantar KSRO Қorganys ministrligi әskerge shakyrylushylardy әskerge shakyrudy kamtamasyz etu үshin Baltyk zhagalauyna әue desanttyk әskerlerdi zhiberu turaly bujrygyn zhariyalangady 11 kantar KSRO nyn ydyrauy Litvadagy tonkeris әreketi Өzin respublikadagy zhalgyz zandy bilik dep zhariyalagan Ұlttyk kutkaru komiteti kuryldy 13 kantar Tallinde RSFSR Қaruly Kүshterinin toragasy Boris Elcin RSFSR men Baltyk respublikalarynyn memleketaralyk katynastarynyn negizderi turaly kelisimge kol kojdy onda taraptar bir birin egemen memleketter dep tanydy tүngi uakytta arnajy kүshter otryady men Alfa toby Vilnyustegi teledidar ortalygyna shabuyl zhasady Halyk basyp aluga zhappaj karsylyk korsetti Operaciya nәtizhesinde 15 adam kaza tapty Mario Soaresh ekinshi merzimge Portugaliya prezidenti bolyp sajlandy 14 kantar 28 tamyzga dejin KSRO Premer ministri bolyp tagajyndaldyGvatemalanyn prezidenti Horhe Serrano Elias boldy 15 kantar Parsy shyganagyndagy sogys Irak әskerlerin Kuvejtten shygaru үshin BҰҰ ultimatumynyn merzimi ayaktaldy 17 kantar AҚSh Ұlybritaniya zhәne baska elderdin Қaruly Kүshteri Kuvejtti sholdi dauyl dep atalatyn әskeri azattyk operaciyasyn bastady Norvegiya koroli Ulaf V kajtys boldy onyn ornyna uly Harald V takka otyrdy 18 kantar Parsy shyganagyndagy sogys Irak Scud zymyrandarynyn komegimen Izrail aumagyn bombalady 29 adam zharakat aldy 20 kantar Rigada Latviya Respublikasynyn Ishki ister ministrliginde Riga Omonynyn katysuymen atys boldy 4 adam kaza tapty 21 kantar Chehoslovakiya Europa Kenesinin mүshesi boldy 22 kantar KSRO Ministrler Kabineti KSRO Memlekettik bankinin 1961 zhylgy үlgidegi 50 zhәne 100 rubl molsherindegi aksha belgilerin tolemge kabyldaudy toktatu zhәne olardy ajyrbastau tәrtibi zhәne azamattardyn salymdarynan kolma kol aksha berudi shekteu turaly kauly kabyldandy 25 kantar KSRO da Ishki ister ministrligi men armiyanyn iri kalalarynda birlesken patruldeu turaly zharlyk zhariyalandy 28 kantar Kujbyshev kalasyna Samaranyn tarihi atauy kajtaryldy 29 kantar Irak armiyasy Saud Arabiyasynyn aumagyna basyp kirdi Hafdzhi shajkasynyn bastaluy Somalidegi azamattyk sogys el Prezidenti Siad Barre Әli Mahdi Muhammedke bilik berip Astanasynan kashty 31 kantar Gindukushta Pәkistan Auganstanmen shekarada 6 9 balldyk zher silkinisi boldy 600 ge zhuyk adam kaza tapty Akpan 1 akpan Parsy shyganagy sogysy Hafdzhi shajkasynda kopulttyk kүshterdin zhenisi Los Andzheles әuezhajyndagy ushaktardyn soktygysuy 7 akpan Londonda uakytsha IRA sodyrlary Ұlybritaniya Premer Ministrinin rezidenciyasyna mina kojyp Үkimet otyrysy kezinde olardy zharyp zhiberuge tyrysty Үkimet mүsheleri zardap shekken zhok 4 adam zharakat aldy Parsy shygandagy sogys koaliciyanyn Қurlyk әskerleri Saud Kuvejt shekarasynan otip Kuvejtke kirdi operaciyanyn kurlyk kezeninin bastaluy 9 akpan KSRO nyn ydyrauy Litvadagy sajlau kenesi sajlaushylardyn 84 y katysty olardyn 90 4 y tәuelsiz demokratiyalyk Litva Respublikasyn zhaktady 10 akpan Abasiride Hokkajdonyn Soltүstik halyktarynyn murazhajy ashyldy 12 akpan KSRO nyn ydyrauy Islandiya Litvanyn tәuelsizdigin әlemde birinshi bolyp mojyndady 14 akpan Mongoliya Halykaralyk valyuta korynyn mүshesi boldy 15 akpan Irak Kuvejtten әskerlerdi shygaruga dajyn ekenin mәlimdedi Alajda odaktastardyn kolbasshylygy kurlyktagy operaciyany zhүrgizuge koshti zhәne Iraktyn nieti elenbedi Vishegradta Mazharstan Shygys Europanyn үsh elinin Polsha Chehoslovakiya Mazharstan koshbasshylary naryktyk ekonomikany birlesip damytu zhәne europalyk kurylymdarga integraciyalau үshin Vishegrad tobyn kuru turaly kelisim zhasady 18 akpan Londonda uakytsha IRA sodyrlary temirzhol vokzaldarynda 2 bombany zharyp zhiberdi 1 adam kaza tauyp 38 adam zharalandy 20 akpan Gido van Rossum Python bagdarlamalau tilin zharykka shygardy Albaniya astanasy Tiranda zhappaj antikommunistik kojylymdar demonstranttar Skanderbeg alanyndagy Enver Hodzh eskertkishin buzdy 21 akpan Bering tenizinde 6 7 balldyk zher silkinisi boldy Audandagy en kүshti zher silkinisi RSFSR Zhogargy Kenesinin otyrysynda alty hat Zhogargy Kenes toragasynyn orynbasarlary S Goryacheva men B Isaev eki palatanyn toragalary v Isakov pen R Abdulatipov zhәne olardyn orynbasarlary A Veshnyakov pen V Syrovatko zhariyalandy onda Elcinnin Zhogargy Kenestin zhumysyn baskarudagy avtoritarlyk stili synga alyndy 22 akpan Parsy shyganagyndagy sogys Irak KSRO usyngan atysty toktatu turaly kelisimdi kabyldady AҚSh bul kelisimdi kabyldaudan bas tartty birak eger olar Kuvejtten 24 sagat ishinde ketse Irak armiyasynyn sheginip bara zhatkan bolimderine shabuyl zhasamajtyndyktaryn mәlimdedi 22 24 akpan Mәskeude B N Elcindi koldajtyn zhappaj mitingiler 23 akpan Tailandtagy kansyz memlekettik tonkeris Әskerler memlekettin Premer Ministrin tonkerdi Leningrad konak үjindegi ort 16 adamnyn omirin kidy onyn ishinde 9 ort sondirushi Soyuz zhәne Mәskeu deputattyk toptary ujymdastyrgan KSRO ny saktau azamattyk bejbitshilik kelisim zhәne kogamdy odan әri demokratiyalandyru үshin KOKP әskeri kyzmetshileri men zhaktastarynyn manezh alanyndagy Mәskeudegi Miting 24 akpan Parsy shyganagyndagy sogys kopultty kүshter Kuvejtti azat etu operaciyasynyn kurlyktagy kezenin bastady Parsy shyganagyndagy sogys koaliciya kүshteri El Kuvejtti basyp aldy 27 akpanda Kuvejt territoriyasy Irak kүshterinen tolygymen bosatyldy zhәne 28 Akpanda sogys kimyldary ayaktaldy dep zhariyalandy 26 akpan Parsy shyganagyndagy sogys Saddam Husejn Irak әskerlerinin Kuvejtten shygarylganyn zhariyalady Sheginu kezinde Irak әskerleri munaj ungymalaryn ortep zhiberdi Nauryz 1 nauryz KSRO da shahterlerdin ereuilderi bastaldy ekonomikalyk talaptarmen katar sayasi talaptar kojyldy sonyn ishinde Mihail Gorbachevtin ketui ereuilder mamyrga dejin zhalgasty Iraktyn Basra kalasynda үkimetke karsy zhappaj kojylymdar bastaldy sodan kejin shiit musylmandary konystangan baska kalalardy kamtydy Eldin soltүstiginde kүrdterdin oz memleketin kuru үshin kүresken kүrd separatisterinin koterilisi bastaldy Somali boskyndary bar keme Keniya zhagalauyndagy rifke sekirdi apat kezinde 153 adam kaza tapty 2 10 nauryz Sapporoda Zhaponiya XV Қysky Universiada otti 3 nauryz KSRO nyn ydyrauy Latviya men Estoniyadagy sajlau kenesteri Birinshisinde tәuelsizdik үshin dauys bergenderdin 73 6 ekinshisinde 77 8 5 nauryz Saddam Husejn Kuvejtti kosudan bas tartty 6 nauryz AҚSh prezidenti Dzhordzh Bush Irak sogysynyn ayaktalganyn zhariyalady 10 nauryz Mәskeudegi manezh alanyndagy 500 myndyk miting Akciyanyn basty urandary KSRO prezidentinin Mihail Gorbachevtin otstavkaga ketui Boris Elcindi koldau Bүkilodaktyk referendumga belsendi katysu 11 nauryz Ontүstik Afrikanyn kara halky bar okrugterinde әrtүrli sayasi partiyalardyn karuly toptarynyn kaktygystary 49 adamnyn olimine әkelgennen kejin komendanttyk sagat engizildi KSRO nyn ydyrauy Daniya Estoniyanyn tәuelsizdigin mojyndady 14 nauryz GDR nin buryngy zhetekshisi Erih Honekker Mihail Gorbachevtin zheke bujrygymen kenestik әskeri ushakpen KSRO ҒA Germaniyadan zhasyryn tүrde shygaryldy onda ony tutkyndauga sankciya berildi KSRO da RSFSR Respublikalyk partiyasy tirkelgen 15 nauryz Germaniyaga katysty tүpkilikti retteu turaly shart kүshine endi Osylajsha ekinshi dүniezhүzilik sogystan kejin Germaniyanyn egemendigi resmi tүrde kalpyna keltirildi 23 nauryz Saddam Hussejn 1968 zhyly zhojylgan Premer ministr kyzmetin kalpyna keltirip osy lauazymga Saadun Hammadidi tagajyndady Navoi әuezhajyndagy ushak apaty Өzbekstan KSRO 29 nauryz KSRO men Panama arasynda diplomatiyalyk katynastar ornady 31 nauryz Gruziyada tәuelsizdikti kalpyna keltiru turaly referendum otti Referendumga sajlaushylardyn 90 79 y katysty olardyn 99 08 y Gruziyanyn tәuelsizdigin kalpyna keltiruge dauys berdi Yugoslaviyanyn ydyrauy Serbiyadan kelgen eriktiler koldagan Serbiya aumaktyk korganys kүshteri men Horvatiyadagy Plitvice kolderi ulttyk sayabagynyn manynda Horvatiya policejleri arasynda kaktygys boldy onyn barysynda eki adam kaza tapty Nauryz sәuir Irak әskerleri Iraktyn soltүstigi men ontүstigindegi koterilisterdi basyp Tүrkiya men Iran shekaralarynda gumanitarlyk apatka әkeldi Sәuir 1 sәuir Tүrkiya kүrdterge bajlanysty Irakpen shekarany zhauyp tastady 2 sәuir KSRO dagy baga reformasy birkatar tauarlardyn bagasy koterildi 4 sәuir KSRO nyn ydyrauy KSRO Zhogargy Kenesi Byudzhettik sogyska bajlanysty respublikalardyn zhogargy kenesterine zhүgindi respublikalardyn memlekettik byudzhetke 36 milliard rublden astam karazhat audaru bojynsha mindettemelerin oryndamauy 9 sәuir Tbilisidegi kajgyly okiganyn ekinshi zhyldygynda Gruziya Respublikasynyn Zhogargy Kenesi KSRO dan tәuelsizdigin zhariyalady Kenes әskerlerin Polshadan shygaru bastaldy 10 sәuir Algash ret meteorologiyalyk sputnikterdin komegimen ciklonnyn pajda bolu procesi tirkeldi Ciklon ontүstik Atlantikada pajda boldy zhәne Angola zhagalauynda omir sүruin toktatty 11 sәuir Irak armiyasy amerikandyk әskerler baskaratyn tyjym salyngan ajmakta kүrd koterilisshilerine shabuyl zhasady 15 sәuir zhәne damu banki kuryldy Tүrkiya biligi Halykaralyk ujymdarga kүrd boskyndaryna komek korsetuge mүmkindik beru үshin sәuir ajynyn basynda zhabylgan Irak shekarasyn ashty17 sәuir Britandyk francuzdyk zhәne amerikandyk kүshter kүrd koterilisshilerinin lagerlerin kuru zhәne kүzetu үshin Iraktyn soltүstigin basyp ala bastady Provide Comfort gumanitarlyk operaciyasynyn boligi retin otkizdi Dou Dzhonstyn onerkәsiptik indeksi algash ret 3000 punktten asyp sauda sattyk zhabylgan kezde 3004 46 punkt mәnine zhetti 18 sәuir Irak biligi BҰҰ inspektorlaryna himiyalyk karu men ony zhasau үshin materialdardyn үlgilerin usyndy zhәne elde biologiyalyk karu zhasau bagdarlamasy zhok dep mәlimdedi 22 Sәuir Kosta Rika Men Panama aumagynda 7 6 balldyk zher silkinisi boldy 82 adam kajtys boldy 24 sәuir Eki iri kүrd sayasi partiyasynyn okilderi men Saddam Hussejn Үkimeti arasynda Iraktyn soltүstiginde Kүrd avtonomiyalyk ajmagyn kuru turaly kelissozder bastalyp nәtizhesiz ayaktaldy 26 sәuir AҚSh tyn Ortalyk Shtattarynda 70 tornado boldy 17 adam kaza tapty Esko Aho Finlyandiyanyn premer ministri bolyp tagajyndaldy 27 sәuir Sverdlov metropoliteni zhumysyn bastady 29 sәuir Tajfun Bangladeshke sogylyp shamamen 138000 adam kaza tapty Ontүstik Osetiyadagy 9 baldyk zher silkinisi Dzhava kenti men Hahet auylynda 59 adam kaza tapty Hahet koshkin astynda zherlendi 30 sәuir Қarabah kaktygysy nkao ny bakylauga alu үshin Kenes Armiyasy men Әzirbajzhan OMON kүshterinin sakina operaciyasynyn bastaluy Operaciya armyan halkyn deportaciyalaudy kozdedi zhәne tamyz ajyna dejin zhalgasty Devid Oddsson Islandiyanyn premer ministri bolyp zhariyalandy Mamyr 2 mamyr Yugoslaviyanyn ydyrauy Borovoda Ishki ister ministrligi men Horvat arnajy kүshteri auyl turgyndary men Serbiya eriktileri arasynda kaktygystar boldy Қaktygystardyn nәtizhesinde eki zhaktan da birneshe adam kaza tauyp ajmaktagy shielenis kүsheje tүsti 9 mamyr Yugoslaviya Prezidiumy Horvatiyada әskeri operaciyalardy zhүrgizu үshin Yugoslaviya halyk armiyasyna arnajy okilettikter berdi bul armiya kolbasshylygynyn әreketterin tiimdi үkimettik bakylaudy zhojdy 14 mamyr Aparteidke karsy kүresker Nelson Mandelanyn әjeli Vinni Mandela adam urlady degen ajyppen alty zhylga sottaldy 16 mamyr Referendumda Jemen Konstituciyasy kabyldandy 17 mamyr Somali ulttyk kozgalysy Soltүstik Somalidin tәuelsizdigin zhariyalady 18 mamyr KSRO da garysh kemesi ushyryldy 19 mamyr Horvatiyadagy Tәuelsizdik turaly Referendum Barlyk Horvat sajlaushylarynyn 86 9 94 17 y Tәuelsizdik pajdasyna dauys berdi 20 mamyr KSRO Zhogargy Kenesi KSRO azamattarynyn shetelge erkin shyguyna mүmkindik beretin zan kabyldady 21 mamyr Shriperumbudurda terroristik akt eldin buryngy premer ministri Radzhiv Gandidi oltirildi Efiopiya Prezidenti Mengistu Hajle Mariam el astanasynan kashty osylajsha Efiopiyadagy azamat sogysy oppoziciyanyn zhenisimen ayaktaldy 22 mamyr bүkilhalyktyk dauys beru arkyly KSRO Prezidenti men vice prezidentin bes zhyldan kejin sajlau turaly sheshim kabyldady 23 mamyr Moldaviyanyn Zhogargy Kenesi Moldova KSR nin resmi atauyn Moldova Respublikasy dep ozgertu turaly sheshim kabyldady 24 mamyr Izrail Solomon operaciyasyn zhүrgizdi onyn barysynda Efiopiyadan 36 sagat ishinde 14 325 adam shygaryldy 27 mamyr Kenes әskerlerin Chehoslovakiyadan shygaru ayaktaldy Mausym 3 mausym Zhaponiyadagy Undzen zhanartauynyn atkylauy Piroklastikalyk agynnyn zhogaluy nәtizhesinde 43 adam kajtys boldy 4 mausym Albaniyada үsh aptalyk ereuil saldarynan үkimet otstavkaga ketti 7 mausym Ukraina KSR Zhogargy Kenesi respublika aumagynda ornalaskan odaktas kәsiporyndar men ujymdardyn KSRO yurisdikciyasyna dereu koshu turaly sheshim kabyldady 8 mausym Sheshen halkynyn zhalpyulttyk kongresi respublikanyn sheshen boliginde Tәuelsiz Sheshen Respublikasyn zhariyalady 11 mausym AҚSh KSRO ga azyk tүlikke 1 5 milliard dollar koleminde zhana nesie boldi 12 mausym RSFSR Prezidenti bolyp sajlandy Resejdegi Memleket basshysynyn algashky zhalpyhalyktyk sajlauy Aleksandr Ruckoj Vice prezident bolyp sajlandy 15 mausym Filippindegi Pinatubo zhanartauynyn atkylauy HH gasyrdagy ekinshi en kүshti kurlyktagy zhanartau atkylauy Қurban bolgandar sany 800 adamnan asty 17 mausym Ontүstik Afrika Parlamenti barlyk ontүstik afrikalyktar tuylgan kezde olardyn nәsilin tirkejtin halykty tirkeu turaly zannyn kүshin zhojdy 25 mausym Horvatiya men Sloveniya Yugoslaviyadan tәuelsizdigin zhariyalady KSRO men Beliz arasynda diplomatiyalyk katynastar ornady 27 mausym Sloveniyada on kүndik sogys bastaldy Yugoslaviya aumagyndagy algashky iri karuly kaktygys Shilde 1 shilde Pragada Chehoslovakiya Varshava kelisimi resmi tүrde buzyldy Kenes әskerlerin Vengriyadan shygaru ayaktaldy KSRO Zhogargy Kenesi kәsiporyndardy memleket menshiginen alu men zhekeshelendirudin negizgi principteri turaly zan kabyldady KSRO da zhumyssyzdardy resmi tirkeu bastaldy Mәskeude zhәne baska kalalarda enbek birzhalary ashyldy EEK ke katysushy elder Yugoslaviyaga karu zharak zhetkizuge tyjym saldy zhәne osy elge bakylau komissiyasyn zhiberu turaly sheshim kabyldady 3 shilde AҚSh ta Terminator 2 filminin prokaty bastaldy 4 shilde Albaniyanyn parlamenttik delegaciyasy Mәskeuge keldi 1961 zhyldan beri algash ret Shygys timordagy zher silkinisi 6 9 23 adam kaza tapty Kolumbiya Konstituciyasy kabyldandy 7 shilde Sloveniyadagy on kүndik sogysty ayaktagan Brion kelisimine kol kojyldy 10 shilde Boris Elcin Resej prezidenti retinde ant berdi 11 shilde Kүnnin tolyk tutyluy Gavaji Meksika Ortalyk Amerika Kolumbiya zhәne Braziliya 15 shilde AҚSh әskerleri Iraktyn soltүstiginen shygaryldy 18 shilde Londonda KSRO katysuymen kenesi otti 24 shilde Үndistan үkimeti zhosparly ekonomikadan naryktyk ekonomikaga koshudi belgilejtin zhana onerkәsiptik sayasatty zhariyalady 25 shilde KOKP OK plenumy partiya tarihyndagy songy boldy 29 shilde RSFSR Litvanyn tәuelsizdigin mojyndady 31 shilde Mәskeude AҚSh prezidenti Dzhordzh V Bush pen KSRO prezidenti Mihail Gorbachev strategiyalyk karudy kyskartu turaly kelisimge kol kojdy ogan sәjkes eki elde de alys kashyktyktagy zymyrandardyn arsenaldary үshten birine azajtylu kazhettigin zhariyalady Tamyz 5 tamyz Litvada Litva talony ajnalymga engizildi KSRO dan tәuelsizdik zhariyalangannan kejin Kenes rublimen katar koldanylatyn uakytsha ulttyk valyuta 7 tamyz Parizhde Irannyn buryngy premer ministri Shapur Baktiyar oltirildi 18 tamyz KSRO prezidenti M S Gorbachevti Қyrymga okshaulandy 19 22 tamyz KSRO da totenshe zhagdaj zhonindegi memlekettik komitet MKChP kuru Eldin zhekelegen audandarynda totenshe zhagdaj zhariyalau Mәskeuge әskeri bolimsheler men tankterdi engizu men RSFSR Үkimetinin Resej azamattaryna үndeui onda MKChP әreketteri memlekettik tonkeris retinde sipattalady zhәne halykty gekachepisterge karsy turuga shakyrady Mәskeu men Leningradta zhappaj mitingiler men demonstraciyalardyn bastaluy 20 tamyz Mәskeude RSFSR Prezidenti men RSFSR Zhogargy Kenesi ornalaskan Ak үjdin zhanynda tonkeriske narazylyk bildirgen 100 000 ga zhuyk adam zhinaldy Estoniya KSRO dan tәuelsizdigin rastady 29 tamyz KSRO Zhogargy Kenesi bүkil el bojynsha KOKP kyzmetin toktatty Қarasha 26 karasha Polsha Europa Kenesinin mүshesi boldy 27 karasha Egemendi memleketter odagy turaly sharttyn besinshi zhәne songy nuskasy zhariyalandy Zheltoksan 1 zheltoksan Қazakstan Prezidentinin sajlauy otti zhalgyz kandidat Nursultan Nazarbaev sajlandy 13 zheltoksan Vochin auylynda Horvatiya azamattaryn serbiyanyn әskeri kurylymdary zhappaj oltirdi 16 zheltoksan Қazakstan tәuelsizdigin zhariyalady 20 zheltoksan Қazakstan Resejdin tәuelsizdigin mojyndady 21 zheltoksan TMD nyn 11 memleketi basshylarynyn Almatydagy kezdesui Kezdesu korytyndysy bojynsha Almaty deklaraciyasy kabyldandy 22 zheltoksan Gruziyadagy azamattyk sogystyn bastaluy 23 zheltoksan Resej BҰҰ Қauipsizdik Kenesinde KSRO nyn ornyn resmi tүrde aldy Қazak KSR Zhogargy Kenesi Belovezh kelisimin zhәne ogan Almaty hattamasyn ratifikaciyalady 24 zheltoksan Ұlybritaniya Resejdi KSRO ny zhalgastyrushy memleket retinde resmi tүrde mojyndady 25 zheltoksan KSRO prezidenti Mihail Gorbachev otstavkaga ketti AҚSh prezidenti Dzhordzh Bush Amerika Қurama Shtattarynyn Resejdin sondaj ak Ukrainanyn Belarussiyanyn Armeniyanyn Қazakstannyn zhәne Қyrgyzstannyn tәuelsizdigin resmi mojyndaganyn zhariyalady AҚSh Қazakstan Armeniya Ukraina Belarus zhәne Қyrgyzstan diplomatiyalyk katynastar ornatty 26 zheltoksan KSRO Zhogargy Kenesi Respublikalar Kenesinin songy otyrysy TMD nyn kuryluyna bajlanysty KSRO nyn omir sүruin toktatu turaly deklaraciyasy kabyldandy TugandarTagy karanyz Sanat 1991 zhyly tugandarҚajtys bolgandarTagy karanyz Sanat 1991 zhyly kajtys bolgandarTagy karanyzOrtakkorda bugan katysty media sanaty bar 19911991 zhylDerekkozder1991 zhylga arnalgan kүntizbeҚantar Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31 Akpan Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 Nauryz Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31Sәuir Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1415 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30 Mamyr Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk1 2 3 4 56 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30 31 Mausym Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk1 23 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 30Shilde Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1415 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30 31 Tamyz Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk1 2 3 45 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31 Қyrkүjek Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930Қazan Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31 Қarasha Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 Zheltoksan Ds Ss Sr Bs Zhm Sn Zhk12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930 31 Bul zhyl turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz