Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қасқалдақ (лат. Fulica atra) — отрядының сутартарлар тұқымдасына жататын құс.
| Қасқалдақ | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Тасмания | ||||||||||||||
 (IUCN3.1) | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Fulica atra Линней, 1758 | ||||||||||||||
 Ұялайтын Жыл бойы Қыста | ||||||||||||||
|
Биологиялық сипаты
- Дене тұрқы 40 см-дей.
- Басқа құстардан ерекшелігі - маңдайында ақ тері қатпары болады (аталуы осыдан).
- Аяғы қысқа, башайларында жапырақ тәрізді тері қатпарлары бар.
- Қанаттары қысқа (19-23 см), ұшқанда суды қанаттарымен сабалап ауыр көтеріледі, ұзаққа ұша алмайды. Жақсы жүзеді, құрлыққа көп шықпайды, өте сирек сүңгиді.
- Ересек құстардың бас, мойын және құйрықасты қауырсындарының түсі қара, арқасы жылтыр қара сұр, бауыры жылтыр сұр.
- Мекиенінің салмағы 500-700 г, қоразы ірілеу, 600-900 г-дай болады.
- Қауырсыны, мамығы сұр, қара, тек маңдайы ақ, сондықтан «қасқа», «қасқалдақ» деп аталған.
Қоректенуі
Қорегі - әр түрлі омыртқасыздар (су жәндіктері мен олардың дернәсілдері, моллюскілер) мен су өсімдіктерінің жапырақтары, жасыл сабақтары, тұқымдары, кейде майда шабақтарды да ұстайды.
Тршілік жағдайы мен көбеюуі
Қасқалдақ - жыл құсы. Наурызда ұшып келеді. Ұясын жағасы батпақты, қамыс пен өлеңшөп өскен шағын көлдер мен олардың жайылымдарына, қалың жықпылдар арасына салады. Жасыл сарғыш түсті дағы бар ақшыл түсті 5-12 (көбінесе 7-9) жұмыртқаны мекиені мен қоразы бірге 2-3 апта шайқайды. Жұмыртқадан қара мамықты балапан шығады.
Таралу аймағы мен өрісі
Европа, Азия, Солтүстік Африка, Австралияда, Сібір мен Қиыр шығыстың оңтүстігінде, Орта Азияда таралған. Қазақстанда сусыз шөлдерден басқа аймақтарда жаппай кездеседі. Қысқа қарай Каспий, Жерорта теңіздері, Алдыңғы жане Оңтүстік Азия, Солтүстік Африкаға ұшып кетеді.
Еті дәмді, күзге қарай семіреді. Қасқалдақтың саны өте көп болғандықтан, олар әуесқойлық және кәсіптік жолмен ауланатын құстардың қатарына жатады.
Дереккөздер
- BirdLife International (2004). Fulica atra. 2006. . 2006. www.iucnredlist.org. Retrieved on 10 мамыр 2006. Database entry includes justification for why this species is of least concern.
- Condon, H. T. (1975) Checklist of the Birds of Australia: Non-Passerines Royal Australasian Ornithologists Union, 57:311
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
- Қазақ Совет энциклопедиясы 6 том 535 бет, Бас редактор М.Қ.Қаратаев, Алматы 1975
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қaskaldak lat Fulica atra otryadynyn sutartarlar tukymdasyna zhatatyn kus ҚaskaldakTasmaniya source source IUCN3 1 Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby Tukymdasy Tegi Tүri F atraFulica atra Linnej 1758 Ұyalajtyn Zhyl bojy ҚystaFulica prior De Vis 1888Biologiyalyk sipatyDene turky 40 sm dej Baska kustardan ereksheligi mandajynda ak teri katpary bolady ataluy osydan Ayagy kyska bashajlarynda zhapyrak tәrizdi teri katparlary bar Қanattary kyska 19 23 sm ushkanda sudy kanattarymen sabalap auyr koteriledi uzakka usha almajdy Zhaksy zhүzedi kurlykka kop shykpajdy ote sirek sүngidi Eresek kustardyn bas mojyn zhәne kujrykasty kauyrsyndarynyn tүsi kara arkasy zhyltyr kara sur bauyry zhyltyr sur Mekieninin salmagy 500 700 g korazy irileu 600 900 g daj bolady Қauyrsyny mamygy sur kara tek mandajy ak sondyktan kaska kaskaldak dep atalgan ҚorektenuiBalapanyn tamaktandyruy Қoregi әr tүrli omyrtkasyzdar su zhәndikteri men olardyn dernәsilderi mollyuskiler men su osimdikterinin zhapyraktary zhasyl sabaktary tukymdary kejde majda shabaktardy da ustajdy Trshilik zhagdajy men kobeyuuiTayaz suga salyngan uyasy Қaskaldak zhyl kusy Nauryzda ushyp keledi Ұyasyn zhagasy batpakty kamys pen olenshop osken shagyn kolder men olardyn zhajylymdaryna kalyn zhykpyldar arasyna salady Zhasyl sargysh tүsti dagy bar akshyl tүsti 5 12 kobinese 7 9 zhumyrtkany mekieni men korazy birge 2 3 apta shajkajdy Zhumyrtkadan kara mamykty balapan shygady Fulica atraTaralu ajmagy men orisiEvropa Aziya Soltүstik Afrika Avstraliyada Sibir men Қiyr shygystyn ontүstiginde Orta Aziyada taralgan Қazakstanda susyz sholderden baska ajmaktarda zhappaj kezdesedi Қyska karaj Kaspij Zherorta tenizderi Aldyngy zhane Ontүstik Aziya Soltүstik Afrikaga ushyp ketedi Eti dәmdi kүzge karaj semiredi Қaskaldaktyn sany ote kop bolgandyktan olar әueskojlyk zhәne kәsiptik zholmen aulanatyn kustardyn kataryna zhatady DerekkozderBirdLife International 2004 Fulica atra 2006 2006 www iucnredlist org Retrieved on 10 mamyr 2006 Database entry includes justification for why this species is of least concern Condon H T 1975 Checklist of the Birds of Australia Non Passerines Royal Australasian Ornithologists Union 57 311 Қazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5 Қazak Sovet enciklopediyasy 6 tom 535 bet Bas redaktor M Қ Қarataev Almaty 1975