Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Сутартар – тырнатәріздес құстар (лат. Gruiformes) отрядының Сутартар тұқымдасына жататын құс.
| Сутартар | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Young adult, , | ||||||||||||||||||||
 (IUCN3.1) | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Gallinula chloropus (Linnaeus, ) | ||||||||||||||||||||
 Сутартарлар мекендейтін ареалы | ||||||||||||||||||||
| Fulica chloropus Linnaeus, |
Сұр-қоңыр түсті, ұзындығы 25 см-дей, салмағы шамамен 130 – 180 г болатын кішкентай құс. Оның ащы шырылдауық даусы бар. Сутартарлар жасырын өмір сүреді, сол себептен де көзге көп көріне бермейді. Олар тез жүгіру және жақсы жүзу қабілетіне ие, әдетте жүзген кезінде құйрығын қозғалтып сүңгиді. Сутартарлар өзендегі қалың қамыстың арасында тіршілік етеді. Ұяларын қамысқа, қалың тал бұталарына және су үстінде өсетін өсімдіктерге салады.
Жабын қауырсындары – қошқыл, құйрығының екі қырында ақ қауырсындары болады. Сутауық суда құйрығын жайып, жиі тік ұстайды, құйрық қырындағы ақ түс сондықтан жақсы көрінеді. Маңдайындағы әдемі қызыл шытырасы дәл сондай қызыл тұмсыққа қосылады. Австралиядан басқа барлық материктерде кеңінен қоныстанған.Қазақстанның оңтүстік бөлігіндегі суқоймалардың қалың қамысында өмір сүреді, сондай-ақ Жайықта және Орталық Қазақстанның кейбір көлдерінде тіршілік етеді. Жеке жұп түзіп орнығады, көбінесе қалқыма ұялар салады. Бір жазда екі рет балапан өргізіп үлгіреді. Бірінші салындыда 6-11, екіншісінде – 2-6 теңбілді тат түстес жұмыртқалар болады. Аналығы алғашқы ұялас балапандар өз бетімен тіршілік ете алғанға дейін екінші салындыға жұмыртқа салады, сөйтіп оны аталығы қамқорына алады. Сан алуан бунақденелілерді жейді, әдетте оларды өсімдік бетінен шоқиды. Қазақстанда сәуірдің соңынан қазанның аяғына дейін болады.
Дереккөздер
- Gallinula chloropus. Version 2015.1. (2014). Тексерілді, 7 маусым 2015.
- «Қазақстандағы жануарлар әлемі» кітабы,«Алматыкітап» ААҚ, 2003 жыл. ISBN 9965-628-91-2
- Құстар. Мектеп энциклопедиясы, 2010, Ковшарь Анатолий Федорович, ISBN 978-601-282-168-0, 352 бет, Алматы: Атамұра
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sutartar tyrnatәrizdes kustar lat Gruiformes otryadynyn Sutartar tukymdasyna zhatatyn kus SutartarYoung adult IUCN3 1 Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarKishi taby Yksham taby NeognathaeҰly saby Saby Tukymdasy Sutartar tukymdasyTegi Tүri SutartarGallinula chloropus Linnaeus Sutartarlar mekendejtin arealyFulica chloropus Linnaeus Gallinula chloropus Sur konyr tүsti uzyndygy 25 sm dej salmagy shamamen 130 180 g bolatyn kishkentaj kus Onyn ashy shyryldauyk dausy bar Sutartarlar zhasyryn omir sүredi sol sebepten de kozge kop korine bermejdi Olar tez zhүgiru zhәne zhaksy zhүzu kabiletine ie әdette zhүzgen kezinde kujrygyn kozgaltyp sүngidi Sutartarlar ozendegi kalyn kamystyn arasynda tirshilik etedi Ұyalaryn kamyska kalyn tal butalaryna zhәne su үstinde osetin osimdikterge salady Zhabyn kauyrsyndary koshkyl kujrygynyn eki kyrynda ak kauyrsyndary bolady Sutauyk suda kujrygyn zhajyp zhii tik ustajdy kujryk kyryndagy ak tүs sondyktan zhaksy korinedi Mandajyndagy әdemi kyzyl shytyrasy dәl sondaj kyzyl tumsykka kosylady Avstraliyadan baska barlyk materikterde keninen konystangan Қazakstannyn ontүstik boligindegi sukojmalardyn kalyn kamysynda omir sүredi sondaj ak Zhajykta zhәne Ortalyk Қazakstannyn kejbir kolderinde tirshilik etedi Zheke zhup tүzip ornygady kobinese kalkyma uyalar salady Bir zhazda eki ret balapan orgizip үlgiredi Birinshi salyndyda 6 11 ekinshisinde 2 6 tenbildi tat tүstes zhumyrtkalar bolady Analygy algashky uyalas balapandar oz betimen tirshilik ete alganga dejin ekinshi salyndyga zhumyrtka salady sojtip ony atalygy kamkoryna alady San aluan bunakdenelilerdi zhejdi әdette olardy osimdik betinen shokidy Қazakstanda sәuirdin sonynan kazannyn ayagyna dejin bolady DerekkozderGallinula chloropus Version 2015 1 2014 Tekserildi 7 mausym 2015 Қazakstandagy zhanuarlar әlemi kitaby Almatykitap AAҚ 2003 zhyl ISBN 9965 628 91 2 Қustar Mektep enciklopediyasy 2010 Kovshar Anatolij Fedorovich ISBN 978 601 282 168 0 352 bet Almaty Atamura