Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Микронезия Федеративтік Штаттары, кейде Микронезия (ағылш. Federated States of Micronesia) — Океаниядағы орналасқан мемлекет.
| Микронезия Федерациялық Штаттары ағылш. Federated States of Micronesia | |||||
| |||||
| Ұран: «Peace, Unity, Liberty (Бейбітшілік, бірлік, бостандық)» | |||||
| (тыңдау ) | |||||
 | |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тәуелсіздік күні | 3 қараша 1986 жыл (АҚШ-тан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілі | ағылшын тілі | ||||
| Елорда | |||||
| Ірі қаласы | |||||
| Үкімет түрі | Федеративті президенттік республика | ||||
| Президенті | Дэвид Пануэло | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы | Әлем бойынша 177-ші орын 702 км² | ||||
| Жұрты • Сарап (2018) • Тығыздығы | ▲112,640 адам (192-ші) 158,1 адам/км² (75-ші) | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда | 367 млн. $ 3,584 $ | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда | 383 млн. $ 3,735 $ | ||||
| АДИ (2019) | ▲ 0.614 (төмен) (135-ші) | ||||
| Валютасы | Доллар | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | |||||
| ISO коды | FM | ||||
| ХОК коды | FSM | ||||
| Телефон коды | +691 | ||||
| Уақыт белдеулері | және | ||||
Ресми атауы
Ресми атауы: Микронезия Федеративтік Штаттары. Микронезия (ежелгі гректің "микрос, несос" - "кіші аралдар" деген сөзінен шыққан) - Тынық мұхиттың батыс бөлігінде, орналасқан мемлекет. Жер аумағы 702 км2. Астанасы – қаласы. Халқы 133 мың (2000 жылы). Ресми тілі – ағылшын, жергілікті халықтардың тілдері де кең тараған. Топ арал халқы микронезиялық және полинезиялық аталатын этнос топтардан құрылған. Тұрғындарының басым көпшілігі – протестанттар, қалғандары – католиктер. Мемлекет және үкімет басшысы – президент. Жоғарғы заң шығарушы билік бір палаталы парламент – ұлттық конгресске жүктелген. Әкімшілік жағынан 4 штатқа (, , Понапе, ) бөлінеді. Ұлттық мейрамы – Тәуелсіздік күні – 10 мамыр (1979 жыл). 1991 жылдан БҰҰ-ға мүше. Елде саяси партиялар жоқ. Ақша бірлігі – АҚШ доллары.
Табиғаты
Микронезия аралдары геологиялық түзілу тегі жағынан әр түрлі: жанартаулық таулы аралдардан бастап, маржанды аралдарға дейін кездеседі. Кейбір аралдарда әрекеттегі жанартаулар бар. Олардың жағалауларында мәңгі жасыл бұталар, бамбук өссе, маржанды аралдарда кокос пальмалары басым. Топаралдың жануарлар дүниесі түрі жағынан да, саны жағынан да тым кедей. Жарқанат, кептерлер, қарлығаш тектес ұзын қанатты құстар кездеседі. Топаралдың батыс бөлігінің климаты – экваторлық және , ал шығыс бөлігінде – . Айлық орташа температура 25 – 300С шамасында. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 1500 – 4000 мм. Шығыстағы аралдарда нөсер жауындар жиі жауады. Негізгі табиғи қорлары: ағаш, , теңіз өнімдері.
Өсімдіктер дүниесі
Аралдардың басым бөлігінде мәңгі жасыл тропиктік ормандар, жағалауларында мангур нуы , кокос пальмасы, бамбук өседі. Маржан рифтерінен түзілген аралдарда өсімдіктер аз.
Жануарлар дүниесі
Аралдардың жануарлар дүниесі өте жұпыны. Негізінен ұсақ кесіртке, тасбақа, құстардың алуан түрлері мен жәндіктер тіршілік етеді.Теңізде балық түрлері көп.
География
Микронезия Федеративтік Штаттары Микронезияда орналасқан және Океанияның солтүстік-батыс бөлігінде, Каролин аралдарының архипелагындағы, 0 мен 14 ° C аралығында. қ. және 136 және 166 °. гавай аралдарынан оңтүстік-батысқа қарай 4000 км қашықтықта.
Олар 607 кішкентай аралдардан тұратын мемлекет, олардың 40-ы ғана маңызды. 607 аралдың 65-і қоныстанған. МФШ төрт штаттан тұрады: Яп, Чуук (бұрынғы Трук), Поннпей (бұрынғы Понапе) және Косрае (бұрынғы Кусай). Астанасы - шамамен Паликир қаласы. Понпей. Елдегі жердің жалпы ауданы небары 702 км² болса да, Тынық мұхитындағы айрықша экономикалық аймақ 2,6 млн км²-ден асады. Төрт штаттың әрқайсысы, әдетте, жанартаудан шыққан бір немесе бірнеше «биік аралдардан» тұрады және Косрайдан басқа көптеген атоллдар бар. Чук мемлекеті - Жалпы аумағы 127 км² және жеті арал тобын қамтиды. Понпей штатының аумағы 344 км² құрайды, оның 130-ы Пономпей аралында, FSM-тегі ең үлкен. Жап мемлекеті 4 үлкен аралдан, жеті ұсақ аралдан және 134 атоллдан тұрады, олардың жалпы жер көлемі 122 км² құрайды. Косрае штатының аумағы - 109 км2 болатын биік аралдың бірі.
Жанартау шыққан барлық ірі аралдар таулы, ормандармен жабылған, маржан рифтерімен қоршалған. Қалғандары атоллдар - ішіне таяз лагунаны қоршап тұратын сақина тәрізді маржан аралдары.
Ең биік нүктесі - Нана-Лауд тауы (Понппей аралында, биіктігі 798 м). Негізгі тілдері: ағылшын (ресми), жапон, Трук, Поннпей, Косрае.
Аралдар теңіз және әуе арқылы өзара байланысты. АҚШ, Жапония, Филиппин, Тайвань, Гуамның батыс жағалауымен және Гуам, Гавайи, Наурумен әуе қатынасы бар.
Тарихы
Микронезия аймағын адамдар б.з. 1-мыңжылдығында қоныстана бастады. Микронезия аралдарының бірқатарын (оның ішінде Каролин аралдары да бар) 1525 жылы португалдар ашты. Бірақ 1528 – 29 жылы А. Сааведраның экспедициянан кейін испандар аралдарды басып ала бастады. Аралдар 16 ғасырдың ортасынан бастап 1899 жылға дейін испандықтардың отарлық иеліктері болып келді. 1899 жылы Германия Микронезияны Испаниядан сатып алды. 1914 жылы елді Жапония басып алып, 1919 – 45 жылдары мандаттық жүйе арқылы басқарды. 2-дүниежүзілік соғыста Жапонияның жеңіліске ұшырауына байланысты аралдар БҰҰ-ның қамқорлығына өтіп, 1947 жылы АҚШ-тың басқаруына берілді. 1979 жылы 10 мамырда Микронезия Федеративтік штаттары болып жарияланды да, аралдарға өзін-өзі басқару құқығы берілді. Ал 1991 жылы тәуелсіз мемлекетке айналды.
Экономика
Экономикасының негізгі саласы – балық аулау. Микронезия өз жағалауларында басқа мемлекеттерге балық аулау құқығын беретін лицензиялар сатудан да елеулі пайда табады. Қажетті инфрақұрылымның жоқтығынан туризм нашар дамыған. Экспортқа , бұрыш, балық пен шығарады. Ұлттық табыстың жан басына шаққандағы мөлшері 1910 АҚШ доллар. (1997 жылы). Негізгі сауда серіктестері: АҚШ, Жапония, Аустралия, Оңтүстік Корея.
Дереккөздер
- https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=38&pr.y=0&sy=2017&ey=2024&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=868&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=
- 2016 Human Development Report. United Nations Development Programme (2016). Тексерілді, 21 наурыз 2017.
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 7 21 18 s e 151 36 55 sh b 7 35500 s e 151 61528 sh b 7 35500 151 61528 G O Ya Mikroneziya Federativtik Shtattary kejde Mikroneziya agylsh Federated States of Micronesia Okeaniyadagy ornalaskan memleket Mikroneziya Federaciyalyk Shtattary agylsh Federated States of MicronesiaҰran Peace Unity Liberty Bejbitshilik birlik bostandyk tyndau akp TarihyTәuelsizdik kүni 3 karasha 1986 zhyl AҚSh tan Memlekettik kurylymyResmi tili agylshyn tiliElordaIri kalasyҮkimet tүri Federativti prezidenttik respublikaPrezidenti Devid PanueloGeografiyasyZher aumagy Barlygy Әlem bojynsha 177 shi oryn 702 km Zhurty Sarap 2018 Tygyzdygy 112 640 adam 192 shi 158 1 adam km 75 shi EkonomikasyZhIӨ AҚT Қorytyndy 2019 Zhan basyna shakkanda 367 mln 3 584 ZhIӨ nominal Қorytyndy 2019 Zhan basyna shakkanda 383 mln 3 735 ADI 2019 0 614 tomen 135 shi Valyutasy DollarҚosymsha mәlimetterInternet үjshigiISO kody FMHOK kody FSMTelefon kody 691Uakyt beldeuleri zhәneResmi atauyResmi atauy Mikroneziya Federativtik Shtattary Mikroneziya ezhelgi grektin mikros nesos kishi araldar degen sozinen shykkan Tynyk muhittyn batys boliginde ornalaskan memleket Zher aumagy 702 km2 Astanasy kalasy Halky 133 myn 2000 zhyly Resmi tili agylshyn zhergilikti halyktardyn tilderi de ken taragan Top aral halky mikroneziyalyk zhәne polineziyalyk atalatyn etnos toptardan kurylgan Turgyndarynyn basym kopshiligi protestanttar kalgandary katolikter Memleket zhәne үkimet basshysy prezident Zhogargy zan shygarushy bilik bir palataly parlament ulttyk kongresske zhүktelgen Әkimshilik zhagynan 4 shtatka Ponape bolinedi Ұlttyk mejramy Tәuelsizdik kүni 10 mamyr 1979 zhyl 1991 zhyldan BҰҰ ga mүshe Elde sayasi partiyalar zhok Aksha birligi AҚSh dollary TabigatyMikroneziya araldary geologiyalyk tүzilu tegi zhagynan әr tүrli zhanartaulyk tauly araldardan bastap marzhandy araldarga dejin kezdesedi Kejbir araldarda әrekettegi zhanartaular bar Olardyn zhagalaularynda mәngi zhasyl butalar bambuk osse marzhandy araldarda kokos palmalary basym Toparaldyn zhanuarlar dүniesi tүri zhagynan da sany zhagynan da tym kedej Zharkanat kepterler karlygash tektes uzyn kanatty kustar kezdesedi Toparaldyn batys boliginin klimaty ekvatorlyk zhәne al shygys boliginde Ajlyk ortasha temperatura 25 300S shamasynda Zhauyn shashynnyn zhyldyk ortasha molsheri 1500 4000 mm Shygystagy araldarda noser zhauyndar zhii zhauady Negizgi tabigi korlary agash teniz onimderi Өsimdikter dүniesiAraldardyn basym boliginde mәngi zhasyl tropiktik ormandar zhagalaularynda mangur nuy kokos palmasy bambuk osedi Marzhan rifterinen tүzilgen araldarda osimdikter az Zhanuarlar dүniesiAraldardyn zhanuarlar dүniesi ote zhupyny Negizinen usak kesirtke tasbaka kustardyn aluan tүrleri men zhәndikter tirshilik etedi Tenizde balyk tүrleri kop GeografiyaMikroneziya Federativtik Shtattarynyn kartasy Mikroneziya Federativtik Shtattary Mikroneziyada ornalaskan zhәne Okeaniyanyn soltүstik batys boliginde Karolin araldarynyn arhipelagyndagy 0 men 14 C aralygynda k zhәne 136 zhәne 166 gavaj araldarynan ontүstik batyska karaj 4000 km kashyktykta Olar 607 kishkentaj araldardan turatyn memleket olardyn 40 y gana manyzdy 607 araldyn 65 i konystangan MFSh tort shtattan turady Yap Chuuk buryngy Truk Ponnpej buryngy Ponape zhәne Kosrae buryngy Kusaj Astanasy shamamen Palikir kalasy Ponpej Eldegi zherdin zhalpy audany nebary 702 km bolsa da Tynyk muhityndagy ajryksha ekonomikalyk ajmak 2 6 mln km den asady Tort shtattyn әrkajsysy әdette zhanartaudan shykkan bir nemese birneshe biik araldardan turady zhәne Kosrajdan baska koptegen atolldar bar Chuk memleketi Zhalpy aumagy 127 km zhәne zheti aral tobyn kamtidy Ponpej shtatynyn aumagy 344 km kurajdy onyn 130 y Ponompej aralynda FSM tegi en үlken Zhap memleketi 4 үlken araldan zheti usak araldan zhәne 134 atolldan turady olardyn zhalpy zher kolemi 122 km kurajdy Kosrae shtatynyn aumagy 109 km2 bolatyn biik araldyn biri Zhanartau shykkan barlyk iri araldar tauly ormandarmen zhabylgan marzhan rifterimen korshalgan Қalgandary atolldar ishine tayaz lagunany korshap turatyn sakina tәrizdi marzhan araldary En biik nүktesi Nana Laud tauy Ponppej aralynda biiktigi 798 m Negizgi tilderi agylshyn resmi zhapon Truk Ponnpej Kosrae Araldar teniz zhәne әue arkyly ozara bajlanysty AҚSh Zhaponiya Filippin Tajvan Guamnyn batys zhagalauymen zhәne Guam Gavaji Naurumen әue katynasy bar TarihyMikroneziya ajmagyn adamdar b z 1 mynzhyldygynda konystana bastady Mikroneziya araldarynyn birkataryn onyn ishinde Karolin araldary da bar 1525 zhyly portugaldar ashty Birak 1528 29 zhyly A Saavedranyn ekspediciyanan kejin ispandar araldardy basyp ala bastady Araldar 16 gasyrdyn ortasynan bastap 1899 zhylga dejin ispandyktardyn otarlyk ielikteri bolyp keldi 1899 zhyly Germaniya Mikroneziyany Ispaniyadan satyp aldy 1914 zhyly eldi Zhaponiya basyp alyp 1919 45 zhyldary mandattyk zhүje arkyly baskardy 2 dүniezhүzilik sogysta Zhaponiyanyn zheniliske ushyrauyna bajlanysty araldar BҰҰ nyn kamkorlygyna otip 1947 zhyly AҚSh tyn baskaruyna berildi 1979 zhyly 10 mamyrda Mikroneziya Federativtik shtattary bolyp zhariyalandy da araldarga ozin ozi baskaru kukygy berildi Al 1991 zhyly tәuelsiz memleketke ajnaldy EkonomikaEkonomikasynyn negizgi salasy balyk aulau Mikroneziya oz zhagalaularynda baska memleketterge balyk aulau kukygyn beretin licenziyalar satudan da eleuli pajda tabady Қazhetti infrakurylymnyn zhoktygynan turizm nashar damygan Eksportka burysh balyk pen shygarady Ұlttyk tabystyn zhan basyna shakkandagy molsheri 1910 AҚSh dollar 1997 zhyly Negizgi sauda seriktesteri AҚSh Zhaponiya Australiya Ontүstik Koreya Derekkozderhttps www imf org external pubs ft weo 2019 01 weodata weorept aspx pr x 38 amp pr y 0 amp sy 2017 amp ey 2024 amp scsm 1 amp ssd 1 amp sort country amp ds amp br 1 amp c 868 amp s NGDPD 2CPPPGDP 2CNGDPDPC 2CPPPPC amp grp 0 amp a 2016 Human Development Report United Nations Development Programme 2016 Tekserildi 21 nauryz 2017 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet