Бахрейн, толық ресми атауы — Бахрейн Мәліктігі (араб.: مملكة البحرين — Мамлякат аль-Бахрейн) — Оңтүстік-батыс Азияда, Парсы шығанағындағы алып жатқан мемлекет. Жері - 695 км². Халқы - 1 млн. 343 мың адам (2014 жыл). Астанасы – Манама (160 мыңдай адам). Ірі қалалары: , , Иса. Мемлекеттік тілі – араб тілі. Халқы ислам дінін ұстанады.
Бахрейн Мәліктігі араб.: مملكة البحرين | |||||
| |||||
Әнұран: (тыңдау ) | |||||
Тарихы | |||||
---|---|---|---|---|---|
Тәуелсіздік күні | 14 тамыз 1971 жыл (Ұлыбританиядан) | ||||
Мемлекеттік құрылымы | |||||
Ресми тілдері | Араб тілі | ||||
Елорда | Манама | ||||
Ірі қаласы | Манама | ||||
Үкімет түрі | |||||
Мемлекеттік діні | Ислам | ||||
Географиясы | |||||
Жер аумағы • Барлығы | Әлем бойынша 174-ші орын 778,3 км² | ||||
Жұрты • Сарап (2016) • Санақ (2010) • Тығыздығы | 1 425 171 адам (150-ші) 1 234 571 адам 1626,6 адам/км² (7-ші) | ||||
Экономикасы | |||||
ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда | 75,174 млрд. $ (94-ші) 50,750 $ (15-ші) | ||||
ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда | 39,300 млрд. $ 26,531 $ (33-ші) | ||||
АДИ (2017) | ▬ 0,846 (Өте Жоғары) (43-ші) | ||||
Этнохороним | бахрейндіктер | ||||
Валютасы | |||||
Қосымша мәліметтер | |||||
Интернет үйшігі | |||||
ISO коды | BH | ||||
ХОК коды | BRN | ||||
Телефон коды | +973 | ||||
Уақыт белдеулері | +3 |
Тарихы
Бахрейн аралдары туралы алғашқы мәліметтер б.з.б. 3 мыңжылдықтағы деректерде айтылады. Б. з. басында Бахрейн жеке әмірлік болған. IV - VI ғасырларда мемлекетінің, кейін Араб халифатының құрамына кірді. XIII ғасырдада Бахрейн әмірлігі тәуелсіздік алғанымен, артынша қосып алынды. XVI ғасырдың басында Бахрейнді жаулап алса, XVII ғасырда Иранның қол астына кірді. XVIII ғасырдың 80-жылдарында әл-Халиф әулетінен шыққан араб шейһтары Бахрейн әмірлігінің тәуелсіздігін жариялады, бірақ XIX ғасырда Ұлыбритания шейһтармен бірқатар келісімдер жасап (1820, 1847, 1861 жылдардағы келісімдер), 1871 жылы елде өз протекторатын орнатты. 1880 жылы және 1892 жылы келісімдер негізінде Бахрейн әмірлігі ағылшындардың отарына айналды. Бірінші дүниежүзілік соғыс (1914-1918) кезінде Бахрейнде ағылшын әскери базалары орналасты. 1932 жылы мұнай көздері ашылған соң, елге АҚШ капиталы ене бастады. Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында (1939-1945) үкіметі мұнда ірі әскери күштерін ұстап, Манама қаласын Парсы шығанағындағы Британия әкімшілігінің резиденциясына айналды. Араб халықтарының ұлт-азаттық қозғалысы нәтижесінде 1971 жылының 14 тамызында Бахрейн әмірлігі тәуелсіз мемлекет болып жарияланды.
Мемлекеттік құрылысы
Бахрейн әмірлігі — конституциялық монархия. Мемлекет басшысы әрі қарулы күштердің бас қолбасшысы - Әмір. Заң шығару билігі 1973 жылы қабылданған конституциясы бойынша Әмір мен Ақылшылар Кеңесінің қолында. Кеңес мүшелерін (30 мүше) Әмір тағайындайды. Атқару билігі Министрлер Кеңесіне жүктелген. Саяси партиялар мен кәсіподақтар қызметіне тыйым салынған.
