Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Еуро (символы: €, банк коды: EUR) — Еуропа Одағындағы 20 елдің (Аустрия, Бельгия, Германия, Грекия, Ирландия, Испания, Италия, Кипр, Латвия, Литва, Люксембург, Мальта, Португалия, Нидерланд, Словения, Словакия, Финляндия, Франция, Эстония, Хорватия.) ресми валютасы. Сондай-ақ еуро 9 мемлекеттің, соның ішінде Еуропада орналасқан 7 мемлекеттің ұлттық валютасы болып табылады. Алайда, Еуропалық одақтың қатысушыларына қарағанда, осы 9 мемлекет Еуропалық орталық банктің ақша-несие саясатына әсер ете алмайды және өз өкілдерін олардың жетекші органдарына бағыттай алмайды.
| Еуро | |||
|---|---|---|---|
| |||
| ISO 4217 Коды | EUR | ||
| Қолданушы(лар) | Аустрия, Бельгия, Германия, Грекия, Ирландия, Испания, Италия, Кипр, Латвия, Литва, Люксембург, Мальта, Португалия, Нидерланд, Словения, Словакия, Финляндия, Франция, Эстония, Хорватия. | ||
| Subunit | |||
| 1/100 | |||
| € | |||
| Coins | |||
| Freq. used | 1, 2, 5, 10, 20, 50 цент, €1, €2 | ||
| Banknotes | €5, €10, €20, €50, €100, €200. | ||
Еуровалюта
Еуровалюта (ағылш. eurocurrency;) Елден тыс жерде, осы валютаның эмитентімен, коммерциялық банктер ақшасыз депозиттік-несиелік операцияларды жүзеге асыратын шетелдік валюталар. Осылайша Ұлыбритания немесе Германия банктерінің шотындағы АҚШ доллары еуродолларлар, Люксембург немесе Швейцария банктерінің шотындағы неміс маркалары — еуромаркалар деп аталады. Осы сықылды еурофранктер, еурогульдендер, еурофунттар, еуроиендер және т.б. болады.
Еуродолларлар
Еуродолларлар (ағылш. eurodollars) Қожайындары негізінен АҚШ шегінен тыс еуропа банктерінде орналастырған және соңғысы кредиттік операциялар үшін қолданатын Америка долларлары түріндегі ақша қаражаты.
Еурокредит, еуронесие
Еурокредит, еуронесие (ағылш. eurocredit;) Дамыған елдердің ірі коммерциялық банктері, еуровалюталық рыногы есебінен ұсынатын халықаралық қарызы.
Еурооблигациялар
Еурооблигациялар (ағылш. eurobonds;) Еурорыноктан ұзақ мерзімдік қарыз алу кезінде қарыз алушы шығаратын борыштық міндеттеме; құнды қағаздардың бір түрі. Оларда қарыз сомасы, датасы және оны төлеу шартына қатысты ақпарат болады.
Еурорынок
Еурорынок (ағылш. Euromarket, Eurocurrency market;) Операциялар еуровалюта түрінде жүзеге асырылатын несиелік капиталдың халықаралық нарқы.
Еурочек
Еурочек (ағылш. Eurocheque Card) «Еурочек» еуропалық банк жүйесінің қатысушы елдерінің кез келгенінде төлемге қабылданатын чектер. Еурочектерді ендіру мақсаты — туристерге қызмет көрсетуді жақсарту. Банктер еурочектерді оның иесіне ешбір алдын ала ақша жарнасынсыз береді және бір ай мерзімге дейін, банкілік кредит есебінен төленеді. Еурочекті төлейтін банк, бұл үшін комиссиялық ақша алады.
Бірыңғай валютаны енгізудің салдары
Көптеген елдерде ортақ валютаны қолданудың мүше елдер үшін артықшылықтары да, кемшіліктері де бар. Еуроның енгізілуінің әсерлері туралы әртүрлі пікірлер бар. Осы әсерлердің көпшілігін түсіну және бағалау үшін көп жылдар қажет. Көптеген теориялар мен болжамдар бар.
