Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Оңтүстік Осетия ( Хуссар Ирыстон; толық ресми атауы Оңтүстік Осетия Республикасы Республикæ Хуссар Ирыстон) — Оңтүстік Кавказ жерінде орналасқан Грузия аймағы.
| Оңтүстік Осетия Республикасы Республикæ Хуссар Ирыстон | |||||
| |||||
| Әнұран: | |||||
 | |||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ресми тілдері | орыс тілі грузин тілі | ||||
| Елорда | Цхинвал | ||||
| Ірі қалалары | Цхинвал, Квайса | ||||
| Үкімет түрі | Президенттік республика | ||||
| Президенті Парламент төрағасы Үкімет басшысы | Анатолий Бибилов Пётр Гассиев Эрик Пухаев | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы | Әлем бойынша 167-шы орын 3900 км² | ||||
| Жұрты • Сарап (2022) • Тығыздығы | 53 532 адам 13,73 адам/км² | ||||
| Экономикасы | |||||
| Этнохороним | осетин, осетиндар, оңтүстік осетин, оңтүстік осетиндер | ||||
| Валютасы | Рубль (RUB) | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | |||||
| Телефон коды | +7 9971, +7 9976, +7 99744, +7 995344 | ||||
| Уақыт белдеулері | UTC+3 | ||||
Халықаралық құқықтық жағдайы
Оңтүстік Оссетияны Біріккен Ұлттар Ұйымының бес мүшесі мойындаған (Ресей, Никарагуа, Венесуэла, Науру және Тувалу). Бірақ Ұйымның қалған мүшелері Оңтүстік Оссетияны Грузияның бір бөлігі деп санайды. Грузияның әкімшілік-аумақтық бөлінісі бойынша Оңтүстік Оссетияның территориясында Шида-Картли, Мцхета-Мтианети, Имерети и Рача-Лечхуми және Квемо-Сванети деген өлкелер орналасқан. Грузия Конституциясына сүйенсек, Оңтүстік Оссетия бұрынғы Оңтүстік Осетин автономиялы облысы болып саналады, кейбір құжаттарда Цхинвал аймағы деп аталады.
Оңтүстік Оссетия 1922 жылдан бастап, 1990 жылға дейін Грузин ССР құрамында автономиялық облыс болып саналды. Оңтүстік Осетин автономиялы облысы жойылғанда Грузияның Жоғарғы Кеңесі оны бірнеше әкімшілік аудандарға: Ахалтаулы, Джавты, Карельді, Онды, Сачхерді және Таулы деп бөлді.
Географиясы
Оңтүстік Оссетияның жер аумағы 3900 км². Солтүстіктен оңтүстікке қарай 79 км-ге, ал батыстан шығысқа қарай 88 км-ге созылады.
Географиялық шеткі нүктелер:
- 42°44′46″ с. е. 43°47′37″ ш. б. / 42.7461972° с. е. 43.7936833° ш. б. (G) (O) (Я) – солтүстік
- 42°01′18″ с. е. 44°19′20″ ш. б. / 42.0218556° с. е. 44.3224917° ш. б. (G) (O) (Я) – оңтүстік
- 42°21′16″ с. е. 43°35′40″ ш. б. / 42.3546222° с. е. 43.5945722° ш. б. (G) (O) (Я) – батыс
- 42°12′02″ с. е. 44°37′33″ ш. б. / 42.2007278° с. е. 44.6259556° ш. б. (G) (O) (Я) – шығыс
ООР аумағының 89,3%-ы 1000 және 1000-нан астам биіктікте орналасқан.
Таулы рельеф. Елдің ең биік нүктесі – Халаца тауы, 3938 метр.
Бас Кавказ жотасы елдің аумағын солтүстік суық желдерден қорғайды. Сондықтан Оңтүстік Оссетияның орташа температурасы Кавказға қарағанда жоғарырақ: қаңтардың орташа температурасы +4,5 °C, ал маусымның орташа температурасы +20,3 °C.
Жылдың орташа жауын-шашын мөлшері 598 .
Елдің ең үлкен көлдері – Келистба, Эрцо, Цетелихат және Кведи.
Елдің ең ұлкен өзендері – Үлкен Лиахва, Ксани, Кіші Лиахва.
Оңтүстік Оссетияның жалпы шекара ұзындығы 474 км. Соның 400 км-і Грузия шекарасы. Оссетия-Грузия шекарасында 20 шекара бекеті құрылған. Осы шекараны 890 шекара күзеттері күзетіп отыр
Оңтүстік Оссетиямен Ресейдің шекарасы 74 км-ге созылады. Осы шекара Бас Кавказ жотасымен өтеді. 2010 жылдың 1 ақпанында Оңтүстік Оссетия мен Ресей арасында шекараны визасыз өту туралы келісім шарт қабылданған.
Мемлекеттік мерекелер мен еске алу күндері
Мерекелік жұмыссыз күндер:
23 ақпан – Отан қорғаушы күні
8 наурыз – Халықаралық әйелдер күні
1 мамыр – Көктем мен еңбек күні
9 мамыр – Жеңіс күні
29 мамыр – Оңтүстік Оссетия Республикасының тәуелсіздігін жариялау Актың қабылдау күні
12 маусым – Ресей күні
27 маусым – Оңтүстік Оссетияның жастар күні
26 тамыз – Ресей Оңтүстік Оссетия Республикасының тәуелсіздігін мойындау күні
20 қыркүйек – Оңтүстік Оссетияның тәуелсіздік күні
21 қыркүйек – Мадымайрам – Аса қасиетті Құдай ананың Рождествосы
Соған қоса тағы бірнеше жұмыссыз күндер: 1 қаңтар, 5 қаңтар, 7 қаңтар, 4 наурыз, 4 қараша және 23 қараша.
Мерекелік жұмыс күндер:
17 наурыз – Пасха
8 сәуір – Конституция күні
21 сәуір – Ғылым күні
15 мамыр – Осетин тілі мен әдебиет күні
28 мамыр – Дипломатиялық жұмыскер күні
14 шілде – Оңтүстік Оссетияның бейбітшілік күні
23 шілде – Оңтүстік Оссетияның Бұқаралық ақпарат құралдарының жұмыскерлер күні
9 қыркүйек – Ресей Федерациясымен дипломатиялық келісім жасалған күн
20 қыркүйек – Республиканы жариялау күні
27 қыркүйек – Оңтүстік Оссетияның туризм күні
15 қазан – Осетин ақыны мен филантропы Костя Леванович Хетагуровтың туған күні – 1859 жыл
23 қараша – Джеоргуба – Әулие Георгий мерекесі, қарашаның үшінші жексенбісінде тойланады
Еске алу күндері:
18 наурыз – Оңтүстік Оссетиядағы Еред апатындағы құрбандарды еске алу күні
20 мамыр – Оңтүстік Оссетияның ұлттық қаралы күні
23 қараша – Оңтүстік Оссетия мен Грузияның бір-біріне қарсы тұрудың басы күні
Осы елде туған танымал адамдар
Тағы қараңыз
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 42 23 s e 44 05 sh b 42 383 s e 44 083 sh b 42 383 44 083 G O Ya Ontүstik Osetiya Hussar Iryston tolyk resmi atauy Ontүstik Osetiya Respublikasy Respublikae Hussar Iryston Ontүstik Kavkaz zherinde ornalaskan Gruziya ajmagy Ontүstik Osetiya Respublikasy Respublikae Hussar IrystonӘnuran Memlekettik kurylymyResmi tilderi orys tili gruzin tiliElorda ChinvalIri kalalary Chinval KvajsaҮkimet tүri Prezidenttik respublikaPrezidenti Parlament toragasy Үkimet basshysy Anatolij Bibilov Pyotr Gassiev Erik PuhaevGeografiyasyZher aumagy Barlygy Әlem bojynsha 167 shy oryn 3900 km Zhurty Sarap 2022 Tygyzdygy 53 532 adam 13 73 adam km EkonomikasyEtnohoronim osetin osetindar ontүstik osetin ontүstik osetinderValyutasy Rubl RUB Қosymsha mәlimetterInternet үjshigiTelefon kody 7 9971 7 9976 7 99744 7 995344Uakyt beldeuleri UTC 3Halykaralyk kukyktyk zhagdajyOntүstik Ossetiyany Birikken Ұlttar Ұjymynyn bes mүshesi mojyndagan Resej Nikaragua Venesuela Nauru zhәne Tuvalu Birak Ұjymnyn kalgan mүsheleri Ontүstik Ossetiyany Gruziyanyn bir boligi dep sanajdy Gruziyanyn әkimshilik aumaktyk bolinisi bojynsha Ontүstik Ossetiyanyn territoriyasynda Shida Kartli Mcheta Mtianeti Imereti i Racha Lechhumi zhәne Kvemo Svaneti degen olkeler ornalaskan Gruziya Konstituciyasyna sүjensek Ontүstik Ossetiya buryngy Ontүstik Osetin avtonomiyaly oblysy bolyp sanalady kejbir kuzhattarda Chinval ajmagy dep atalady Ontүstik Ossetiya 1922 zhyldan bastap 1990 zhylga dejin Gruzin SSR kuramynda avtonomiyalyk oblys bolyp sanaldy Ontүstik Osetin avtonomiyaly oblysy zhojylganda Gruziyanyn Zhogargy Kenesi ony birneshe әkimshilik audandarga Ahaltauly Dzhavty Kareldi Ondy Sachherdi zhәne Tauly