Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Солтүстік Қазақ жазығы – Қазақстан жерінде Орал тауларынан Алтайға дейін ені 200-250 км жіңішке алапты жазық. Ол оңтүстіктен солтүстікке қарай еңіс, яғни ылдилай береді. Оңтүстігінде Сарыарқамен шектеседі.
| Солтүстік Қазақ жазығы | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Теңiз деңгейiнен биіктігі | 200 м |
| Солтүстіктен оңтүстікке дейінгі қашықтық | ~ 80-125 км |
| Батыстан шығысқа дейінгі қашықтық | ~ 580 км |
| Өзендер | Ертіс, Өлеңті, Сілеті, Шідерті өзені |
| Көлдер | Теке, Үлкен Қараой, Кіші Қараой, Қызылқақ, Сілетітеңіз, Шағалалытеңіз |
| Орналасуы | |
| 54°50′08″ с. е. 70°34′34″ ш. б. / 54.8355001° с. е. 70.5761719° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 54°50′08″ с. е. 70°34′34″ ш. б. / 54.8355001° с. е. 70.5761719° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Қазақстан |
Жер бедері мен геологиялық құрылымы
Жазықтың оңтүстіктегі биіктігі 200 м, солтүстігінде - 100 м. Солтүстік Қазақ жазығы палеозойдың қатпарлы-жақпарлы тұғырының үстінде жатқан палеогеннің теңіз және неогеннің континенттік шөгінділерінен тұрады. Кайнозой эрасында теңіз тартылып, қазіргі жер бедері қалыптаскан. Жер беті біркелкі тегіс. Өзендері сирек. Сондықтан да көп тілімделмеген. Ондаған тұйық қазаншұңқырлар ғана ұшырасады. Олардың көбін тұзды көлдер алып жатыр. Кей жерлерде биіктігі 15 м-ге дейін көтерілетін жалдар кездеседі.
Бөліктері
Ішкі ерекшеліктеріне сәйкес Солтүстік Қазақ жазығының Қазақстандық бөлігі төрт ауданға бөлінеді:
- Есілдің жазық орманды даласы
- Тобыл-Обағанның жазық даласы
- Есіл-Ертіс даласы
- Ертіс-құлынды жазығы
Есілдің жазық орманды даласы
Есілдің жазық орманды даласы Есіл өзенінің екі жағын жағалай, Солтүстік Қазақстан облысының жерінде орналасқан. Бұл көлді жазық сазды жыныстардан түзілген, бетін континенттік, әсіресе өзен шөгінділері, палеогеннің жыныстары басқан. Жазықтықтың ең биік беті 130-140 м-ге жетеді. Онда көл көп, батпақты, тұзды қазаншұңқырлар да баршылық. Жер бетін шалғын, қара топыракты даланың өсімдіктері басқан. Ормандары негізінен қайың мен теректен тұрады.
Тобыл-Обағанның жазық даласы
Тобыл-Обағанның жазық даласы батысында Орал Сырты үстіртімен, оңтүстігінде Торғай қыратымен, шығысында Есілдің сол жақ жағалауымен, солтүстігінде орманды даламен шектеседі. Бұл да көлді жазық. Жер бетінің биіктігі оңтүстігінде 250 м. Солтүстікке карай аласарады. Жазық саздардан түзілген. Оның бетін (неогеннің және плиоцен) жыныстары жапқан. Оның аумағында Үй, Есіл, Тоғызақ, Әйет, Тобыл, Обаған өзендері ағып өтеді. Тұщы көлдер аз. Оның ең үлкені – Құсмұрын көлі. Ал тұзды көлдер көп. Жері қара топырақты, шалғынды.
Есіл-Ертіс даласы
Есіл-Ертіс даласы Есіл - қамысты орманды даласы мен Сарыарқаның, Павлодар облысының көлді жазығының ортасында жатыр. 100-120 м биіктегі беткейлер неоген саз балшықтарынан түзіліп, оның бетін палеоген дәуірінің құмдары мен балшықтары басқан. Батыс бөлігінде көл көп. Олардың көбі тұщы. Ең үлкені – Шағалалытеңіз көлі. Оған Шағалалы өзені құяды. Тұзды көлдері де бар. Көкшетаудың солтүстік жағында жазық даланың бетінде ұзындығы 24 км, ені 0,5-1 км-ге, биіктігі 15 м-ге жететін үлкен жалды-қырқа жатыр.
Ертіс - Құлынды жазығы
Ертіс - Құлынды жазығы Павлодар облысының күңгірт қара коңыр топырақты ауданын қамтиды. Ертіс өзенінің жағалауы бірнеше террасадан тұрады. Бірінші (сортаң топырақты) және екінші террас өзен деңгейінен 4 -б-дан 15-18 м-ге дейін биік келеді, жайылмасы өзеннің екі жақ бетінде 20-25 км-ге дейін созылады. Үшінші террасаның биіктігі 28-32 м, негізінен сол жақ жағалауға орналасқан. Ол қатпарлы, ұсақ шоқылы өлкемен жалғасады. Бұл беткей ұсак қиыршық, құмтасты болып келеді. Ал Ертістің оң жақ беткейі төртінші террасаны (биіктігі 40-45 м) құрайды. Ол құмайт топырақты аллювийлік жазық, желдің әрекетімен қалыптасқан. Онда қалың қарағай өседі. Ертістің сол жағасы мен аймақтың солтүстік-батыс бөлігінде көлдер мен көлтабандар бар. Олардың ең үлкені - Жалаулы, Шүрексор көлдері. Жағаның екінші, үшінші террасаларының қалыптасуы кезінде Ертіс осы көлге күйып, шығысқа қарай қайта ағып шыққан. Қазір бұл көлге Шідерті мен Өлеңті өзендері, Сілетітеңіз көліне Сілеті өзені құяды.
Пайдалы қазбалары
Солтүстік Қазақ жазығында пайдалы қазба байлықтары аз емес. Соколов-Сарыбай, Қашар кен орындарында темір рудасы өндіріледі. Рудный қаласында байыту комбинаты жұмыс істейді. Әйет, Лисаков кен орындарында никель мен көмірдің мол қоры табылған. Хромит, боксит, кобальт кендері барланған. Құрылыс материалдарының да қоры мол.
Климаты
Бұл өлкенің климаты континенттігімен көзге түседі. Орта Азияның ыстық ауасы еркін енеді. Жауын-шашынның 60%-ына жуығы (350 мм) жаз айларында жауады. Шілденің орташа температурасы 18-20°С, қаңтарда -17-19°С. Арасында -30-35°С-тық аязды күндер жиі болып тұрады. Қар қалың түседі, орташа қалыңдығы 30-50 см-ге жетеді.
Өзендері мен көлдері
Солтүстік Қазақ жазығының негізгі өзені - Ертіс, Обьтың сол саласы қытайдағы моңғол Алтайының оңтүстік-батыс беткейіндегі мұздықтардан басталады. Ертіс өзенінің Солтүстік Қазақ жазығында ағысы баяу. Омбы қаласына дейінгі 1000 км-ден астам бөлігінде Ертіске бірде-бір сала құймайды. Тобыл өзені құятын тұстан бастап Ертістің суы молайып, өзен арнасы бірнеше тармаққа бөлінеді. Омбы қаласы тұсында өзен аңғарының ені 6 - 8 км болса, Тобылдан сағасына дейін онан да кеңейіп, 20-35 км-ге жетеді. Ертістің төменгі ағысындағы басты салалары: сол жағынан - Тобыл, Есіл, Вагай, Қоңды, оң жағынан - Омь, Тарта, Демьянка келіп құяды.
Есіл (Қазақстан жеріндегі ұзындығы 1700 км-ден астам) - Сарыарқаның солтүстігіндегі Нияз тауынан басталып, Ертіске құяды. Суы шаруашылыққа пайдаланылады. Қыста қатады. Көктемде қатты тасиды. Арнасынан шығып, жағалауында кең жайылымдар жасайды. Жағасында бас қаламыз Астана орналасқан.
Тобыл (Қазақстан жеріндегі ұзындығы - 800 км) оңтүстік Орал тауларынан басталып, Қазақстан жерін басып өтіп, Ертіске Ресей жерінде құяды. Суын шаруашылыққа пайдаланады.
Шағын өзендерден Үй, Тоғызақ, Әйет, Обаған, Шағалалы, Сілеті , Өлеңті, Шідерті және т.б. жатады. Олардың көпшілігі қар суымен коректенеді де, жазда құрғап калады. Көктемде тасиды. Кейбірі Ертіске және оның салаларына құяды. Бұл өлкеде Құсмұрын, Шағалалытеңіз, Сілетітеңіз, Қызылқақ, Теке және т.б. ұсақ көлдер көп. Олардың сулары ащы келеді.
Топырағы, өсімдіктері
Солтүстік Қазақ жазығы орманды дала мен дала зоналарына кіреді. Топырақ жамылғысы оңтүстік кара топырақ пен лесс тәріздес саздың үстіне түзілген күңгірт қызыл-қоңыр топырақтан, бозды, бетегелі шөптесін өсімдіктерден тұрады. Қарабас пен қылтықсыз арпабас, ашық жасыл шатыр гүлді сәбізшөп жәнө басқа гүлдер өседі. Өзен аңғарларындағы аллювийлі cop мен сортаң топырақта cop шөп, ылғалды шөптесін аралас қалың қамыс кездеседі. Орманды жерлер Қостанай мен Солтүстік Қазақстан облыстарында таралған. Онда ауданы кішілеу, далалық орман типі басым. Қайың мен көктерек шоқ-шоқ боп өсіп тұрады.
Жануарлары
Жануарлар дүниесі де орман мен дала зонасын мекендейтін жануарлар түрлеріне ұқсас. Бұлан, елік, қоян, қарсақ, дала күзені, қасқыр, түлкі мекендейді, кемірушілерден сұр тышқан, дала алақоржыны, аламан, сарышұнақ сияқты түрлер тараған. Тундра жануарларының түрлері (тундра ақ кекілігі, өгіз шағала) кездеседі. Өткен ғасырларда Ертіс, Есіл өзендері аңғарын құндыз жайлаған, Солтүстік Қазақстан мен Қостанай ормандарында таяу араға дейін аю болған. Қазір олар жоқ, ауып кеткен. Соңғы жылдары бұландар мен Сібір еліктері де көзге сирек түседі. Өзендер мен көлдерде Солтүстік Америкадан әкелінген ондатр жерсіндірілген. Өлке сулы, нулы болғандықтан, құстар көп мекендейді. Су айдындарында аққу, қаз, үйрек, шағала ұшып-қонады. Далада тырна, дуадақ, бүркіт кездеседі. Орманды далаларда кәдімгі сарыторғай, қараторғай, шұбар шымшық сияқты еуропалық түрлер мен ақ құр, сұр құр, ақ тұмсық қарға, тоқылдақ, сұңқар, күйкентай және т.б. құстар ұя салады. Орман шетінде, далаларда бөдене, бұлдырық, безгелдек, шәукілдек ұшады. Қысқа қарай сұр және ақ кекіліктер келеді.
Ұлттық саябақтары мен қорықтары
Табиғаты әсем, аң-жануарларға бай өлкенің табиғи ландшафтысын сақтау мақсатында түрлі қорықтар мен ұлттық саябақтар ұйымдастырылған. Солардың бірі - Наурызым қорығы. Бұл қорық 1959 жылы ұйымдастырылған. Қостанай облысының Наурызым ауданы жерінде. Сонымен қатар Бурабай, Көкшетау ұлттық табиғи саябақтары, қорықшалар және бірнеше табиғат ескерткіштері орналасқан.
Шаруашылыққа игерілуі және ылғал тапшылығы
Солтүстік Қазақ жазығы республиканың егіншілік дамыған аймақтарына жатады. Оның бірқатар жері тың және тыңайған жерлерді игеру кезеңінде игерілген. Бірақ даланың сусыз өлкесі үнемі мол өнім бере бермейді. Орманды даладан басқа жерінде ылғал аз. Жылдық ылғалдың тапшылығы, топырақтың желдің әсерімен құрғауы, шаңды борандар жел эрозиясын туғызуда. Бұл - ауданның жер байлығын сақтау үшін белгілі шаралар қолданудың қажеттігін меңзейді.
Дереккөздер
- Қазақстанньң физикалық географиясы, Алматы: Атамұра, 2008. ISBN 9965-34-809-Х
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Soltүstik Қazak zhazygy Қazakstan zherinde Oral taularynan Altajga dejin eni 200 250 km zhinishke alapty zhazyk Ol ontүstikten soltүstikke karaj enis yagni yldilaj beredi Ontүstiginde Saryarkamen shektesedi Soltүstik Қazak zhazygySipattamasyTeniz dengejinen biiktigi200 mSoltүstikten ontүstikke dejingi kashyktyk 80 125 kmBatystan shygyska dejingi kashyktyk 580 kmӨzenderErtis Өlenti Sileti Shiderti ozeniKolderTeke Үlken Қaraoj Kishi Қaraoj Қyzylkak Siletiteniz ShagalalytenizOrnalasuy54 50 08 s e 70 34 34 sh b 54 8355001 s e 70 5761719 sh b 54 8355001 70 5761719 G O Ya Koordinattar 54 50 08 s e 70 34 34 sh b 54 8355001 s e 70 5761719 sh b 54 8355001 70 5761719 G O Ya T El ҚazakstanSoltүstik Қazak zhazygyZher bederi men geologiyalyk kurylymyZhazyktyn ontүstiktegi biiktigi 200 m soltүstiginde 100 m Soltүstik Қazak zhazygy paleozojdyn katparly zhakparly tugyrynyn үstinde zhatkan paleogennin teniz zhәne neogennin kontinenttik shogindilerinen turady Kajnozoj erasynda teniz tartylyp kazirgi zher bederi kalyptaskan Zher beti birkelki tegis Өzenderi sirek Sondyktan da kop tilimdelmegen Ondagan tujyk kazanshunkyrlar gana ushyrasady Olardyn kobin tuzdy kolder alyp zhatyr Kej zherlerde biiktigi 15 m ge dejin koteriletin zhaldar kezdesedi BolikteriIshki erekshelikterine sәjkes Soltүstik Қazak zhazygynyn Қazakstandyk boligi tort audanga bolinedi Esildin zhazyk ormandy dalasy Tobyl Obagannyn zhazyk dalasy Esil Ertis dalasy Ertis kulyndy zhazygyEsildin zhazyk ormandy dalasy Esildin zhazyk ormandy dalasy Esil ozeninin eki zhagyn zhagalaj Soltүstik Қazakstan oblysynyn zherinde ornalaskan Bul koldi zhazyk sazdy zhynystardan tүzilgen betin kontinenttik әsirese ozen shogindileri paleogennin zhynystary baskan Zhazyktyktyn en biik beti 130 140 m ge zhetedi Onda kol kop batpakty tuzdy kazanshunkyrlar da barshylyk Zher betin shalgyn kara topyrakty dalanyn osimdikteri baskan Ormandary negizinen kajyn men terekten turady Tobyl Obagannyn zhazyk dalasy Tobyl Obagannyn zhazyk dalasy batysynda Oral Syrty үstirtimen ontүstiginde Torgaj kyratymen shygysynda Esildin sol zhak zhagalauymen soltүstiginde ormandy dalamen shektesedi Bul da koldi zhazyk Zher betinin biiktigi ontүstiginde 250 m Soltүstikke karaj alasarady Zhazyk sazdardan tүzilgen Onyn betin neogennin zhәne pliocen zhynystary zhapkan Onyn aumagynda Үj Esil Togyzak Әjet Tobyl Obagan ozenderi agyp otedi Tushy kolder az Onyn en үlkeni Қusmuryn koli Al tuzdy kolder kop Zheri kara topyrakty shalgyndy Esil Ertis dalasy Esil Ertis dalasy Esil kamysty ormandy dalasy men Saryarkanyn Pavlodar oblysynyn koldi zhazygynyn ortasynda zhatyr 100 120 m biiktegi betkejler neogen saz balshyktarynan tүzilip onyn betin paleogen dәuirinin kumdary men balshyktary baskan Batys boliginde kol kop Olardyn kobi tushy En үlkeni Shagalalyteniz koli Ogan Shagalaly ozeni kuyady Tuzdy kolderi de bar Kokshetaudyn soltүstik zhagynda zhazyk dalanyn betinde uzyndygy 24 km eni 0 5 1 km ge biiktigi 15 m ge zhetetin үlken zhaldy kyrka zhatyr Ertis Қulyndy zhazygy Ertis Қulyndy zhazygy Pavlodar oblysynyn kүngirt kara konyr topyrakty audanyn kamtidy Ertis ozeninin zhagalauy birneshe terrasadan turady Birinshi sortan topyrakty zhәne ekinshi terras ozen dengejinen 4 b dan 15 18 m ge dejin biik keledi zhajylmasy ozennin eki zhak betinde 20 25 km ge dejin sozylady Үshinshi terrasanyn biiktigi 28 32 m negizinen sol zhak zhagalauga ornalaskan Ol katparly usak shokyly olkemen zhalgasady Bul betkej usak kiyrshyk kumtasty bolyp keledi Al Ertistin on zhak betkeji tortinshi terrasany biiktigi 40 45 m kurajdy Ol kumajt topyrakty allyuvijlik zhazyk zheldin әreketimen kalyptaskan Onda kalyn karagaj osedi Ertistin sol zhagasy men ajmaktyn soltүstik batys boliginde kolder men koltabandar bar Olardyn en үlkeni Zhalauly Shүreksor kolderi Zhaganyn ekinshi үshinshi terrasalarynyn kalyptasuy kezinde Ertis osy kolge kүjyp shygyska karaj kajta agyp shykkan Қazir bul kolge Shiderti men Өlenti ozenderi Siletiteniz koline Sileti ozeni kuyady Pajdaly kazbalarySoltүstik Қazak zhazygynda pajdaly kazba bajlyktary az emes Sokolov Sarybaj Қashar ken oryndarynda temir rudasy ondiriledi Rudnyj kalasynda bajytu kombinaty zhumys istejdi Әjet Lisakov ken oryndarynda nikel men komirdin mol kory tabylgan Hromit boksit kobalt kenderi barlangan Қurylys materialdarynyn da kory mol KlimatyBul olkenin klimaty kontinenttigimen kozge tүsedi Orta Aziyanyn ystyk auasy erkin enedi Zhauyn shashynnyn 60 yna zhuygy 350 mm zhaz ajlarynda zhauady Shildenin ortasha temperaturasy 18 20 S kantarda 17 19 S Arasynda 30 35 S tyk ayazdy kүnder zhii bolyp turady Қar kalyn tүsedi ortasha kalyndygy 30 50 sm ge zhetedi Өzenderi men kolderiSoltүstik Қazak zhazygynyn negizgi ozeni Ertis Obtyn sol salasy kytajdagy mongol Altajynyn ontүstik batys betkejindegi muzdyktardan bastalady Ertis ozeninin Soltүstik Қazak zhazygynda agysy bayau Omby kalasyna dejingi 1000 km den astam boliginde Ertiske birde bir sala kujmajdy Tobyl ozeni kuyatyn tustan bastap Ertistin suy molajyp ozen arnasy birneshe tarmakka bolinedi Omby kalasy tusynda ozen angarynyn eni 6 8 km bolsa Tobyldan sagasyna dejin onan da kenejip 20 35 km ge zhetedi Ertistin tomengi agysyndagy basty salalary sol zhagynan Tobyl Esil Vagaj Қondy on zhagynan Om Tarta Demyanka kelip kuyady Tolyk makalasy Ertis Esil Қazakstan zherindegi uzyndygy 1700 km den astam Saryarkanyn soltүstigindegi Niyaz tauynan bastalyp Ertiske kuyady Suy sharuashylykka pajdalanylady Қysta katady Koktemde katty tasidy Arnasynan shygyp zhagalauynda ken zhajylymdar zhasajdy Zhagasynda bas kalamyz Astana ornalaskan Tolyk makalasy Esil Tobyl Қazakstan zherindegi uzyndygy 800 km ontүstik Oral taularynan bastalyp Қazakstan zherin basyp otip Ertiske Resej zherinde kuyady Suyn sharuashylykka pajdalanady Tolyk makalasy Tobyl Shagyn ozenderden Үj Togyzak Әjet Obagan Shagalaly Sileti Өlenti Shiderti zhәne t b zhatady Olardyn kopshiligi kar suymen korektenedi de zhazda kurgap kalady Koktemde tasidy Kejbiri Ertiske zhәne onyn salalaryna kuyady Bul olkede Қusmuryn Shagalalyteniz Siletiteniz Қyzylkak Teke zhәne t b usak kolder kop Olardyn sulary ashy keledi Topyragy osimdikteriSoltүstik Қazak zhazygy ormandy dala men dala zonalaryna kiredi Topyrak zhamylgysy ontүstik kara topyrak pen less tәrizdes sazdyn үstine tүzilgen kүngirt kyzyl konyr topyraktan bozdy betegeli shoptesin osimdikterden turady Қarabas pen kyltyksyz arpabas ashyk zhasyl shatyr gүldi sәbizshop zhәno baska gүlder osedi Өzen angarlaryndagy allyuvijli cop men sortan topyrakta cop shop ylgaldy shoptesin aralas kalyn kamys kezdesedi Ormandy zherler Қostanaj men Soltүstik Қazakstan oblystarynda taralgan Onda audany kishileu dalalyk orman tipi basym Қajyn men kokterek shok shok bop osip turady ZhanuarlaryZhanuarlar dүniesi de orman men dala zonasyn mekendejtin zhanuarlar tүrlerine uksas Bulan elik koyan karsak dala kүzeni kaskyr tүlki mekendejdi kemirushilerden sur tyshkan dala alakorzhyny alaman saryshunak siyakty tүrler taragan Tundra zhanuarlarynyn tүrleri tundra ak kekiligi ogiz shagala kezdesedi Өtken gasyrlarda Ertis Esil ozenderi angaryn kundyz zhajlagan Soltүstik Қazakstan men Қostanaj ormandarynda tayau araga dejin ayu bolgan Қazir olar zhok auyp ketken Songy zhyldary bulandar men Sibir elikteri de kozge sirek tүsedi Өzender men kolderde Soltүstik Amerikadan әkelingen ondatr zhersindirilgen Өlke suly nuly bolgandyktan kustar kop mekendejdi Su ajdyndarynda akku kaz үjrek shagala ushyp konady Dalada tyrna duadak bүrkit kezdesedi Ormandy dalalarda kәdimgi sarytorgaj karatorgaj shubar shymshyk siyakty europalyk tүrler men ak kur sur kur ak tumsyk karga tokyldak sunkar kүjkentaj zhәne t b kustar uya salady Orman shetinde dalalarda bodene buldyryk bezgeldek shәukildek ushady Қyska karaj sur zhәne ak kekilikter keledi Ұlttyk sayabaktary men koryktaryTabigaty әsem an zhanuarlarga baj olkenin tabigi landshaftysyn saktau maksatynda tүrli koryktar men ulttyk sayabaktar ujymdastyrylgan Solardyn biri Nauryzym korygy Bul koryk 1959 zhyly ujymdastyrylgan Қostanaj oblysynyn Nauryzym audany zherinde Sonymen katar Burabaj Kokshetau ulttyk tabigi sayabaktary korykshalar zhәne birneshe tabigat eskertkishteri ornalaskan Sharuashylykka igerilui zhәne ylgal tapshylygySoltүstik Қazak zhazygy respublikanyn eginshilik damygan ajmaktaryna zhatady Onyn birkatar zheri tyn zhәne tynajgan zherlerdi igeru kezeninde igerilgen Birak dalanyn susyz olkesi үnemi mol onim bere bermejdi Ormandy daladan baska zherinde ylgal az Zhyldyk ylgaldyn tapshylygy topyraktyn zheldin әserimen kurgauy shandy borandar zhel eroziyasyn tugyzuda Bul audannyn zher bajlygyn saktau үshin belgili sharalar koldanudyn kazhettigin menzejdi DerekkozderҚazakstannn fizikalyk geografiyasy Almaty Atamura 2008 ISBN 9965 34 809 H