Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Норвегия (букмол Norge, нюнорск Noreg), ресми атауы — Норвегия Патшалығы (букмол Kongeriket Norge, нюнорск Kongeriket Noreg) — Еуропада орналасқан ел.
| Норвегия корольдігі букмол Kongeriket Norge нюнорск Kongeriket Noreg | |||||
| |||||
| Ұран: «Alt for Norge (қаз. Барлығы Норвегия үшін)» | |||||
| Әнұран: (тыңдау ) | |||||
 | |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Құрылды | 872 жыл | ||||
| Тәуелсіздік күні | 7 маусым 1905 жыл (жарияланды) 26 қазан 1905 жыл (мойындалды) () | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілдері | Норвег тілі (букмол және нюнорск) жергілікті деңгейде — | ||||
| Елорда | Осло | ||||
| Ірі қалалары | Осло, Берген, , | ||||
| Үкімет түрі | Конституциялық монархия | ||||
| V Харальд () (2021–) | |||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы • % су беті | Әлем бойынша 67-ші орын 385 207 км² 5,7 | ||||
| Жұрты • Сарап (2024) • Тығыздығы | ▲ 5 550 203 адам (120-шы) 14,4 адам/км² (213-ші) | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда | 397 млрд. $ (46-шы) 74,065 $ (4-ші) | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда | 443 млрд. $ (22-ші) 82,711 $ (3-ші) | ||||
| АДИ (2022) | ▲ 0,966 (өте жоғары) (2-ші) | ||||
| Этнохороним | норвегтер | ||||
| Валютасы | |||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | |||||
| ISO коды | NO | ||||
| ХОК коды | NOR | ||||
| Телефон коды | +47 | ||||
| Уақыт белдеулері | +1 (жазда +2) | ||||
Атауы
Географиясы
Солтүстік Еуропаның Скандинавия түбегінде батыс жағалауды барынша иемденіп жатқан ірі елдердің бірі — Норвегия болып табылады. Атлант мұхитынан соғатын суық желдің әсері бар, батыстағы таулы қыраттың қытымыр аязы үстемдік құратын өлке қатарынан үш елмен қоңсылас орналасқан: Ресеймен — 196, Финляндиямен — 727 км, ал Швециямен — 1619 км шекарасы шектесіп жатыр.
Корольдіктің жер аумағы — 386 960 км2 құрайды. Бұл жағынан келгенде Норвегия Скандинавия елдері ішінде екінші орында.
Норвегияның жер қыртыстарын сөз етсек, солтүстіктен басталған аласа таулар легі оңтүстікке қарай биіктеп, таулы өлкеге айналып сала береді. Мемлекеттің ең биік нүктелері — Галлхейпиген (2469 m) мен Глиттертинн (2452 m) шыңдары боп есептеледі.
Норвегияның ең ірі өзендері шығыста орналасса, батысында қысқа, бірақ ағысты өзендері ағады. Елдің оңтүстік өлкесі келбетті көлдерге бай. Дегенмен жасылмен жан бағатын елдермен салыстырғанда, Норвегияның өнім беретін өсімдіктері жоқтың қасы. Шыңын мұз басқан таулы, қыратты аймақтың бар болғаны 4 пайызы ғана егістікке қолайлы болып келеді. Сол секілді жануарлар әлемі де корольдікте аса мәз емес.
Әкімшілік бөлінуі
Норвегия жері 19 облысқа бөлінген (жергілікті тілде облысты фүлке атайды). Әр облыс қалалар мен ауылдық округтерден (коммуна) құралады. Оның әрбірі төрт жылда бір сайланатын кеңеске ие.
Халқы
Халық саны жер аумағына қарай шаққанда аз және қоныстануы да әркелкі. Айталық елде 5 миллион 468 мың халық тұрады. Ал осы аз халықтың үштен бірі — бір Осло-Фьорд аймағына ғана шоғырланған. Ал өзге ірі қалалардағы халықтың қоныстануы төмендегідей: Берген (224 мың), Тронхейм (145 мың), Ставангер (106 мың), Берум (98 мың). Ал елдің қалған бөлігі халық өте сирек қоныстанған аймақ болып саналады.
Елдегі бала туу — 11,89% құраса, адам өлімі — 9,51%. Елдегі балалар өлімі ең төменгі деңгейде. Және статистикалық мәліметтерге сүйенсек, әрбір төртінші норвег ауылдық жерді мекен етеді екен.
Норвегияның негізгі халқы — германиялық біртекті ұлт. Ал елдің солтүстігінде жалпы саны 20 мыңға жуық саам халқы мекен етеді. Елде норвег тілінің екі түрі кездеседі — букмол және нюнорск.
Табиғаты
Норвегияның көп бөлігін Скандинавия таулары алып жатыр (ең биік нүктесі – тауы 2469 м). Солтүстік және Норвег теңіздерінің жағалаулары фьордтармен тілімделген. Климаты – баяу теңіздік. Қаңтардағы орташа температурасы –2 – 12ӘС, шілдеде 6 – 15ӘС болады. Жылдық жауын-шашын мөлшері шығысында 300 мм-ге, батыс тау беткейлерінде 3000 миллиметрге дейін жетеді. Мұздықтардың жалпы аумағы 3 мың км². Мол сулы ірі өзендері – , және тағы басқалары. Жерінің 27 пайызын ормандар (негізінен қылқан жапырақты, жапырақты) алып жатыр. Солтүстігі мен биік жерлерінде таулы тундра мен орманды тундра басым. Жануарлар дүниесін түлкі, сілеусін, ақкіс, сусар, бұлан, солтүстік бұғысы, ақтиін, қоян құрайды. Жағалауларында құс базарлары көп. Норвегия теңіздері балыққа бай. Кен байлықтарынан темір, никель, мыс, молибден, кобальт, күміс кентастары белгілі. 1970 жылы Солтүстік теңізінен мұнай мен газ кен орны ашылған.
Тарихы
Тәуелсіздікке 1905 жылы ғана қол жеткізсе, бұған дейінгі 1397—1814 жылдары Дания қарауына еніп, кейінгі 1814—1905 жылдары Швецияның отары болған.
Саяси жүйесі
Норвегия — демократиялы конституциялық монархия болып табылатын мемлекет. 1991 жылдың 17 қаңтарынан бері мемлекет королі — V Харальд.
1814 жылы қабылданып, көптеген рет өзгерістер мен толықтыруларды бастан кешірген ел конституциясына сай, корольдің уысына елдің үш билігі бірдей берілген.
Министрлер кабинеті Премьер-министр мен 16 министрден құралады. Үкіметбасыға елдің атқарушы билігі табысталған.
Стортинг аталатын ел парламентіне 169 депутат мүше бола алады.
Корольдікте көппартиялық жүйе мықтап қалыптасқан. Норвегияның белді партиялары қатарына — «Норвегия жұмысшылар партиясы», «Социалистік солшылдар партиясы» және «Орталық партия» жатады.
Экономикасы
Норвегияның экономикасы жөнінде алып-қашпа әңгімелер көп. Бұған себеп — үлкен мұнай қорына иелік ете тұра, корольдіктің сыртқы саяси ойында аса белсенділік танытпауында жатыр. Дегенмен, қазіргі таңда ІЖӨ индексі бойынша Норвегия әлемнің ең бай мемлекеттерінің қатарында. 1970 жылдары басталған Солтүстік теңізі кенішіндегі мұнай мен газ өндірісі елді Батыс Еуропа нарығындағы ең ірі мұнай шығарушы мемлекет қатарына шығарып, әлемдік саудаға мұнай шығарудан Сауд Арабиясынан кейінгі 2-ші орынға көтеріп тастады. 2005 жылы ІЖӨ 194,7 млрд. АҚШ долларын немесе жан басына шаққанда 42,4 мың АҚШ долларын құрап, Норвегияны үздіктер тізбегіндегі 17 орынға шығарса, 2006 жылы корольдік тағы да бес сатыға жоғарылап, 12-орынға көтерілді.
Ел экономикасындағы негізгі сала — мұнай мен газ өндірісі. Алайда елдегі энергия көзі осы мұнайдан алынып отыр деу — жаңсақ. Өйткені Норвегия мұнайы түгелімен экспортқа шығарылады. Ал энергияны олар су көзінен алады. Алдағы уақытта оған «этанол» аталатын химиялық қосалқы энергия көзін қосу — жоспарда. Бұл дегеніңіз — қалдықтарды қайта өңдеу арқылы оны бензинге араластырып, таза экологиялық энергия шығару деген сөз. Норвегия үкіметі химия технологиясына қатты мән береді.
Дегенмен бұл жерасты байлығын иемденем дегенге дейін Норвегия экономикалық тұрғыда үлкен қиындықтарды бастан кешіргені белгілі. Өйткені XIX ғасыр мен XX ғасыр орта шеніне дейін елдің негізгі экономикалық саласы — ауыл, орман және балық шаруашылығы болғаны белгілі.
Корольдік ежелден теңізшілер елі саналады. Соған орай халықтың үлкен бөлігі жағалауға қарай қоныстанған. Ертеректе, дәлірек айтқанда біздің дәуірдің 1000 жылдары викингтер аталатын тәжірибелі қарақшы-теңізшілер тобы Атлант мұхитын кесіп өтіп, Жаңа Дүниенің есігінен енген. Бұл ерте дәуірден-ақ Норвегия жерінде теңіз шаруашылығының кең өріс алғанынан хабар берсе керек. Бұған елде сақталып қалған зәулім сауда флоты мен жоғары дамыған балық шаруашылығы да дәлел бола алады. Айта кетерлігі аталмыш флот тасымалға шығаратын тауар көлемі жағынан 1997 жылы 6-орынды иеленген.
Балық шаруашылығы елде ертеден-ақ жақсы дамыған. 1975 жылы аталмыш шаруашылықты дамыту жөнінен Норвегия дүниежүзі бойынша 5-орынды иеленсе, 1995 жылы 10-орынға тұрақтаған. Корольдікте балық шаруашылығы саласының ең негізгісі — майшабақ. Бұл жағынан 1996 жылғы есеп бойынша Норвегия ең негізгі бәсекелесі — Ұлыбританиядан үш есе көп, 330 мың тонна балық аулап, экспортқа шығарған.
Орман шаруашылығында да айтарлықтай жетістіктер бар. Өйткені Норвегия жері географиялық жағынан орман шаруашылығына қолайлы. Ел территориясының төрттен бір бөлігі орманды алқап. Алайда ағаш өсімінің өте баяу екенін ескеретін болсақ, бұл саланың ел экономикасының екпінді тірегіне айналмағанына көз жеткізу қиынға соқпайды.
Ауыл шаруашылығы Норвегия халқы үшін тиімсіз сала, себебі географиялық жағадайлардың қолайсыз болуы. Мысалы егін егуге корольдіктің таулы, қыратты, құнарсыз топырақты географиясы мен жазы салқын, аса мол жауын-шашынды ауа райы да қолайсыз. 1996 жылы ауыл және орман шаруашылығында еңбекке жарамды халықтың бар болғаны 5,2 пайызы ғана қызмет еткен. Ал ауыл шаруашылығына бөлінген жердің 3 пайызы ғана өңделіп, пайдаланылған. Мұнай өндірісі ашылғанға дейін ел экономикасының негізгі салаларының бірі болғанымен, бүгінде Норвегияда ауыл шаруашылығына аса көңіл бөлінбейді.
Норвегияның өңдеу өнеркәсібінде алға қойылған салалар — электрометаллургия, радиоэлектроника мен кеме жасау және жөндеу өнеркәсіптері. Бұл салаларға жалпы еңбекке жарамды халықтың 25 пайызы тартылған. Норвегия сыртқы саудада Германия, Швеция, Ұлыбритания, Дания, Нидерланд, Еуропа одағы елдерімен және АҚШ мемлекеттерімен тығыз байланыс орнатқан. Экспортқа шығаратын негізгі өнімдері — мұнай мен газ (55 пайыз) және дайын өнімдер (36 пайыз). Сондай-ақ, импорттайтын тауарлары — дайын өнімдер (81,6 пайыз) және ауыл шаруашылығы өнімдері (9,1 пайыз).
Мәдениеті
БАҚ
- медиаконцерні
Норвегиядағы ең ірі газеттердің қатарында күнделікті «Верденс ганг» (365 мың дана), «Афтенпостен» (250 мың), «Дагбладет» (183 мың) бар, олар сыртқы саяси материалдарды кеңінен ұсынады. Норвегия жан басына шаққандағы мерзімді басылымдар саны бойынша әлемде алдыңғы орындардың бірін алады. Норвегиялық газеттер одағы 1998 жылы 152 газетті біріктірді. Басылымдардың көпшілігін Консервативті партия қолдайды немесе бақылайды — 44 басылым, жалпы таралымы 800 мың дана.
Ұлттық ақпарат агенттігі — Норвегия телеграф бюросы — NTB (акционерлік қоғам). 1867 жылы құрылған. NTB - норвегиялық газеттер, радио мен телеарналар үшін бірінші жаңалықтар провайдері. Норвегияның мемлекеттік радио және телехабар таратуын (кабельдік және коммерциялық теледидардан басқа) Норвегиялық хабар тарату корпорациясы (Norsk Rikskringkasting, NRK) басқарады, оған NRK P1, NRK P2, NRK P3, NRK1, NRK2 және NRK3 радиоарналары кіреді. Бергендегі коммерциялық ТВ2 телеарнасы 1992 жылы 5 қыркүйекте көрсетіле бастады, танымалдылығы жағынан NRK-мен бәсекелес. Одан кейін TVNorge мен TV3 келеді. Жақында фильмдер мен ойын-сауық бағдарламаларын көрсетуге мамандандырылған жаңа норвегиялық MEtropol телеарнасы ашылды.
FM-диапазонында аналогтық хабар таратудан бас тарту
Норвегия FM-диапазонындағы аналогтық хабар таратудан толығымен бас тартқан әлемдегі алғашқы ел болды. Өшіру 2017 жылдың 11 қаңтарында басталды. Жоспар бойынша жалпыұлттық радиостанциялар жыл соңына дейін цифрлық сигналға (DAB) ауысуы тиіс; Жергілікті хабар таратушыларға бұл процедураны орындауға бес жыл беріледі.
Мерекелері
| Күні | Аты | Норвегиялық атау | Ескертулер |
|---|---|---|---|
| 1 қаңтар | Жаңа жыл | Nyttårsdag | демалыс күні |
| 21 қаңтар | Ханшайым Ингрид Александраның туған күні | HKH Prinsesse Ingrid Alexandras fødselsdag | |
| 6 ақпан | Саам халқының күні | Samefolkets dag | |
| 21 ақпан | Король Харальдтың туған күні | HM Kong Haralds fødselsdag | |
| өзгеріп отырады | Пасха алдындағы жексенбі | Palmesøndag | демалыс күні |
| өзгеріп отырады | Ұлы бейсенбі | Skjærtorsdag | демалыс күні |
| өзгеріп отырады | Қайырлы жұма | Langfredag | демалыс күні |
| өзгеріп отырады | Пасханың бірінші күні | 1. påskedag | демалыс күні |
| өзгеріп отырады | Пасханың 2-ші күні | 2. påskedag | демалыс күні |
| 1 мамыр | Қоғамдық мереке | Offentlig høytidsdag | демалыс күні |
| 8 мамыр | 1945 жылы босату күні | Frigjøringsdag 1945 | |
| 17 мамыр | Конституция күні | Grunnlovsdag | демалыс күні |
| өзгереді | Мәсіхтің көтерілуі | Kristi himmelfartsdag | демалыс күні |
| өзгереді | Троицаның бірінші күні | 1. pinsedag | демалыс күні |
| өзгереді | Троицаның 2-ші күні | 2. pinsedag | демалыс күні |
| 7 маусым | 1905 жылы Швециямен одақтың ыдыраған күні | Unionsoppløsningen 1905 | |
| 4 шілде | Соня патшайымның туған күні | HM Dronning Sonjas fødselsdag | |
| 20 шілде | Мұрагер ханзада Хоконның туған күні | HKH Kronprins Haakons fødselsdag | |
| 29 шілде | Әулие Олаф патшаның қайтыс болған күні | Olsok | |
| 19 тамыз | Мұрагер ханшайым Метте-Мариттің туған күні | HKH Kronprinsesse Mette-Marits fødselsdag | |
| 24 желтоқсан | Рождество | ||
| 25 желтоқсан | Рождествоның 1-ші күні | 1. juledag | демалыс күні |
| 26 желтоқсан | Рождествоның 2-ші күні | 2. juledag | демалыс күні |
Спорты
Норвегия 1900 жылы Париж ойындарынан бастап барлық Жазғы Олимпиада ойындарына және 1924 жылғы Шамони ойындарынан бері барлық қысқы Олимпиада ойындарына қатысты. Жазғы ойындарда жалпы саны 150-ге жуық (оның ішінде елуден астам алтын) және қысқы ойындарда үш жүзден астам (оның ішінде жүзден астам алтын) медальмен, Олимпиада ойындарының жалпы есептік көрсеткіштерінде, Норвегия жазғы ойындарда үздік жиырмалыққа және қысқы ойындарда үшінші орынға табан тіреді.
Норвегия екі рет қысқы Олимпиаданы қабылдады. 1952 жылы Олимпиада Ослода, ал 1994 жылы Лиллехаммерде өтті.
Норвегияда Ұлттық Олимпиада комитеттері 1900 жылы құрылды.
Қысқы түрлері басымырақ дамыған. Норвегиялықтар шаңғы жарысы мен коньки тебу спортында ең көп медаль жеңіп алды. Биатлон командасы Ресей мен Германиямен бірге әлемдегі ең мықты командалардың бірі. Қазіргі заманғы ең көрнекті биатлоншы — биатлоннан әлемдегі жалғыз сегіз дүркін Олимпиада чемпионы және басқа жарыстардың бірнеше дүркін жүлдегері Уле-Эйнар Бьорндален. Алайда, кеңінен таралған ойындар хоккей мен футболда басқаларына орын береді. Футбол командасының ең үлкен жетістігі — 1998 жылы Францияда өткен әлем чемпионатының 1/8 финалына шығуы. Ұлттық құрама ойыншыларының көпшілігі Англия чемпионатында ойнайды. Норвегия чемпионатында дәстүрлі түрде «Русенборг» (20 дүркін чемпион), «Бранн», «Волеренга», «Викинг» және басқалары көш бастап тұр. 1990 жылдары «Русенборг» Чемпиондар Лигасында сәтті ойнап, 1/4 финалға дейін жетіп, 2008 жылы Интертото Кубогын жеңіп алды. Атақты футболшылар — Уле Гуннар Сульшер, Туре Андре Фло, Джон Карью, Йон Арне Риисе, Эрлинг Холанд және т.б.
Норвегиялық шахматшы Магнус Карлсен 2013 жылдан бері әлем чемпионы және тарихтағы ең жоғары Эло рейтингіне ие.
Музыкасы
Ел аумағында жүргізілген археологиялық қазбалар норвегиялық музыканың ежелгі бастауларын ашады. Көптеген халық аспаптары скрипка, арфа және флейталардың әртүрлі түрлері бар. Норвегиядағы этникалық музыка өте алуан түрлі. Атап айтқанда, оған викинг дәуірінде жасалған лиро-эпикалық мотивтер кіреді.
