Зеренді ауданы

Зеренді ауданы – Ақмола облысының солтүстігіндегі әкімшілік бөлініс. 1935 жылы құрылған. 1997 жылы Көкшетау ауданымен біріктірілді. Жер аумағы 7,8 мың км². Аудан орталығы – Зеренді ауылы.

Қазақстан ауданы
Зеренді ауданы
Елтаңбасы
Әкімшілігі
Облысы	Ақмола облысы
Аудан орталығы	Зеренді
Ауылдық округтер саны	21
Кенттік әкімдіктер саны	1
Ауыл саны	79
Әкімі	Әсен Дулатұлы Жақсылықов
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Зеренді ауылы, Тәуелсіздік көшесі, №71
Тарихы мен географиясы
Координаттары	52°55′ с. е. 69°22′ ш. б. / 52.917° с. е. 69.367° ш. б. / 52.917; 69.367 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 52°55′ с. е. 69°22′ ш. б. / 52.917° с. е. 69.367° ш. б. / 52.917; 69.367 ^(G) ^(O) ^(Я)
Құрылған уақыты	1935
Жер аумағы	7,8 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	35 078 адам (2023)
Ұлттық құрамы	қазақтар (67,08%), орыстар (23,82%), немістер (2,79%), украиндар (2,23%), татарлар (1,14%), беларустар (0,85%), поляктар (0,58%), басқалары (1,51%)
Сандық идентификаторлары
Пошта индексі	021200-021231
Автомобиль коды	03
Зеренді ауданының әкімдігі

Географиялық орны, жер бедері

Солтүстігі мен батысында СҚО-ның Тайынша және Айыртау аудандарымен, шығысында Бурабай, оңтүстігінде Сандықтау аудандарымен шектеседі.

Зеренді ауданы Көкшетау қыратының солтүстігін алып жатыр. Жер бедері аласа таулы, ұсақ шоқылы, ойлы-белесті жазық. Ірі таулары: Зеренді (587 м), Жыланды (609 м), Қараүңгір, Қаратау, Қошқарбай, Шымылдықты, Байөтер (551 м), Елікті (502 м), Нарөлген (489 м), т.б. Кен байлықтарынан алтын, қызғылт гранит, доломит, құрылысқа жарамды тас, құм, каолин, емдік саз, т.б. кездеседі.

Климаты

Климаты тым континенттік: қысы ұзақ (қар 140 – 160 күн жатады) суық, қары аз (20 см), жазы жылы әрі құрғақ. Ауаның орташа темпепатурасы қаңтарда –18°С, шілдеде 19°С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 350 – 400 мм. Ауданның оңтүстіктен солтүстігіне қарай Шағалалы өзен мен оның оң саласы Қылшықты өзен ағып өтеді. Оңтүстігінен Есілдің оң салалары – Жабай, Аршалы, Қошқарбай бастау алады. Аудан аумағында көлдер көп. Ірілері: Зеренді, Қарағайлыкөл, Айдабол, Бірқыз, Шымылдықты, Құмдыкөл (тұщы), Қараүңгір, Жамантұз, Жолдыбай, Ақметжансор.

Топырағы, өсімдігі мен жануарлар дүниесі

Аудан жерінде шіріндісі мол қара және күңгірт қоңыр топырақ кең тараған, сортаңдар да кездеседі. Тың игеру жылдары ауданның көп жері жыртылған. Ауданның солтүстік бөлігін қайың, терек шоқтары өскен ормандар алып жатыр. Қыраттың биік жерлері мен шоқыларда қарағай, Зеренді өңірінде қылқан жапырақты орман, Кіші Түкті өңірінде қайыңды, теректі ормандар өседі. Орманда қарақат, таңқурай, мойыл, итмұрын, бүлдірген бар. Ашық жерлерде қараған, тобылғы, т.б. бұталар, бітік шалғындық, астық тұқымдас түрлі шөптер, қызғылт селеу, сәбізшөп, бетеге, жусан, тастақты жерлерінде қына өседі. Орманда қасқыр, бұлан, елік, қоян, түлкі, қарсақ, суыр, тиін, даласында кемірушілер кездеседі. Дала, су құстарының 200-ден аса түрі мекендейді. Ауданда Куйбышев, Самарбай, Зеренді, Кіші Түкті, т.б. орман шаруашылықтары мен олардың бөлімшелері орналасқан. Ірі елді мекендері: Айдабол, Алексеевка, Бірлестік, Зеренді, Шағалалы, Еленовка, Викторовка, Куропаткино, Симферопольское, Ақкөл.

Шаруашылығы

Зеренді ауданы экономикасының басты салалары егін және мал шаруашылығы. Ауыл шаруашылығын пайдаланылатын жері 642,4 мың га (2008), оның ішінде егістігі 233,7 мың га, тыңайған жері 112 мың га, шабындығы 3,1 мың га, жайылымы 278,2 мың га. Орман 85,9 мың га жерді қамтиды. Аудан жері арқылы Алматы – Петропавл, Қостанай – Барнауыл темір жол, Алматы – Петропавл, Атбасар – Көкшетау, Саумалкөл – Шортанды, т.б. автомобиль жолдары өтеді.

Тұрғыны

1939	1959	1970	1979	1989	1999	2009	2021
22957	▲27069	▲29296	▼29223	▲30519	▲50206	▼40591	▼35625

Тұрғындар саны: 38682 адам (2019)

• Ұлттық құрамы: қазақтар (67,05%), орыстар (23,71%), немістер (2,75%), украиндар (2,34%), татарлар (1,17%), басқалары (2,97%)

Әкімшілік бөлінісі

Аудандағы 79 елді мекен 1 кенттік, 1 ауылдық әкімдік пен 20 ауылдық округке біріктірілген:

Халқының саны (2009, 2021)

Ауылдық округтері	2009	2021	2021 2009-ға пайызбен	Ерлер 2009	Ерлер 2021	2021 2009-ға пайызбен	Әйелдер 2009	Әйелдер 2021	2021 2009-ға пайызбен
Айдабол ауылдық әкімдігі	1222	▼1041	85,2	587	▼511	87,1	635	▼530	83,5
Ақкөл ауылдық округі	2497	▼2154	86,3	1234	▼1095	88,7	1263	▼1059	83,8
Алексеев кенттік әкімдігі	2164	▼2017	93,2	1051	▼1002	95,3	1113	▼1015	91,2
Бәйтерек ауылдық округі	1438	▼1035	72	717	▼525	73,2	721	▼510	70,7
Бұлақ ауылдық округі	2297	▼2003	87,2	1132	▼1027	90,7	1165	▼976	83,8
Викторов ауылдық округі	2084	▼1607	77,1	1029	▼819	79,6	1055	▼788	74,7
Зеренді ауылдық округі	7695	▼7667	99,6	3697	▲3723	100,7	3998	▼3944	98,6
Исаковка ауылдық округі	955	▼635	66,5	493	▼345	70	462	▼290	62,8
Күсеп ауылдық округі	2608	▼2166	83,1	1314	▼1127	85,8	1294	▼1039	80,3
Қанай би ауылдық округі	953	▼703	73,8	484	▼360	74,4	469	▼343	73,1
Қонысбай ауылдық округі	2033	▲2292	112,7	1015	▲1374	135,4	1018	▼918	90,2
Қызылегіс ауылдық округі	809	▼514	63,5	399	▼269	67,4	410	▼245	59,8
Қызылсая ауылдық округі	833	▼496	59,5	423	▼251	59,3	410	▼245	59,8
Мәлік Ғабдуллин ауылдық округі	1213	▼1157	95,4	606	▼575	94,9	607	▼582	95,9
Ортақ ауылдық округі	919	▼772	84	471	▼411	87,3	448	▼361	80,6
Приречен ауылдық округі	1063	▼973	91,5	530	▼483	91,1	533	▼490	91,9
Садовый ауылдық округі	1401	▲1517	108,3	705	▲748	106,1	696	▲769	110,5
Сарыөзек ауылдық округі	895	▼643	71,8	461	▼338	73,3	434	▼305	70,3
Сейфуллин ауылдық округі	1473	▼1113	75,6	747	▼591	79,1	726	▼522	71,9
Симферополь ауылдық округі	1438	▼1182	82,2	727	▼624	85,8	711	▼558	78,5
Троицк ауылдық округі	1402	▼1005	71,7	716	▼507	70,8	686	▼498	72,6
Шағалалы ауылдық округi	3199	▼2933	91,7	1565	▼1477	94,4	1634	▼1456	89,1
ЖАЛПЫ САНЫ	40591	▼35625	87,8	20103	▼18182	90,4	20488	▼17443	85,1

Дереккөздер

1. Зеренді ауданына жаңа әкім тағайындалды (9 сәуір 2021).
2. Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
3. Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
4. Қазақстан почталық индекстері
5. “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
6. Ресей империясы,  КСРО халық санақтары
7. ҚР халық санақтары
8. Ақмола облысының Статистика департаменті. 01.07.2019 Мұрағатталған 28 мамырдың 2011 жылы.
9. 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы
10. Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2010 жылдың басындағы саны Мұрағатталған 17 қаңтардың 2013 жылы.
11. 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары

Сыртқы сілтеме

Зеренді ауданы(қолжетпейтін сілтеме)