Географиясы
Мемлекет аумағы 33 аралдан тұрады. Аралдардың ең ірілері: Бахрейн, , , , . Жері жазық, шөлді болып келеді.
Климаты
Климаты тропиктік және субтропиктік. Орташа температурасы қыста 18°С, көктемде 25°С, жазда 40°С, күзде 28°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 90 мм.
Экономикасы
Бахрейн әмірлігі экономикасының негізі - мұнай мен табиғи газ. Жыл сайынғы жиынтық ішкі өнімнің 70%-ін мұнай қамтамасыз етеді. Барланған мұнай қоры - 27 млн. тонна, газдың қоры - 240 млрд. м3. Мұнай өңдеу, алюминий өндіру, кеме жасау зауыттары бар. Бахрейн әмірлігінде 11 электр станциясы жұмыс істейді. Жыл сайынғы жиынтық ішкі өнім - 5 млрд. доллар шамасында. Ауыл шаруашылығы оның 1%-ін ғана құрайды. Көкөніс, құрма, цитрусты жеміс-жидектер, жүзім өсіріледі. Тамақ өнімдерінің көбісін сырттан сатып алады. Бахрейн әмірлігі - Таяу және Орта Шығыстағы ірі қаржы орталығы. Басты порттары: Манама, және Ситра. Негізгі сауда серіктестері: Сауд Арабиясы, АҚШ, Ұлыбритания, ГФР, Австралия, Жапония.
Саясаты
Сыртқы саясаты Таяу Шығыстағы жанжалдарды реттеуге, Парсы шығанағында бейбітшілік орнатуға бағытталған.
Қазақстанмен қатынасы
Қазақстан Республикасы мен Бахрейн Корольдігі арасындағы дипломатиялық қатынастар 1992 жылғы 28 мамырда орнатылды.
Екіжақты қатынастар тарихындағы маңызды оқиға ретінде Н.Ә.Назарбаевтың 1997 жылғы Бахрейнге ресми сапарын атауға болады. Сапар барысында сауда-экономикалық ынтымақтастық пен Инвестицияларды көтермелеу және өзара қорғау туралы келісімге қол қойылды. 2002 ж. Бахрейн Корольдігіне ҚР Ұлттық банк делегациясы сапар жасады.
Қазақстанда Бахрейн Корольдігі Сауда-өнеркәсіп палатасының (1998 ж.) және бахрейн компанияларының делегациялары (1999 ж.) сапармен болды.
2008 ж. 16-17 қазанда Астанада өткен Азиядағы ынтымақтастық диалогының Сыртқы істер министрлерінің 7-отырысы мен «Ортақ әлем: әралуандылық арқылы ілгерілеу» сыртқы істер министрлерінің конференциясына Бахрейн Корольдігінің Сыртқы істер жөніндегі Мемлекеттік министрі Низар әл Бахарна бастаған бахрейндік делегация қатысты.
ҚР Индустрия және сауда министрі Манамаға 2009 ж. қазан және желтоқсан айларында сапар шекті. Бахрейннің жоғары лауазымды тұлғаларымен өткен кездесулер барысында Қазақстанда ислам банкингі жүйесін дамытуда техникалық көмек көрсету мен осы салада тәжірибе алмасу, сондай-ақ қазақстандық мамандарды әзірлеу туралы уағдаластықтарға қол жеткізілді.
2010 ж. 15-16 наурызда Астанада өткен «Kazakhstan Islamic Finance Conference» атты форумға Бахрейн Премьер-министрінің арнайы өкілі мен кеңесшісі, басшысы Абдалла Хасан Сейф қатысты.
Қазақстан мен Бахрейн арасындағы тауар айналымының көлемі 2011 жылы 1 млн. долл. құрады.
Қазақстан-бахрейн қарым-қатынастарының шарт-құқықтық базасы Дипломатиялық қатынастар орнату туралы Бірлескен шектелген.
Дереккөздер
- Bahraini Census 2010 – تعداد السكــان العام للبحريــن 2010.
- World Economic Outlook Database, October 2018. .
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 26 04 03 s e 50 33 04 sh b 26 06750 s e 50 55111 sh b 26 06750 50 55111 G O Ya Bahrejn tolyk resmi atauy Bahrejn Mәliktigi arab مملكة البحرين Mamlyakat al Bahrejn Ontүstik batys Aziyada Parsy shyganagyndagy alyp zhatkan memleket Zheri 695 km Halky 1 mln 343 myn adam 2014 zhyl Astanasy Manama 160 myndaj adam Iri kalalary Isa Memlekettik tili arab tili Halky islam dinin ustanady Bahrejn Mәliktigi arab مملكة البحرين Әnuran tyndau akp TarihyTәuelsizdik kүni 14 tamyz 1971 zhyl Ұlybritaniyadan Memlekettik kurylymyResmi tilderi Arab tiliElorda ManamaIri kalasy ManamaҮkimet tүriMemlekettik dini IslamGeografiyasyZher aumagy Barlygy Әlem bojynsha 174 shi oryn 778 3 km Zhurty Sarap 2016 Sanak 2010 Tygyzdygy 1 425 171 adam 150 shi 1 234 571 adam 1626 6 adam km 7 shi EkonomikasyZhIӨ AҚT Қorytyndy 2018 Zhan basyna shakkanda 75 174 mlrd 94 shi 50 750 15 shi ZhIӨ nominal Қorytyndy 2018 Zhan basyna shakkanda 39 300 mlrd 26 531 33 shi ADI 2017 0 846 Өte Zhogary 43 shi Etnohoronim bahrejndikterValyutasyҚosymsha mәlimetterInternet үjshigiISO kody BHHOK kody BRNTelefon kody 973Uakyt beldeuleri 3TarihyBahrejn araldary turaly algashky mәlimetter b z b 3 mynzhyldyktagy derekterde ajtylady B z basynda Bahrejn zheke әmirlik bolgan IV VI gasyrlarda memleketinin kejin Arab halifatynyn kuramyna kirdi XIII gasyrdada Bahrejn әmirligi tәuelsizdik alganymen artynsha kosyp alyndy XVI gasyrdyn basynda Bahrejndi zhaulap alsa XVII gasyrda Irannyn kol astyna kirdi XVIII gasyrdyn 80 zhyldarynda әl Halif әuletinen shykkan arab shejһtary Bahrejn әmirliginin tәuelsizdigin zhariyalady birak XIX gasyrda Ұlybritaniya shejһtarmen birkatar kelisimder zhasap 1820 1847 1861 zhyldardagy kelisimder 1871 zhyly elde oz protektoratyn ornatty 1880 zhyly zhәne 1892 zhyly kelisimder negizinde Bahrejn әmirligi agylshyndardyn otaryna ajnaldy Birinshi dүniezhүzilik sogys 1914 1918 kezinde Bahrejnde agylshyn әskeri bazalary ornalasty 1932 zhyly munaj kozderi ashylgan son elge AҚSh kapitaly ene bastady Ekinshi dүniezhүzilik sogys zhyldarynda 1939 1945 үkimeti munda iri әskeri kүshterin ustap Manama kalasyn Parsy shyganagyndagy Britaniya әkimshiliginin rezidenciyasyna ajnaldy Arab halyktarynyn ult azattyk kozgalysy nәtizhesinde 1971 zhylynyn 14 tamyzynda Bahrejn әmirligi tәuelsiz memleket bolyp zhariyalandy Memlekettik kurylysyBahrejn әmirligi konstituciyalyk monarhiya Memleket basshysy әri karuly kүshterdin bas kolbasshysy Әmir Zan shygaru biligi 1973 zhyly kabyldangan konstituciyasy bojynsha Әmir men Akylshylar Kenesinin kolynda Kenes mүshelerin 30 mүshe Әmir tagajyndajdy Atkaru biligi Ministrler Kenesine zhүktelgen Sayasi partiyalar men kәsipodaktar kyzmetine tyjym salyngan GeografiyasyMemleket aumagy 33 araldan turady Araldardyn en irileri Bahrejn Zheri zhazyk sholdi bolyp keledi Klimaty Klimaty tropiktik zhәne subtropiktik Ortasha temperaturasy kysta 18 S koktemde 25 S zhazda 40 S kүzde 28 S Zhauyn shashynnyn zhyldyk ortasha molsheri 90 mm EkonomikasyBahrejn әmirligi ekonomikasynyn negizi munaj men tabigi gaz Zhyl sajyngy zhiyntyk ishki onimnin 70 in munaj kamtamasyz etedi Barlangan munaj kory 27 mln tonna gazdyn kory 240 mlrd m3 Munaj ondeu alyuminij ondiru keme zhasau zauyttary bar Bahrejn әmirliginde 11 elektr stanciyasy zhumys istejdi Zhyl sajyngy zhiyntyk ishki onim 5 mlrd dollar shamasynda Auyl sharuashylygy onyn 1 in gana kurajdy Kokonis kurma citrusty zhemis zhidekter zhүzim osiriledi Tamak onimderinin kobisin syrttan satyp alady Bahrejn әmirligi Tayau zhәne Orta Shygystagy iri karzhy ortalygy Basty porttary Manama zhәne Sitra Negizgi sauda seriktesteri Saud Arabiyasy AҚSh Ұlybritaniya GFR Avstraliya Zhaponiya SayasatySyrtky sayasaty Tayau Shygystagy zhanzhaldardy retteuge Parsy shyganagynda bejbitshilik ornatuga bagyttalgan Қazakstanmen katynasyҚazakstan Respublikasy men Bahrejn Koroldigi arasyndagy diplomatiyalyk katynastar 1992 zhylgy 28 mamyrda ornatyldy Ekizhakty katynastar tarihyndagy manyzdy okiga retinde N Ә Nazarbaevtyn 1997 zhylgy Bahrejnge resmi saparyn atauga bolady Sapar barysynda sauda ekonomikalyk yntymaktastyk pen Investiciyalardy kotermeleu zhәne ozara korgau turaly kelisimge kol kojyldy 2002 zh Bahrejn Koroldigine ҚR Ұlttyk bank delegaciyasy sapar zhasady Қazakstanda Bahrejn Koroldigi Sauda onerkәsip palatasynyn 1998 zh zhәne bahrejn kompaniyalarynyn delegaciyalary 1999 zh saparmen boldy 2008 zh 16 17 kazanda Astanada otken Aziyadagy yntymaktastyk dialogynyn Syrtky ister ministrlerinin 7 otyrysy men Ortak әlem әraluandylyk arkyly ilgerileu syrtky ister ministrlerinin konferenciyasyna Bahrejn Koroldiginin Syrtky ister zhonindegi Memlekettik ministri Nizar әl Baharna bastagan bahrejndik delegaciya katysty ҚR Industriya zhәne sauda ministri Manamaga 2009 zh kazan zhәne zheltoksan ajlarynda sapar shekti Bahrejnnin zhogary lauazymdy tulgalarymen otken kezdesuler barysynda Қazakstanda islam bankingi zhүjesin damytuda tehnikalyk komek korsetu men osy salada tәzhiribe almasu sondaj ak kazakstandyk mamandardy әzirleu turaly uagdalastyktarga kol zhetkizildi 2010 zh 15 16 nauryzda Astanada otken Kazakhstan Islamic Finance Conference atty forumga Bahrejn Premer ministrinin arnajy okili men kenesshisi basshysy Abdalla Hasan Sejf katysty Қazakstan men Bahrejn arasyndagy tauar ajnalymynyn kolemi 2011 zhyly 1 mln doll kurady Қazakstan bahrejn karym katynastarynyn shart kukyktyk bazasy Diplomatiyalyk katynastar ornatu turaly Birlesken shektelgen DerekkozderBahraini Census 2010 تعداد السكــان العام للبحريــن 2010 World Economic Outlook Database October 2018 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet