Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шағалалы – Ертіс алабындағы өзен.
| Шағалалы өзені | |
|---|---|
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 234 км |
| Су алабының ауданы | 9220 км² |
| Су алабы | Ертіс алабы |
| Бастауы | Көкшетау қыраты |
| • Координаттары | 52°48′44″ с. е. 68°33′21″ ш. б. / 52.81222° с. е. 68.55583° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Шағалалытеңіз көлі |
| • Координаттары | 54°00′01″ с. е. 69°46′46″ ш. б. / 54.00028° с. е. 69.77944° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 54°00′01″ с. е. 69°46′46″ ш. б. / 54.00028° с. е. 69.77944° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Солтүстік Қазақстан облысының Айыртау, Тайынша, Ақмола облысының Зеренді ауданы |
Басқа мағыналар үшін Шағалалы деген бетті қараңыз.Географиялық орны
Солтүстік Қазақстан облысының Айыртау, Тайынша, Ақмола облысының Зеренді ауданының аумағы арқылы ағатын өзен. Ұзындығы 234 км, су жиналатын алабы 9220 км2.
Бастауы
Көкшетау қыратынан басталып, Шағалалытеңіз көліне құяды.
Гидрологиясы
Негізгі салалары - Терісбұтақ (27 км), Қошқарбай (49 км), Ащыөзен (23 км). Алабы жоғарғы және орталығы бөлігінде Қопа көліне құйғанға дейін қыратты-төбелі, төменгі бөлігінде жазықты. Аңғары Қопа көліне дейін айқын қалыптасқан, көбінесе жәшік тәрізді, ені 10 — 15 м-ден 1 — 1,4 км-ге дейін өзгереді, жарқабағының биіктігі 10 — 15 м. Қопа көлінен төменде аңғары айқын байқалмайды, айналадағы ортамен тұтасып кеткен. Жайылмасы екі жиекті, орташа ені 0,1 — 0,2 км, енділеу жері 3 — 4 км (Қопа көлі маңында), суы мол жылдары 3 — 6 тәулік бойы биіктігі 0,7 — 1,3 м су басады. Арнасы ирелеңді, Қопа көліне дейін орташа биіктігі 1,2 — 1,3 м, сағасында 0,5 — 0,7 м. Жауын-шашын, жер асты суымен толығады. Көктемде 20 — 40 күндей тасып, жазғы-күзгі кезеңде сабасына түседі. Суының минералдары көктемгі су тасу кезінде жоғары ағысында 200 — 600 мг/л-ден төменде 300 — 700 мг/л-ге, жазғы сабалық кезеңде, 700 — 900 мг/л-ден 1000 — 1100 мг/л-ге дейін өзгереді. Орташа көп жылдық су өтімі Северный ауылы тұсында 1,42 м3/с., лайлылығы 600 — 700 г/м3. Өзен суы егістік, шабындық жерлерді суаруға, елді мекендерді ауыз сумен қамтамасыз етуге пайдаланылады.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы, 9 том 18 бөлім
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shagalaly Ertis alabyndagy ozen Shagalaly ozeniSipattamasyҰzyndygy 234 kmSu alabynyn audany 9220 km Su alaby Ertis alabyBastauy Kokshetau kyraty Koordinattary 52 48 44 s e 68 33 21 sh b 52 81222 s e 68 55583 sh b 52 81222 68 55583 G O Ya T Sagasy Shagalalyteniz koli Koordinattary 54 00 01 s e 69 46 46 sh b 54 00028 s e 69 77944 sh b 54 00028 69 77944 G O Ya Koordinattar 54 00 01 s e 69 46 46 sh b 54 00028 s e 69 77944 sh b 54 00028 69 77944 G O Ya T OrnalasuyEl ҚazakstanAjmak Soltүstik Қazakstan oblysynyn Ajyrtau Tajynsha Akmola oblysynyn Zerendi audany Baska magynalar үshin Shagalaly degen betti karanyz Geografiyalyk ornySoltүstik Қazakstan oblysynyn Ajyrtau Tajynsha Akmola oblysynyn Zerendi audanynyn aumagy arkyly agatyn ozen Ұzyndygy 234 km su zhinalatyn alaby 9220 km2 BastauyKokshetau kyratynan bastalyp Shagalalyteniz koline kuyady GidrologiyasyNegizgi salalary Terisbutak 27 km Қoshkarbaj 49 km Ashyozen 23 km Alaby zhogargy zhәne ortalygy boliginde Қopa koline kujganga dejin kyratty tobeli tomengi boliginde zhazykty Angary Қopa koline dejin ajkyn kalyptaskan kobinese zhәshik tәrizdi eni 10 15 m den 1 1 4 km ge dejin ozgeredi zharkabagynyn biiktigi 10 15 m Қopa kolinen tomende angary ajkyn bajkalmajdy ajnaladagy ortamen tutasyp ketken Zhajylmasy eki zhiekti ortasha eni 0 1 0 2 km endileu zheri 3 4 km Қopa koli manynda suy mol zhyldary 3 6 tәulik bojy biiktigi 0 7 1 3 m su basady Arnasy irelendi Қopa koline dejin ortasha biiktigi 1 2 1 3 m sagasynda 0 5 0 7 m Zhauyn shashyn zher asty suymen tolygady Koktemde 20 40 kүndej tasyp zhazgy kүzgi kezende sabasyna tүsedi Suynyn mineraldary koktemgi su tasu kezinde zhogary agysynda 200 600 mg l den tomende 300 700 mg l ge zhazgy sabalyk kezende 700 900 mg l den 1000 1100 mg l ge dejin ozgeredi Ortasha kop zhyldyk su otimi Severnyj auyly tusynda 1 42 m3 s lajlylygy 600 700 g m3 Өzen suy egistik shabyndyk zherlerdi suaruga eldi mekenderdi auyz sumen kamtamasyz etuge pajdalanylady DerekkozderҚazak enciklopediyasy 9 tom 18 bolim