Физиология және медицина саласындағы Нобель сыйлығы (швед. Nobelpriset i fysiologi eller medicin) — физиология және медицина саласындағы жетістіктері үшін берілетін аса беделді , жыл сайын Стокгольм қаласында ұсынылады. Бес Нобель сыйлығының бірі.
Үміткерлерді іріктеу
Нобель қорының жарғысына сәйкес, кандидаттарды ұсынуы мүмкін тұлғалар төмендегідей :
- мүшелері;
- Медицина саласындағы А. Нобель еске алу сыйлығының комитетінің мүшелері ;
- Медицина саласы бойынша Нобельді еске алу сыйлығының лауреаттары;
- Швеция, Дания, Финляндия, Исландия және Норвегия жоғары оқу орындары мен колледждердің тиісті пәндер профессорлары болып тұрақты жұмыс істейтіндер;
- Ғылым академиясы арқылы таңдалған кем дегенде алты жоғары оқу орны немесе орындарында тиісті кафедралардың басшылары;
- Академия ұсыныстары қабылдануға тұрарлық деп есептейтiн басқа ғалымдар.
5 және 6-тармақтарында аталған оқытушылар мен ғалымдардың таңдауға қатысты шешімдер, қыркүйек айының соңына дейін жыл сайын қабылданады.
Лауреаттар тізімі
1900-шы | 1910-шы | 1920-шы | 1930-шы | 1940-шы | 1950-ші | 1960-ші | 1970-ші | 1980-ші | 1990-шы | 2000-шы | 2010-шы | 2020-шы |
---|
1900-шы
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
1901 | Эмиль Адольф фон Беринг | Медициналық ғылымда жаңа бағыттар ашқан және ауру мен өлімге қарсы дәрігерлердің қолына жеңіс қаруын берген, іркіт терапиясы туралы жұмысы үшін, негізінен оны дифтерияны емдеуде пайдаланғаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his work on serum therapy, especially its application against diphtheria, by which he has opened a new road in the domain of medical science and thereby placed in the hands of the physician a victorious weapon against illness and deaths | ||
1902 | Рональд Росс | Безгекпен жұмысы үшін, онда ол қоздырғыштың денеге қалай кіретінін көрсетті және, осылайша, және одан әрі табысты зерттеулер жүргізуге және осы салада безгекпен күрес әдістерін әзірлеуге негіз салды. Түпнұсқасы (ағыл.) for his work on malaria, by which he has shown how it enters the organism and thereby has laid the foundation for successful research on this disease and methods of combating it | ||
1903 | Нильс Рюберг Финзен | Ауруларды емдеу қосқан үлесі тану - әсіресе, қызыл жегіні концентрацияланған жарық көмегімен ашқаны үшін - медициналық ғылымда жаңа көкжиектер ашты. Түпнұсқасы (ағыл.) in recognition of his contribution to the treatment of diseases, especially lupus vulgaris, with concentrated light radiation, whereby he has opened a new avenue for medical science | ||
1904 | Иван Петрович Павлов | Ас қорыту жүйесінің физиологиясы бойынша жұмыстары үшін, және осы мәселенің өмірлік аспектілерін кеңейт3fg және түсінікті өзгерткен үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) in recognition of his work on the physiology of digestion, through which knowledge on vital aspects of the subject has been transformed and enlarged | ||
1905 | Роберт Кох | Туберкулезді емдеуге қатысты зерттеулері және ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his investigations and discoveries in relation to tuberculosis | ||
1906 | Камилло Гольджи | Жүйке жүйесінің құрылымы бойынша жұмыстарын тану белгісі ретінде. Түпнұсқасы (ағыл.) in recognition of their work on the structure of the nervous system | ||
Сантьяго Рамон-и-Кахаль | ||||
1907 | Шарль Луи Альфонс Лаверан | Қарапайымдылардың аурудағы рөлін зерттегені үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) in recognition of his work on the role played by protozoa in causing diseases | ||
1908 | Илья Ильич Мечников | Иммунитет бойынша еңбегі үшін Түпнұсқасы (ағыл.) in recognition of their work on immunity | ||
Пауль Эрлих | ||||
1909 | Эмиль Теодор Кохер | физиологиясы, патологиясы және хирургиясы саласындағы жұмысы үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his work on the physiology, pathology and surgery of the thyroid gland |
1910-шы
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
1910 | Альбрехт Коссель | Нуклеиндік заттарды қоса алғанда, ақуыздар бойынша зерттеулер енгізіген жасушалық химияны зерттеуге қосқан үлесі үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) in recognition of the contributions to our knowledge of cell chemistry made through his work on proteins, including the nucleic substances | ||
1911 | Альвар Гульстранд | Көздің жұмысы үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his work on the dioptrics of the eye | ||
1912 | Алексис Каррель | Тамыр тігісі және қан тамырлары мен мүшелердің трансплантациясы бойынша өз жұмысының тану үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) in recognition of his work on vascular suture and the transplantation of blood vessels and organs | ||
1913 | Шарль Рише | бойынша жұмысын тану белгісі ретінде. Түпнұсқасы (ағыл.) in recognition of his work on anaphylaxis | ||
1914 | Роберт Барани (1915 ж. берілді) | Вестибулярлық аппараттың физиологиясы мен патологиясымен жұмысы үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his work on the physiology and pathology of the vestibular apparatus | ||
1915 | Сыйлық берілмеді. | Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген. | ||
1916 | Сыйлық берілмеді. | Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген. | ||
1917 | Сыйлық берілмеді. | Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген. | ||
1918 | Сыйлық берілмеді. | Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген. | ||
1919 | Жюль Борде (1920 ж. берілді) | Иммунитетке қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries relating to immunity |
1920-шы
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
1920 | Август Крог | Капиллярлардың саңылауды реттеу механизмін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the capillary motor regulating mechanism | ||
1921 | Сыйлық берілмеді. | Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген. | ||
1922 | Арчибалд Хилл | Бұлшықеттегі дене құрау саласындағы ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery relating to the production of heat in the muscle | ||
Отто Мейергоф (1923 ж. берілді) | Бұлшықеттегі оттегіні сіңіру процесі мен сүт қышқылының метаболизмі арасындағы тығыз қарым-қатынас ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the fixed relationship between the consumption of oxygen and the metabolism of lactic acid in the muscle | |||
1923 | Фредерик Бантинг | Инсулинді ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for the discovery of insulin | ||
Джон Маклеод | ||||
1924 | Виллем Эйнтховен | механизмін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the mechanism of the electrocardiogram | ||
1925 | Сыйлық берілмеді. | Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген. | ||
1926 | Йоханнес Фибигер (1927 ж. берілді) | Spiroptera туындататын ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the Spiroptera carcinoma | ||
1927 | Юлиус Вагнер-Яурегг | емдеуде безгекті жұқтырудың терапевтік әсерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the therapeutic value of malaria inoculation in the treatment of dementia paralytica | ||
1928 | Шарль Николь | таратқыш - дене масаларын бекіткені үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his work on typhus | ||
1929 | Христиан Эйкман | Дәрумендердің ашылуына қосқан үлесі үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the antineuritic vitamin | ||
Фредерик Гоуленд Хопкинс | Өсу процестерін ынталандыратын дәрумендерді ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the growth-stimulating vitamins |
1930-шы
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
1930 | Карл Ландштейнер | Адамның ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of human blood groups | ||
1931 | Отто Генрих Варбург | Іс-қимыл сипаты мен механизмін ашу үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the nature and mode of action of the respiratory enzyme | ||
1932 | Чарльз Скотт Шеррингтон | Нейрондардың функциясына қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries regarding the functions of neurons | ||
Эдгар Дуглас Эдриан | ||||
1933 | Томас Хант Морган | Тұқым қуалаудағы рөліне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries concerning the role played by the chromosome in heredity | ||
1934 | Джордж Уиппл | Бауырды қолдану арқылы емдеуге қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning liver therapy in cases of anaemia | ||
Джордж Майнот | ||||
Уильям Мерфи | ||||
1935 | Ханс Шпеман | Эмбриональдық даму ұйымдастырылу әсерлерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the organizer effect in embryonic development | ||
1936 | Генри Дейл | Жүйке импульстерінің химиялық берілуіне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries relating to chemical transmission of nerve impulses | ||
Отто Леви | ||||
1937 | Альберт Сент-Дьерди | Биологиялық тотығу процестері саласындағы ашылулары үшін, атап айтқанда C дәрумені және катализіне байланысты зерттеулері үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries in connection with the biological combustion processes, with special reference to vitamin C and the catalysis of fumaric acid | ||
1938 | Корней Хейманс (1939 ж. берілді) | Тыныстың реттеулуінде синусты және қолқа тетіктерінің рөлін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for the discovery of the role played by the sinus and aortic mechanisms in the regulation of respiration | ||
1939 | Герхард Домагк | бактерияға қарсы әсерін ашқаны үшін Түпнұсқасы (ағыл.) for the discovery of the antibacterial effects of prontosil |
1940-шы
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
1940 | Сыйлық берілмеді. | Қолма-қол ақша қаражаттар арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген | ||
1941 | Сыйлық берілмеді. | Қолма-қол ақша қаражаттар арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген | ||
1942 | Сыйлық берілмеді. | Қолма-қол ақша қаражаттар арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген | ||
1943 | Хенрик Карл Петер Дам | ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of vitamin K | ||
Эдуард Адальберт Дойзи (1944 ж. берілді) | химиялық құрылымын ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the chemical nature of vitamin K | |||
1944 | Джозеф Эрлангер | Жеке жүйке талшықтарының жоғары сараланған функцияларына қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries relating to the highly differentiated functions of single nerve fibres | ||
Герберт Спенсер Гассер | ||||
1945 | Александр Флеминг | ашқаны үшін және әр түрлі жұқпалы ауруларға емдік әсері үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for the discovery of penicillin and its curative effect in various infectious diseases | ||
Эрнст Борис Чейн | ||||
Говард Уолтер Флори | ||||
1946 | Герман Джозеф Меллер | әсерінен болатын мутация болуын ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for the discovery of the production of mutations by means of X-ray irradiation | ||
1947 | Карл Фердинанд Кори (сыйлықтың 1⁄4-і) | Гликогеннің каталитикалық түрленуін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discovery of the course of the catalytic conversion of glycogen | ||
Герти Тереза Кори (сыйлықтың 1⁄4-і) | ||||
Бернардо Альберто Усай (сыйлықтың 1⁄2-і) | Глюкоза метаболизміндегі гипофиздердің алдыңғы бөлігіндегі гормондардың рөлін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the part played by the hormone of the anterior pituitary lobe in the metabolism of sugar | |||
1948 | Пауль Герман Мюллер | Байланыс уы ретінде -ның жоғары тиімділігін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the high efficiency of DDT as a contact poison against several arthropods | ||
1949 | Уолтер Гесс (сыйлықтың 1⁄2-і) | Ішкі органдардың қызметін үйлестіруші ретінде аралық мидың функционалдық ұйымдастырылуын ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the functional organization of the interbrain as a coordinator of the activities of the internal organs | ||
Антониу Эгаш Мониш (сыйлықтың 1⁄2-і) | кейбір психикалық аурулардағы терапиялық әсерлерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the therapeutic value of leucotomy in certain psychoses |
1950-ші
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
1950 | Эдуард Кендалл | гормондар қатысты ашылулары, олардың құрылымы және биологиялық әсерлері үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries relating to the hormones of the adrenal cortex, their structure and biological effects | ||
Тадеуш Рейхштейн | ||||
Филип Хенч | ||||
1951 | Макс Тейлер | және оған қарсы күреске байланысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries concerning yellow fever and how to combat it | ||
1952 | Зельман Ваксман | Туберкулезді емдеуде бірінші тиімді антибиотик ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of streptomycin, the first antibiotic effective against tuberculosis | ||
1953 | Ханс Адольф Кребс (сыйлықтың 1⁄2-і) | ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the citric acid cycle | ||
Фриц Альберт Липман (сыйлықтың 1⁄2-і) | А коферменті ашқаны үшін және оның метаболизмнің аралық кезеңдерінде мәні үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of co-enzyme A and its importance for intermediary metabolism | |||
1954 | Джон Эндерс | Әр түрлі ұлпалардың мәдениеттерінде полиомиелит вирусының өсе алу қабілетін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discovery of the ability of poliomyelitis viruses to grow in cultures of various types of tissue | ||
Томас Уэллер | ||||
Фредерик Роббинс | ||||
1955 | Хуго Теорелль | әрекет ету тетігі және сипаты туралы ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries concerning the nature and mode of action of oxidation enzymes | ||
1956 | Андре Курнан | Қан айналымы жүйесіндегі жүрек катетеризациясын және патологиялық өзгерістерге қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) their discoveries concerning heart catheterization and pathological changes in the circulatory system | ||
Вернер Форсман | ||||
Дикинсон Ричардс | ||||
1957 | Даниеле Бове | Ағзадағы кейбір заттардың әрекетін бұғаттайтын синтетикалық қосылыстарға қатысты ашылулары, және олардың тамыр-бұлшық жүйесіне әсері үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries relating to synthetic compounds that inhibit the action of certain body substances, and especially their action on the vascular system and the skeletal muscles | ||
1958 | Джордж Бидл (сыйлықтың 1⁄4-і) | Нақты биологиялық процестердегі гендердің рөліне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) their discovery that genes act by regulating definite chemical events | ||
Эдуард Тейтем (сыйлықтың 1⁄4-і) | ||||
Джошуа Ледерберг (сыйлықтың 1⁄2-і) | Бактериялардың мен генетикалық материалдарының ұйымдастырылуына қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries concerning genetic recombination and the organization of the genetic material of bacteria | |||
1959 | Северо Очоа | Рибонуклеин және дезоксирибонуклеин қышқылдарының биологиялық синтезінің тетіктерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discovery of the mechanisms in the biological synthesis of ribonucleic acid and deoxyribonucleic acid | ||
Артур Корнберг |
1960-ші
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
1960 | Фрэнк Макфарлейн Бернет | Жасанды (төзімділік) ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for discovery of acquired immunological tolerance | ||
Питер Брайан Медавар | ||||
1961 | Дьёрдь фон Бекеши | физикалық тітіркендіргіштерініӊ қабылдау тетіктерін ашқаны үшін . Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries of the physical mechanism of stimulation within the cochlea | ||
1962 | Фрэнсис Крик | ӊ молекулалық құрылымына қатысты жаңалықтары үшін және оныӊ тірі жүйелердегі ақпаратты аударудағы маңызы үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the molecular structure of nucleic acids and its significance for information transfer in living material | ||
Джеймс Уотсон | ||||
Морис Уилкинс | ||||
1963 | Джон Экклс | Жүйке жасушаларыныӊ перифериялық және орталық үлестерімен қозу және тежелу тартылған иондық тетіктеріне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the ionic mechanisms involved in excitation and inhibition in the peripheral and central portions of the nerve cell membrane | ||
Алан Ходжкин | ||||
Эндрю Филдинг Хаксли | ||||
1964 | Конрад Блох | Холестерин және реттеу тетіктеріне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the mechanism and regulation of the cholesterol and fatty acid metabolism | ||
Феодор Линен | ||||
1965 | Франсуа Жакоб | Ферменттерді және вирустардыӊ синтезін генетикалық бақылауға қатысты жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning genetic control of enzyme and virus synthesis | ||
Андре Львов | ||||
Жак Моно | ||||
1966 | Фрэнсис Пейтон Роус | ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of tumour-inducing viruses | ||
Чарлз Брентон Хаггинс | гормональды емдеуді ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries concerning hormonal treatment of prostatic cancer | |||
1967 | Рагнар Гранит | Көздегі бастапқы биологиялық және химиялық көрнекі процестерге қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the primary physiological and chemical visual processes in the eye | ||
Холден Хартлайн | ||||
Джордж Уолд | ||||
1968 | Роберт Холли | Генетикалық кодты декодтағаны үшін және оның рөлі үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their interpretation of the genetic code and its function in protein synthesis | ||
Хар Гобинд Корана | ||||
Маршалл Ниренберг | ||||
1969 | Макс Дельбрюк | Вирустардың репликациялық механизмі және генетикалық құрылымы туралы ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the replication mechanism and the genetic structure of viruses | ||
Алфред Херши | ||||
Сальвадор Лурия |
1970-ші
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
1970 | Бернард Кац | Нерв ұштарындағы, таратқыштарға қатысты ашылулары үшін, оларды сақтау, босату және залалсыздандыру және тетіктері үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the humoral transmittors in the nerve terminals and the mechanism for their storage, release and inactivation | ||
Ульф фон Эйлер | ||||
Джулиус Аксельрод | ||||
1971 | Эрл Сазерленд | Гормондардың Іс-қимыл тетіктеріне қатысты жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries concerning the mechanisms of the action of hormones | ||
1972 | Джералд Эдельман | Антиденелердің химиялық құрылымы туралы жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the chemical structure of antibodies | ||
Родни Портер | ||||
1973 | Карл фон Фриш | Жануарлардың жеке және топтық мінез-құлық модельдерін құру және белгілеушге байланысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning organization and elicitation of individual and social behaviour patterns | ||
Конрад Лоренц | ||||
Николаас Тинберген | ||||
1974 | Альбер Клод | Жасушаның құрылымдық және функционалдық ұйымдастырылу мәселелеріне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the structural and functional organization of the cell | ||
Кристиан де Дюв | ||||
Джордж Паладе | ||||
1975 | Дейвид Балтимор | және жасушалардың генетикалық материалы арасындағы өзара іс-қимылды, олардың жаңалықтардың үшін . Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the interaction between tumour viruses and the genetic material of the cell | ||
Ренато Дульбекко | ||||
Хоуард Темин | ||||
1976 | Барух Бламберг | Жұқпалы аурулардың пайда болуы мен таратылудың жаңа тетіктеріне қатысты олардың ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning new mechanisms for the origin and dissemination of infectious diseases | ||
Карлтон Гайдушек | ||||
1977 | Роже Гиймен (сыйлықтың 1⁄4-і) | Мидың Пептидті гормондарының байланысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the peptide hormone production of the brain | ||
Эндрю Шалли (сыйлықтың 1⁄4-і) | ||||
Розалин Сасмен Ялоу (сыйлықтың 1⁄2-і) | Пептидті гормондардың айқындауда дамытқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for the development of radioimmunoassays of peptide hormones | |||
1978 | Вернер Арбер | анықтағаны үшін және оларды молекулярлық генетикада пайдаланғаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for the discovery of restriction enzymes and their application to problems of molecular genetics | ||
Даниел Натанс | ||||
Хамилтон Смит | ||||
1979 | Аллан Кормак | Компьютерлік томографияны дамытқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for the development of computer assisted tomography | ||
Годфри Хаунсфилд |
1980-ші
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
1980 | Барух Бенасерраф | Иммундық реакцияларды реттейтін жасуша бетіндегі генетикалық кейбір құрылымдарға қатысты жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning genetically determined structures on the cell surface that regulate immunological reactions | ||
Жан Доссе | ||||
Джордж Снелл | ||||
1981 | Роджер Сперри (сыйлықтың 1⁄2-і) | Ми жартышарлары функционалдық мамандануына қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discoveries concerning the functional specialization of the cerebral hemispheres | ||
Дэвид Хьюбел (сыйлықтың 1⁄4-і) | ақпаратты өңдеу принциптері туралы жаңалықтары үшін Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning information processing in the visual system | |||
Торстен Визель (сыйлықтың 1⁄4-і) | ||||
1982 | Суне Бергстрём | және оларға жақын биологиялық белсенді заттарға қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning prostaglandins and related biologically active substances | ||
Бенгт Самуэльсон | ||||
Джон Вейн | ||||
1983 | Барбара Мак-Клинток | Транспозицияланатын генетикалық жүйелерді ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for her discovery of mobile genetic elements | ||
1984 | Нильс Ерне | Гибридтерді пайдалану арқылы генерациялау принциптерін ашқаны және дамытқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for theories concerning the specificity in development and control of the immune system and the discovery of the principle for production of monoclonal antibodies | ||
Жорж Келер | ||||
Сезар Мильштейн | ||||
1985 | Майкл Браун | Холестериннің алмасуы және қандағы холестерин деңгейінің бұзылуын емдеу жөніндегі көрнекті жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the regulation of cholesterol metabolism | ||
Джозеф Голдштейн | ||||
1986 | Стэнли Коэн | Жасушалар мен ағзалардың өсуін реттеу механизмін түсіну үшін маңызды болып табылатын жаңалықтарды тану ретінде. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries of growth factors | ||
Рита Леви-Монтальчини | ||||
1987 | Судзуми Тонегава | Антиденелердің түрлерін қалыптастыруға арналған генетикалық принципті ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of the genetic principle for generation of antibody diversity | ||
1988 | Джеймс Блэк | Дәрілік терапияның маңызды принциптерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries of important principles for drug treatment | ||
Гертруда Элайон | ||||
Джордж Хитчингс | ||||
1989 | Джон Майкл Бишоп | Ретровирустық жасушалық табиғатын ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discovery of the cellular origin of retroviral oncogenes | ||
Харолд Вармус |
1990-шы
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
1990 | Джозеф Мюррей | Мүшелерді трансплантациялау және ауруларды емдеудегі жасушларға қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning organ and cell transplantation in the treatment of human disease | ||
Эдвард Донналл Томас | ||||
1991 | Эрвин Неер | Жасушалардағы жалғыз функциясына қатысты ашылулар үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning reversible protein phosphorylation as a biological regulatory mechanism | ||
Берт Сакман | ||||
1992 | Эдмонд Фишер | Биологиялық реттеу тетігі ретінде қайтымды ақуыз қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries of split genes | ||
Эдвин Кребс | ||||
1993 | Ричард Робертс | Бір-бірінен тәуелсіз, геннің үзікті құрылымын ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries of split genes | ||
Филлип Шарп | ||||
1994 | Альфред Гилман | ашқаны және жасушаға дабылдың түрленуіндегі осы ақуыздардың рөлі үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discovery of G-proteins and the role of these proteins in signal transduction in cells | ||
Мартин Родбелл | ||||
1995 | Эдвард Льюис | Эмбрионалдық дамудың ерте кезеңдерінде генетикалық бақылауға қатысты жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the genetic control of early embryonic development | ||
Кристиана Нюсляйн-Фольхард | ||||
Эрик Вишаус | ||||
1996 | Питер Доэрти | Иммундық жүйесі саласындағы олардың жаңалықтары үшін, атап айтқанда, оның вирусты жұқтырған жасушаларды анықтау қабілеті үшін, Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning the specificity of the cell mediated immune defence | ||
Рольф Цинкернагель | ||||
1997 | Стенли Прузинер | Инфекцияның жаңа биологиялық принципі, приондарды ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for his discovery of Prions - a new biological principle of infection | ||
1998 | Роберт Ферчготт | реттеу бойынша дабыл молекуласының рөлін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning nitric oxide as a signalling molecule in the cardiovascular system | ||
Луис Игнарро | ||||
Ферид Мурад | ||||
1999 | Гюнтер Блобел | Жасушадағы мақсатты ақуыздардың тасымалдануына жауапты, анықтағаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for the discovery that proteins have intrinsic signals that govern their transport and localization in the cell |
2000-шы
Жыл | Суреті | Ел, лауреат | Марапаттау негіздемесі | Ақпарат қайнары |
---|---|---|---|---|
2000 | Арвид Карлссон | Жүйке жүйесінде дабылдың түрленуіне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries concerning signal transduction in the nervous system | ||
Пол Грингард | ||||
Эрик Кендэл | ||||
2001 | Леланд Хартвелл | негізгі реттегіштерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы (ағыл.) for their discoveries of key regulators of the cell cycle | ||
Тимоти Хант | ||||
Пол Нерс | ||||
2002 |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Fiziologiya zhәne medicina salasyndagy Nobel syjlygy shved Nobelpriset i fysiologi eller medicin fiziologiya zhәne medicina salasyndagy zhetistikteri үshin beriletin asa bedeldi zhyl sajyn Stokgolm kalasynda usynylady Bes Nobel syjlygynyn biri Үmitkerlerdi irikteuNobel korynyn zhargysyna sәjkes kandidattardy usynuy mүmkin tulgalar tomendegidej mүsheleri Medicina salasyndagy A Nobel eske alu syjlygynyn komitetinin mүsheleri Medicina salasy bojynsha Nobeldi eske alu syjlygynyn laureattary Shveciya Daniya Finlyandiya Islandiya zhәne Norvegiya zhogary oku oryndary men kolledzhderdin tiisti pәnder professorlary bolyp turakty zhumys istejtinder Ғylym akademiyasy arkyly tandalgan kem degende alty zhogary oku orny nemese oryndarynda tiisti kafedralardyn basshylary Akademiya usynystary kabyldanuga turarlyk dep eseptejtin baska galymdar 5 zhәne 6 tarmaktarynda atalgan okytushylar men galymdardyn tandauga katysty sheshimder kyrkүjek ajynyn sonyna dejin zhyl sajyn kabyldanady Laureattar tizimi1900 shy 1910 shy 1920 shy 1930 shy 1940 shy 1950 shi 1960 shi 1970 shi 1980 shi 1990 shy 2000 shy 2010 shy 2020 shy1900 shy Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary1901 Emil Adolf fon Bering Medicinalyk gylymda zhana bagyttar ashkan zhәne auru men olimge karsy dәrigerlerdin kolyna zhenis karuyn bergen irkit terapiyasy turaly zhumysy үshin negizinen ony difteriyany emdeude pajdalangany үshin Tүpnuskasy agyl for his work on serum therapy especially its application against diphtheria by which he has opened a new road in the domain of medical science and thereby placed in the hands of the physician a victorious weapon against illness and deaths1902 Ronald Ross Bezgekpen zhumysy үshin onda ol kozdyrgyshtyn denege kalaj kiretinin korsetti zhәne osylajsha zhәne odan әri tabysty zertteuler zhүrgizuge zhәne osy salada bezgekpen kүres әdisterin әzirleuge negiz saldy Tүpnuskasy agyl for his work on malaria by which he has shown how it enters the organism and thereby has laid the foundation for successful research on this disease and methods of combating it1903 Nils Ryuberg Finzen Aurulardy emdeu koskan үlesi tanu әsirese kyzyl zhegini koncentraciyalangan zharyk komegimen ashkany үshin medicinalyk gylymda zhana kokzhiekter ashty Tүpnuskasy agyl in recognition of his contribution to the treatment of diseases especially lupus vulgaris with concentrated light radiation whereby he has opened a new avenue for medical science1904 Ivan Petrovich Pavlov As korytu zhүjesinin fiziologiyasy bojynsha zhumystary үshin zhәne osy mәselenin omirlik aspektilerin kenejt3fg zhәne tүsinikti ozgertken үshin Tүpnuskasy agyl in recognition of his work on the physiology of digestion through which knowledge on vital aspects of the subject has been transformed and enlarged1905 Robert Koh Tuberkulezdi emdeuge katysty zertteuleri zhәne ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for his investigations and discoveries in relation to tuberculosis1906 Kamillo Goldzhi Zhүjke zhүjesinin kurylymy bojynsha zhumystaryn tanu belgisi retinde Tүpnuskasy agyl in recognition of their work on the structure of the nervous systemSantyago Ramon i Kahal1907 Sharl Lui Alfons Laveran Қarapajymdylardyn aurudagy rolin zerttegeni үshin Tүpnuskasy agyl in recognition of his work on the role played by protozoa in causing diseases1908 Ilya Ilich Mechnikov Immunitet bojynsha enbegi үshin Tүpnuskasy agyl in recognition of their work on immunityPaul Erlih1909 Emil Teodor Koher fiziologiyasy patologiyasy zhәne hirurgiyasy salasyndagy zhumysy үshin Tүpnuskasy agyl for his work on the physiology pathology and surgery of the thyroid gland1910 shy Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary1910 Albreht Kossel Nukleindik zattardy kosa alganda akuyzdar bojynsha zertteuler engizigen zhasushalyk himiyany zertteuge koskan үlesi үshin Tүpnuskasy agyl in recognition of the contributions to our knowledge of cell chemistry made through his work on proteins including the nucleic substances1911 Alvar Gulstrand Kozdin zhumysy үshin Tүpnuskasy agyl for his work on the dioptrics of the eye1912 Aleksis Karrel Tamyr tigisi zhәne kan tamyrlary men mүshelerdin transplantaciyasy bojynsha oz zhumysynyn tanu үshin Tүpnuskasy agyl in recognition of his work on vascular suture and the transplantation of blood vessels and organs1913 Sharl Rishe bojynsha zhumysyn tanu belgisi retinde Tүpnuskasy agyl in recognition of his work on anaphylaxis1914 Robert Barani 1915 zh berildi Vestibulyarlyk apparattyn fiziologiyasy men patologiyasymen zhumysy үshin Tүpnuskasy agyl for his work on the physiology and pathology of the vestibular apparatus1915 Syjlyk berilmedi Қolma kol karazhattar arnajy kor bolimine engizilgen 1916 Syjlyk berilmedi Қolma kol karazhattar arnajy kor bolimine engizilgen 1917 Syjlyk berilmedi Қolma kol karazhattar arnajy kor bolimine engizilgen 1918 Syjlyk berilmedi Қolma kol karazhattar arnajy kor bolimine engizilgen 1919 Zhyul Borde 1920 zh berildi Immunitetke katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries relating to immunity1920 shy Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary1920 Avgust Krog Kapillyarlardyn sanylaudy retteu mehanizmin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the capillary motor regulating mechanism1921 Syjlyk berilmedi Қolma kol karazhattar arnajy kor bolimine engizilgen 1922 Archibald Hill Bulshykettegi dene kurau salasyndagy ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery relating to the production of heat in the muscleOtto Mejergof 1923 zh berildi Bulshykettegi ottegini siniru procesi men sүt kyshkylynyn metabolizmi arasyndagy tygyz karym katynas ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the fixed relationship between the consumption of oxygen and the metabolism of lactic acid in the muscle1923 Frederik Banting Insulindi ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for the discovery of insulinDzhon Makleod1924 Villem Ejnthoven mehanizmin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the mechanism of the electrocardiogram1925 Syjlyk berilmedi Қolma kol karazhattar arnajy kor bolimine engizilgen 1926 Johannes Fibiger 1927 zh berildi Spiroptera tuyndatatyn ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the Spiroptera carcinoma1927 Yulius Vagner Yauregg emdeude bezgekti zhuktyrudyn terapevtik әserin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the therapeutic value of malaria inoculation in the treatment of dementia paralytica1928 Sharl Nikol taratkysh dene masalaryn bekitkeni үshin Tүpnuskasy agyl for his work on typhus1929 Hristian Ejkman Dәrumenderdin ashyluyna koskan үlesi үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the antineuritic vitaminFrederik Goulend Hopkins Өsu procesterin yntalandyratyn dәrumenderdi ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the growth stimulating vitamins1930 shy Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary1930 Karl Landshtejner Adamnyn ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of human blood groups1931 Otto Genrih Varburg Is kimyl sipaty men mehanizmin ashu үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the nature and mode of action of the respiratory enzyme1932 Charlz Skott Sherrington Nejrondardyn funkciyasyna katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries regarding the functions of neuronsEdgar Duglas Edrian1933 Tomas Hant Morgan Tukym kualaudagy roline katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries concerning the role played by the chromosome in heredity1934 Dzhordzh Uippl Bauyrdy koldanu arkyly emdeuge katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning liver therapy in cases of anaemiaDzhordzh MajnotUilyam Merfi1935 Hans Shpeman Embrionaldyk damu ujymdastyrylu әserlerin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the organizer effect in embryonic development1936 Genri Dejl Zhүjke impulsterinin himiyalyk beriluine katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries relating to chemical transmission of nerve impulsesOtto Levi1937 Albert Sent Derdi Biologiyalyk totygu procesteri salasyndagy ashylulary үshin atap ajtkanda C dәrumeni zhәne katalizine bajlanysty zertteuleri үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries in connection with the biological combustion processes with special reference to vitamin C and the catalysis of fumaric acid1938 Kornej Hejmans 1939 zh berildi Tynystyn retteuluinde sinusty zhәne kolka tetikterinin rolin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for the discovery of the role played by the sinus and aortic mechanisms in the regulation of respiration1939 Gerhard Domagk bakteriyaga karsy әserin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for the discovery of the antibacterial effects of prontosil1940 shy Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary1940 Syjlyk berilmedi Қolma kol aksha karazhattar arnajy kor bolimine 2 3 zhәne Nobel koryna 1 3 engizilgen1941 Syjlyk berilmedi Қolma kol aksha karazhattar arnajy kor bolimine 2 3 zhәne Nobel koryna 1 3 engizilgen1942 Syjlyk berilmedi Қolma kol aksha karazhattar arnajy kor bolimine 2 3 zhәne Nobel koryna 1 3 engizilgen1943 Henrik Karl Peter Dam ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of vitamin KEduard Adalbert Dojzi 1944 zh berildi himiyalyk kurylymyn ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the chemical nature of vitamin K1944 Dzhozef Erlanger Zheke zhүjke talshyktarynyn zhogary saralangan funkciyalaryna katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries relating to the highly differentiated functions of single nerve fibresGerbert Spenser Gasser1945 Aleksandr Fleming ashkany үshin zhәne әr tүrli zhukpaly aurularga emdik әseri үshin Tүpnuskasy agyl for the discovery of penicillin and its curative effect in various infectious diseasesErnst Boris ChejnGovard Uolter Flori1946 German Dzhozef Meller әserinen bolatyn mutaciya boluyn ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for the discovery of the production of mutations by means of X ray irradiation1947 Karl Ferdinand Kori syjlyktyn 1 4 i Glikogennin katalitikalyk tүrlenuin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for their discovery of the course of the catalytic conversion of glycogenGerti Tereza Kori syjlyktyn 1 4 i Bernardo Alberto Usaj syjlyktyn 1 2 i Glyukoza metabolizmindegi gipofizderdin aldyngy boligindegi gormondardyn rolin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the part played by the hormone of the anterior pituitary lobe in the metabolism of sugar1948 Paul German Myuller Bajlanys uy retinde nyn zhogary tiimdiligin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the high efficiency of DDT as a contact poison against several arthropods1949 Uolter Gess syjlyktyn 1 2 i Ishki organdardyn kyzmetin үjlestirushi retinde aralyk midyn funkcionaldyk ujymdastyryluyn ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the functional organization of the interbrain as a coordinator of the activities of the internal organsAntoniu Egash Monish syjlyktyn 1 2 i kejbir psihikalyk aurulardagy terapiyalyk әserlerin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the therapeutic value of leucotomy in certain psychoses1950 shi Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary1950 Eduard Kendall gormondar katysty ashylulary olardyn kurylymy zhәne biologiyalyk әserleri үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries relating to the hormones of the adrenal cortex their structure and biological effectsTadeush RejhshtejnFilip Hench1951 Maks Tejler zhәne ogan karsy kүreske bajlanysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries concerning yellow fever and how to combat it1952 Zelman Vaksman Tuberkulezdi emdeude birinshi tiimdi antibiotik ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of streptomycin the first antibiotic effective against tuberculosis1953 Hans Adolf Krebs syjlyktyn 1 2 i ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the citric acid cycleFric Albert Lipman syjlyktyn 1 2 i A kofermenti ashkany үshin zhәne onyn metabolizmnin aralyk kezenderinde mәni үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of co enzyme A and its importance for intermediary metabolism1954 Dzhon Enders Әr tүrli ulpalardyn mәdenietterinde poliomielit virusynyn ose alu kabiletin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for their discovery of the ability of poliomyelitis viruses to grow in cultures of various types of tissueTomas UellerFrederik Robbins1955 Hugo Teorell әreket etu tetigi zhәne sipaty turaly ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries concerning the nature and mode of action of oxidation enzymes1956 Andre Kurnan Қan ajnalymy zhүjesindegi zhүrek kateterizaciyasyn zhәne patologiyalyk ozgeristerge katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl their discoveries concerning heart catheterization and pathological changes in the circulatory systemVerner ForsmanDikinson Richards1957 Daniele Bove Agzadagy kejbir zattardyn әreketin bugattajtyn sintetikalyk kosylystarga katysty ashylulary zhәne olardyn tamyr bulshyk zhүjesine әseri үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries relating to synthetic compounds that inhibit the action of certain body substances and especially their action on the vascular system and the skeletal muscles1958 Dzhordzh Bidl syjlyktyn 1 4 i Nakty biologiyalyk procesterdegi genderdin roline katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl their discovery that genes act by regulating definite chemical eventsEduard Tejtem syjlyktyn 1 4 i Dzhoshua Lederberg syjlyktyn 1 2 i Bakteriyalardyn men genetikalyk materialdarynyn ujymdastyryluyna katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries concerning genetic recombination and the organization of the genetic material of bacteria1959 Severo Ochoa Ribonuklein zhәne dezoksiribonuklein kyshkyldarynyn biologiyalyk sintezinin tetikterin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for their discovery of the mechanisms in the biological synthesis of ribonucleic acid and deoxyribonucleic acidArtur Kornberg1960 shi Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary1960 Frenk Makfarlejn Bernet Zhasandy tozimdilik ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for discovery of acquired immunological tolerancePiter Brajan Medavar1961 Dyord fon Bekeshi fizikalyk titirkendirgishteriniӊ kabyldau tetikterin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries of the physical mechanism of stimulation within the cochlea1962 Frensis Krik ӊ molekulalyk kurylymyna katysty zhanalyktary үshin zhәne onyӊ tiri zhүjelerdegi akparatty audarudagy manyzy үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the molecular structure of nucleic acids and its significance for information transfer in living materialDzhejms UotsonMoris Uilkins1963 Dzhon Ekkls Zhүjke zhasushalarynyӊ periferiyalyk zhәne ortalyk үlesterimen kozu zhәne tezhelu tartylgan iondyk tetikterine katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the ionic mechanisms involved in excitation and inhibition in the peripheral and central portions of the nerve cell membraneAlan HodzhkinEndryu Filding Haksli1964 Konrad Bloh Holesterin zhәne retteu tetikterine katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the mechanism and regulation of the cholesterol and fatty acid metabolismFeodor Linen1965 Fransua Zhakob Fermentterdi zhәne virustardyӊ sintezin genetikalyk bakylauga katysty zhanalyktary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning genetic control of enzyme and virus synthesisAndre LvovZhak Mono1966 Frensis Pejton Rous ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of tumour inducing virusesCharlz Brenton Haggins gormonaldy emdeudi ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries concerning hormonal treatment of prostatic cancer1967 Ragnar Granit Kozdegi bastapky biologiyalyk zhәne himiyalyk korneki procesterge katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the primary physiological and chemical visual processes in the eyeHolden HartlajnDzhordzh Uold1968 Robert Holli Genetikalyk kodty dekodtagany үshin zhәne onyn roli үshin Tүpnuskasy agyl for their interpretation of the genetic code and its function in protein synthesisHar Gobind KoranaMarshall Nirenberg1969 Maks Delbryuk Virustardyn replikaciyalyk mehanizmi zhәne genetikalyk kurylymy turaly ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the replication mechanism and the genetic structure of virusesAlfred HershiSalvador Luriya1970 shi Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary1970 Bernard Kac Nerv ushtaryndagy taratkyshtarga katysty ashylulary үshin olardy saktau bosatu zhәne zalalsyzdandyru zhәne tetikteri үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the humoral transmittors in the nerve terminals and the mechanism for their storage release and inactivationUlf fon EjlerDzhulius Akselrod1971 Erl Sazerlend Gormondardyn Is kimyl tetikterine katysty zhanalyktary үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries concerning the mechanisms of the action of hormones1972 Dzherald Edelman Antidenelerdin himiyalyk kurylymy turaly zhanalyktary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the chemical structure of antibodiesRodni Porter1973 Karl fon Frish Zhanuarlardyn zheke zhәne toptyk minez kulyk modelderin kuru zhәne belgileushge bajlanysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning organization and elicitation of individual and social behaviour patternsKonrad LorencNikolaas Tinbergen1974 Alber Klod Zhasushanyn kurylymdyk zhәne funkcionaldyk ujymdastyrylu mәselelerine katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the structural and functional organization of the cellKristian de DyuvDzhordzh Palade1975 Dejvid Baltimor zhәne zhasushalardyn genetikalyk materialy arasyndagy ozara is kimyldy olardyn zhanalyktardyn үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the interaction between tumour viruses and the genetic material of the cellRenato DulbekkoHouard Temin1976 Baruh Blamberg Zhukpaly aurulardyn pajda boluy men taratyludyn zhana tetikterine katysty olardyn ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning new mechanisms for the origin and dissemination of infectious diseasesKarlton Gajdushek1977 Rozhe Gijmen syjlyktyn 1 4 i Midyn Peptidti gormondarynyn bajlanysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the peptide hormone production of the brainEndryu Shalli syjlyktyn 1 4 i Rozalin Sasmen Yalou syjlyktyn 1 2 i Peptidti gormondardyn ajkyndauda damytkany үshin Tүpnuskasy agyl for the development of radioimmunoassays of peptide hormones1978 Verner Arber anyktagany үshin zhәne olardy molekulyarlyk genetikada pajdalangany үshin Tүpnuskasy agyl for the discovery of restriction enzymes and their application to problems of molecular geneticsDaniel NatansHamilton Smit1979 Allan Kormak Kompyuterlik tomografiyany damytkany үshin Tүpnuskasy agyl for the development of computer assisted tomographyGodfri Haunsfild1980 shi Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary1980 Baruh Benaserraf Immundyk reakciyalardy rettejtin zhasusha betindegi genetikalyk kejbir kurylymdarga katysty zhanalyktary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning genetically determined structures on the cell surface that regulate immunological reactionsZhan DosseDzhordzh Snell1981 Rodzher Sperri syjlyktyn 1 2 i Mi zhartysharlary funkcionaldyk mamandanuyna katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for his discoveries concerning the functional specialization of the cerebral hemispheresDevid Hyubel syjlyktyn 1 4 i akparatty ondeu principteri turaly zhanalyktary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning information processing in the visual systemTorsten Vizel syjlyktyn 1 4 i 1982 Sune Bergstryom zhәne olarga zhakyn biologiyalyk belsendi zattarga katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning prostaglandins and related biologically active substancesBengt SamuelsonDzhon Vejn1983 Barbara Mak Klintok Transpoziciyalanatyn genetikalyk zhүjelerdi ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for her discovery of mobile genetic elements1984 Nils Erne Gibridterdi pajdalanu arkyly generaciyalau principterin ashkany zhәne damytkany үshin Tүpnuskasy agyl for theories concerning the specificity in development and control of the immune system and the discovery of the principle for production of monoclonal antibodiesZhorzh KelerSezar Milshtejn1985 Majkl Braun Holesterinnin almasuy zhәne kandagy holesterin dengejinin buzyluyn emdeu zhonindegi kornekti zhanalyktary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the regulation of cholesterol metabolismDzhozef Goldshtejn1986 Stenli Koen Zhasushalar men agzalardyn osuin retteu mehanizmin tүsinu үshin manyzdy bolyp tabylatyn zhanalyktardy tanu retinde Tүpnuskasy agyl for their discoveries of growth factorsRita Levi Montalchini1987 Sudzumi Tonegava Antidenelerdin tүrlerin kalyptastyruga arnalgan genetikalyk principti ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of the genetic principle for generation of antibody diversity1988 Dzhejms Blek Dәrilik terapiyanyn manyzdy principterin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries of important principles for drug treatmentGertruda ElajonDzhordzh Hitchings1989 Dzhon Majkl Bishop Retrovirustyk zhasushalyk tabigatyn ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for their discovery of the cellular origin of retroviral oncogenesHarold Varmus1990 shy Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary1990 Dzhozef Myurrej Mүshelerdi transplantaciyalau zhәne aurulardy emdeudegi zhasushlarga katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning organ and cell transplantation in the treatment of human diseaseEdvard Donnall Tomas1991 Ervin Neer Zhasushalardagy zhalgyz funkciyasyna katysty ashylular үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning reversible protein phosphorylation as a biological regulatory mechanismBert Sakman1992 Edmond Fisher Biologiyalyk retteu tetigi retinde kajtymdy akuyz katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries of split genesEdvin Krebs1993 Richard Roberts Bir birinen tәuelsiz gennin үzikti kurylymyn ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries of split genesFillip Sharp1994 Alfred Gilman ashkany zhәne zhasushaga dabyldyn tүrlenuindegi osy akuyzdardyn roli үshin Tүpnuskasy agyl for their discovery of G proteins and the role of these proteins in signal transduction in cellsMartin Rodbell1995 Edvard Lyuis Embrionaldyk damudyn erte kezenderinde genetikalyk bakylauga katysty zhanalyktary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the genetic control of early embryonic developmentKristiana Nyuslyajn FolhardErik Vishaus1996 Piter Doerti Immundyk zhүjesi salasyndagy olardyn zhanalyktary үshin atap ajtkanda onyn virusty zhuktyrgan zhasushalardy anyktau kabileti үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning the specificity of the cell mediated immune defenceRolf Cinkernagel1997 Stenli Pruziner Infekciyanyn zhana biologiyalyk principi priondardy ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for his discovery of Prions a new biological principle of infection1998 Robert Ferchgott retteu bojynsha dabyl molekulasynyn rolin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning nitric oxide as a signalling molecule in the cardiovascular systemLuis IgnarroFerid Murad1999 Gyunter Blobel Zhasushadagy maksatty akuyzdardyn tasymaldanuyna zhauapty anyktagany үshin Tүpnuskasy agyl for the discovery that proteins have intrinsic signals that govern their transport and localization in the cell2000 shy Zhyl Sureti El laureat Marapattau negizdemesi Akparat kajnary2000 Arvid Karlsson Zhүjke zhүjesinde dabyldyn tүrlenuine katysty ashylulary үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries concerning signal transduction in the nervous systemPol GringardErik Kendel2001 Leland Hartvell negizgi rettegishterin ashkany үshin Tүpnuskasy agyl for their discoveries of key regulators of the cell cycleTimoti HantPol Ners2002 img