dep boldi GeografiyasyOntүstik Ossetiyanyn zher aumagy 3900 km Soltүstikten ontүstikke karaj 79 km ge al batystan shygyska karaj 88 km ge sozylady Geografiyalyk shetki nүkteler 42 44 46 s e 43 47 37 sh b 42 7461972 s e 43 7936833 sh b 42 7461972 43 7936833 G O Ya soltүstik 42 01 18 s e 44 19 20 sh b 42 0218556 s e 44 3224917 sh b 42 0218556 44 3224917 G O Ya ontүstik 42 21 16 s e 43 35 40 sh b 42 3546222 s e 43 5945722 sh b 42 3546222 43 5945722 G O Ya batys 42 12 02 s e 44 37 33 sh b 42 2007278 s e 44 6259556 sh b 42 2007278 44 6259556 G O Ya shygys OOR aumagynyn 89 3 y 1000 zhәne 1000 nan astam biiktikte ornalaskan Tauly relef Eldin en biik nүktesi Halaca tauy 3938 metr Bas Kavkaz zhotasy eldin aumagyn soltүstik suyk zhelderden korgajdy Sondyktan Ontүstik Ossetiyanyn ortasha temperaturasy Kavkazga karaganda zhogaryrak kantardyn ortasha temperaturasy 4 5 C al mausymnyn ortasha temperaturasy 20 3 C Zhyldyn ortasha zhauyn shashyn molsheri 598 Eldin en үlken kolderi Kelistba Erco Cetelihat zhәne Kvedi Eldin en ulken ozenderi Үlken Liahva Ksani Kishi Liahva Әkimshilik aumaktyk bolinisiDzhau audany әkimshilik ortalygy Dzhau kenti Znaur audany әkimshilik ortalygy Znaur kenti Leningor audany әkimshilik ortalygy Leningor kenti Chinval audany әkimshilik ortalygy Chinval kalasy Chinval kalasyShekaralaryOntүstik Ossetiyanyn zhalpy shekara uzyndygy 474 km Sonyn 400 km i Gruziya shekarasy Ossetiya Gruziya shekarasynda 20 shekara beketi kurylgan Osy shekarany 890 shekara kүzetteri kүzetip otyr Ontүstik Ossetiyamen Resejdin shekarasy 74 km ge sozylady Osy shekara Bas Kavkaz zhotasymen otedi 2010 zhyldyn 1 akpanynda Ontүstik Ossetiya men Resej arasynda shekarany vizasyz otu turaly kelisim shart kabyldangan Memlekettik merekeler men eske alu kүnderiMerekelik zhumyssyz kүnder 23 akpan Otan korgaushy kүni 8 nauryz Halykaralyk әjelder kүni 1 mamyr Koktem men enbek kүni 9 mamyr Zhenis kүni 29 mamyr Ontүstik Ossetiya Respublikasynyn tәuelsizdigin zhariyalau Aktyn kabyldau kүni 12 mausym Resej kүni 27 mausym Ontүstik Ossetiyanyn zhastar kүni 26 tamyz Resej Ontүstik Ossetiya Respublikasynyn tәuelsizdigin mojyndau kүni 20 kyrkүjek Ontүstik Ossetiyanyn tәuelsizdik kүni 21 kyrkүjek Madymajram Asa kasietti Қudaj ananyn Rozhdestvosy Sogan kosa tagy birneshe zhumyssyz kүnder 1 kantar 5 kantar 7 kantar 4 nauryz 4 karasha zhәne 23 karasha Merekelik zhumys kүnder 17 nauryz Pasha 8 sәuir Konstituciya kүni 21 sәuir Ғylym kүni 15 mamyr Osetin tili men әdebiet kүni 28 mamyr Diplomatiyalyk zhumysker kүni 14 shilde Ontүstik Ossetiyanyn bejbitshilik kүni 23 shilde Ontүstik Ossetiyanyn Bukaralyk akparat kuraldarynyn zhumyskerler kүni 9 kyrkүjek Resej Federaciyasymen diplomatiyalyk kelisim zhasalgan kүn 20 kyrkүjek Respublikany zhariyalau kүni 27 kyrkүjek Ontүstik Ossetiyanyn turizm kүni 15 kazan Osetin akyny men filantropy Kostya Levanovich Hetagurovtyn tugan kүni 1859 zhyl 23 karasha Dzheorguba Әulie Georgij merekesi karashanyn үshinshi zheksenbisinde tojlanady Eske alu kүnderi 18 nauryz Ontүstik Ossetiyadagy Ered apatyndagy kurbandardy eske alu kүni 20 mamyr Ontүstik Ossetiyanyn ulttyk karaly kүni 23 karasha Ontүstik Ossetiya men Gruziyanyn bir birine karsy turudyn basy kүniOsy elde tugan tanymal adamdarGennadij LalievTagy karanyzAbhaziya