Норвегиялық академиялық музыка Батыс Еуропаның көптеген елдеріне қарағанда біршама кеш дами бастады, бұл Данияға 400 жылдан астам тәуелділікпен байланысты. XVIII ғасырдың соңында Линнеман ("норвегиялық Бахи") композитор-органистер отбасы даңққа ие болды. Ұлттық музыка мектебінің негізін қалаушылар көбінесе Норвегиялық романсты жасаушы Хальфдан Хьерульф; импровизатор және виртуозды скрипкашы Уле Булл; Рикард Нурдрок — ұлттық музыканы насихаттаушы, мемлекеттік әнұранның авторы. Ең маңызды норвегиялық композиторды норвег романтизмінің негізгі дәстүрлерін салған Эдвард Григ деп атауға болады. Сонымен қатар, «Григтен кейінгі ең ірі ұлттық композитор» деп аталатын норвегиялық музыканың дамуына елеулі үлес қосты; Додекафония принциптерін өз жұмысында қолданған ( шәкірті); Альф Хурум, және т.б. Композитор мен орындаушы пен Аксел Кольстадтың отаны.
1970 -ші жылдардың аяғы мен 1980 -ші жылдардың басында Норвегияда Kjøtt, De Press, The Aller Værste!, Blaupunkt сияқты топтардан тұратын «жаңа толқын» пайда болды.
Норвегияның ең танымал музыкалық тобы — 1983 жылы Осло қаласында құрылған тобы. — «жаңа толқынның» соңында пайда болған синтипоп (электропоп) стилінің жетекші ұжымдарының бірі.
Норвегиялық электронды музыканы Kygo, Röyksopp, Сусанна Суннфер және т. б. орындаушылар ұсынады.
Америкалық баспасөз 1994 жылы Норвегияда өткен Қысқы Олимпиада ойындарының ашылу және жабылу рәсімдеріне қатысқанына, сондай-ақ Джеймс Кэмеронның «Титаник» фильміндегі вокализді шырқағаны үшін танымал опера әншісі Сиссель Ширшебоны «Норвегияның әнші құсы» деп атады.
Норвегияда дамыған метал-сахнасы бар, әсіресе блэк-метал және викинг-метал. Блэк-метал топтарының саны көп, соның ішінде осы стильдің негіз салушылары Норвегиядан бастау алады. Ең атақтылары: , , , , , , , , , , , . Сонымен қатар, Норвегияда симфоник-метал мен готик-метал өте танымал: , , , , және т. б.
Норвегиялық джаздағы ең маңызды музыкантты кең стилистикалық диапазонда жұмыс істейтін саксофонист Ян Гарбаректі атауға болады: фри-джаз, этно-джаз, симфониялық музыка.
Рой Хан, бірегей барқыт дауыс иесі және Kamelot метал тобының бұрынғы вокалисі, ол да Норвегиядан шыққан. 2014 жылы музыкалық сыншылардың назарын джаз композицияларының жас орындаушысы Анджелина Джордан аударған болатын.
Бірнеше стильдерді біріктіретін музыкалық топтардың ішінде Katzenjammer атап көрсетуге болады.
Норвегия «Eurovision» конкурсында үш рет жеңіске жетті (1985, 1995, 2009 жылдар).
Әдебиеті
өзінің бай тарихын Норвегиядан қоныс аударушылар жасаған ескі исланд сагаларынан алады. Алайда, Даниямен одақ жасалғаннан кейін, жазбаша норвег тілі біртіндеп дат тілімен алмастырылды, ал XX ғасырдың басына дейін норвег жазушылары өз шығармаларын даттан іс жүзінде ажыратылмайтын тілде жасады. Норвегияның мәдени тәуелсіздігі үшін күрескен Генрик Вергеланн Норвегияның әдеби тілінің жандануына айтарлықтай ықпал етті. Оның еңбектері XIX ғасырдың екінші жартысындағы ұлы жазушыларға — Генрик Ибсен мен әсер етті.
XIX ғасырдың аяғында норвегиялық модернистер өздерін дәлелдей бастады. Кнут Хамсун мен Зигбьорн Обстфеллер модернизмнің көрнекті өкілдері болды. Модернизм 1960 жылдары дамыды. Осло университетінде шығатын «Профиль» (норв. Profil студенттік журналы әр түрлі әдеби формалармен тәжірибе жасаған жас авторлардың тобын өз айналасына жинады. Олардың көпшілігі кейіннен норвег әдебиетіне үлкен үлес қосты: Даг Сульстад, , Эльдрид Лунден және басқалар. Драматург Юн Фоссе де модернизмнің көрнекті өкілі.
ХХ ғасырдың көрнекті норвегиялық жазушыларының ішінде мен де атап өтуге болады. Алдағы мыңжылдықта олар өте танымал, соның ішінде Ресейде , және .
Норвегиялық жазушылардың үшеуі Әдебиеттен Нобель жүлдесі алды: 1903 жылы , 1920 жылы Кнут Гамсун және 1928 жылы Сигрид Унсет.
Норвегия балалар әдебиетімен де әйгілі болды. 1874 жылы мен норвег фольклорының негізінде «Norske Folkeeventyr» халық ертегілерінің жинағын шығарды, ол «Норвегиялық ағайынды Гримм» деген атқа ие болды. Қазіргі заманғы балалар жазушылары — және норвегиялық балалар әдебиетінің өсіп келе жатқан жұлдызы Мария Парр бүкіл әлемде үлкен танымалдылыққа ие болды.
Әлеуметтік саласы
Қарулы күштері
Елдің қорғаныс саласында жаяу әскер, әскери-теңіз және әскери-әуе флоттары бар. Ел заңы бойынша, 19 және 45 жас аралығындағы азаматтар міндетті түрде 6 айдан 1 жылға дейінгі уақыт аралығында әскери қызметте болуы шарт. Запастағы әскер саны — 230 мың. Ал Норвегияның қорғаныс саласына жұмсаған соңғы жылдағы қаржысы ІЖӨ-нің 1,9% құраған.
Түсініктемелер
Тағы қараңыз
Сыртқы сілтемелер
- Балықшы елдің базары Мұрағатталған 12 қыркүйектің 2007 жылы.
Дереккөздер
- Statistisk sentralbyrå
- Arealstatistics for Norway 2019. Kartverket, mapping directory for Norway (2019). Тексерілді, 22 наурыз 2019.
- Population, 2024-01-01 (ағыл.). Statistics Norway (21 February 2024). Тексерілді, 24 ақпан 2024.
- Norway. International Monetary Fund.
- 2022 Human Development Index Ranking (ағыл.). United Nations Development Programme (13 March 2023). Тексерілді, 16 наурыз 2024.
- Афтенпостен газетінің сайты
- Дагбладет газетінің сайты
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 68 50 00 s e 13 24 00 sh b 68 83333 s e 13 40000 sh b 68 83333 13 40000 G O Ya Norvegiya bukmol Norge nyunorsk Noreg resmi atauy Norvegiya Patshalygy bukmol Kongeriket Norge nyunorsk Kongeriket Noreg Europada ornalaskan el Norvegiya koroldigi bukmol Kongeriket Norge nyunorsk Kongeriket NoregҰran Alt for Norge kaz Barlygy Norvegiya үshin Әnuran tyndau akp TarihyҚuryldy 872 zhylTәuelsizdik kүni 7 mausym 1905 zhyl zhariyalandy 26 kazan 1905 zhyl mojyndaldy Memlekettik kurylymyResmi tilderi Norveg tili bukmol zhәne nyunorsk zhergilikti dengejde Elorda OsloIri kalalary Oslo Bergen Үkimet tүri Konstituciyalyk monarhiyaV Harald 2021 GeografiyasyZher aumagy Barlygy su beti Әlem bojynsha 67 shi oryn 385 207 km 5 7Zhurty Sarap 2024 Tygyzdygy 5 550 203 adam 120 shy 14 4 adam km 213 shi EkonomikasyZhIӨ AҚT Қorytyndy 2018 Zhan basyna shakkanda 397 mlrd 46 shy 74 065 4 shi ZhIӨ nominal Қorytyndy 2018 Zhan basyna shakkanda 443 mlrd 22 shi 82 711 3 shi ADI 2022 0 966 ote zhogary 2 shi Etnohoronim norvegterValyutasyҚosymsha mәlimetterInternet үjshigiISO kody NOHOK kody NORTelefon kody 47Uakyt beldeuleri 1 zhazda 2 AtauyGeografiyasySoltүstik Europanyn Skandinaviya tүbeginde batys zhagalaudy barynsha iemdenip zhatkan iri elderdin biri Norvegiya bolyp tabylady Atlant muhitynan sogatyn suyk zheldin әseri bar batystagy tauly kyrattyn kytymyr ayazy үstemdik kuratyn olke katarynan үsh elmen konsylas ornalaskan Resejmen 196 Finlyandiyamen 727 km al Shveciyamen 1619 km shekarasy shektesip zhatyr Koroldiktin zher aumagy 386 960 km2 kurajdy Bul zhagynan kelgende Norvegiya Skandinaviya elderi ishinde ekinshi orynda Norvegiyanyn zher kyrtystaryn soz etsek soltүstikten bastalgan alasa taular legi ontүstikke karaj biiktep tauly olkege ajnalyp sala beredi Memlekettin en biik nүkteleri Gallhejpigen 2469 m men Glittertinn 2452 m shyndary bop esepteledi Norvegiyanyn en iri ozenderi shygysta ornalassa batysynda kyska birak agysty ozenderi agady Eldin ontүstik olkesi kelbetti kolderge baj Degenmen zhasylmen zhan bagatyn eldermen salystyrganda Norvegiyanyn onim beretin osimdikteri zhoktyn kasy Shynyn muz baskan tauly kyratty ajmaktyn bar bolgany 4 pajyzy gana egistikke kolajly bolyp keledi Sol sekildi zhanuarlar әlemi de koroldikte asa mәz emes Әkimshilik bolinuiNorvegiya zheri 19 oblyska bolingen zhergilikti tilde oblysty fүlke atajdy Әr oblys kalalar men auyldyk okrugterden kommuna kuralady Onyn әrbiri tort zhylda bir sajlanatyn keneske ie HalkyHalyk sany zher aumagyna karaj shakkanda az zhәne konystanuy da әrkelki Ajtalyk elde 5 million 468 myn halyk turady Al osy az halyktyn үshten biri bir Oslo Ford ajmagyna gana shogyrlangan Al ozge iri kalalardagy halyktyn konystanuy tomendegidej Bergen 224 myn Tronhejm 145 myn Stavanger 106 myn Berum 98 myn Al eldin kalgan boligi halyk ote sirek konystangan ajmak bolyp sanalady Eldegi bala tuu 11 89 kurasa adam olimi 9 51 Eldegi balalar olimi en tomengi dengejde Zhәne statistikalyk mәlimetterge sүjensek әrbir tortinshi norveg auyldyk zherdi meken etedi eken Norvegiyanyn negizgi halky germaniyalyk birtekti ult Al eldin soltүstiginde zhalpy sany 20 mynga zhuyk saam halky meken etedi Elde norveg tilinin eki tүri kezdesedi bukmol zhәne nyunorsk TabigatyNorvegiyanyn kop boligin Skandinaviya taulary alyp zhatyr en biik nүktesi tauy 2469 m Soltүstik zhәne Norveg tenizderinin zhagalaulary fordtarmen tilimdelgen Klimaty bayau tenizdik Қantardagy ortasha temperaturasy 2 12ӘS shildede 6 15ӘS bolady Zhyldyk zhauyn shashyn molsheri shygysynda 300 mm ge batys tau betkejlerinde 3000 millimetrge dejin zhetedi Muzdyktardyn zhalpy aumagy 3 myn km Mol suly iri ozenderi zhәne tagy baskalary Zherinin 27 pajyzyn ormandar negizinen kylkan zhapyrakty zhapyrakty alyp zhatyr Soltүstigi men biik zherlerinde tauly tundra men ormandy tundra basym Zhanuarlar dүniesin tүlki sileusin akkis susar bulan soltүstik bugysy aktiin koyan kurajdy Zhagalaularynda kus bazarlary kop Norvegiya tenizderi balykka baj Ken bajlyktarynan temir nikel mys molibden kobalt kүmis kentastary belgili 1970 zhyly Soltүstik tenizinen munaj men gaz ken orny ashylgan TarihyTәuelsizdikke 1905 zhyly gana kol zhetkizse bugan dejingi 1397 1814 zhyldary Daniya karauyna enip kejingi 1814 1905 zhyldary Shveciyanyn otary bolgan Sayasi zhүjesiNorvegiya demokratiyaly konstituciyalyk monarhiya bolyp tabylatyn memleket 1991 zhyldyn 17 kantarynan beri memleket koroli V Harald 1814 zhyly kabyldanyp koptegen ret ozgerister men tolyktyrulardy bastan keshirgen el konstituciyasyna saj koroldin uysyna eldin үsh biligi birdej berilgen Ministrler kabineti Premer ministr men 16 ministrden kuralady Үkimetbasyga eldin atkarushy biligi tabystalgan Storting atalatyn el parlamentine 169 deputat mүshe bola alady Koroldikte koppartiyalyk zhүje myktap kalyptaskan Norvegiyanyn beldi partiyalary kataryna Norvegiya zhumysshylar partiyasy Socialistik solshyldar partiyasy zhәne Ortalyk partiya zhatady EkonomikasyNorvegiyanyn ekonomikasy zhoninde alyp kashpa әngimeler kop Bugan sebep үlken munaj koryna ielik ete tura koroldiktin syrtky sayasi ojynda asa belsendilik tanytpauynda zhatyr Degenmen kazirgi tanda IZhӨ indeksi bojynsha Norvegiya әlemnin en baj memleketterinin katarynda 1970 zhyldary bastalgan Soltүstik tenizi kenishindegi munaj men gaz ondirisi eldi Batys Europa narygyndagy en iri munaj shygarushy memleket kataryna shygaryp әlemdik saudaga munaj shygarudan Saud Arabiyasynan kejingi 2 shi orynga koterip tastady 2005 zhyly IZhӨ 194 7 mlrd AҚSh dollaryn nemese zhan basyna shakkanda 42 4 myn AҚSh dollaryn kurap Norvegiyany үzdikter tizbegindegi 17 orynga shygarsa 2006 zhyly koroldik tagy da bes satyga zhogarylap 12 orynga koterildi El ekonomikasyndagy negizgi sala munaj men gaz ondirisi Alajda eldegi energiya kozi osy munajdan alynyp otyr deu zhansak Өjtkeni Norvegiya munajy tүgelimen eksportka shygarylady Al energiyany olar su kozinen alady Aldagy uakytta ogan etanol atalatyn himiyalyk kosalky energiya kozin kosu zhosparda Bul degeniniz kaldyktardy kajta ondeu arkyly ony benzinge aralastyryp taza ekologiyalyk energiya shygaru degen soz Norvegiya үkimeti himiya tehnologiyasyna katty mәn beredi Degenmen bul zherasty bajlygyn iemdenem degenge dejin Norvegiya ekonomikalyk turgyda үlken kiyndyktardy bastan keshirgeni belgili Өjtkeni XIX gasyr men XX gasyr orta shenine dejin eldin negizgi ekonomikalyk salasy auyl orman zhәne balyk sharuashylygy bolgany belgili Koroldik ezhelden tenizshiler eli sanalady Sogan oraj halyktyn үlken boligi zhagalauga karaj konystangan Erterekte dәlirek ajtkanda bizdin dәuirdin 1000 zhyldary vikingter atalatyn tәzhiribeli karakshy tenizshiler toby Atlant muhityn kesip otip Zhana Dүnienin esiginen engen Bul erte dәuirden ak Norvegiya zherinde teniz sharuashylygynyn ken oris alganynan habar berse kerek Bugan elde saktalyp kalgan zәulim sauda floty men zhogary damygan balyk sharuashylygy da dәlel bola alady Ajta keterligi atalmysh flot tasymalga shygaratyn tauar kolemi zhagynan 1997 zhyly 6 oryndy ielengen Balyk sharuashylygy elde erteden ak zhaksy damygan 1975 zhyly atalmysh sharuashylykty damytu zhoninen Norvegiya dүniezhүzi bojynsha 5 oryndy ielense 1995 zhyly 10 orynga turaktagan Koroldikte balyk sharuashylygy salasynyn en negizgisi majshabak Bul zhagynan 1996 zhylgy esep bojynsha Norvegiya en negizgi bәsekelesi Ұlybritaniyadan үsh ese kop 330 myn tonna balyk aulap eksportka shygargan Orman sharuashylygynda da ajtarlyktaj zhetistikter bar Өjtkeni Norvegiya zheri geografiyalyk zhagynan orman sharuashylygyna kolajly El territoriyasynyn tortten bir boligi ormandy alkap Alajda agash osiminin ote bayau ekenin eskeretin bolsak bul salanyn el ekonomikasynyn ekpindi tiregine ajnalmaganyna koz zhetkizu kiynga sokpajdy Auyl sharuashylygy Norvegiya halky үshin tiimsiz sala sebebi geografiyalyk zhagadajlardyn kolajsyz boluy Mysaly egin eguge koroldiktin tauly kyratty kunarsyz topyrakty geografiyasy men zhazy salkyn asa mol zhauyn shashyndy aua rajy da kolajsyz 1996 zhyly auyl zhәne orman sharuashylygynda enbekke zharamdy halyktyn bar bolgany 5 2 pajyzy gana kyzmet etken Al auyl sharuashylygyna bolingen zherdin 3 pajyzy gana ondelip pajdalanylgan Munaj ondirisi ashylganga dejin el ekonomikasynyn negizgi salalarynyn biri bolganymen bүginde Norvegiyada auyl sharuashylygyna asa konil bolinbejdi Norvegiyanyn ondeu onerkәsibinde alga kojylgan salalar elektrometallurgiya radioelektronika men keme zhasau zhәne zhondeu onerkәsipteri Bul salalarga zhalpy enbekke zharamdy halyktyn 25 pajyzy tartylgan Norvegiya syrtky saudada Germaniya Shveciya Ұlybritaniya Daniya Niderland Europa odagy elderimen zhәne AҚSh memleketterimen tygyz bajlanys ornatkan Eksportka shygaratyn negizgi onimderi munaj men gaz 55 pajyz zhәne dajyn onimder 36 pajyz Sondaj ak importtajtyn tauarlary dajyn onimder 81 6 pajyz zhәne auyl sharuashylygy onimderi 9 1 pajyz MәdenietiBAҚ mediakoncerni Norvegiyadagy en iri gazetterdin katarynda kүndelikti Verdens gang 365 myn dana Aftenposten 250 myn Dagbladet 183 myn bar olar syrtky sayasi materialdardy keninen usynady Norvegiya zhan basyna shakkandagy merzimdi basylymdar sany bojynsha әlemde aldyngy oryndardyn birin alady Norvegiyalyk gazetter odagy 1998 zhyly 152 gazetti biriktirdi Basylymdardyn kopshiligin Konservativti partiya koldajdy nemese bakylajdy 44 basylym zhalpy taralymy 800 myn dana Ұlttyk akparat agenttigi Norvegiya telegraf byurosy NTB akcionerlik kogam 1867 zhyly kurylgan NTB norvegiyalyk gazetter radio men telearnalar үshin birinshi zhanalyktar provajderi Norvegiyanyn memlekettik radio zhәne telehabar taratuyn kabeldik zhәne kommerciyalyk teledidardan baska Norvegiyalyk habar taratu korporaciyasy Norsk Rikskringkasting NRK baskarady ogan NRK P1 NRK P2 NRK P3 NRK1 NRK2 zhәne NRK3 radioarnalary kiredi Bergendegi kommerciyalyk TV2 telearnasy 1992 zhyly 5 kyrkүjekte korsetile bastady tanymaldylygy zhagynan NRK men bәsekeles Odan kejin TVNorge men TV3 keledi Zhakynda filmder men ojyn sauyk bagdarlamalaryn korsetuge mamandandyrylgan zhana norvegiyalyk MEtropol telearnasy ashyldy FM diapazonynda analogtyk habar taratudan bas tartu Norvegiya FM diapazonyndagy analogtyk habar taratudan tolygymen bas tartkan әlemdegi algashky el boldy Өshiru 2017 zhyldyn 11 kantarynda bastaldy Zhospar bojynsha zhalpyulttyk radiostanciyalar zhyl sonyna dejin cifrlyk signalga DAB auysuy tiis Zhergilikti habar taratushylarga bul procedurany oryndauga bes zhyl beriledi Merekeleri Kүni Aty Norvegiyalyk atau Eskertuler1 kantar Zhana zhyl Nyttarsdag demalys kүni21 kantar Hanshajym Ingrid Aleksandranyn tugan kүni HKH Prinsesse Ingrid Alexandras fodselsdag6 akpan Saam halkynyn kүni Samefolkets dag21 akpan Korol Haraldtyn tugan kүni HM Kong Haralds fodselsdagozgerip otyrady Pasha aldyndagy zheksenbi Palmesondag demalys kүniozgerip otyrady Ұly bejsenbi Skjaertorsdag demalys kүniozgerip otyrady Қajyrly zhuma Langfredag demalys kүniozgerip otyrady Pashanyn birinshi kүni 1 paskedag demalys kүniozgerip otyrady Pashanyn 2 shi kүni 2 paskedag demalys kүni1 mamyr Қogamdyk mereke Offentlig hoytidsdag demalys kүni8 mamyr 1945 zhyly bosatu kүni Frigjoringsdag 194517 mamyr Konstituciya kүni Grunnlovsdag demalys kүniozgeredi Mәsihtin koterilui Kristi himmelfartsdag demalys kүniozgeredi Troicanyn birinshi kүni 1 pinsedag demalys kүniozgeredi Troicanyn 2 shi kүni 2 pinsedag demalys kүni7 mausym 1905 zhyly Shveciyamen odaktyn ydyragan kүni Unionsopplosningen 19054 shilde Sonya patshajymnyn tugan kүni HM Dronning Sonjas fodselsdag20 shilde Murager hanzada Hokonnyn tugan kүni HKH Kronprins Haakons fodselsdag29 shilde Әulie Olaf patshanyn kajtys bolgan kүni Olsok19 tamyz Murager hanshajym Mette Marittin tugan kүni HKH Kronprinsesse Mette Marits fodselsdag24 zheltoksan Rozhdestvo25 zheltoksan Rozhdestvonyn 1 shi kүni 1 juledag demalys kүni26 zheltoksan Rozhdestvonyn 2 shi kүni 2 juledag demalys kүniSportyNorvegiya 1900 zhyly Parizh ojyndarynan bastap barlyk Zhazgy Olimpiada ojyndaryna zhәne 1924 zhylgy Shamoni ojyndarynan beri barlyk kysky Olimpiada ojyndaryna katysty Zhazgy ojyndarda zhalpy sany 150 ge zhuyk onyn ishinde eluden astam altyn zhәne kysky ojyndarda үsh zhүzden astam onyn ishinde zhүzden astam altyn medalmen Olimpiada ojyndarynyn zhalpy eseptik korsetkishterinde Norvegiya zhazgy ojyndarda үzdik zhiyrmalykka zhәne kysky ojyndarda үshinshi orynga taban tiredi Norvegiya eki ret kysky Olimpiadany kabyldady 1952 zhyly Olimpiada Osloda al 1994 zhyly Lillehammerde otti Norvegiyada Ұlttyk Olimpiada komitetteri 1900 zhyly kuryldy Қysky tүrleri basymyrak damygan Norvegiyalyktar shangy zharysy men konki tebu sportynda en kop medal zhenip aldy Biatlon komandasy Resej men Germaniyamen birge әlemdegi en mykty komandalardyn biri Қazirgi zamangy en kornekti biatlonshy biatlonnan әlemdegi zhalgyz segiz dүrkin Olimpiada chempiony zhәne baska zharystardyn birneshe dүrkin zhүldegeri Ule Ejnar Borndalen Alajda keninen taralgan ojyndar hokkej men futbolda baskalaryna oryn beredi Futbol komandasynyn en үlken zhetistigi 1998 zhyly Franciyada otken әlem chempionatynyn 1 8 finalyna shyguy Ұlttyk kurama ojynshylarynyn kopshiligi Angliya chempionatynda ojnajdy Norvegiya chempionatynda dәstүrli tүrde Rusenborg 20 dүrkin chempion Brann Volerenga Viking zhәne baskalary kosh bastap tur 1990 zhyldary Rusenborg Chempiondar Ligasynda sәtti ojnap 1 4 finalga dejin zhetip 2008 zhyly Intertoto Kubogyn zhenip aldy Atakty futbolshylar Ule Gunnar Sulsher Ture Andre Flo Dzhon Karyu Jon Arne Riise Erling Holand zhәne t b Norvegiyalyk shahmatshy Magnus Karlsen 2013 zhyldan beri әlem chempiony zhәne tarihtagy en zhogary Elo rejtingine ie MuzykasyEl aumagynda zhүrgizilgen arheologiyalyk kazbalar norvegiyalyk muzykanyn ezhelgi bastaularyn ashady Koptegen halyk aspaptary skripka arfa zhәne flejtalardyn әrtүrli tүrleri bar Norvegiyadagy etnikalyk muzyka ote aluan tүrli Atap ajtkanda ogan viking dәuirinde zhasalgan liro epikalyk motivter kiredi 2005 zhyly a ha Norvegiyalyk akademiyalyk muzyka Batys Europanyn koptegen elderine karaganda birshama kesh dami bastady bul Daniyaga 400 zhyldan astam tәueldilikpen bajlanysty XVIII gasyrdyn sonynda Linneman norvegiyalyk Bahi kompozitor organister otbasy dankka ie boldy Ұlttyk muzyka mektebinin negizin kalaushylar kobinese Norvegiyalyk romansty zhasaushy Halfdan Herulf improvizator zhәne virtuozdy skripkashy Ule Bull Rikard Nurdrok ulttyk muzykany nasihattaushy memlekettik әnurannyn avtory En manyzdy norvegiyalyk kompozitordy norveg romantizminin negizgi dәstүrlerin salgan Edvard Grig dep atauga bolady Sonymen katar Grigten kejingi en iri ulttyk kompozitor dep atalatyn norvegiyalyk muzykanyn damuyna eleuli үles kosty Dodekafoniya principterin oz zhumysynda koldangan shәkirti Alf Hurum zhәne t b Kompozitor men oryndaushy pen Aksel Kolstadtyn otany 1970 shi zhyldardyn ayagy men 1980 shi zhyldardyn basynda Norvegiyada Kjott De Press The Aller Vaerste Blaupunkt siyakty toptardan turatyn zhana tolkyn pajda boldy Norvegiyanyn en tanymal muzykalyk toby 1983 zhyly Oslo kalasynda kurylgan toby zhana tolkynnyn sonynda pajda bolgan sintipop elektropop stilinin zhetekshi uzhymdarynyn biri Norvegiyalyk elektrondy muzykany Kygo Royksopp Susanna Sunnfer zhәne t b oryndaushylar usynady Amerikalyk baspasoz 1994 zhyly Norvegiyada otken Қysky Olimpiada ojyndarynyn ashylu zhәne zhabylu rәsimderine katyskanyna sondaj ak Dzhejms Kemeronnyn Titanik filmindegi vokalizdi shyrkagany үshin tanymal opera әnshisi Sissel Shirshebony Norvegiyanyn әnshi kusy dep atady Norvegiyada damygan metal sahnasy bar әsirese blek metal zhәne viking metal Blek metal toptarynyn sany kop sonyn ishinde osy stildin negiz salushylary Norvegiyadan bastau alady En ataktylary Sonymen katar Norvegiyada simfonik metal men gotik metal ote tanymal zhәne t b Norvegiyalyk dzhazdagy en manyzdy muzykantty ken stilistikalyk diapazonda zhumys istejtin saksofonist Yan Garbarekti atauga bolady fri dzhaz etno dzhaz simfoniyalyk muzyka Roj Han biregej barkyt dauys iesi zhәne Kamelot metal tobynyn buryngy vokalisi ol da Norvegiyadan shykkan 2014 zhyly muzykalyk synshylardyn nazaryn dzhaz kompoziciyalarynyn zhas oryndaushysy Andzhelina Dzhordan audargan bolatyn Birneshe stilderdi biriktiretin muzykalyk toptardyn ishinde Katzenjammer atap korsetuge bolady Norvegiya Eurovision konkursynda үsh ret zheniske zhetti 1985 1995 2009 zhyldar Әdebieti ozinin baj tarihyn Norvegiyadan konys audarushylar zhasagan eski island sagalarynan alady Alajda Daniyamen odak zhasalgannan kejin zhazbasha norveg tili birtindep dat tilimen almastyryldy al XX gasyrdyn basyna dejin norveg zhazushylary oz shygarmalaryn dattan is zhүzinde azhyratylmajtyn tilde zhasady Norvegiyanyn mәdeni tәuelsizdigi үshin kүresken Genrik Vergelann Norvegiyanyn әdebi tilinin zhandanuyna ajtarlyktaj ykpal etti Onyn enbekteri XIX gasyrdyn ekinshi zhartysyndagy uly zhazushylarga Genrik Ibsen men әser etti XIX gasyrdyn ayagynda norvegiyalyk modernister ozderin dәleldej bastady Knut Hamsun men Zigborn Obstfeller modernizmnin kornekti okilderi boldy Modernizm 1960 zhyldary damydy Oslo universitetinde shygatyn Profil norv Profil studenttik zhurnaly әr tүrli әdebi formalarmen tәzhiribe zhasagan zhas avtorlardyn tobyn oz ajnalasyna zhinady Olardyn kopshiligi kejinnen norveg әdebietine үlken үles kosty Dag Sulstad Eldrid Lunden zhәne baskalar Dramaturg Yun Fosse de modernizmnin kornekti okili HH gasyrdyn kornekti norvegiyalyk zhazushylarynyn ishinde men de atap otuge bolady Aldagy mynzhyldykta olar ote tanymal sonyn ishinde Resejde zhәne Norvegiyalyk zhazushylardyn үsheui Әdebietten Nobel zhүldesi aldy 1903 zhyly 1920 zhyly Knut Gamsun zhәne 1928 zhyly Sigrid Unset Norvegiya balalar әdebietimen de әjgili boldy 1874 zhyly men norveg folklorynyn negizinde Norske Folkeeventyr halyk ertegilerinin zhinagyn shygardy ol Norvegiyalyk agajyndy Grimm degen atka ie boldy Қazirgi zamangy balalar zhazushylary zhәne norvegiyalyk balalar әdebietinin osip kele zhatkan zhuldyzy Mariya Parr bүkil әlemde үlken tanymaldylykka ie boldy Әleumettik salasyҚaruly kүshteriEldin korganys salasynda zhayau әsker әskeri teniz zhәne әskeri әue flottary bar El zany bojynsha 19 zhәne 45 zhas aralygyndagy azamattar mindetti tүrde 6 ajdan 1 zhylga dejingi uakyt aralygynda әskeri kyzmette boluy shart Zapastagy әsker sany 230 myn Al Norvegiyanyn korganys salasyna zhumsagan songy zhyldagy karzhysy IZhӨ nin 1 9 kuragan TүsiniktemelerTagy karanyzSyrtky siltemelerBalykshy eldin bazary Muragattalgan 12 kyrkүjektin 2007 zhyly DerekkozderStatistisk sentralbyra Arealstatistics for Norway 2019 Kartverket mapping directory for Norway 2019 Tekserildi 22 nauryz 2019 Population 2024 01 01 agyl Statistics Norway 21 February 2024 Tekserildi 24 akpan 2024 Norway International Monetary Fund 2022 Human Development Index Ranking agyl United Nations Development Programme 13 March 2023 Tekserildi 16 nauryz 2024 Aftenposten gazetinin sajty Dagbladet gazetinin sajty