Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Никарагуа Республикасы (ис. República de Nicaragua [reˈpuβlika ðe nikaˈɾaɣwa]) — Орталық Америкада орналасқан мемлекет. Жер аумағы 131,8 мың км². Халқы 4,6 млн (1998). Халқының 70%-ы метистер, 16%-ы еуропалықтар, қалғандары басқа ұлт өкілдері. Ресми тілі – испан тілі. Астанасы – қаласы. Әкімшілік жағынан 16 департаментке бөлінеді. Мемлекет басшысы – президент. Жоғарғы заң шығарушы органы – 1 палаталы Ұлттық ассамблея. Никарагуалықтардың көпшілігі христиандар. Ұлттық мейрамы 15 қыркүйек – Тәуелсіздік күні. Ақша бірлігі – .
| Никарагуа Республикасы ис. República de Nicaragua | |||||
| |||||
| Ұран: «Libre Crezca Fecundo (исп. Бос және бай өсім)» | |||||
| Әнұран: | |||||
 | |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тәуелсіздік күні | 28 қыркүйек 1821 жыл (Испаниядан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілі | испан тілі | ||||
| Елорда | |||||
| Ірі қаласы | Манагуа | ||||
| Үкімет түрі | Президенттік республика | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы • % су беті | Әлем бойынша 96-шы орын 130 375 км² 7,14 | ||||
| Жұрты • Сарап (2016) • Санақ (2012) • Тығыздығы | ▲ 5 966 798 адам (110-шы) 6 167 237 адам 51 адам/км² (155-ші) | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда | 35,757 млрд. $ (115-ші) 5,683 $ (129-шы) | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда | 13,380 млрд. $ (127-ші) 2,126 $ (134-ші) | ||||
| АДИ (2017) | ▲ 0,658 (орташа) (124-ші) | ||||
| Валютасы | (NIO, код 558) | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | |||||
| ISO коды | NT | ||||
| ХОК коды | NCA | ||||
| Телефон коды | +505 | ||||
| Уақыт белдеулері | UTC−6:00 | ||||
Никарагуаның шығыс жағалауы – аллювийлі ойпат. Солтүстік және орталық бөлігін таулы қырат (ең биік жері – 2438 м), батысы мен оңтүстігін тектоникалық ойыс алып жатыр. Батыс Никарагуада Эль-Вьехо (1780), Момтомбо (1258), Ометепе (1556 м) сөнбеген жанартаулар бар. Тектон. ойыста жер сілкінулер болып тұрады. Климаты ылғалды тропиктік-пассаттық (солт.-шығыс жағы) және маусымдық ылғалды субэкваторлық (оңт.-батысы). Жыл бойғы орташа температура 25 – 28°С, таулы аймақта 16 – 22°С. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 1000 – 6500 мм. Жерінің 40%-ын ылғалды тропикті орман мен саванна алып жатыр.
Тарихы
Ежелгі заманда Никарагуа жерін чибча тілі тобындағы бірнеше тілдерде (никарао, микито, чаротеги) сөйлейтін үндіс тайпалары мекендеген. Еуропалықтардан алғаш Христофор Колумб келді. 1523 ж. испандық отаршылдар Никарагуа аумағын Санто-Доминго аудиенциясына қосты, кейін 1539 ж. Панамаға, 1573 ж. Гватемала генерал-губернаторлығына біріктірді. 1821 ж. Никарагуа өзінің тәуелсіздігін жариялады. 1823 – 38 ж. Орталық Америка құрама провинцияларының біріккен федерациясының құрамында болды. 1838 жылдан дербес мемлекет. 19 ғасырдың 2-жартысында Никарагуа үшін Англия мен АҚШ арасындағы бақталастық күшейіп, 1841 ж. Англия Никарагуаның Кариб жағалауына протектаратын орнатты. 1912 – 33 ж. Никарагуаны АҚШ әскерлері басып алды. 50-жылдары әскерилерге қарсы партизан қозғалысы күшейді. Олар 1961 ж. бірыңғай саяси ұйым – Ұлттық азат етудің сандинистік майданын құрды. 1977 ж. қозғалыстың жаңа кезеңі басталды. 1979 ж. әскерилер биліктен кетуге мәжбүр болды. 1984 ж. тұңғыш рет Никарагуада жалпыға бірдей ерікті сайлау өтті. 1986 ж. жаңа конституция қабылданды. 1990 ж. сайлауда Оппозициялық ұлттық одақ жеңіске жетіп, жаңа үкімет құрылды.
Экономикасы
Никарагуа – аграрлы ел. Экономикасы қант құрағын, кофе, мақта өсіруге негізделген. Күріш, фасоль, жүгері, банан, темекі және какао да өсіріледі. Өнеркәсібі ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеуге бағытталған (мақта тазартатын кәсіпорындар, қант, былғары завоты). Экспортқа кофе, мақта, қант, банан, теңіз өнімдерін шығарып, сырттан тұтыну бұйымдары, құрал-жабдықтар, азық-түлік алады. Ұлттық жалпы өнімінің жан басына шаққандағы мөлш. 2370 АҚШ долларына тең. Негізгі сауда серіктестері – АҚШ, Германия, Орталық Америка елдері, Испания, Мексика. Қазақстан мен Никарагуа арасындағы дипломатикалық байланыс алғаш 1994 ж. 6 шілдеде орнады.
Дереккөздер
- COUNTRY COMPARISON :: POPULATION Мұрағатталған 27 қыркүйектің 2011 жылы.
- Población Total, estimada al 30 de Junio del año 2012 (Spanish) 1–5. National Nicaraguan Institute of Development Information. Басты дереккөзінен мұрағатталған 2 мамыр 2013. Тексерілді, 24 наурыз 2013.
- Nicaragua. International Monetary Fund.
- 2018 Human Development Report. United Nations Development Programme (2018). Тексерілді, 14 қыркүйек 2018.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 12 54 00 s e 85 00 00 b b 12 90000 s e 85 00000 b b 12 90000 85 00000 G O Ya Nikaragua Respublikasy is Republica de Nicaragua reˈpublika de nikaˈɾaɣwa Ortalyk Amerikada ornalaskan memleket Zher aumagy 131 8 myn km Halky 4 6 mln 1998 Halkynyn 70 y metister 16 y europalyktar kalgandary baska ult okilderi Resmi tili ispan tili Astanasy kalasy Әkimshilik zhagynan 16 departamentke bolinedi Memleket basshysy prezident Zhogargy zan shygarushy organy 1 palataly Ұlttyk assambleya Nikaragualyktardyn kopshiligi hristiandar Ұlttyk mejramy 15 kyrkүjek Tәuelsizdik kүni Aksha birligi Nikaragua Respublikasy is Republica de NicaraguaҰran Libre Crezca Fecundo isp Bos zhәne baj osim Әnuran TarihyTәuelsizdik kүni 28 kyrkүjek 1821 zhyl Ispaniyadan Memlekettik kurylymyResmi tili ispan tiliElordaIri kalasy ManaguaҮkimet tүri Prezidenttik respublikaGeografiyasyZher aumagy Barlygy su beti Әlem bojynsha 96 shy oryn 130 375 km 7 14Zhurty Sarap 2016 Sanak 2012 Tygyzdygy 5 966 798 adam 110 shy 6 167 237 adam 51 adam km 155 shi EkonomikasyZhIӨ AҚT Қorytyndy 2018 Zhan basyna shakkanda 35 757 mlrd 115 shi 5 683 129 shy ZhIӨ nominal Қorytyndy 2018 Zhan basyna shakkanda 13 380 mlrd 127 shi 2 126 134 shi ADI 2017 0 658 ortasha 124 shi Valyutasy NIO kod 558 Қosymsha mәlimetterInternet үjshigiISO kody NTHOK kody NCATelefon kody 505Uakyt beldeuleri UTC 6 00 Nikaraguanyn shygys zhagalauy allyuvijli ojpat Soltүstik zhәne ortalyk boligin tauly kyrat en biik zheri 2438 m batysy men ontүstigin tektonikalyk ojys alyp zhatyr Batys Nikaraguada El Veho 1780 Momtombo 1258 Ometepe 1556 m sonbegen zhanartaular bar Tekton ojysta zher silkinuler bolyp turady Klimaty ylgaldy tropiktik passattyk solt shygys zhagy zhәne mausymdyk ylgaldy subekvatorlyk ont batysy Zhyl bojgy ortasha temperatura 25 28 S tauly ajmakta 16 22 S Zhyldyk zhauyn shashynnyn ortasha molsheri 1000 6500 mm Zherinin 40 yn ylgaldy tropikti orman men savanna alyp zhatyr TarihyEzhelgi zamanda Nikaragua zherin chibcha tili tobyndagy birneshe tilderde nikarao mikito charotegi sojlejtin үndis tajpalary mekendegen Europalyktardan algash Hristofor Kolumb keldi 1523 zh ispandyk otarshyldar Nikaragua aumagyn Santo Domingo audienciyasyna kosty kejin 1539 zh Panamaga 1573 zh Gvatemala general gubernatorlygyna biriktirdi 1821 zh Nikaragua ozinin tәuelsizdigin zhariyalady 1823 38 zh Ortalyk Amerika kurama provinciyalarynyn birikken federaciyasynyn kuramynda boldy 1838 zhyldan derbes memleket 19 gasyrdyn 2 zhartysynda Nikaragua үshin Angliya men AҚSh arasyndagy baktalastyk kүshejip 1841 zh Angliya Nikaraguanyn Karib zhagalauyna protektaratyn ornatty 1912 33 zh Nikaraguany AҚSh әskerleri basyp aldy 50 zhyldary әskerilerge karsy partizan kozgalysy kүshejdi Olar 1961 zh biryngaj sayasi ujym Ұlttyk azat etudin sandinistik majdanyn kurdy 1977 zh kozgalystyn zhana kezeni bastaldy 1979 zh әskeriler bilikten ketuge mәzhbүr boldy 1984 zh tungysh ret Nikaraguada zhalpyga birdej erikti sajlau otti 1986 zh zhana konstituciya kabyldandy 1990 zh sajlauda Oppoziciyalyk ulttyk odak zheniske zhetip zhana үkimet kuryldy EkonomikasyNikaragua agrarly el Ekonomikasy kant kuragyn kofe makta osiruge negizdelgen Kүrish fasol zhүgeri banan temeki zhәne kakao da osiriledi Өnerkәsibi auyl sharuashylygy onimderin ondeuge bagyttalgan makta tazartatyn kәsiporyndar kant bylgary zavoty Eksportka kofe makta kant banan teniz onimderin shygaryp syrttan tutynu bujymdary kural zhabdyktar azyk tүlik alady Ұlttyk zhalpy oniminin zhan basyna shakkandagy molsh 2370 AҚSh dollaryna ten Negizgi sauda seriktesteri AҚSh Germaniya Ortalyk Amerika elderi Ispaniya Meksika Қazakstan men Nikaragua arasyndagy diplomatikalyk bajlanys algash 1994 zh 6 shildede ornady DerekkozderCOUNTRY COMPARISON POPULATION Muragattalgan 27 kyrkүjektin 2011 zhyly Poblacion Total estimada al 30 de Junio del ano 2012 Spanish 1 5 National Nicaraguan Institute of Development Information Basty derekkozinen muragattalgan 2 mamyr 2013 Tekserildi 24 nauryz 2013 Nicaragua International Monetary Fund 2018 Human Development Report United Nations Development Programme 2018 Tekserildi 14 kyrkүjek 2018