Адам даму индексі (АДИ) адамдардың дамуы бойынша мемлекеттерді салыстыратын индекс. Ол бойынша мемлекеттің даму дамымағандығы өлшенеді. Көбінесе АДИ индексіне қарап мемлекеттерді , және болып бөледі.
0.950 және жоғары 0.900–0.949 0.850–0.899 0.800–0.849 0.750–0.799 | 0.700–0.749 0.650–0.699 0.600–0.649 0.550–0.599 0.500–0.549 | 0.450–0.499 0.400–0.449 0.350–0.399 0.350-ден төмен белгісіз |
Қысқаша мәлімет
АДИ адамның өмір ұзақтығын, білімін, әріп тану және адам басына шаққандағы ЖІӨ өлшемдерін біріктіреді. Индекс адамның жалпы даму деңгейін көрсетеді. Біріккен Ұлттар Ұйымының АДИ-дың даму деңгейін адамдардың таңдау қыбілеті, білім алу мүмкіншіліктері, денсаулық сақтауға арналған, табыс табу мен жұмыс жағдайлары сияқты факторларды есепке алатын үрдіс деп атайды.
АДИ үш басты қағидалардан тұрады:
- - Халық денсаулығы мен ұзқтығын өлшейді
- Білім деңгейі мен білім бері жүйесі
- , адам басына шаққандағы жалпы ішкі өніммен өлшенеді.
Методологиясы
Орталық және Шығыс Еуропа, және ТМД және Шығыс Азия | Оңтүстік Азия Суб-Сахаралық Африка |
Жалпы таза математикалық , мысалы үшін ті, таңбасы жоқ 0 мен 1-ді айналдыру үшін (түрлі индекстерді қосатындай), келесідей формула қолданылады:
- -индексі =
сондағы және айнымалысының сәйкесінше көрсетеді.
Адам Даму Индексі сонымен қатар келесі индекстердің аралық шамасын көрсетеді:
- =
- =
- (ЕБИ) =
- (GEI) =
- ЖІӨ =
2008 статистикалық жаңарту
2008 жылдың 18 желтоқсанында жаңа тізбек шықты. Халық арасында статистикалық жаңарту деп аталып кеткен тізбе осы жолы қосымша түіндірмесіз шыққан. Жаңарған тізбек аларман қабілет тепетендігінің (АҚТ) жаңадан шыққанына байланысты басылды. Осы жаңарған тізбекте Қазақстан бірнеше қадам көтеріліп, АДИ индексіне сәйкес орташа дамыған елдері арасынан жоғары дамыған елдері қатарына қосылды.
|
Тізбекке кірмеген елдер
Келесі елдер 2008 жылғы тізбекке кірмейқалған. Себебі, олардың үкіметтері керекті ақпаратты жинай алмаған немесе онымен бөліскісі келмеген.
2007/2008 баяндама
2007/2008 жж баяндама Бразилияның қаласында ең алғаш жарияланды. Оның басты тақырыбы "Климат өзгерісіне қарсы күрес: бөлінген әлемдегі адам ынтымақтастығы." болды.
A HDI of 0.8 or more is considered to represent "high development". This includes all , such as those in Солтүстік Америка, , Океания, and , as well as some in , , , the , and the oil-rich . Seven countries were promoted to this category this year, leaving the "medium development" group: , Беларусь, Бразилия, Ливия, Солтүстік Македония, Ресей and .
On the following table, green arrows (▲) represent an increase in ranking over the previous study, while red arrows (▼) represent a decrease in ranking. They are followed by the number of spaces they moved. Blue dashes (▬) represent a nation that did not move in the rankings since the previous study.
|
2009 баяндама
2009 жылғы баяндаама 2009 жылдың қазан айында шығып, адам миграциясы сұрақтарымен айналысатын болады.
Соңғы бірінші болған 10 ел
Төмендегі тізім түрлі жылдары тізбектегі бірінші болған елдерді көрсетеді. Канада сегіз рет тізбекте ең жоғарғы орын алса, Норвегия алты рет, Жапония үш рет және Исландия екі рет бірінші болып аталынды.
Баяндамалардағы болған нәрселер
Сондағы жыл баяндама басылған мерзімді белгілейді. Жақшадағы жылдар индекстің қай жылға сәйкес саналғандығын көрсетеді.
2008 қайта қарау
The 2008 Statistical Update calculated HDIs for past years using a consistent methodology and data series. They are not strictly comparable with those in earlier Human Development Reports. The index was calculated using data pertaining to the year shown.
Сынау
The Human Development Index has been criticized on a number of grounds, including failure to include any considerations, focusing exclusively on national performance and ranking, and not paying much attention to development from a global perspective. Two authors claimed that the human development reports "have lost touch with their original vision and the index fails to capture the essence of the world it seeks to portray". The index has also been criticized as "redundant" and a "reinvention of the wheel", measuring aspects of development that have already been exhaustively studied. The index has further been criticized for having an inappropriate treatment of income, lacking year-to-year comparability, and assessing development differently in different groups of countries.
Some authors have proposed alternative indices to address some of the index's shortcomings.
has criticized the way scores in each of the three components are bounded between zero and one, so rich countries effectively cannot improve their ranking in certain categories, even though there is a lot of scope for economic growth and longevity left, "This effectively means that a country of immortals with infinite per-capita GDP would get a score of .666 (lower than South Africa and Tajikistan) if its population were illiterate and never went to school." Scandinavian countries consistently come out top on the list, he argues, "because the HDI is basically a measure of how Scandinavian your country is."
The HDI has been criticized as a redundant measure that adds little to the value of the individual measures composing it; as a means to provide legitimacy to arbitrary weightings of a few aspects of social development; as a number producing a relative ranking which is useless for inter-temporal comparisons, and difficult to compare a country's progress or regression because the HDI for a country in a given year depends on the levels of, say, life expectancy or GDP per capita of other countries in that year. However, each year, according to the computed HDI. If high, the rank in the list can be easily used as a means of national aggrandizement; alternatively, if low, it can be used to highlight national insufficiencies. Using the HDI as an absolute index of social welfare, some authors have used panel HDI data to measure the impact of economic policies on .
Түсініктемелер
- News - Human Development Reports (UNDP) Мұрағатталған 25 маусымның 2009 жылы.
- HDR 2007/2008 - Human Development Reports (UNDP)
- HDR 2009 - Human Development Reports (UNDP) Мұрағатталған 5 тамыздың 2009 жылы.
- Ambuj D. Sagara, Adil Najam, "The human development index: a critical review", Ecological Economics, Vol. 25, No. 3, pp. 249-264, маусым 1998(қолжетпейтін сілтеме).
- McGillivray, Mark, "The human development index: yet another redundant composite development indicator?", World Development, Vol. 19, No. 10, pp. 1461-1468, Oct. 1991.
- T.N. Srinivasan "Human Development: A New Paradigm or Reinvention of the Wheel?", American Economic Review, Vol. 84, No. 2, pp. 238-243, мамыр 1994.
- Mark McGillivray, Howard White, "Measuring development? The UNDP's human development index", Journal of International Development, Vol. 5, No. 2, pp. 183-192, Nov, 2006.(қолжетпейтін сілтеме)
- Farhad Noorbakhsh, "The human development index: some technical issues and alternative indices", Journal of International Development, Vol. 10, No. 5, pp. 589 - 605, Dec. 1998.(қолжетпейтін сілтеме)
- Against the Human Development Index Comment Posted Posted мамыр 22, 2009, Bryan Caplan - Library of Economics and Liberty
- Rao VVB, 1991. Human development report 1990: review and assessment. World Development, Vol 19 No. 10, pp. 1451–1460.
- McGillivray M. The Human Development Index: Yet Another Redundant Composite Development Indicator? World Development, 1991, vol 18, no. 10:1461-1468.
- Hopkins M. Human development revisited: A new UNDP report. World Development, 1991. vol 19, no. 10, 1461-1468.
- Tapia Granados JA. Algunas ideas críticas sobre el índice de desarrollo humano. Boletín de la Oficina Sanitaria Panamericana, 1995 Vol 119, No. 1, pp. 74-87.
- Davies, A. and G. Quinlivan (2006), A Panel Data Analysis of the Impact of Trade on Human Development, Journal of Socioeconomics Мұрағатталған 13 сәуірдің 2008 жылы.
Қосымша Сілтемелер
- Адам Дамуы бойынша баяндама
- Адам Дамуы сұрақтарымен айналысатын ұжым офисі
- Адам Даму Индексі - Жаңарған елдер тізімі (Dec. 2008)
- АДИдің мағынасын түсіндіретін техникалық сараптамаPDF(5.54 MB)
- NationMaster.com ға сәйкес елдер тізімі Мұрағатталған 28 сәуірдің 2006 жылы.
- АДИ картасы
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Adam damu indeksi ADI adamdardyn damuy bojynsha memleketterdi salystyratyn indeks Ol bojynsha memlekettin damu damymagandygy olshenedi Kobinese ADI indeksine karap memleketterdi zhәne bolyp boledi Әlemdegi Adam Damu Indeksin korsetetin karta 2008 zhylga sәjkes 0 950 zhәne zhogary 0 900 0 949 0 850 0 899 0 800 0 849 0 750 0 799 0 700 0 749 0 650 0 699 0 600 0 649 0 550 0 599 0 500 0 549 0 450 0 499 0 400 0 449 0 350 0 399 0 350 den tomen belgisizҚyskasha mәlimetADI adamnyn omir uzaktygyn bilimin әrip tanu zhәne adam basyna shakkandagy ZhIӨ olshemderin biriktiredi Indeks adamnyn zhalpy damu dengejin korsetedi Birikken Ұlttar Ұjymynyn ADI dyn damu dengejin adamdardyn tandau kybileti bilim alu mүmkinshilikteri densaulyk saktauga arnalgan tabys tabu men zhumys zhagdajlary siyakty faktorlardy esepke alatyn үrdis dep atajdy ADI үsh basty kagidalardan turady Halyk densaulygy men uzktygyn olshejdi Bilim dengeji men bilim beri zhүjesi adam basyna shakkandagy zhalpy ishki onimmen olshenedi MetodologiyasyADI damu bagyttary 1975 pen 2004 aralygynda Ortalyk zhәne Shygys Europa zhәne TMD zhәne Shygys Aziya Ontүstik Aziya Sub Saharalyk Afrika Zhalpy taza matematikalyk mysaly үshin x displaystyle x ti tanbasy zhok 0 men 1 di ajnaldyru үshin tүrli indeksterdi kosatyndaj kelesidej formula koldanylady x displaystyle x indeksi x min x max x min x displaystyle frac x min left x right max left x right min left x right sondagy min x displaystyle min left x right zhәne max x displaystyle max left x right x displaystyle x ajnymalysynyn sәjkesinshe korsetedi Adam Damu Indeksi sonymen katar kelesi indeksterdin aralyk shamasyn korsetedi LE 2585 25 displaystyle frac LE 25 85 25 23 ALI 13 GEI displaystyle frac 2 3 times ALI frac 1 3 times GEI EBI ALR 0100 0 displaystyle frac ALR 0 100 0 GEI CGER 0100 0 displaystyle frac CGER 0 100 0 ZhIӨ log GDPpc log 100 log 40000 log 100 displaystyle frac log left GDPpc right log left 100 right log left 40000 right log left 100 right 2008 statistikalyk zhanartuTolyk makalasy Adam damu indeksi bojynsha elder tizbesi 2008 zhyldyn 18 zheltoksanynda zhana tizbek shykty Halyk arasynda statistikalyk zhanartu dep atalyp ketken tizbe osy zholy kosymsha tүindirmesiz shykkan Zhanargan tizbek alarman kabilet tepetendiginin AҚT zhanadan shykkanyna bajlanysty basyldy Osy zhanargan tizbekte Қazakstan birneshe kadam koterilip ADI indeksine sәjkes ortasha damygan elderi arasynan zhogary damygan elderi kataryna kosyldy Islandiya 0 968 Norvegiya 0 968 Kanada 0 967 1 Australiya 0 965 1 Irlandiya 0 960 Niderland 0 958 3 Shveciya 0 958 1 Zhaponiya 0 956 Lyuksemburg 0 956 9 Shvejcariya 0 955 3 Franciya 0 955 1 Finlyandiya 0 954 1 Daniya 0 952 1 Austriya 0 951 1 AҚSh 0 950 3 Ispaniya 0 949 3 Belgiya 0 948 1 Grekiya 0 947 6 Italiya 0 945 1 Zhana Zelandiya 0 944 1 Ұlybritaniya 0 942 4 Gonkong 0 942 1 Germaniya 0 940 1 Izrail 0 930 1 Koreya Respublikasy 0 928 1 Sloveniya 0 923 1 Bahrejn 0 919 3 Singapur 0 918 3 Kuvejt 0 912 4 Kipr 0 912 2 BAӘ 0 903 8 Bahrejn 0 902 9 Portugaliya 0 900 4 Tizbekke kirmegen elder Kelesi elder 2008 zhylgy tizbekke kirmejkalgan Sebebi olardyn үkimetteri kerekti akparatty zhinaj almagan nemese onymen boliskisi kelmegen Afrika Somali Zimbabve Europa Andorra Lihtenshtejn Monako San Marino Vatikan Okeaniya Kiribati Marshall araldary Mikroneziya Nauru Palau Respublikasy Tuvalu2007 2008 bayandama2007 2008 zhzh bayandama Braziliyanyn kalasynda en algash zhariyalandy Onyn basty takyryby Klimat ozgerisine karsy kүres bolingen әlemdegi adam yntymaktastygy boldy A HDI of 0 8 or more is considered to represent high development This includes all such as those in Soltүstik Amerika Okeaniya and as well as some in the and the oil rich Seven countries were promoted to this category this year leaving the medium development group Belarus Braziliya Liviya Soltүstik Makedoniya Resej and On the following table green arrows represent an increase in ranking over the previous study while red arrows represent a decrease in ranking They are followed by the number of spaces they moved Blue dashes represent a nation that did not move in the rankings since the previous study Islandiya 0 968 1 Norvegiya 0 968 1 Australiya 0 962 Kanada 0 961 2 Irlandiya 0 959 1 Shveciya 0 956 1 Shvejcariya 0 955 2 Zhaponiya 0 953 1 Niderland 0 953 1 Franciya 0 952 6 Finlyandiya 0 952 AҚSh 0 951 4 Ispaniya 0 949 6 Daniya 0 949 1 Austriya 0 948 1 Belgiya 0 946 4 Ұlybritaniya 0 946 1 Lyuksemburg 0 944 6 Zhana Zelandiya 0 943 1 Italiya 0 941 3 Gonkong 0 937 1 Germaniya 0 935 1 Izrail 0 932 Grekiya 0 926 Singapur 0 922 Koreya Respublikasy 0 921 Sloveniya 0 917 Kipr 0 903 1 Portugaliya 0 897 1 Bahrejn 0 894 4 2009 bayandama2009 zhylgy bayandaama 2009 zhyldyn kazan ajynda shygyp adam migraciyasy suraktarymen ajnalysatyn bolady Songy birinshi bolgan 10 elTomendegi tizim tүrli zhyldary tizbektegi birinshi bolgan elderdi korsetedi Kanada segiz ret tizbekte en zhogargy oryn alsa Norvegiya alty ret Zhaponiya үsh ret zhәne Islandiya eki ret birinshi bolyp atalyndy Bayandamalardagy bolgan nәrseler Sondagy zhyl bayandama basylgan merzimdi belgilejdi Zhakshadagy zhyldar indekstin kaj zhylga sәjkes sanalgandygyn korsetedi 2008 2006 Islandiya 2007 2005 Islandiya 2006 2004 Norvegiya 2005 2003 Norvegiya 2004 2002 Norvegiya 2003 2001 Norvegiya 2002 2000 Norvegiya 2001 1999 Norvegiya 2000 1998 Kanada 1999 1997 Kanada 1998 1995 Kanada 1997 1994 Kanada 1996 1993 Kanada 1995 1992 Kanada 1994 Kanada 1993 Zhaponiya 1992 1990 Kanada 1991 1990 Zhaponiya 1990 Zhaponiya2008 kajta karau The 2008 Statistical Update calculated HDIs for past years using a consistent methodology and data series They are not strictly comparable with those in earlier Human Development Reports The index was calculated using data pertaining to the year shown 2006 Islandiya 2005 Islandiya 2004 Norvegiya 2003 Norvegiya 2000 Norvegiya 1995 Norvegiya 1990 Kanada 1985 Kanada 1980 NorvegiyaSynauThe Human Development Index has been criticized on a number of grounds including failure to include any considerations focusing exclusively on national performance and ranking and not paying much attention to development from a global perspective Two authors claimed that the human development reports have lost touch with their original vision and the index fails to capture the essence of the world it seeks to portray The index has also been criticized as redundant and a reinvention of the wheel measuring aspects of development that have already been exhaustively studied The index has further been criticized for having an inappropriate treatment of income lacking year to year comparability and assessing development differently in different groups of countries Some authors have proposed alternative indices to address some of the index s shortcomings has criticized the way scores in each of the three components are bounded between zero and one so rich countries effectively cannot improve their ranking in certain categories even though there is a lot of scope for economic growth and longevity left This effectively means that a country of immortals with infinite per capita GDP would get a score of 666 lower than South Africa and Tajikistan if its population were illiterate and never went to school Scandinavian countries consistently come out top on the list he argues because the HDI is basically a measure of how Scandinavian your country is The HDI has been criticized as a redundant measure that adds little to the value of the individual measures composing it as a means to provide legitimacy to arbitrary weightings of a few aspects of social development as a number producing a relative ranking which is useless for inter temporal comparisons and difficult to compare a country s progress or regression because the HDI for a country in a given year depends on the levels of say life expectancy or GDP per capita of other countries in that year However each year according to the computed HDI If high the rank in the list can be easily used as a means of national aggrandizement alternatively if low it can be used to highlight national insufficiencies Using the HDI as an absolute index of social welfare some authors have used panel HDI data to measure the impact of economic policies on TүsiniktemelerNews Human Development Reports UNDP Muragattalgan 25 mausymnyn 2009 zhyly HDR 2007 2008 Human Development Reports UNDP HDR 2009 Human Development Reports UNDP Muragattalgan 5 tamyzdyn 2009 zhyly Ambuj D Sagara Adil Najam The human development index a critical review Ecological Economics Vol 25 No 3 pp 249 264 mausym 1998 kolzhetpejtin silteme McGillivray Mark The human development index yet another redundant composite development indicator World Development Vol 19 No 10 pp 1461 1468 Oct 1991 T N Srinivasan Human Development A New Paradigm or Reinvention of the Wheel American Economic Review Vol 84 No 2 pp 238 243 mamyr 1994 Mark McGillivray Howard White Measuring development The UNDP s human development index Journal of International Development Vol 5 No 2 pp 183 192 Nov 2006 kolzhetpejtin silteme Farhad Noorbakhsh The human development index some technical issues and alternative indices Journal of International Development Vol 10 No 5 pp 589 605 Dec 1998 kolzhetpejtin silteme Against the Human Development Index Comment Posted Posted mamyr 22 2009 Bryan Caplan Library of Economics and Liberty Rao VVB 1991 Human development report 1990 review and assessment World Development Vol 19 No 10 pp 1451 1460 McGillivray M The Human Development Index Yet Another Redundant Composite Development Indicator World Development 1991 vol 18 no 10 1461 1468 Hopkins M Human development revisited A new UNDP report World Development 1991 vol 19 no 10 1461 1468 Tapia Granados JA Algunas ideas criticas sobre el indice de desarrollo humano Boletin de la Oficina Sanitaria Panamericana 1995 Vol 119 No 1 pp 74 87 Davies A and G Quinlivan 2006 A Panel Data Analysis of the Impact of Trade on Human Development Journal of Socioeconomics Muragattalgan 13 sәuirdin 2008 zhyly Қosymsha SiltemelerAdam Damuy bojynsha bayandama Adam Damuy suraktarymen ajnalysatyn uzhym ofisi Adam Damu Indeksi Zhanargan elder tizimi Dec 2008 ADIdin magynasyn tүsindiretin tehnikalyk saraptama PDF 5 54 MB NationMaster com ga sәjkes elder tizimi Muragattalgan 28 sәuirdin 2006 zhyly ADI kartasy