Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Еуропалық Одақ пен Қазақстан арақатынастары — бұл Қазақстан Республикасы мен Еуропалық Одақтың жалпы сыртқы саясаты мен сауда қатынастары арасындағы халықаралық қатынастар.
 | |
 Еуропа одағы |  Қазақстан |
Екіжақты қатынастар 1992 жылы Қазақстан мен ЕО арасында дипломатиялық қатынастар орнату туралы хаттамаға қол қоюдан басталды. Содан бері ол айтарлықтай дамыды және ынтымақтастықтың бірнеше форматтарын, соның ішінде кеңейтілген серіктестік және ынтымақтастық туралы келісімді және әлеуметтік, саяси және экономикалық реформаларды жүзеге асыруға көмектесетін бірнеше диалогтарды құруды қамтиды.
Еуропалық Одақ Қазақстанның ең ірі экономикалық серіктесі болып табылады, оның үлесіне тауарлар саудасының жалпы көлемінің ≈30%-ы тиесілі және оған қазақстандық экспорттың 41%-ы тиесілі. Қазақстан сондай-ақ ЕО-дан түсетін тікелей шетелдік инвестициялардың ірі алушысы болып табылады.
Ресейдің Украинаға басып кіруінен кейін ЕО мен Қазақстан Ресейге тәуелділікті төмендетуге бағытталған өзара сауда мәмілелері арқылы сауда қатынастарын тереңдете түсті, соның ішінде 2022 жылғы қарашадағы "жел турбиналары мен электромобильдерге арналған аккумуляторлар сияқты жабдықтарды өндіру үшін экологиялық таза сутегі мен шикізатты жеткізуді дамытуға" бағытталған келісім.
| Метрика |  Еуропа одағы |  Қазақстан |
|---|---|---|
| Халқы | 447,206,135 | 18,708,352 |
| Аудан | 4,324,782 км2 | 2,724,900 км2 |
| Халық тығыздығы | 115/км2 (300 / шаршы миль) | 7 / км2 (18,1 / шаршы миль) |
| Астана | Брюссель (іс жүзінде) | Астана |
| Жаһандық қалалар | Париж, Рим, Берлин, Вена, Мадрид, Амстердам, Афина, Дублин, Хельсинки, Варшава, Лиссабон, Стокгольм, Копенгаген, Прага, Бухарест, Никосия, Будапешт, Таллин, София, Рига, Любляна, Братислава, Вильнюс, Загреб | Астана, Алматы, Ақтөбе, Қарағанды, Көкшетау, Қостанай, Атырау, Павлодар, Тараз, Жезқазған, Қызылорда, Семей, Екібастұз, Шымкент, Арқалық, Жаңаөзен, Риддер, Теміртау, Степногорск |
| Үкімет | Еуропалық шарттарға негізделген ұлттықтан жоғары парламенттік демократия | Үстем партиясы бар унитарлық президенттік Конституциялық республика |
| Бірінші көшбасшы | Жоғары деңгейлі Президент | Президент Нұрсұлтан Назарбаев |
| Қазіргі көшбасшы | Кеңес Президенті Комиссия Президенті | Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Премьер-министр Әлихан Смайлов |
| Ресми тілдер | 24 ресми тіл, оның 3-і "процедуралық" деп саналады (ағылшын, француз және неміс) | Қазақ, орыс |
| Негізгі діндер | 72% христиандық (48% римдік католицизм, 12% протестантизм, 8% шығыс православие, 4% басқа христиандар), 23% атеист, 3% басқа, 2% ислам | Мұсылмандар - 70,2% Христиандар - 26,3% 3,5% басқа |
| Этникалық топтар | Немістер (≈80 миллион) француздар (≈67 миллион) италиялықтар (≈60 миллион) испандар (≈47 миллион) поляктар (≈46 миллион) румындар (≈16 миллион) голландтар (≈13 миллион) гректер (≈11 миллион) португалдар (≈11 миллион) және басқалар | 70,65% қазақтар 15,18% орыстар 3,25% өзбектер 1,92% украиндар 1,50% ұйғырлар 1,11% татарлар 1,14% немістер 4,5% басқалар |
| ЖІӨ (номиналды) | 16,477 трлн доллар, жан басына шаққанда 31 801 доллар | 179,332 миллиард доллар, жан басына шаққанда 9 686 доллар |
Серіктестік және ынтымақтастық туралы келісім
ЕО мен Қазақстан арасындағы екіжақты қарым-қатынастар 2015 жылғы кеңейтілген әріптестік және ынтымақтастық туралы келісіммен реттеледі. Келісімді Қазақстан Парламенті 2016 жылғы наурызда ратификациялады. Еуропалық парламент келісімді ратификациялады 2017 жылғы 12 желтоқсанда Еуропалық Парламенттің 654 мүшесінің 511-і ратификациялауға дауыс берді. Қазақстан ЕО-мен қауымдастық туралы келісім жасасқан Орталық Азияның бірінші елі болып табылады.
Қоршаған ортаны қорғау туралы келісім 2020 жылдың 1 наурызында күшіне енді. Келісім ЕО мен Қазақстан арасындағы сауда-экономикалық қатынастарды, көлік, энергетика, климаттың өзгеруі, ғарыш және т. б. саласындағы өзара іс-қимылды қоса алғанда, ынтымақтастықтың 29 саласын реттейді.
Қазақстан сонымен қатар 2019 жылы қабылданған ЕО-ның Орталық Азия бойынша жаңа стратегиясының бір бөлігі болып табылады.
Ынтымақтастық кеңесі
Қазақстан мен Еуропалық Одақ арасындағы ынтымақтастық кеңесі жыл сайын жиналып, әріптестік пен ынтымақтастық туралы екіжақты келісімді орындау жөніндегі орган болып табылады. Ынтымақтастық кеңесі мен Қазақстан саяси, сот және экономикалық реформалар, заңның үстемдігі, сауда-экономикалық қатынастар және өңірлік тұрақтылық сияқты өзара қызығушылық тудыратын көптеген мәселелерді талқылайды.
2016 жылғы 4 қазанда өткен 15-ші сессия барысында Кеңес кеңейтілген серіктестік пен ынтымақтастық туралы келісімді құптады. 2021 жылғы мамырда өткен Кеңестің 18-ші сессиясы барысында ЕО мен Қазақстан арасындағы Кеңейтілген әріптестік және ынтымақтастық туралы келісімді іске асыруда қол жеткізілген ілгерілеуді, сондай-ақ Қазақстанның Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіге екінші Факультативтік хаттаманы ратификациялауын құптады және Қазақстан жариялағаннан тезірек жүзеге асыру қажеттігін атап өтті "қоғамды демократияландыру жөніндегі " саяси реформаның үшінші кезеңі.
Сауда және тікелей шетелдік инвестициялар
2002 жылдан бастап ЕО Қазақстанның ең ірі сауда әріптесіне айналды, оның үлесіне оның экспортының 41% - дан астамы тиесілі. 2007 жылы бұл экспорттың 80% негізінен мұнай мен газ болды. Сол жылы Қазақстаннан ЕО - ға тауарлар импорты 13,35 млрд еуроны, ал қызметтер-1,52 млрд еуроны құрады. ЕО - дан Қазақстанға тауарлар экспорты 6,04 млрд еуроны, ал қызметтер-1,92 млрд еуроны құрады.
2014 жылы Қазақстанның жалпы сауда көлемінің жартысынан астамы ЕО-ға тиесілі болды-2013 жылы шамамен 53,4 миллиард доллар және 2014 жылдың бірінші жартыжылдығында 28,4 миллиард доллар. Қазақстанның жалпы тікелей шетелдік инвестицияларының жартысынан астамы немесе 100 миллиард долларға жуығы ЕО елдерінен түскен. ЕО-мен сауда көлемі 31 миллиард еуроны (36%) құрады. Еуропалық Комиссияның бұрынғы вице-президенті Гюнтер Эттингердің айтуынша, ЕО-ның 27 елі соңғы 15 жылда Қазақстанға салынған тікелей шетелдік инвестициялардың жалпы көлемінің 44% - пришлось құрады, бұл 157 миллиард долларды құрады.
Лондонда Ұлыбритания Премьер-Министрі Дэвид Кэмеронмен екіжақты кездесулер барысында Қазақстан Президенті Назарбаев жалпы сомасы 13 миллиард доллардан асатын 46 шартқа қол қойды.
ЕО-ның қосылуын қолдағаннан кейін Қазақстан Дүниежүзілік сауда ұйымына (ДСҰ) 2015 жылғы қарашада оның 162-ші мүше мемлекеті ретінде кірді.
Қазақстан, ЕО және халықаралық сауда орталығы 2020 жылдың желтоқсанында Ready 4 Trade Central Asia өңірлік жобасын іске қосты. Орталық Азиядағы Ready4Trade жобасының негізгі бағыттарының бірі Қазақстанда ITC және БҰҰ сауда және даму жөніндегі Конференциясының (ЮНКТАД) көмегімен енгізу жоспарланып отырған электрондық сауда саласындағы кешенді заңнаманы әзірлеу болып табылады.
2020 жылғы жағдай бойынша Қазақстан ЕО-ның 33-ші ірі сауда серіктесі болып табылады, ал ЕО бүгінгі күні Қазақстанның ең ірі серіктесі болып табылады, оның үлесіне тауарлар саудасының жалпы көлемінің шамамен 30% - ы тиесілі. COVID-19 пандемиясына қарамастан, екі субъект арасындағы тауар саудасының жалпы көлемі 18,6 миллиард еуроны құрады, ЕО-дан импорт 12,6 миллиард еуроны құрады-негізінен машиналар, көлік жабдықтары мен химиялық заттар-және ЕО-дан экспорт 5,9 миллиард еуроны құрады.
Қазақстанға тікелей шетелдік инвестициялардың 50% - дан астамы Еуропалық Одақ елдерінен келеді. ЕО-ға мүше елдердің ең ірі инвестиция көздері Нидерланд болып табылады (90,4 млрд.), Швейцария (25,8 млрд.), Франция (16,1 млрд.), Италия (8,7 млрд.), Бельгия (7,6 млрд.) және Германия (5,2 млрд.)..
Қазақстанда Еуропалық капиталы бар 4000-нан астам компания және 2000-нан астам бірлескен кәсіпорын тіркелген.
Егер 2006 жылы Қазақстанның тікелей шетелдік инвестицияларының 7,3 миллиард долларының жартысы ЕО-дан түссе, 2019 жылға қарай бұл көрсеткіш ЕО-ның тікелей шетелдік инвестицияларының 64 миллиард еуросына дейін өсті.
| Ел | Инвестиция (млрд доллар) | Өсім |
|---|---|---|
 Нидерланд | $8,33 | +19,7% |
 АҚШ | $5,1 | +81,9% |
 Швейцария | $2,8 | +2,4% |
 Бельгия | $1,56 | +46% |
 Ресей | $1,52 | -19,7% |
 Корея Республикасы | $1,48 | +84,8% |
 Қытай | $1,43 | -22,5% |
 Франция | $0,770 | +27,4% |
 Ұлыбритания | $0,661 | -35,7% |
 Германия | $0,469 | +45,4% |
 Еуропа одағы | $12,5 | 23% |
Ынтымақтастық
Қазақстанмен әріптестік және ынтымақтастық туралы келісім 1999 жылы күшіне енген сәттен бастап ЕО мен Қазақстан арасындағы екіжақты қатынастардың құқықтық негізі болып табылады. 2006 жылғы қарашада ЕО мен Қазақстан арасындағы энергетика саласындағы ынтымақтастық жөніндегі өзара түсіністік туралы Меморандумға қол қойылып, ынтымақтастықты кеңейту үшін негіз қаланды. Қазақстан өзінің жаңғыруы мен дамуының кілті ретінде өсіп келе жатқан экономикалық және саяси интеграцияны мойындайды.
Еуропалық комиссияның Болашақ көмегі мынадай басым бағыттарға бағытталатын болады: саяси, экономикалық, сот және әлеуметтік деңгейлердегі реформалардың ағымдағы процесіне жәрдемдесу, инфрақұрылым салу және энергетика секторындағы ынтымақтастық.
ЕО ынтымақтастығының жалпы мақсаттарын, саясаттың жауап шараларын және Орталық Азия үшін басым бағыттарды ЕО-ның Орталық Азия үшін 2007-2013 жылдарға арналған өңірлік стратегиясы туралы құжаттан табуға болады. Даму мақсатында ынтымақтастық құралы шеңберіндегі көмекке қосымша Қазақстан бірнеше ағымдағы өңірлік бағдарламаларға қатысады.
Еуропалық Одақ мен Қазақстан арасындағы ынтымақтастық кеңесі өзінің он төртінші отырысын 2015 жылғы 3 наурыз, сейсенбіде өткізді. Отырыс Қазақстанның Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысовтың төрағалығымен өтті, ал ЕО делегациясын Латвияның Сыртқы істер министрі Эдгар Ринкевичс басқарды. 2015 жылғы қарашада Қазақстан ЕО-ның кіруін қолдағаннан кейін ДСҰ-ға 162-ші мүше мемлекет ретінде қосылды.
2014 жылы Қазақстан Азия-Еуропа кездесуіне қосылған Орталық Азияның бірінші елі болды.
Астанада "Еуропалық Одақ пен Орталық Азия қатынастарының 25 жылы: өткеннен болашаққа" атты конференция өтті, онда ЕО-ның Орталық Азия бойынша арнайы өкілі Елші Питер Буриан Еуропалық Одақтың Қазақстан мен Орталық Азия өңіріне қаржылық және саяси бейілділігін растады.
2019 жылдың қараша айында ЕО Орталық Азиядағы өңірлік интеграцияға ықпал ететін үш бағдарламаны іске қосты. Бағдарламалардың бюджеті 28 миллион еуроны (30,8 миллион доллар) құрайды. Олар ЕО-ның Орталық Азия үшін жаңа стратегиясына сәйкес аймақтағы заңның үстемдігін, сауданы, инвестицияларды және экономикалық өсуді қолдайтын болады.
Жасыл экономика
Қазақстанның экс-президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен "Жасыл" экономикаға көшу жөніндегі тұжырымдама әзірленіп, 2013 жылғы 30 мамырда қол қойылды. 2015 жылы Еуропалық Одақ пен Қазақстан Қазақстанның Жасыл экономика моделіне көшуін қолдау жөніндегі жобаны іске қосты. Тұжырымдаманы іске асыру үш кезеңде жүзеге асырылатын болады:
- 2013–2020 жылдар — ресурстарды пайдалануды оңтайландыру және табиғатты қорғау қызметінің тиімділігін арттыру, сондай-ақ "жасыл" инфрақұрылым құру;
- 2020–2030 жылдар — табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану, жоғары технологиялар базасында жаңартылатын энергетиканы енгізу;
- 2030–2050 жылдар — ұлттық экономиканың "үшінші өнеркәсіптік революция" қағидаттарына көшуі, оның негізі табиғи ресурстарды жаңартылған жағдайда пайдалану болып табылады.
Жобаны Еуропалық Одақ қаржыландырады және оны Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасы жүзеге асырады. 2018 жылғы 31 қазанда "Жасыл экономика моделіне көшу үшін Қазақстанды қолдау" жобасының қорытынды конференциясы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының суық өңірі Астана қаласы жағдайында жоғары технологиялық жылыжай салу" пилоттық жобасының ашылу салтанаты өтті.
Адам құқықтары жөніндегі диалог
2008 жылғы сәуірде Қазақстан мен ЕО адам құқықтары жөніндегі диалогты бастау туралы келісімге қол қойды. Адам құқықтары жөніндегі Диалогтар ЕО-ның сыртқы саясатының құралы болып табылады және өзара қызығушылық тудыратын мәселелерді талқылауға және адам құқықтары саласындағы ынтымақтастықты нығайтуға, сондай-ақ тиісті адам құқықтары жағдайын жақсарту жөніндегі бастамаларды бастауға арналған. Осы Келісімге сәйкес ЕО 2008 жылдың қазан айында Қазақстанмен адам құқықтары жөніндегі алғашқы құрылымдық диалогтарын өткізді. ЕО мен Қазақстан арасындағы адам құқықтары жөніндегі соңғы диалог 2020 жылғы қарашада өтті.
Еуропалық одақ Қазақстанға демократия мен адам құқықтарын қолдаудың еуропалық құралы арқылы экономикалық және техникалық көмек көрсетеді. ЕО Қазақстанда жүргізіліп жатқан құқықтық реформаларды қолдайтын және азаматтық қоғамның рөлін күшейтетін Қазақстандағы түрлі жобаларға жылына 1 миллион еуро бөледі.
ЕО мүшелігі
Қазақстан батысқа қарай созылып жатыр, бұл географиялық тұрғыдан оның еуропалық мәртебесі мен ЕО-ға мүше болу мүмкіндігінің пайдасына нақты дәлел болып табылады. 2009 жылы Қазақстанның Ресейдегі елшісі Әділбек Жақсыбеков: "біз болашақта Еуропалық Одаққа қосылғымыз келеді, бірақ Эстония мен Латвия ретінде емес, тең құқылы серіктес ретінде қосылғымыз келеді", - деді. Бұл мәлімдеме ұзақ мерзімді перспективаға қатысты болды, өйткені қазіргі уақытта Қазақстан қатыспайды, дегенмен Қазақстанның Сыртқы істер министрлігі ЕКС-ға қызығушылық білдірді. Еуропарламент депутаты Чарльз Таннок Қазақстанды көршілес Еуропалық саясатқа енгізуді ұсынды, бұл ретте "Қазақстанда демократия мен адам құқықтарына қатысты әлі де алаңдаушылық бар" деп атап өтті.
Сот саласындағы ынтымақтастық
Қазақстан мен ЕО 2015 жылдың қазан айында "Қазақстандағы қылмыстық сот төрелігін жетілдіру" атты үш жылдық жобаны іске қосты. ЕО-ға бөлінген жобаның жалпы бюджеті 5,5 миллион еуроны құрады. Еуропалық сот заңның үстемдігіне жәрдемдесуге және Қазақстанның сот жүйесін реформалауға ұмтылды. Жобаны аяқтауға арналған конференцияда Қазақстандағы қылмыстық сот төрелігін жетілдіру стратегиялық директоры Билл Мэтер: "жобаның барлық мақсаттары орындалды... мерзімінен бұрын орындалды".
2020 жылдың қарашасында өткен Сот төрелігі және ішкі істер жөніндегі Кіші комитеттің жыл сайынғы отырысында ЕО шенеуніктері Президент Тоқаевтың құқық қорғау органдарын, сот жүйесін және адам құқықтарына басымдық беруді" жақсартуға бағытталған реформалардың жаңа кезеңі туралы мәлімдемелерін құптап, тәуелсіз сот төрелігі жүйесінің маңыздылығын атап өтті.
Мәдениет және білім
"Тіл Қазына" қазақ мәдени орталығы ("Мәдениет - бұл қазына") 2020 жылдың маусым айында Бельгияның Брюссель қаласында ашылды. Жаңа орталық тілдік сабақтар өткізу, қазақ өнері мен асханасы бойынша түрлі семинарлар мен шеберлік сыныптарын ұйымдастыру арқылы мәдени алмасу мен ынтымақтастыққа жәрдемдесу мақсатында құрылды.
Қазақстан ЕО бағдарламасының негізгі бенефициары болып табылады, ол 2014-2020 жылдар кезеңінде Орталық Азиямен жоғары білім беру саласындағы ынтымақтастыққа 115 миллион еуро бөлді. 2020 жылдың соңына қарай 3400-ге жуық қазақстандық студенттер мен қызметкерлер Еуропаға оқуға немесе сабақ беруге келеді деп күтілуде, ал қазақстандық оқу орындары 1500-ден астам еуропалықтарды қабылдайды.
Еуропалық Одақтың Қазақстандағы елшілері
- Майкл Хамфриз (1994–2011)
- Аурелия Бушез (2011–2015)
- Траян Христеа (2015–2021)
- Кестутис Янкаускас (2021–қазіргі уақыт)
Дереккөздер
- Baizakova, Kuralay; Yergeshkyzy, Gulnaz (2013-06-28). "Kazakhstan and the European Union: Cooperation in Regional Security" (in en). Procedia - Social and Behavioral Sciences 81: 558–561. :10.1016/j.sbspro.2013.06.476. 1877-0428.
- Kazakhstan - Trade - European Commission.
- Rare Earths And Hydrogen At The Core Of New EU-Kazakhstan Trade Deals.
- Kazakhstan to Europe: Let’s be friends (en-US) (16 қыркүйек 2022).
- Population on 1 January. .
- MEPs overwhelmingly ratify EU-Kazakhstan landmark partnership agreement (12 December 2017).
- Kazakhstan - Trade - European Commission.
- MEPs overwhelmingly ratify EU-Kazakhstan landmark partnership agreement.
- EP approves EU-Kazakhstan enhanced partnership agreement.
- Kazakh parliament ratifies accord on broadening partnership with EU.
- Enhanced Partnership and Cooperation Agreement between Kazakhstan and the EU | EU texts | Documents | DCAS | Delegations | European Parliament.
- Central Asia: Council adopts a new EU strategy for the region.
- EU-Kazakhstan: first Cooperation Council since signature of the enhanced partnership and cooperation agreement. European Council.
- Kazakhstan's Deepening Ties with Europe. CACI Analyst.
- EU-Kazakhstan Cooperation Council, 10 May 2021 (ағыл.).
- EU-Kazakhstan: first Cooperation Council since signature of the enhanced partnership and cooperation agreement.
- The Next Chapter in Kazakhstan-EU Relations. Bolstering development and trade through a new partnership agreement. (7 October 2014).
- Oettinger: It's time to take EU-Kazakhstan relations to a new level (en-GB) (11 мамыр 2021).
- President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev and UK Prime Minister David Cameron participate in the II Session of the Kazakh-British Intergovernmental Commission (IGC) on Trade and Economic Cooperation.
- Kazakhstan - Trade - European Commission.
- WTO | 2015 News items - Kazakhstan joins the WTO as 162nd member.
- Kazakhstan, EU, International Trade Centre launch regional project on trade facilitation.
- Kazakhstan attracts $330 billion FDI since 1991 (11 September 2019).
- Trade turnover between Kazakhstan and EU amounts to nearly US$14 billion.
- Қазақстанға тікелей шетелдік инвестициялардың рекордтық көлемі тартылды. Тексерілді, 7 тамыз 2023.
- Kazakh president discusses co-operation expansion with Commission.
- European Union and Kazakhstan Мұрағатталған 7 сәуірдің 2009 жылы.. European Commission: External Relations
- ASEM - Kazakhstan page. ASEM.
- Ambassador Peter Burian Speech. European Union Delegation to the Republic of Kazakhstan.
- EU launches three new programmes in Central Asia (3 December 2019).
- Projects in Kazakhstan.
- EU human rights dialogues in Central Asia.
- EU and Kazakhstan hold annual Human Rights Dialogue and Subcommittee on Justice and Home Affairs.
- Kazakhstan Мұрағатталған 25 ақпанның 2021 жылы., Speech delivered by Charles Tannock in the plenary of the European Parliament on 16 March 2005.
- Kazakhstan completes three-year, EU-backed project to reform criminal justice system (6 October 2018).
- Support to judicial reform in Kazakhstan.
- EU and Kazakhstan hold annual Human Rights Dialogue and Subcommittee on Justice and Home Affairs (27 November 2021).
- Kazakh Cultural Center Opens Its Doors For First Time In Brussels (26 June 2020).
- EU-Kazakhstan Cooperation Committee.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Europalyk Odak pen Қazakstan arakatynastary bul Қazakstan Respublikasy men Europalyk Odaktyn zhalpy syrtky sayasaty men sauda katynastary arasyndagy halykaralyk katynastar Қazakstan Europalyk Odak arakatynasy Europa odagy Қazakstan Ekizhakty katynastar 1992 zhyly Қazakstan men EO arasynda diplomatiyalyk katynastar ornatu turaly hattamaga kol koyudan bastaldy Sodan beri ol ajtarlyktaj damydy zhәne yntymaktastyktyn birneshe formattaryn sonyn ishinde kenejtilgen seriktestik zhәne yntymaktastyk turaly kelisimdi zhәne әleumettik sayasi zhәne ekonomikalyk reformalardy zhүzege asyruga komektesetin birneshe dialogtardy kurudy kamtidy Europalyk Odak Қazakstannyn en iri ekonomikalyk seriktesi bolyp tabylady onyn үlesine tauarlar saudasynyn zhalpy koleminin 30 y tiesili zhәne ogan kazakstandyk eksporttyn 41 y tiesili Қazakstan sondaj ak EO dan tүsetin tikelej sheteldik investiciyalardyn iri alushysy bolyp tabylady Resejdin Ukrainaga basyp kiruinen kejin EO men Қazakstan Resejge tәueldilikti tomendetuge bagyttalgan ozara sauda mәmileleri arkyly sauda katynastaryn terendete tүsti sonyn ishinde 2022 zhylgy karashadagy zhel turbinalary men elektromobilderge arnalgan akkumulyatorlar siyakty zhabdyktardy ondiru үshin ekologiyalyk taza sutegi men shikizatty zhetkizudi damytuga bagyttalgan kelisim Europalyk Odak pen Қazakstandy salystyru Metrika Europa odagy ҚazakstanHalky 447 206 135 18 708 352Audan 4 324 782 km2 2 724 900 km2Halyk tygyzdygy 115 km2 300 sharshy mil 7 km2 18 1 sharshy mil Astana Bryussel is zhүzinde AstanaZhaһandyk kalalar Parizh Rim Berlin Vena Madrid Amsterdam Afina Dublin Helsinki Varshava Lissabon Stokgolm Kopengagen Praga Buharest Nikosiya Budapesht Tallin Sofiya Riga Lyublyana Bratislava Vilnyus Zagreb Astana Almaty Aktobe Қaragandy Kokshetau Қostanaj Atyrau Pavlodar Taraz Zhezkazgan Қyzylorda Semej Ekibastuz Shymkent Arkalyk Zhanaozen Ridder Temirtau StepnogorskҮkimet Europalyk sharttarga negizdelgen ulttyktan zhogary parlamenttik demokratiya Үstem partiyasy bar unitarlyk prezidenttik Konstituciyalyk respublikaBirinshi koshbasshy Zhogary dengejli Prezident Prezident Nursultan NazarbaevҚazirgi koshbasshy Kenes Prezidenti Komissiya Prezidenti Prezident Қasym Zhomart Tokaev Premer ministr Әlihan SmajlovResmi tilder 24 resmi til onyn 3 i proceduralyk dep sanalady agylshyn francuz zhәne nemis Қazak orysNegizgi dinder 72 hristiandyk 48 rimdik katolicizm 12 protestantizm 8 shygys pravoslavie 4 baska hristiandar 23 ateist 3 baska 2 islam Musylmandar 70 2 Hristiandar 26 3 3 5 baskaEtnikalyk toptar Nemister 80 million francuzdar 67 million italiyalyktar 60 million ispandar 47 million polyaktar 46 million rumyndar 16 million gollandtar 13 million grekter 11 million portugaldar 11 million zhәne baskalar 70 65 kazaktar 15 18 orystar 3 25 ozbekter 1 92 ukraindar 1 50 ujgyrlar 1 11 tatarlar 1 14 nemister 4 5 baskalarZhIӨ nominaldy 16 477 trln dollar zhan basyna shakkanda 31 801 dollar 179 332 milliard dollar zhan basyna shakkanda 9 686 dollarSeriktestik zhәne yntymaktastyk turaly kelisimEuropalyk odak kartasy EO men Қazakstan arasyndagy ekizhakty karym katynastar 2015 zhylgy kenejtilgen әriptestik zhәne yntymaktastyk turaly kelisimmen retteledi Kelisimdi Қazakstan Parlamenti 2016 zhylgy nauryzda ratifikaciyalady Europalyk parlament kelisimdi ratifikaciyalady 2017 zhylgy 12 zheltoksanda Europalyk Parlamenttin 654 mүshesinin 511 i ratifikaciyalauga dauys berdi Қazakstan EO men kauymdastyk turaly kelisim zhasaskan Ortalyk Aziyanyn birinshi eli bolyp tabylady Қorshagan ortany korgau turaly kelisim 2020 zhyldyn 1 nauryzynda kүshine endi Kelisim EO men Қazakstan arasyndagy sauda ekonomikalyk katynastardy kolik energetika klimattyn ozgerui garysh zhәne t b salasyndagy ozara is kimyldy kosa alganda yntymaktastyktyn 29 salasyn rettejdi Қazakstan sonymen katar 2019 zhyly kabyldangan EO nyn Ortalyk Aziya bojynsha zhana strategiyasynyn bir boligi bolyp tabylady Yntymaktastyk kenesiҚazakstan men Europalyk Odak arasyndagy yntymaktastyk kenesi zhyl sajyn zhinalyp әriptestik pen yntymaktastyk turaly ekizhakty kelisimdi oryndau zhonindegi organ bolyp tabylady Yntymaktastyk kenesi men Қazakstan sayasi sot zhәne ekonomikalyk reformalar zannyn үstemdigi sauda ekonomikalyk katynastar zhәne onirlik turaktylyk siyakty ozara kyzygushylyk tudyratyn koptegen mәselelerdi talkylajdy 2016 zhylgy 4 kazanda otken 15 shi sessiya barysynda Kenes kenejtilgen seriktestik pen yntymaktastyk turaly kelisimdi kuptady 2021 zhylgy mamyrda otken Kenestin 18 shi sessiyasy barysynda EO men Қazakstan arasyndagy Kenejtilgen әriptestik zhәne yntymaktastyk turaly kelisimdi iske asyruda kol zhetkizilgen ilgerileudi sondaj ak Қazakstannyn Azamattyk zhәne sayasi kukyktar turaly halykaralyk paktige ekinshi Fakultativtik hattamany ratifikaciyalauyn kuptady zhәne Қazakstan zhariyalagannan tezirek zhүzege asyru kazhettigin atap otti kogamdy demokratiyalandyru zhonindegi sayasi reformanyn үshinshi kezeni Sauda zhәne tikelej sheteldik investiciyalar2002 zhyldan bastap EO Қazakstannyn en iri sauda әriptesine ajnaldy onyn үlesine onyn eksportynyn 41 dan astamy tiesili 2007 zhyly bul eksporttyn 80 negizinen munaj men gaz boldy Sol zhyly Қazakstannan EO ga tauarlar importy 13 35 mlrd eurony al kyzmetter 1 52 mlrd eurony kurady EO dan Қazakstanga tauarlar eksporty 6 04 mlrd eurony al kyzmetter 1 92 mlrd eurony kurady 2014 zhyly Қazakstannyn zhalpy sauda koleminin zhartysynan astamy EO ga tiesili boldy 2013 zhyly shamamen 53 4 milliard dollar zhәne 2014 zhyldyn birinshi zhartyzhyldygynda 28 4 milliard dollar Қazakstannyn zhalpy tikelej sheteldik investiciyalarynyn zhartysynan astamy nemese 100 milliard dollarga zhuygy EO elderinen tүsken EO men sauda kolemi 31 milliard eurony 36 kurady Europalyk Komissiyanyn buryngy vice prezidenti Gyunter Ettingerdin ajtuynsha EO nyn 27 eli songy 15 zhylda Қazakstanga salyngan tikelej sheteldik investiciyalardyn zhalpy koleminin 44 prishlos kurady bul 157 milliard dollardy kurady Londonda Ұlybritaniya Premer Ministri Devid Kemeronmen ekizhakty kezdesuler barysynda Қazakstan Prezidenti Nazarbaev zhalpy somasy 13 milliard dollardan asatyn 46 shartka kol kojdy EO nyn kosyluyn koldagannan kejin Қazakstan Dүniezhүzilik sauda ujymyna DSҰ 2015 zhylgy karashada onyn 162 shi mүshe memleketi retinde kirdi Қazakstan EO zhәne halykaralyk sauda ortalygy 2020 zhyldyn zheltoksanynda Ready 4 Trade Central Asia onirlik zhobasyn iske kosty Ortalyk Aziyadagy Ready4Trade zhobasynyn negizgi bagyttarynyn biri Қazakstanda ITC zhәne BҰҰ sauda zhәne damu zhonindegi Konferenciyasynyn YuNKTAD komegimen engizu zhosparlanyp otyrgan elektrondyk sauda salasyndagy keshendi zannamany әzirleu bolyp tabylady 2020 zhylgy zhagdaj bojynsha Қazakstan EO nyn 33 shi iri sauda seriktesi bolyp tabylady al EO bүgingi kүni Қazakstannyn en iri seriktesi bolyp tabylady onyn үlesine tauarlar saudasynyn zhalpy koleminin shamamen 30 y tiesili COVID 19 pandemiyasyna karamastan eki subekt arasyndagy tauar saudasynyn zhalpy kolemi 18 6 milliard eurony kurady EO dan import 12 6 milliard eurony kurady negizinen mashinalar kolik zhabdyktary men himiyalyk zattar zhәne EO dan eksport 5 9 milliard eurony kurady Қazakstanga tikelej sheteldik investiciyalardyn 50 dan astamy Europalyk Odak elderinen keledi EO ga mүshe elderdin en iri investiciya kozderi Niderland bolyp tabylady 90 4 mlrd Shvejcariya 25 8 mlrd Franciya 16 1 mlrd Italiya 8 7 mlrd Belgiya 7 6 mlrd zhәne Germaniya 5 2 mlrd Қazakstanda Europalyk kapitaly bar 4000 nan astam kompaniya zhәne 2000 nan astam birlesken kәsiporyn tirkelgen Eger 2006 zhyly Қazakstannyn tikelej sheteldik investiciyalarynyn 7 3 milliard dollarynyn zhartysy EO dan tүsse 2019 zhylga karaj bul korsetkish EO nyn tikelej sheteldik investiciyalarynyn 64 milliard eurosyna dejin osti 2022 zhylgy Қazakstanga en kop investiciya zhasagan elder ondygy El Investiciya mlrd dollar Өsim Niderland 8 33 19 7 AҚSh 5 1 81 9 Shvejcariya 2 8 2 4 Belgiya 1 56 46 Resej 1 52 19 7 Koreya Respublikasy 1 48 84 8 Қytaj 1 43 22 5 Franciya 0 770 27 4 Ұlybritaniya 0 661 35 7 Germaniya 0 469 45 4 Europa odagy 12 5 23 YntymaktastykҚazakstanmen әriptestik zhәne yntymaktastyk turaly kelisim 1999 zhyly kүshine engen sәtten bastap EO men Қazakstan arasyndagy ekizhakty katynastardyn kukyktyk negizi bolyp tabylady 2006 zhylgy karashada EO men Қazakstan arasyndagy energetika salasyndagy yntymaktastyk zhonindegi ozara tүsinistik turaly Memorandumga kol kojylyp yntymaktastykty kenejtu үshin negiz kalandy Қazakstan ozinin zhangyruy men damuynyn kilti retinde osip kele zhatkan ekonomikalyk zhәne sayasi integraciyany mojyndajdy Europalyk komissiyanyn Bolashak komegi mynadaj basym bagyttarga bagyttalatyn bolady sayasi ekonomikalyk sot zhәne әleumettik dengejlerdegi reformalardyn agymdagy procesine zhәrdemdesu infrakurylym salu zhәne energetika sektoryndagy yntymaktastyk EO yntymaktastygynyn zhalpy maksattaryn sayasattyn zhauap sharalaryn zhәne Ortalyk Aziya үshin basym bagyttardy EO nyn Ortalyk Aziya үshin 2007 2013 zhyldarga arnalgan onirlik strategiyasy turaly kuzhattan tabuga bolady Damu maksatynda yntymaktastyk kuraly shenberindegi komekke kosymsha Қazakstan birneshe agymdagy onirlik bagdarlamalarga katysady Europalyk Odak men Қazakstan arasyndagy yntymaktastyk kenesi ozinin on tortinshi otyrysyn 2015 zhylgy 3 nauryz sejsenbide otkizdi Otyrys Қazakstannyn Syrtky ister ministri Erlan Ydyrysovtyn toragalygymen otti al EO delegaciyasyn Latviyanyn Syrtky ister ministri Edgar Rinkevichs baskardy 2015 zhylgy karashada Қazakstan EO nyn kiruin koldagannan kejin DSҰ ga 162 shi mүshe memleket retinde kosyldy 2014 zhyly Қazakstan Aziya Europa kezdesuine kosylgan Ortalyk Aziyanyn birinshi eli boldy Astanada Europalyk Odak pen Ortalyk Aziya katynastarynyn 25 zhyly otkennen bolashakka atty konferenciya otti onda EO nyn Ortalyk Aziya bojynsha arnajy okili Elshi Piter Burian Europalyk Odaktyn Қazakstan men Ortalyk Aziya onirine karzhylyk zhәne sayasi bejildiligin rastady 2019 zhyldyn karasha ajynda EO Ortalyk Aziyadagy onirlik integraciyaga ykpal etetin үsh bagdarlamany iske kosty Bagdarlamalardyn byudzheti 28 million eurony 30 8 million dollar kurajdy Olar EO nyn Ortalyk Aziya үshin zhana strategiyasyna sәjkes ajmaktagy zannyn үstemdigin saudany investiciyalardy zhәne ekonomikalyk osudi koldajtyn bolady Zhasyl ekonomikaҚazakstannyn eks prezidenti Nursultan Nazarbaevtyn bastamasymen Zhasyl ekonomikaga koshu zhonindegi tuzhyrymdama әzirlenip 2013 zhylgy 30 mamyrda kol kojyldy 2015 zhyly Europalyk Odak pen Қazakstan Қazakstannyn Zhasyl ekonomika modeline koshuin koldau zhonindegi zhobany iske kosty Tuzhyrymdamany iske asyru үsh kezende zhүzege asyrylatyn bolady 2013 2020 zhyldar resurstardy pajdalanudy ontajlandyru zhәne tabigatty korgau kyzmetinin tiimdiligin arttyru sondaj ak zhasyl infrakurylym kuru 2020 2030 zhyldar tabigi resurstardy utymdy pajdalanu zhogary tehnologiyalar bazasynda zhanartylatyn energetikany engizu 2030 2050 zhyldar ulttyk ekonomikanyn үshinshi onerkәsiptik revolyuciya kagidattaryna koshui onyn negizi tabigi resurstardy zhanartylgan zhagdajda pajdalanu bolyp tabylady Zhobany Europalyk Odak karzhylandyrady zhәne ony Birikken Ұlttar Ұjymynyn Damu Bagdarlamasy zhүzege asyrady 2018 zhylgy 31 kazanda Zhasyl ekonomika modeline koshu үshin Қazakstandy koldau zhobasynyn korytyndy konferenciyasy sondaj ak Қazakstan Respublikasynyn suyk oniri Astana kalasy zhagdajynda zhogary tehnologiyalyk zhylyzhaj salu pilottyk zhobasynyn ashylu saltanaty otti Adam kukyktary zhonindegi dialog2008 zhylgy sәuirde Қazakstan men EO adam kukyktary zhonindegi dialogty bastau turaly kelisimge kol kojdy Adam kukyktary zhonindegi Dialogtar EO nyn syrtky sayasatynyn kuraly bolyp tabylady zhәne ozara kyzygushylyk tudyratyn mәselelerdi talkylauga zhәne adam kukyktary salasyndagy yntymaktastykty nygajtuga sondaj ak tiisti adam kukyktary zhagdajyn zhaksartu zhonindegi bastamalardy bastauga arnalgan Osy Kelisimge sәjkes EO 2008 zhyldyn kazan ajynda Қazakstanmen adam kukyktary zhonindegi algashky kurylymdyk dialogtaryn otkizdi EO men Қazakstan arasyndagy adam kukyktary zhonindegi songy dialog 2020 zhylgy karashada otti Europalyk odak Қazakstanga demokratiya men adam kukyktaryn koldaudyn europalyk kuraly arkyly ekonomikalyk zhәne tehnikalyk komek korsetedi EO Қazakstanda zhүrgizilip zhatkan kukyktyk reformalardy koldajtyn zhәne azamattyk kogamnyn rolin kүshejtetin Қazakstandagy tүrli zhobalarga zhylyna 1 million euro boledi EO mүsheligiҚazakstan batyska karaj sozylyp zhatyr bul geografiyalyk turgydan onyn europalyk mәrtebesi men EO ga mүshe bolu mүmkindiginin pajdasyna nakty dәlel bolyp tabylady 2009 zhyly Қazakstannyn Resejdegi elshisi Әdilbek Zhaksybekov biz bolashakta Europalyk Odakka kosylgymyz keledi birak Estoniya men Latviya retinde emes ten kukyly seriktes retinde kosylgymyz keledi dedi Bul mәlimdeme uzak merzimdi perspektivaga katysty boldy ojtkeni kazirgi uakytta Қazakstan katyspajdy degenmen Қazakstannyn Syrtky ister ministrligi EKS ga kyzygushylyk bildirdi Europarlament deputaty Charlz Tannok Қazakstandy korshiles Europalyk sayasatka engizudi usyndy bul rette Қazakstanda demokratiya men adam kukyktaryna katysty әli de alandaushylyk bar dep atap otti Sot salasyndagy yntymaktastykҚazakstan men EO 2015 zhyldyn kazan ajynda Қazakstandagy kylmystyk sot toreligin zhetildiru atty үsh zhyldyk zhobany iske kosty EO ga bolingen zhobanyn zhalpy byudzheti 5 5 million eurony kurady Europalyk sot zannyn үstemdigine zhәrdemdesuge zhәne Қazakstannyn sot zhүjesin reformalauga umtyldy Zhobany ayaktauga arnalgan konferenciyada Қazakstandagy kylmystyk sot toreligin zhetildiru strategiyalyk direktory Bill Meter zhobanyn barlyk maksattary oryndaldy merziminen buryn oryndaldy 2020 zhyldyn karashasynda otken Sot toreligi zhәne ishki ister zhonindegi Kishi komitettin zhyl sajyngy otyrysynda EO sheneunikteri Prezident Tokaevtyn kukyk korgau organdaryn sot zhүjesin zhәne adam kukyktaryna basymdyk berudi zhaksartuga bagyttalgan reformalardyn zhana kezeni turaly mәlimdemelerin kuptap tәuelsiz sot toreligi zhүjesinin manyzdylygyn atap otti Mәdeniet zhәne bilim Til Қazyna kazak mәdeni ortalygy Mәdeniet bul kazyna 2020 zhyldyn mausym ajynda Belgiyanyn Bryussel kalasynda ashyldy Zhana ortalyk tildik sabaktar otkizu kazak oneri men ashanasy bojynsha tүrli seminarlar men sheberlik synyptaryn ujymdastyru arkyly mәdeni almasu men yntymaktastykka zhәrdemdesu maksatynda kuryldy Қazakstan EO bagdarlamasynyn negizgi beneficiary bolyp tabylady ol 2014 2020 zhyldar kezeninde Ortalyk Aziyamen zhogary bilim beru salasyndagy yntymaktastykka 115 million euro boldi 2020 zhyldyn sonyna karaj 3400 ge zhuyk kazakstandyk studentter men kyzmetkerler Europaga okuga nemese sabak beruge keledi dep kүtilude al kazakstandyk oku oryndary 1500 den astam europalyktardy kabyldajdy Europalyk Odaktyn Қazakstandagy elshileriMajkl Hamfriz 1994 2011 Aureliya Bushez 2011 2015 Trayan Hristea 2015 2021 Kestutis Yankauskas 2021 kazirgi uakyt DerekkozderBaizakova Kuralay Yergeshkyzy Gulnaz 2013 06 28 Kazakhstan and the European Union Cooperation in Regional Security in en Procedia Social and Behavioral Sciences 81 558 561 10 1016 j sbspro 2013 06 476 1877 0428 Kazakhstan Trade European Commission Rare Earths And Hydrogen At The Core Of New EU Kazakhstan Trade Deals Kazakhstan to Europe Let s be friends en US 16 kyrkүjek 2022 Population on 1 January MEPs overwhelmingly ratify EU Kazakhstan landmark partnership agreement 12 December 2017 Kazakhstan Trade European Commission MEPs overwhelmingly ratify EU Kazakhstan landmark partnership agreement EP approves EU Kazakhstan enhanced partnership agreement Kazakh parliament ratifies accord on broadening partnership with EU Enhanced Partnership and Cooperation Agreement between Kazakhstan and the EU EU texts Documents DCAS Delegations European Parliament Central Asia Council adopts a new EU strategy for the region EU Kazakhstan first Cooperation Council since signature of the enhanced partnership and cooperation agreement European Council Kazakhstan s Deepening Ties with Europe CACI Analyst EU Kazakhstan Cooperation Council 10 May 2021 agyl EU Kazakhstan first Cooperation Council since signature of the enhanced partnership and cooperation agreement The Next Chapter in Kazakhstan EU Relations Bolstering development and trade through a new partnership agreement 7 October 2014 Oettinger It s time to take EU Kazakhstan relations to a new level en GB 11 mamyr 2021 President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev and UK Prime Minister David Cameron participate in the II Session of the Kazakh British Intergovernmental Commission IGC on Trade and Economic Cooperation Kazakhstan Trade European Commission WTO 2015 News items Kazakhstan joins the WTO as 162nd member Kazakhstan EU International Trade Centre launch regional project on trade facilitation Kazakhstan attracts 330 billion FDI since 1991 11 September 2019 Trade turnover between Kazakhstan and EU amounts to nearly US 14 billion Қazakstanga tikelej sheteldik investiciyalardyn rekordtyk kolemi tartyldy Tekserildi 7 tamyz 2023 Kazakh president discusses co operation expansion with Commission European Union and Kazakhstan Muragattalgan 7 sәuirdin 2009 zhyly European Commission External Relations ASEM Kazakhstan page ASEM Ambassador Peter Burian Speech European Union Delegation to the Republic of Kazakhstan EU launches three new programmes in Central Asia 3 December 2019 Projects in Kazakhstan EU human rights dialogues in Central Asia EU and Kazakhstan hold annual Human Rights Dialogue and Subcommittee on Justice and Home Affairs Kazakhstan Muragattalgan 25 akpannyn 2021 zhyly Speech delivered by Charles Tannock in the plenary of the European Parliament on 16 March 2005 Kazakhstan completes three year EU backed project to reform criminal justice system 6 October 2018 Support to judicial reform in Kazakhstan EU and Kazakhstan hold annual Human Rights Dialogue and Subcommittee on Justice and Home Affairs 27 November 2021 Kazakh Cultural Center Opens Its Doors For First Time In Brussels 26 June 2020 EU Kazakhstan Cooperation Committee