Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Абхазия (абх. Аԥсны [Апсны́], груз. აფხაზეთი [Апхазети]) — Үлкен Кавказ жотасының оңтүстік беткейінің солтүстік-батыс бөлігінде, Қара теңіздің солтүстік-шығыс жағалауындағы аймақ. 7 тарихи аймақты қамтиды: Кіші Абхазия, Бзыпын, Гума, Абжуа, Самурзакан, Дал-Сабал, Псху-Аибга.
Іс жүзінде жартылай мойындалған Абхазия Республикасының қол астында. БҰҰ құжаттарында Абхазия Грузияның аумағы болып саналады, оның әкімшілік бөлінісіне сәйкес аймақты Абхазия Автономиялық Республикасы алып жатыр.
Этимологиясы
«Апхазети» (груз. აფხაზეთი) термині алғаш рет пайда болды, ал Абхазия атауы осыдан шықты. Ол Абазгияны және бүкіл Батыс Грузияны белгілеу үшін пайдаланылды. Ерте ортағасырлық ислам дереккөздерінде әдетте Грузия мағынасында қолданылған.
XIX ғасырдың ортасына дейін шетелдік дереккөздердің көпшілігі Абхазияны Абаза елі деп атады, Ресейде - Абеза (кейінірек Обеза), бірақ бірте-бірте бұл экзонимдерді грузин тілінің «апхазети» туындысы болып табылатын орыс топонимі «Абхазиямен» алмастырылды. Орыс тілі арқылы бұл атау әлемнің басқа тілдерінің көпшілігіне енді (ағылш. Abkhazia, фр. Abkhazie, нем. Abchasien).
«Аԥсны» [апсны́] – мөлдір этимологиясы бар сөз: «аԥс» [апс] – абхаз тіліндегі «аԥсуаа» [апсуаа] атауының түбірі, ал «ны» – локативті суффикс – апстар (абхаздар) елі.
Физикалық-географиялық сипаттамалар
Абхазия Күнгей Кавказдың солтүстік-батыс бөлігінде және өзендерінің аралығында орналасқан, оңтүстік-батысында Қара теңіз шайып жатыр. Жағалау сызығының ұзындығы 210 км-ден асады және аздап жырымдалған, кең малтасты жағажайлар жиі кездеседі. Теңіз кеңістігі, субтропикалық өсімдік жамылғысы, толқынды өзендер мен Үлкен Кавказдың шыңдары Абхазияға ерекше сұлулық береді. Солтүстігінде және солтүстік-шығысында Ресеймен ( және Қарашай-Шеркес Республикасы); оңтүстік-шығысында және оңтүстігінде — Грузияның аймақтарымен шектеседі.
Жер бедері
Аумақтың көп бөлігін (шамамен 75%) солтүстіктен Абхазиямен шектесетін сілемдері: , , және жоталары алып жатыр. Жотаның ең биік нүктесі – Домбай өлген тауы (4048 м). Бас жота арқылы Абхазияға (2781 м), (2739 м) және басқа асулар бағыттайды. Қазіргі уақытта Абхазиядан Грузия облыстарына өтетін асулар арқылы өтетін жолдар миналанған және қарулы күзеттердің бақылауында, олар арқылы байланыс жүрмейді.
Оңтүстік-шығыстан бірте-бірте тарылып, Абхазияға енеді. Ойпаттың тар жолағы өзенінің солтүстік-батысындағы жағалауды бойлай созылып жатыр. Таулар мен ойпаттардың арасында қыратты тау етегінің белдеуі бар. Карстық құбылыстар дамыған (, Абрскила, үңгірлері және т.б.). Абхазияда Гаградан алыс емес жерде дүние жүзіндегі ең терең карст үңгірі — қуысында (тереңдігі 2080 метр) орналасқан. Гаградан алты шақырым жерде әсем тауы орналасқан.
Климаты
Дереккөздер
- Государственные символы. Басты дереккөзінен мұрағатталған 28 қыркүйек 2007. — Байрақ
- Конституция Республики Абхазия. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 наурыз 2009. 4 бап.
