Трансплантация (ортағасырлық лат. transplantatіo – ауыстырып салу) – адам мен жануарларда органдар мен тіндерді ауыстырып салу. Өсімдіктерде – өсімдіктер бөліктерін аналық өсімдіктердің басқа жеріне немесе басқа өсімдіктерге ауыстырып салу. Бақша өсіру мен эксперименттік зерттеулерде қолданылады.
Тарихы
Трансплантация әдісі көне заманнан белгілі. орнын ауыстырып салу әрекеті алғаш рет жасалған. Клиникалық тәжірибеде бұлшық еттті, сіңірді, қан тамырларын, , , т.б. ауыстырып салу жиі қолданылады. Трансплантацияның ерекше бір түрі – қан құю. Ең жиі алмастырылатын орган – бүйрек болып саналады.
- 1902 жылы австриялық хирург Е.Ульманн алғаш рет бүйректі Трансплантациялау операциясын жасады.
- Бұрынғы КСРО-да мұндай операцияны бірінші болып белгілі орыс хирургі Б.Петровский жасады (1965). Ол донор бүйректі шешесінен алып қызына салды, операция сәтті аяқталды. *Адамнан адамға жүрек алмастырудың алғашқы операциясын 1967 жылы оңтүстік африкалық хирург К.Барнард жасады. Пациент 18 күн өмір сүрді.
- Клиникада өкпені ауыстырудың алғашқы операциясын 1963 жылы америкалық кардио-хирург Дж.Харди (бір топ дәрігерлермен бірге) іске асырды.
- Қазақстанда органды Трансплантация операциясын тұңғыш рет М.Әлиев жасады.
Қазіргі кезде трансплантация экспериментті биология мен медицинада ауто- (өз тіндерін Трансплантациялау), гомо- (сондай түрдің донорынан Трансплантациялау) және гетеротрансплантация (басқа түрдің донорынан Трансплантациялау, мысалы итке қояннан) кеңінен қолданылады. мысалы экспериментті онкологияда (жануарларға тәжірибе жасауда) қатерлі ісік штаммдарын Трансплантациялау. Трансплантацияға қажетті орган не тінді трансплантат деп атайды. Мұны ауру адамның ең жақын туысынан немесе қайтыс болған адамнан (мәйіттен) жан-жақты медициналық тексеруден өткізген соң алады. Трансплантатқа қойылатын басты шарттар: мәйіт жас адамдікі болғаны жөн; қан қысымы қайтыс болғанша қалыпты деңгейде болуы; қатерлі ісік немесе жұқпалы аурумен ауырмағандығы; ауруханада қайтыс болуы (немесе адам қайтыс болар алдында бірнеше сағат ауруханада болғаны) қажет.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том
- Патологиялық анотомия терминдерінің орысша – латынша – қазақша түсініктеме сөздігі.- Ақтөбе. ISBN 9965-437-40-8
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Transplantaciya ortagasyrlyk lat transplantatio auystyryp salu adam men zhanuarlarda organdar men tinderdi auystyryp salu Өsimdikterde osimdikter bolikterin analyk osimdikterdin baska zherine nemese baska osimdikterge auystyryp salu Baksha osiru men eksperimenttik zertteulerde koldanylady Transplantaciya 1968 TarihyTransplantaciya әdisi kone zamannan belgili ornyn auystyryp salu әreketi algash ret zhasalgan Klinikalyk tәzhiribede bulshyk ettti sinirdi kan tamyrlaryn t b auystyryp salu zhii koldanylady Transplantaciyanyn erekshe bir tүri kan kuyu En zhii almastyrylatyn organ bүjrek bolyp sanalady 1902 zhyly avstriyalyk hirurg E Ulmann algash ret bүjrekti Transplantaciyalau operaciyasyn zhasady Buryngy KSRO da mundaj operaciyany birinshi bolyp belgili orys hirurgi B Petrovskij zhasady 1965 Ol donor bүjrekti sheshesinen alyp kyzyna saldy operaciya sәtti ayaktaldy Adamnan adamga zhүrek almastyrudyn algashky operaciyasyn 1967 zhyly ontүstik afrikalyk hirurg K Barnard zhasady Pacient 18 kүn omir sүrdi Klinikada okpeni auystyrudyn algashky operaciyasyn 1963 zhyly amerikalyk kardio hirurg Dzh Hardi bir top dәrigerlermen birge iske asyrdy Қazakstanda organdy Transplantaciya operaciyasyn tungysh ret M Әliev zhasady Қazirgi kezde transplantaciya eksperimentti biologiya men medicinada auto oz tinderin Transplantaciyalau gomo sondaj tүrdin donorynan Transplantaciyalau zhәne geterotransplantaciya baska tүrdin donorynan Transplantaciyalau mysaly itke koyannan keninen koldanylady mysaly eksperimentti onkologiyada zhanuarlarga tәzhiribe zhasauda katerli isik shtammdaryn Transplantaciyalau Transplantaciyaga kazhetti organ ne tindi transplantat dep atajdy Muny auru adamnyn en zhakyn tuysynan nemese kajtys bolgan adamnan mәjitten zhan zhakty medicinalyk tekseruden otkizgen son alady Transplantatka kojylatyn basty sharttar mәjit zhas adamdiki bolgany zhon kan kysymy kajtys bolgansha kalypty dengejde boluy katerli isik nemese zhukpaly aurumen auyrmagandygy auruhanada kajtys boluy nemese adam kajtys bolar aldynda birneshe sagat auruhanada bolgany kazhet Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VIII tom Patologiyalyk anotomiya terminderinin oryssha latynsha kazaksha tүsinikteme sozdigi Aktobe ISBN 9965 437 40 8 Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet