Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына сәйкес болу үшін жетілдіру қажет. Осы мақаланы әрі қарай дамытуға көмектесіңіз. |
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Па́сха (гр. πάσχα; ивр. פסח — песах — мағынасы «өтіп кету»), христиандық бойынша Христостың қайта тірілуінің нұрлы мейрамы (орыс. Светлое Христово Воскресение) — христиан дінінің ежелгі әрі ең маңызды мейрамы, Христостың өліп, қайта тірілуінің құрметіне тойланады. Христиан діні бойынша, Иса Мәсіх пайғамбардың «Христос» деген лауазымы бар, ол Құтқарушы және Құдайдың Ұлы.
| Пасха | |
|---|---|
 | |
| icon of the Descent into The Hades of , which is the usual Orthodox icon for Pascha. | |
| Қайда өткізіледі | Most |
| Түрі | Christian |
| Мағынасы | Celebrates the resurrection of |
| Күн-айы | First Sunday after the first full moon on or after Наурыздың 21 |
| Мейрамдауы | Religious (church) services, festive family meals, hunts, and gift-giving (latter two, especially in and ) |
| Рәсімдері | , all-night vigil (almost exclusively Eastern traditions), sunrise service (especially American Protestant traditions) |
| Қайсыға қатысты | , of which it is regarded the Christian equivalent; , , , , , , , , , and which lead up to Easter; and , , , and which follow it. |
Ислам дінінің Пасхаға деген көзқарасы
Ислам діні бойынша, Иса Мәсіх пайғамбар тең, өйткені ол да Адам сияқты әкесіз жаратылды. Бірақ Адам пайғамбардың (бар адамдардың түп атасы) атасы да анасы болмаса, пайғамбар Иса Мәсіх әкесіз, жалғыз анасы Мәриям арқылы дүниеге пайда болған.
Ислам діні бойынша, Алланың серіктері жоқ, соңдықтан пайғамбар Иса Мәсіх әулие, ерекше адам болса да, ол бағынуға лайық, бірақ оған Құдайдай табынуға болмайды. Екіншіден, Ислам діні бойынша пайғамбар Иса Мәсіх өлмеген, Алла оны өзіне алған, ал Иса Мәсіхтің тірілуі Пасха жексенбісінде болмаған, ол Ақыр заманда, Қиямет күнінде қайтып дүниеге келеді, өйткені ол тек пайғамбар емес, ол Мәсіх, оның ерекше миссиясы бар. Соңдықтан мұсылмандар Пасха күнін тойламайды. Бірақ христиандарды «Кітаптің адамдары» деп, олардың діни көзқарастарын құрметтейді және христиандар үшін Пасха мейрамының маңызын түсінеді.
Мейрамның пайда болуы
Христиандардың Исаның Нағыз Шіркеуі де Пасханы тойламайды. Кейбір протестанттар Пасханы тойласа, Пасхалық дәстүрлеріне қарсы шығады.
Бұрын яһудилер Мысырдан Мұса пайғамбармен қашып құтылуын тойлаған. Бұл мейрамды Песах деп атаған. Бұны жексенбі күні тойлаған. Христиан діні бойынша, пайғамбар Иса Мәсіх дәл осы күні тірілген. Соңдықтан, христиандар Песах мейрамына жаңа мәні беріп, «Песах» деген яһуди сөзін алып, оны юнанша (грекше) Пасха деп атай бастады.
Ағылшындар Пасханы өз тілінде «Easter» деп атаса, орыстар юнан сөзін пайдаланады. Алдыменен яһудилер мен христиандар Пасханы бір күні тойлаған, бірақ оған түрлі мән берген. Кейін, христиандар мейрамын бір аптаға кейін ауыстырды.
Тарихы
2 ғасырдан бастап, Пасха христиандардың ресми діни мейрамына айналған. Бірақ әр шіркеу оны өзінше тойлаған, әр мазхаб оны өз күнінде, өз дәстүрімен атап өткен. Соңдықтан, Ұрым, Александрия мен Кіші Азия шіркеулері арасында «Пасхалық дау» пайда болған. Ақырында бұл дау, епископтардың шешілген.
Осылайша, 325 жылдан бастап Пасханы көктемгі күн мен түннің теңелуі күнінен (бұл құбылыс Наурызға сәйкес, наурыздың 21-інде болады) кейін бірінші толған айдан кейін келесі жексенбіде тойлайды. Осылайша, Пасханың уақыты әр жылы әр күнге түсіп отырады, бірақ сәуір айында немесе мамыр айының басында болады. Бұл мейрамның тойлайтын күні ай күнтізбесі және күнтізбесінің екеуі бойынша есептеледі.
1583 жылы папа Григорий 13-інші жаңа күн күнтізбесін енгізген. Бұл қазір біз пайдаланатын григориан күнтізбесі. Бұл күнтізбе бойынша Пасха мейрамы бұрынғы тойлайтын күннен екі аптаға кейін ауыстырды. Орыс православ шіркеуі қазірге дейін григориан күнтізбесіне әлі де көшпей, юлиан күнтізбесін қолданып отыр.
16 ғасырда католик шіркеуінен жаңа протестант шіркеуі бөлініп шықты. Бірақ олар да григориан күнтізбесін пайдаланады. Соңдықтан католиктер мен протестанттардың Пасханы тойлайтын күні православ христиандардың тойлайтын күнінен бөлек. Бірақ айырмашылығы Рождество мейрамының, басқа діни мейрамдар сияқты, әр жылда екі апта емес, өйткені Пасхадан басқа әр мейрамның тойлайтын күні әр жылда өзгермейді, Пасханың тойлайтын күні болса әр жылда өзгереді. Кей жылдарда христиан дінінің әр мазхабы Пасханы бір күнде тойлайды.
1997 жылы Сирияның Алеппо қаласындағы саммитінде, Шіркеулердің Дүниежүзілік Кеңесі Пасханы әр жылда бір күнде тойлап, дүние жүзінде католик, протестант пен православ христиандардың арасында Пасханы тойлау рәсімінің айырмашылығын жойғысы келді. Бірақ бұл бастаманы еш шіркеу қолдамады. Сондықтан бұл мәселе әлі де шешілмеген.
Пасханың дәстүрінің бірі әл-Құдыста түсетін киелі отты алып, оны дүниенің бар ірі шіркеулеріне жеткізу. Қазір, ұшақтар бар кезде бұл мүмкін болып отыр. Бұрын киелі от тек қана әл-Құдыста түскен, әлем бойынша әр шіркеудің жанында алау жағылған.
Мейрамды өткізудің дәстүрлері
Христиандар Пасха күнінде жұмыртқаларын түрлі түске бояйды, ал Ресей мен Балкан елдерінде сол түрлі-түсті жұмыртқаларын бір-бірімен қақтығыстырады. Бұрын орыс селоларында жұмыртқаларды төбенің басынан домалатып жарыс ұйымдастыру дәстүрі болған.
Балкан елдерінде Пасха мейрамында мұсылмандар Құрбан айттағыдай қой сойып, салтанатты тағамдарын дайындайды. Бұлғарстанда бір мейрамында бір қойын түгелдей қуырылып дастарқанға қояды. Бір қойды таба алмаса, қой санынан дөнер кәуап сияқты «бедро» деген тағам жасайды немесе шашлык кәуапты ғана қуырып жасайды.
Еуропада католиктер мен протестанттар Пасхалық қояндарын жасайды. Оны ойыншық немесе қоянның сипаты бар шоколад түрінде жасайды. Германияда түрлі-түсті жұмыртқаларымен фонтандарды, хауыздарды және бұлақ көздерін әшекейлейді.
Православ христиандар бір-бірін бетінен сүйеді, Пасха мейрамымен құттықтайды, бір-біріне «Христос тірілді!» дейді, оған «Шынымен тірілді!» деп жауап береді. Иегованың куәгерлері Пасханың дәстүрлеріне қарсы шығып, тек Христостың тірілуіне сеніп, бұл күнде бір-бірін құттықтап, мейрамын Құдайға арналған дұғаларында өткізеді.
Пасханың күнтізбесі
| Жыл | Католик пен протестанттар | Православ |
|---|---|---|
| 2000 | 23 сәуір | 30 сәуір |
| 2001 | 15 сәуір | |
| 2002 | 31 наурыз | 5 мамыр |
| 2003 | 20 сәуір | 27 сәуір |
| 2004 | 11 сәуір | |
| 2005 | 27 наурыз | 1 мамыр |
| 2006 | 16 сәуір | 23 сәуір |
| 2007 | 8 сәуір | |
| 2008 | 23 наурыз | 27 сәуір |
| 2009 | 12 сәуір | 19 сәуір |
| 2010 | 4 сәуір | |
| 2011 | 24 сәуір | |
| 2012 | 8 сәуір | 15 сәуір |
| 2013 | 31 наурыз | 5 мамыр |
| 2014 | 20 сәуір | |
| 2015 | 5 сәуір | 12 сәуір |
Тағы қараңыз
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Easter |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna sәjkes bolu үshin zhetildiru kazhet Osy makalany әri karaj damytuga komektesiniz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Pa sha gr pasxa ivr פסח pesah magynasy otip ketu hristiandyk bojynsha Hristostyn kajta tiriluinin nurly mejramy orys Svetloe Hristovo Voskresenie hristian dininin ezhelgi әri en manyzdy mejramy Hristostyn olip kajta tiriluinin kurmetine tojlanady Hristian dini bojynsha Isa Mәsih pajgambardyn Hristos degen lauazymy bar ol Қutkarushy zhәne Қudajdyn Ұly Pashaicon of the Descent into The Hades of which is the usual Orthodox icon for Pascha Қajda otkiziledi MostTүri ChristianMagynasy Celebrates the resurrection ofKүn ajy First Sunday after the first full moon on or after Nauryzdyn 21Mejramdauy Religious church services festive family meals hunts and gift giving latter two especially in and Rәsimderi all night vigil almost exclusively Eastern traditions sunrise service especially American Protestant traditions Қajsyga katysty of which it is regarded the Christian equivalent and which lead up to Easter and and which follow it Islam dininin Pashaga degen kozkarasyIslam dini bojynsha Isa Mәsih pajgambar ten ojtkeni ol da Adam siyakty әkesiz zharatyldy Birak Adam pajgambardyn bar adamdardyn tүp atasy atasy da anasy bolmasa pajgambar Isa Mәsih әkesiz zhalgyz anasy Mәriyam arkyly dүniege pajda bolgan Islam dini bojynsha Allanyn serikteri zhok sondyktan pajgambar Isa Mәsih әulie erekshe adam bolsa da ol bagynuga lajyk birak ogan Қudajdaj tabynuga bolmajdy Ekinshiden Islam dini bojynsha pajgambar Isa Mәsih olmegen Alla ony ozine algan al Isa Mәsihtin tirilui Pasha zheksenbisinde bolmagan ol Akyr zamanda Қiyamet kүninde kajtyp dүniege keledi ojtkeni ol tek pajgambar emes ol Mәsih onyn erekshe missiyasy bar Sondyktan musylmandar Pasha kүnin tojlamajdy Birak hristiandardy Kitaptin adamdary dep olardyn dini kozkarastaryn kurmettejdi zhәne hristiandar үshin Pasha mejramynyn manyzyn tүsinedi Mejramnyn pajda boluyHristiandardyn Isanyn Nagyz Shirkeui de Pashany tojlamajdy Kejbir protestanttar Pashany tojlasa Pashalyk dәstүrlerine karsy shygady Buryn yaһudiler Mysyrdan Musa pajgambarmen kashyp kutyluyn tojlagan Bul mejramdy Pesah dep atagan Buny zheksenbi kүni tojlagan Hristian dini bojynsha pajgambar Isa Mәsih dәl osy kүni tirilgen Sondyktan hristiandar Pesah mejramyna zhana mәni berip Pesah degen yaһudi sozin alyp ony yunansha grekshe Pasha dep ataj bastady Agylshyndar Pashany oz tilinde Easter dep atasa orystar yunan sozin pajdalanady Aldymenen yaһudiler men hristiandar Pashany bir kүni tojlagan birak ogan tүrli mәn bergen Kejin hristiandar mejramyn bir aptaga kejin auystyrdy Tarihy2 gasyrdan bastap Pasha hristiandardyn resmi dini mejramyna ajnalgan Birak әr shirkeu ony ozinshe tojlagan әr mazhab ony oz kүninde oz dәstүrimen atap otken Sondyktan Ұrym Aleksandriya men Kishi Aziya shirkeuleri arasynda Pashalyk dau pajda bolgan Akyrynda bul dau episkoptardyn sheshilgen Osylajsha 325 zhyldan bastap Pashany koktemgi kүn men tүnnin tenelui kүninen bul kubylys Nauryzga sәjkes nauryzdyn 21 inde bolady kejin birinshi tolgan ajdan kejin kelesi zheksenbide tojlajdy Osylajsha Pashanyn uakyty әr zhyly әr kүnge tүsip otyrady birak sәuir ajynda nemese mamyr ajynyn basynda bolady Bul mejramnyn tojlajtyn kүni aj kүntizbesi zhәne kүntizbesinin ekeui bojynsha esepteledi 1583 zhyly papa Grigorij 13 inshi zhana kүn kүntizbesin engizgen Bul kazir biz pajdalanatyn grigorian kүntizbesi Bul kүntizbe bojynsha Pasha mejramy buryngy tojlajtyn kүnnen eki aptaga kejin auystyrdy Orys pravoslav shirkeui kazirge dejin grigorian kүntizbesine әli de koshpej yulian kүntizbesin koldanyp otyr 16 gasyrda katolik shirkeuinen zhana protestant shirkeui bolinip shykty Birak olar da grigorian kүntizbesin pajdalanady Sondyktan katolikter men protestanttardyn Pashany tojlajtyn kүni pravoslav hristiandardyn tojlajtyn kүninen bolek Birak ajyrmashylygy Rozhdestvo mejramynyn baska dini mejramdar siyakty әr zhylda eki apta emes ojtkeni Pashadan baska әr mejramnyn tojlajtyn kүni әr zhylda ozgermejdi Pashanyn tojlajtyn kүni bolsa әr zhylda ozgeredi Kej zhyldarda hristian dininin әr mazhaby Pashany bir kүnde tojlajdy 1997 zhyly Siriyanyn Aleppo kalasyndagy sammitinde Shirkeulerdin Dүniezhүzilik Kenesi Pashany әr zhylda bir kүnde tojlap dүnie zhүzinde katolik protestant pen pravoslav hristiandardyn arasynda Pashany tojlau rәsiminin ajyrmashylygyn zhojgysy keldi Birak bul bastamany esh shirkeu koldamady Sondyktan bul mәsele әli de sheshilmegen Pashanyn dәstүrinin biri әl Қudysta tүsetin kieli otty alyp ony dүnienin bar iri shirkeulerine zhetkizu Қazir ushaktar bar kezde bul mүmkin bolyp otyr Buryn kieli ot tek kana әl Қudysta tүsken әlem bojynsha әr shirkeudin zhanynda alau zhagylgan Mejramdy otkizudin dәstүrleriHristiandar Pasha kүninde zhumyrtkalaryn tүrli tүske boyajdy al Resej men Balkan elderinde sol tүrli tүsti zhumyrtkalaryn bir birimen kaktygystyrady Buryn orys selolarynda zhumyrtkalardy tobenin basynan domalatyp zharys ujymdastyru dәstүri bolgan Balkan elderinde Pasha mejramynda musylmandar Қurban ajttagydaj koj sojyp saltanatty tagamdaryn dajyndajdy Bulgarstanda bir mejramynda bir kojyn tүgeldej kuyrylyp dastarkanga koyady Bir kojdy taba almasa koj sanynan doner kәuap siyakty bedro degen tagam zhasajdy nemese shashlyk kәuapty gana kuyryp zhasajdy Europada katolikter men protestanttar Pashalyk koyandaryn zhasajdy Ony ojynshyk nemese koyannyn sipaty bar shokolad tүrinde zhasajdy Germaniyada tүrli tүsti zhumyrtkalarymen fontandardy hauyzdardy zhәne bulak kozderin әshekejlejdi Pravoslav hristiandar bir birin betinen sүjedi Pasha mejramymen kuttyktajdy bir birine Hristos tirildi dejdi ogan Shynymen tirildi dep zhauap beredi Iegovanyn kuәgerleri Pashanyn dәstүrlerine karsy shygyp tek Hristostyn tiriluine senip bul kүnde bir birin kuttyktap mejramyn Қudajga arnalgan dugalarynda otkizedi Pashanyn kүntizbesiPashalyk kүntizbesi 2000 2015 Zhyl Katolik pen protestanttar Pravoslav2000 23 sәuir 30 sәuir2001 15 sәuir2002 31 nauryz 5 mamyr2003 20 sәuir 27 sәuir2004 11 sәuir2005 27 nauryz 1 mamyr2006 16 sәuir 23 sәuir2007 8 sәuir2008 23 nauryz 27 sәuir2009 12 sәuir 19 sәuir2010 4 sәuir2011 24 sәuir2012 8 sәuir 15 sәuir2013 31 nauryz 5 mamyr2014 20 sәuir2015 5 sәuir 12 sәuirTagy karanyzOrtakkorda bugan katysty media sanaty bar Easter