- Mariam Lordkipanidze THE ABKHAZIANS AND ABKHAZIA.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Abhaziya abh Aԥsny Apsny gruz აფხაზეთი Aphazeti Үlken Kavkaz zhotasynyn ontүstik betkejinin soltүstik batys boliginde Қara tenizdin soltүstik shygys zhagalauyndagy ajmak 7 tarihi ajmakty kamtidy Kishi Abhaziya Bzypyn Guma Abzhua Samurzakan Dal Sabal Pshu Aibga Is zhүzinde zhartylaj mojyndalgan Abhaziya Respublikasynyn kol astynda BҰҰ kuzhattarynda Abhaziya Gruziyanyn aumagy bolyp sanalady onyn әkimshilik bolinisine sәjkes ajmakty Abhaziya Avtonomiyalyk Respublikasy alyp zhatyr EtimologiyasyAbhaziya zhәne Gruziya sholu kartasynda Aphazeti gruz აფხაზეთი termini algash ret pajda boldy al Abhaziya atauy osydan shykty Ol Abazgiyany zhәne bүkil Batys Gruziyany belgileu үshin pajdalanyldy Erte ortagasyrlyk islam derekkozderinde әdette Gruziya magynasynda koldanylgan XIX gasyrdyn ortasyna dejin sheteldik derekkozderdin kopshiligi Abhaziyany Abaza eli dep atady Resejde Abeza kejinirek Obeza birak birte birte bul ekzonimderdi gruzin tilinin aphazeti tuyndysy bolyp tabylatyn orys toponimi Abhaziyamen almastyryldy Orys tili arkyly bul atau әlemnin baska tilderinin kopshiligine endi agylsh Abkhazia fr Abkhazie nem Abchasien Aԥsny apsny moldir etimologiyasy bar soz aԥs aps abhaz tilindegi aԥsuaa apsuaa atauynyn tүbiri al ny lokativti suffiks apstar abhazdar eli Fizikalyk geografiyalyk sipattamalarAbhaziya kartasy Abhaziya Kүngej Kavkazdyn soltүstik batys boliginde zhәne ozenderinin aralygynda ornalaskan ontүstik batysynda Қara teniz shajyp zhatyr Zhagalau syzygynyn uzyndygy 210 km den asady zhәne azdap zhyrymdalgan ken maltasty zhagazhajlar zhii kezdesedi Teniz kenistigi subtropikalyk osimdik zhamylgysy tolkyndy ozender men Үlken Kavkazdyn shyndary Abhaziyaga erekshe sululyk beredi Soltүstiginde zhәne soltүstik shygysynda Resejmen zhәne Қarashaj Sherkes Respublikasy ontүstik shygysynda zhәne ontүstiginde Gruziyanyn ajmaktarymen shektesedi Zher bederi Mamzyshhanyn betkejleri Aumaktyn kop boligin shamamen 75 soltүstikten Abhaziyamen shektesetin silemderi zhәne zhotalary alyp zhatyr Zhotanyn en biik nүktesi Dombaj olgen tauy 4048 m Bas zhota arkyly Abhaziyaga 2781 m 2739 m zhәne baska asular bagyttajdy Қazirgi uakytta Abhaziyadan Gruziya oblystaryna otetin asular arkyly otetin zholdar minalangan zhәne karuly kүzetterdin bakylauynda olar arkyly bajlanys zhүrmejdi Ontүstik shygystan birte birte tarylyp Abhaziyaga enedi Ojpattyn tar zholagy ozeninin soltүstik batysyndagy zhagalaudy bojlaj sozylyp zhatyr Taular men ojpattardyn arasynda kyratty tau eteginin beldeui bar Karstyk kubylystar damygan Abrskila үngirleri zhәne t b Abhaziyada Gagradan alys emes zherde dүnie zhүzindegi en teren karst үngiri kuysynda terendigi 2080 metr ornalaskan Gagradan alty shakyrym zherde әsem tauy ornalaskan KlimatyDerekkozderGosudarstvennye simvoly Basty derekkozinen muragattalgan 28 kyrkүjek 2007 Bajrak Konstituciya Respubliki Abhaziya Basty derekkozinen muragattalgan 21 nauryz 2009 4 bap Mariam Lordkipanidze THE ABKHAZIANS AND ABKHAZIA