Конверсиялық транзакцияларға байланысты шығындарды жою
Еуроның маңызды артықшылықтарының бірі валюта бағамдарына байланысты тәуекелдерді азайту болып табылады, бұл елдер арасында инвестициялауды жеңілдетеді. Валютаның бір-біріне қарсы ауытқу қаупі әрқашан өзінің валюталық аймағынан тыс инвестицияларды, тіпті импорт/экспортты компаниялар үшін де, жеке тұлғалар үшін де өте қауіпті жасады. Валюта бағамының қолайсыз өзгеруіне байланысты потенциалды пайда шығынға айналуы мүмкін. Нәтижесінде көптеген инвесторлар мен импорттаушылар/экспорттаушылар бұл тәуекелді қабылдауға немесе өз инвестицияларын хеджирлеуді қолдануға мәжбүр болды, бұл ұлттық валюта аймағынан тыс инвестицияларды тартымды етеді. Еуроаймақтың құрылуы айырбас бағамының тәуекелдерінен бос инвестиция көлемін айтарлықтай арттырады. Еуропалық экономика ішкі еуропалық экспортқа қатты тәуелді болғандықтан, бұл әсердің пайдасын асыра бағалау мүмкін емес. Атап айтқанда, ұлттық валюталары дәстүрлі түрде валюта бағамының қатты ауытқуына ұшыраған елдер үшін (мысалы, Жерорта теңізі елдері) өте маңызды.
Сонымен қатар, мұндай әсер неғұрлым либералды нарықтары бар елдерге инвестицияны көбейтіп, нарықтар қатаңырақ елдерде оны азайтуы ықтимал. Кейбіреулер пайда көрші елдерге түседі деп қауіптенеді, соның салдарынан дәстүрлі әлеуметтік бағдарламаларды қысқартуға тура келеді.
Конверсиялық транзакцияларға байланысты шығындарды жою
Бірыңғай валютаның енгізілуімен бұрын жеке тұлғалардан да, коммерциялық ұйымдардан да алынатын қаражатты бір валютадан екінші валютаға аудару үшін банктер алатын алымдар алынып тасталды. Бұдан әрбір транзакция бойынша үнемдеу аз болғанымен, жасалған мыңдаған транзакцияларды ескере отырып, бұл Еуропа экономикасында айналымдағы қаражаттың айтарлықтай өсуін қамтамасыз етеді.
Электрондық төлемдер (кредиттік картасы, дебеттік карталар және банкоматтар) үшін еуроаймақтағы банктер қазіргі уақытта еуроаймақтағы халықаралық төлемдер үшін бір елдегі төлемдермен бірдей комиссияларды алуы керек. Франция банктері халықаралық төлемдер үшін Францияда қол жетімді емес әдіс онлайн-банкинг арқылы жасалған транзакцияларды қоспағанда, барлық транзакцияларға (ұлттық және халықаралық) комиссиялар салу арқылы бұл ережені айналып өтті. Осылайша, француз банктері халықаралық транзакциялар үшін ұлттық операцияларға қарағанда жоғары комиссияларды алуды жалғастыруда.
Еуро резервтік валюта ретінде
Еуро қазіргі уақытта екінші ең көп қолданылатын резервтік валюта болып табылады. 1999 жылы еуро енгізілгеннен кейін бұл валюта есеп айырысу мен жинақтау үшін пайдаланылған неміс маркасынан, француз франкінен және басқа еуропалық валюталардан есептеулер мен резервтердегі үлесті ішінара мұра етті. Содан бері еуроның үлесі тұрақты түрде өсті, өйткені орталық банктер өздерінің резервтерін әртараптандыруға тырысады. ФРЖ-ның бұрынғы басшысы 2007 жылдың қыркүйегінде еуро АҚШ долларының әлемдегі негізгі резервтік валюта ретінде орнын баса алатынын айтты. 2009 жылы орталық банктердің халықаралық резервтеріндегі еуроның үлесі рекордтық 28%-ды құрады, әзірге одан асып түскен жоқ.
| Валюталар | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
| USD | 59,0 | 62,1 | 65,2 | 69,3 | 70,9 | 70,5 | 70,7 | 66,5 | 65,8 | 65,9 | 66,4 | 65,7 | 64,1 | 64,1 | 62,1 | 61,8 | 62,3 | 61,1 | 61,0 | 63,1 | 64,2 | 64,0 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| EUR | - | - | - | - | 17,9 | 18,8 | 19,8 | 24,2 | 25,3 | 24,9 | 24,3 | 25,2 | 26,3 | 26,4 | 27,6 | 26,0 | 24,7 | 24,3 | 24,4 | 22,1 | 19,7 | 19,7 |
| DEM | 15,8 | 14,7 | 14,5 | 13,8 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| GBP | 2,1 | 2,7 | 2,6 | 2,7 | 2,9 | 2,8 | 2,7 | 2,9 | 2,6 | 3,3 | 3,6 | 4,2 | 4,7 | 4,0 | 4,3 | 3,9 | 3,8 | 4,0 | 4,0 | 3,8 | 4,9 | 4,4 |
| JPY | 6,8 | 6,7 | 5,8 | 6,2 | 6,4 | 6,3 | 5,2 | 4,5 | 4,1 | 3,9 | 3,7 | 3,2 | 2,9 | 3,1 | 2,9 | 3,7 | 3,6 | 4,1 | 3,8 | 3,9 | 4,0 | 4,2 |
| FRF | 2,4 | 1,8 | 1,4 | 1,6 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
Еуроның айналымға енгізілуі
Қолма-қол ақшасыз төлемдерде еуро 1999 жылдың 1 қаңтарында, қолма-қол ақшамен – 2002 жылдың 1 қаңтарында енгізілді. Екі ай ішінде, яғни 2002 жылдың 28 ақпанына дейін (бұл мерзім заңмен қысқартылған Нидерланды, Франция және Ирландияны қоспағанда) еуро мен еуроаймақтағы алғашқы елдердің ұлттық банкноталары қатар айналыста болды. Өтпелі кезең аяқталғаннан кейін ұлттық банкноттар толығымен еуроға ауыстырылды және заңды төлем құралы болудан қалды. Еуроаймаққа 2002 жылдан кейін кірген елдерде өтпелі кезең екі аптаға дейін қысқарды. Қолма-қол еуро Еуропалық Одақтың 20 (27 елінің) ұлттық валютасын алмастырды.
Еуропалық Одақ туралы шартқа қол қою кезінде (1992 ж.) Ұлыбритания мен Дания арнайы хаттамада ЕО-ның Экономикалық және Валюталық Одағының ортақ валюта енгізуді көздейтін үшінші кезеңіне өтпеу құқығын белгіледі. Швеция мен Данияда референдум өтіп, онда көпшілік еуроны қабылдауға қарсы дауыс берді. 2013 жылдың наурызында Швецияның қаржы министрі Андерс Борг Швецияда еуроны енгізу жоспары жоқ екенін мәлімдеді.
Литва 2007 жылы еуроға өтуді жоспарлаған болатын, бірақ инфляцияның сәл асып кетуіне байланысты көшуді кейінге қалдыруға тура келді және ол еуроны тек 2015 жылдың 1 қаңтарында енгізді. Латвия дағдарыс басталғаннан кейін қатаң үнемдеу саясатының нәтижесінде ғана барлық қажетті критерийлерді орындай алды және 2014 жылдың 1 қаңтарында еуроаймаққа қосылды. Эстония барлық Маастрихт критерийлерін ертерек орындап, 2011 жылдың 1 қаңтарында Еуроаймаққа қосылды. Литваның 2015 жылдың 1 қаңтарынан бастап еуроға өтуін пен Еуропалық комиссия Маастрихт критерийлеріне сәйкестігі туралы жылдық есепте мақұлдады, ал қорытынды келісім берілді және айырбас бағамы шілдеде ЕО Министрлер Кеңесімен бекітілді. 2014
Болгария мен Хорватия ERM-2-ге 2020 жылдың 10 шілдесінде қосылды. Хорватия еуроны 2023 жылдың 1 қаңтарында қабылдады.
Еуроға көшу үшін елдің Еуропалық валюта бағамы-2 механизміне екі жылдық мүшелігі қажет. Қазіргі ERM-2 мүшелері Болгария мен Дания болып табылады. Болгария еуроға 2024 жылдың 1 қаңтарында ауысуды жоспарлаған, бірақ 2023 жылдың ақпанында көшуді 2025 жылдың 1 қаңтарына қалдыру туралы шешім қабылданды. Румыния 2024 жылы ERM-2-ге қатысуға өтінім беріп, 2029 жылға қарай еуроға өтуді жоспарлап отыр. Мажарастан, Польша және Чехия еуроға көшуді 2023 жылы бастауды жоспарлап отырған жоқ.
| Мемлекет | Валюта предшественнигі | Валютаны өзгерту күні 1 қаңтар |
|---|---|---|
| Еуроаймақ | ||
| Австрия | австриялық шиллинг | 1999 |
| Бельгия | бельгиялық франк | 1999 |
| Германия | неміс маркасы | 1999 |
| Ирландия | ирландиялық фунт | 1999 |
| Испания | испандық песета | 1999 |
| Италия | итальяндық лира | 1999 |
| Люксембург | люксембург франк | 1999 |
| Голландия | голландиялық гульден | 1999 |
| Португалия | португал эскудосы | 1999 |
| Финляндия | фин маркасы | 1999 |
| Франция | француз франк | 1999 |
| Греция | грек драхмасы | 2001 |
| Словения | словения толары | 2007 |
| Кипр | кипр фунты | 2008 |
| Мальта | мальталық лира | 2008 |
| Словакия | словакиялық коруна | 2009 |
| Эстония | эстониялық крон | 2011 |
| Латвия | латвия латтары | 2014 |
| Литва | литва литастары | 2015 |
| Хорватия | хорват кунасы | 2023 |
| Еуроны ресми түрде қолданатын ЕО-ға кірмейтін елдер | ||
| Андорра | француз франк испандық песета | 1999 (Бейресми) 1 сәуір (Келісім) |
| Ватикан | итальяндық лира ватикан лирасы сан-Марино лирасы | 1999 |
| Монако | монегаск франкі | 1999 |
| Сан-Марино | сан-марино лирасы | 1999 |
| ЕО-ға мүше және еуроны енгізуді жоспарлап отырған елдер. | ||
| Болгария | болгар леві | 1 қантар 2025 |
| Мажарастан | мажар форинті | мерзімі белгіленбеген |
| Дания | даниялық крон | жоспарланбаған |
| Польша | поляк злотиясы | мерзімі белгіленбеген |
| Чехия | чех крон | мерзімі белгіленбеген |
| Румыния | румын лейі | 2029 жыл |
| Швеция | швед кронасы | жоспарланбаған |
| Еуроны бейресми түрде қолданатын елдер. | ||
| Черногория | неміс маркасы | 2002 |
| Косово | неміс маркасы | 2002 |
Баға паритеті
Бірыңғай еуропалық валютаны енгізудің тағы бір әсері бағадағы айырмашылық - атап айтқанда, баға деңгейінде - азаюы керек. Баға айырмашылықтары арбитражды тудыруы мүмкін, яғни баға айырмашылығын пайдалану үшін елдер арасындағы тауарлардың алыпсатарлық саудасы. Бірыңғай валютаны енгізу еуроаймақтағы бағаларды теңестіреді және бәсекелестіктің күшеюіне немесе компаниялардың бірігуіне әкеледі деп күтілуде, бұл инфляцияны тежеп, осылайша тұтынушыларға пайда әкеледі. Сол сияқты, шекаралар арқылы бағаның ашықтығы тұтынушыларға төмен бағамен сапалы өнімді немесе қызметті табуға көмектесуі керек.
Банкноттарды жою
Бес жүз еуро қазіргі уақытта еуро билеттерінің ең жоғары номиналы болып табылады. Сонымен қатар, бұл банкнот әлемдегі ең қымбат банкноталардың бірі болып табылады. Бірақ соған қарамастан бұл банкноттарды шығару 2014 жылы тоқтатылды. 2016 жылдың 4 мамырында ЕОБ Басқарушы кеңесі 2018 жылдың соңында 500 еуролық банкноттардың шығарылымы тоқтатылатынын хабарлады, іс жүзінде эмиссияға тыйым салу 2019 жылдың 27 сәуірінде күшіне енді. Шығарылымның тоқтатылуына 500 еуролық банкноттардағы ірі сомадағы ақшаның ықшамдығы мен шағын массасы ықпал ететін заңсыз қаржылық операцияларға (ақшаны жылыстату, салық төлеуден жалтару, терроризмді қаржыландыру) қарсы күрес себеп болып отыр (салыстыру үшін, ең үлкен номиналдағы долларлық вексельдердегі баламалы сома 100 доллар салмағы 6 есе артық). Осы уақытқа дейін шығарылған барлық банкноттар айналыста қолданыла береді және заңды төлем құралы болады.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. — Алматы: «Жеті жарғы» баспасы, 2008 жыл. ISBN 9965-11-274-6
Тағы қараңыз
- Еуро (Банкноттар) (нем.) (ағыл.)
