Майлы дақылдар — май алу үшін қолдан өсірілетін бір жылдық және көп жылдық ағаш, бұта, шөптесін өсімдіктер.
Май алынатын өсімдіктер
- Күрделі гүлділерден -күнбағыс, мақсары.
- Бұршақ тұқымдасынан - соя, жаңғақ.
- Еріндігүлділерден - перилла.
- Астық тұқымдасынан - бидай, жүгері, егіндік күріш
- Зәйтүн тұқымдасынан - зәйтүн.
- Орамжапырақ тұқымдасынан - рапс, қыша.
- Талшықты дақылдардан - мақта, салалы зығыр, кенепшөп.
- Эфирлі-майлы дақылдардан - кориандр, тмин, анис.
- Жаңғақ-жемісті ағаштардан - грек жаңғағы, бадам, самырсын, шабдалы, өрік(дәнек майы), сонымен қатар бидай, жүгері тұқымынан.
Май өсімдіктердің тұқымында, жемісінде, тамыр түйнегінде болады.
Майлы дақылдардың тұқымы мен жемісіндегі майдың мөлшері
Өсімдік атауы | Май мөлшері | Алынатын май түрлері |
---|---|---|
Күнбағыс(тұқмы) | 29-57% | күнбағыс майы |
Соя | 15-26% | соя майы |
Қыша | 20-45% | қыша майы |
Кенепдән | 47-59% | |
Зығыр | 35-52% | Зығыр майы |
Арахис | 41-57% | |
Рапс | 45-50% | |
Зәйтүн | 25-67% | Зәйтүн майы |
Грек жаңғағы | 60-76% | |
Бадам | 60-76% | |
Күнжіт | 50-56% | Күнжіт майы |
Майдың құрамы мен сапасы майлы дақылдардың түріне және сортына, ауа райына және топырақтың түрі мен құнарлылығына, сондай-ақ, жүргізілетін агротехникалық шараларға байланысты.
Қазақстанда күнбағыс, соя, қыша, кенедән, зығыр, күнжіт тұқымдасы, т.б. егіледі.
Дереккөздер
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
Дереккөздер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Majly dakyldar maj alu үshin koldan osiriletin bir zhyldyk zhәne kop zhyldyk agash buta shoptesin osimdikter Majly dakyldar 1 kүnbagys 1a sebetgүli 1ә zhapyragy 1b tukymshasy 2 zygyr 2a gүli 2ә kauashagy 3 kүnzhit 3a gүldep turgan sabagy 3ә kauashagy 4 koknәr 4a gүli 4ә zhapyragy 4b kauashagy 5 raps 5a gүlshogy 5ә zhapyragy 5b burshakkyny 6 zherzhangak 6a gүldep turgan boligi 6ә zhemisi Maj alynatyn osimdikterKүrdeli gүldilerden kүnbagys maksary Burshak tukymdasynan soya zhangak Erindigүldilerden perilla Astyk tukymdasynan bidaj zhүgeri egindik kүrish Zәjtүn tukymdasynan zәjtүn Oramzhapyrak tukymdasynan raps kysha Talshykty dakyldardan makta salaly zygyr kenepshop Efirli majly dakyldardan koriandr tmin anis Zhangak zhemisti agashtardan grek zhangagy badam samyrsyn shabdaly orik dәnek majy sonymen katar bidaj zhүgeri tukymynan Maj osimdikterdin tukymynda zhemisinde tamyr tүjneginde bolady Majly dakyldardyn tukymy men zhemisindegi majdyn molsheriӨsimdik atauy Maj molsheri Alynatyn maj tүrleriKүnbagys tukmy 29 57 kүnbagys majySoya 15 26 soya majyҚysha 20 45 kysha majyKenepdәn 47 59 Zygyr 35 52 Zygyr majyArahis 41 57 Raps 45 50 Zәjtүn 25 67 Zәjtүn majyGrek zhangagy 60 76 Badam 60 76 Kүnzhit 50 56 Kүnzhit majy Majdyn kuramy men sapasy majly dakyldardyn tүrine zhәne sortyna aua rajyna zhәne topyraktyn tүri men kunarlylygyna sondaj ak zhүrgiziletin agrotehnikalyk sharalarga bajlanysty Қazakstanda kүnbagys soya kysha kenedәn zygyr kүnzhit tukymdasy t b egiledi DerekkozderҚazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5DerekkozderҚazak enciklopediyasy