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Euro simvoly bank kody EUR Europa Odagyndagy 20 eldin Austriya Belgiya Germaniya Grekiya Irlandiya Ispaniya Italiya Kipr Latviya Litva Lyuksemburg Malta Portugaliya Niderland Sloveniya Slovakiya Finlyandiya Franciya Estoniya Horvatiya resmi valyutasy Sondaj ak euro 9 memlekettin sonyn ishinde Europada ornalaskan 7 memlekettin ulttyk valyutasy bolyp tabylady Alajda Europalyk odaktyn katysushylaryna karaganda osy 9 memleket Europalyk ortalyk banktin aksha nesie sayasatyna әser ete almajdy zhәne oz okilderin olardyn zhetekshi organdaryna bagyttaj almajdy EuroISO 4217 Kody EURҚoldanushy lar Austriya Belgiya Germaniya Grekiya Irlandiya Ispaniya Italiya Kipr Latviya Litva Lyuksemburg Malta Portugaliya Niderland Sloveniya Slovakiya Finlyandiya Franciya Estoniya Horvatiya Subunit1 100 CoinsFreq used 1 2 5 10 20 50 cent 1 2Banknotes 5 10 20 50 100 200 Euro 2023EurovalyutaEurovalyuta agylsh eurocurrency Elden tys zherde osy valyutanyn emitentimen kommerciyalyk bankter akshasyz depozittik nesielik operaciyalardy zhүzege asyratyn sheteldik valyutalar Osylajsha Ұlybritaniya nemese Germaniya bankterinin shotyndagy AҚSh dollary eurodollarlar Lyuksemburg nemese Shvejcariya bankterinin shotyndagy nemis markalary euromarkalar dep atalady Osy sykyldy eurofrankter euroguldender eurofunttar euroiender zhәne t b bolady EurodollarlarEurodollarlar agylsh eurodollars Қozhajyndary negizinen AҚSh sheginen tys europa bankterinde ornalastyrgan zhәne songysy kredittik operaciyalar үshin koldanatyn Amerika dollarlary tүrindegi aksha karazhaty Eurokredit euronesieEurokredit euronesie agylsh eurocredit Damygan elderdin iri kommerciyalyk bankteri eurovalyutalyk rynogy esebinen usynatyn halykaralyk karyzy EuroobligaciyalarEuroobligaciyalar agylsh eurobonds Eurorynoktan uzak merzimdik karyz alu kezinde karyz alushy shygaratyn boryshtyk mindetteme kundy kagazdardyn bir tүri Olarda karyz somasy datasy zhәne ony toleu shartyna katysty akparat bolady EurorynokEurorynok agylsh Euromarket Eurocurrency market Operaciyalar eurovalyuta tүrinde zhүzege asyrylatyn nesielik kapitaldyn halykaralyk narky EurochekEurochek agylsh Eurocheque Card Eurochek europalyk bank zhүjesinin katysushy elderinin kez kelgeninde tolemge kabyldanatyn chekter Eurochekterdi endiru maksaty turisterge kyzmet korsetudi zhaksartu Bankter eurochekterdi onyn iesine eshbir aldyn ala aksha zharnasynsyz beredi zhәne bir aj merzimge dejin bankilik kredit esebinen tolenedi Eurochekti tolejtin bank bul үshin komissiyalyk aksha alady Biryngaj valyutany engizudin saldaryKoptegen elderde ortak valyutany koldanudyn mүshe elder үshin artykshylyktary da kemshilikteri de bar Euronyn engiziluinin әserleri turaly әrtүrli pikirler bar Osy әserlerdin kopshiligin tүsinu zhәne bagalau үshin kop zhyldar kazhet Koptegen teoriyalar men bolzhamdar bar Konversiyalyk tranzakciyalarga bajlanysty shygyndardy zhoyu Euronyn manyzdy artykshylyktarynyn biri valyuta bagamdaryna bajlanysty tәuekelderdi azajtu bolyp tabylady bul elder arasynda investiciyalaudy zhenildetedi Valyutanyn bir birine karsy auytku kaupi әrkashan ozinin valyutalyk ajmagynan tys investiciyalardy tipti import eksportty kompaniyalar үshin de zheke tulgalar үshin de ote kauipti zhasady Valyuta bagamynyn kolajsyz ozgeruine bajlanysty potencialdy pajda shygynga ajnaluy mүmkin Nәtizhesinde koptegen investorlar men importtaushylar eksporttaushylar bul tәuekeldi kabyldauga nemese oz investiciyalaryn hedzhirleudi koldanuga mәzhbүr boldy bul ulttyk valyuta ajmagynan tys investiciyalardy tartymdy etedi Euroajmaktyn kuryluy ajyrbas bagamynyn tәuekelderinen bos investiciya kolemin ajtarlyktaj arttyrady Europalyk ekonomika ishki europalyk eksportka katty tәueldi bolgandyktan bul әserdin pajdasyn asyra bagalau mүmkin emes Atap ajtkanda ulttyk valyutalary dәstүrli tүrde valyuta bagamynyn katty auytkuyna ushyragan elder үshin mysaly Zherorta tenizi elderi ote manyzdy Sonymen katar mundaj әser negurlym liberaldy naryktary bar elderge investiciyany kobejtip naryktar katanyrak elderde ony azajtuy yktimal Kejbireuler pajda korshi elderge tүsedi dep kauiptenedi sonyn saldarynan dәstүrli әleumettik bagdarlamalardy kyskartuga tura keledi Konversiyalyk tranzakciyalarga bajlanysty shygyndardy zhoyu Biryngaj valyutanyn engiziluimen buryn zheke tulgalardan da kommerciyalyk ujymdardan da alynatyn karazhatty bir valyutadan ekinshi valyutaga audaru үshin bankter alatyn alymdar alynyp tastaldy Budan әrbir tranzakciya bojynsha үnemdeu az bolganymen zhasalgan myndagan tranzakciyalardy eskere otyryp bul Europa ekonomikasynda ajnalymdagy karazhattyn ajtarlyktaj osuin kamtamasyz etedi Elektrondyk tolemder kredittik kartasy debettik kartalar zhәne bankomattar үshin euroajmaktagy bankter kazirgi uakytta euroajmaktagy halykaralyk tolemder үshin bir eldegi tolemdermen birdej komissiyalardy aluy kerek Franciya bankteri halykaralyk tolemder үshin Franciyada kol zhetimdi emes әdis onlajn banking arkyly zhasalgan tranzakciyalardy kospaganda barlyk tranzakciyalarga ulttyk zhәne halykaralyk komissiyalar salu arkyly bul erezheni ajnalyp otti Osylajsha francuz bankteri halykaralyk tranzakciyalar үshin ulttyk operaciyalarga karaganda zhogary komissiyalardy aludy zhalgastyruda Euro rezervtik valyuta retindeEuro kazirgi uakytta ekinshi en kop koldanylatyn rezervtik valyuta bolyp tabylady 1999 zhyly euro engizilgennen kejin bul valyuta esep ajyrysu men zhinaktau үshin pajdalanylgan nemis markasynan francuz frankinen zhәne baska europalyk valyutalardan esepteuler men rezervterdegi үlesti ishinara mura etti Sodan beri euronyn үlesi turakty tүrde osti ojtkeni ortalyk bankter ozderinin rezervterin әrtaraptandyruga tyrysady FRZh nyn buryngy basshysy 2007 zhyldyn kyrkүjeginde euro AҚSh dollarynyn әlemdegi negizgi rezervtik valyuta retinde ornyn basa alatynyn ajtty 2009 zhyly ortalyk bankterdin halykaralyk rezervterindegi euronyn үlesi rekordtyk 28 dy kurady әzirge odan asyp tүsken zhok Valyutalyk rezervterdegi halykaralyk zhinaktar Valyutalar 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016USD 59 0 62 1 65 2 69 3 70 9 70 5 70 7 66 5 65 8 65 9 66 4 65 7 64 1 64 1 62 1 61 8 62 3 61 1 61 0 63 1 64 2 64 0EUR 17 9 18 8 19 8 24 2 25 3 24 9 24 3 25 2 26 3 26 4 27 6 26 0 24 7 24 3 24 4 22 1 19 7 19 7DEM 15 8 14 7 14 5 13 8 GBP 2 1 2 7 2 6 2 7 2 9 2 8 2 7 2 9 2 6 3 3 3 6 4 2 4 7 4 0 4 3 3 9 3 8 4 0 4 0 3 8 4 9 4 4JPY 6 8 6 7 5 8 6 2 6 4 6 3 5 2 4 5 4 1 3 9 3 7 3 2 2 9 3 1 2 9 3 7 3 6 4 1 3 8 3 9 4 0 4 2FRF 2 4 1 8 1 4 1 6 Euronyn ajnalymga engiziluiҚolma kol akshasyz tolemderde euro 1999 zhyldyn 1 kantarynda kolma kol akshamen 2002 zhyldyn 1 kantarynda engizildi Eki aj ishinde yagni 2002 zhyldyn 28 akpanyna dejin bul merzim zanmen kyskartylgan Niderlandy Franciya zhәne Irlandiyany kospaganda euro men euroajmaktagy algashky elderdin ulttyk banknotalary katar ajnalysta boldy Өtpeli kezen ayaktalgannan kejin ulttyk banknottar tolygymen euroga auystyryldy zhәne zandy tolem kuraly boludan kaldy Euroajmakka 2002 zhyldan kejin kirgen elderde otpeli kezen eki aptaga dejin kyskardy Қolma kol euro Europalyk Odaktyn 20 27 elinin ulttyk valyutasyn almastyrdy Europalyk Odak turaly shartka kol koyu kezinde 1992 zh Ұlybritaniya men Daniya arnajy hattamada EO nyn Ekonomikalyk zhәne Valyutalyk Odagynyn ortak valyuta engizudi kozdejtin үshinshi kezenine otpeu kukygyn belgiledi Shveciya men Daniyada referendum otip onda kopshilik eurony kabyldauga karsy dauys berdi 2013 zhyldyn nauryzynda Shveciyanyn karzhy ministri Anders Borg Shveciyada eurony engizu zhospary zhok ekenin mәlimdedi Litva 2007 zhyly euroga otudi zhosparlagan bolatyn birak inflyaciyanyn sәl asyp ketuine bajlanysty koshudi kejinge kaldyruga tura keldi zhәne ol eurony tek 2015 zhyldyn 1 kantarynda engizdi Latviya dagdarys bastalgannan kejin katan үnemdeu sayasatynyn nәtizhesinde gana barlyk kazhetti kriterijlerdi oryndaj aldy zhәne 2014 zhyldyn 1 kantarynda euroajmakka kosyldy Estoniya barlyk Maastriht kriterijlerin erterek oryndap 2011 zhyldyn 1 kantarynda Euroajmakka kosyldy Litvanyn 2015 zhyldyn 1 kantarynan bastap euroga otuin pen Europalyk komissiya Maastriht kriterijlerine sәjkestigi turaly zhyldyk esepte makuldady al korytyndy kelisim berildi zhәne ajyrbas bagamy shildede EO Ministrler Kenesimen bekitildi 2014 Bolgariya men Horvatiya ERM 2 ge 2020 zhyldyn 10 shildesinde kosyldy Horvatiya eurony 2023 zhyldyn 1 kantarynda kabyldady Euroga koshu үshin eldin Europalyk valyuta bagamy 2 mehanizmine eki zhyldyk mүsheligi kazhet Қazirgi ERM 2 mүsheleri Bolgariya men Daniya bolyp tabylady Bolgariya euroga 2024 zhyldyn 1 kantarynda auysudy zhosparlagan birak 2023 zhyldyn akpanynda koshudi 2025 zhyldyn 1 kantaryna kaldyru turaly sheshim kabyldandy Rumyniya 2024 zhyly ERM 2 ge katysuga otinim berip 2029 zhylga karaj euroga otudi zhosparlap otyr Mazharastan Polsha zhәne Chehiya euroga koshudi 2023 zhyly bastaudy zhosparlap otyrgan zhok Memleket Valyuta predshestvennigi Valyutany ozgertu kүni 1 kantarEuroajmakAvstriya avstriyalyk shilling 1999Belgiya belgiyalyk frank 1999Germaniya nemis markasy 1999Irlandiya irlandiyalyk funt 1999Ispaniya ispandyk peseta 1999Italiya italyandyk lira 1999Lyuksemburg lyuksemburg frank 1999Gollandiya gollandiyalyk gulden 1999Portugaliya portugal eskudosy 1999Finlyandiya fin markasy 1999Franciya francuz frank 1999Greciya grek drahmasy 2001Sloveniya sloveniya tolary 2007Kipr kipr funty 2008Malta maltalyk lira 2008Slovakiya slovakiyalyk koruna 2009Estoniya estoniyalyk kron 2011Latviya latviya lattary 2014Litva litva litastary 2015Horvatiya horvat kunasy 2023Eurony resmi tүrde koldanatyn EO ga kirmejtin elderAndorra francuz frank ispandyk peseta 1999 Bejresmi 1 sәuir Kelisim Vatikan italyandyk lira vatikan lirasy san Marino lirasy 1999Monako monegask franki 1999San Marino san marino lirasy 1999EO ga mүshe zhәne eurony engizudi zhosparlap otyrgan elder Bolgariya bolgar levi 1 kantar 2025Mazharastan mazhar forinti merzimi belgilenbegenDaniya daniyalyk kron zhosparlanbaganPolsha polyak zlotiyasy merzimi belgilenbegenChehiya cheh kron merzimi belgilenbegenRumyniya rumyn leji 2029 zhylShveciya shved kronasy zhosparlanbaganEurony bejresmi tүrde koldanatyn elder Chernogoriya nemis markasy 2002Kosovo nemis markasy 2002Baga paritetiBiryngaj europalyk valyutany engizudin tagy bir әseri bagadagy ajyrmashylyk atap ajtkanda baga dengejinde azayuy kerek Baga ajyrmashylyktary arbitrazhdy tudyruy mүmkin yagni baga ajyrmashylygyn pajdalanu үshin elder arasyndagy tauarlardyn alypsatarlyk saudasy Biryngaj valyutany engizu euroajmaktagy bagalardy tenestiredi zhәne bәsekelestiktin kүsheyuine nemese kompaniyalardyn biriguine әkeledi dep kүtilude bul inflyaciyany tezhep osylajsha tutynushylarga pajda әkeledi Sol siyakty shekaralar arkyly baganyn ashyktygy tutynushylarga tomen bagamen sapaly onimdi nemese kyzmetti tabuga komektesui kerek Banknottardy zhoyu500 eurolyk banknot Bes zhүz euro kazirgi uakytta euro biletterinin en zhogary nominaly bolyp tabylady Sonymen katar bul banknot әlemdegi en kymbat banknotalardyn biri bolyp tabylady Birak sogan karamastan bul banknottardy shygaru 2014 zhyly toktatyldy 2016 zhyldyn 4 mamyrynda EOB Baskarushy kenesi 2018 zhyldyn sonynda 500 eurolyk banknottardyn shygarylymy toktatylatynyn habarlady is zhүzinde emissiyaga tyjym salu 2019 zhyldyn 27 sәuirinde kүshine endi Shygarylymnyn toktatyluyna 500 eurolyk banknottardagy iri somadagy akshanyn ykshamdygy men shagyn massasy ykpal etetin zansyz karzhylyk operaciyalarga akshany zhylystatu salyk toleuden zhaltaru terrorizmdi karzhylandyru karsy kүres sebep bolyp otyr salystyru үshin en үlken nominaldagy dollarlyk vekselderdegi balamaly soma 100 dollar salmagy 6 ese artyk Osy uakytka dejin shygarylgan barlyk banknottar ajnalysta koldanyla beredi zhәne zandy tolem kuraly bolady DerekkozderOryssha kazaksha zandyk tүsindirme sozdik anyktamalyk Almaty Zheti zhargy baspasy 2008 zhyl ISBN 9965 11 274 6Tagy karanyzEuro Banknottar nem agyl Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet