Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Октавио Пас (исп. Octavio Paz; 31 наурыз 1914, Мехико – 19 сәуір 1998, Мехико қаласы) – мексикалық ақын, эссеист-мәдениетші, аудармашы, дипломат, саяси публицист, Батыс пен Шығыс өркениетін зерттеуші.
| Октавио Пас | |
| Octavio Paz | |
 Октавио Пас Халықаралық Мальмё поэзия фестивалінде, 1988 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Мансабы | дипломат, , ақын, публицист, аудармашы, бас редактор, мектеп мұғалімі, университет |
| Шығармалардың тілі | |
| Сыйлықтары | |
Өмірбаяны
Октавио Пас 1914 жылы 31 наурызда Мехико қаласында дүниеге келген. Оның әкесі белгілі заңгер, журналист, Мексика революциясы кезіндегі саяси қайраткер, Сапатаның одақтасы болған. 1916 жылдың қазан айында отбасы Лос-Анджелеске көшіп, онда әкесі Сапатаның ресми өкілі ретінде келді. Мексикаға оралу Сапата қайтыс болғаннан кейін көп ұзамай орын алды. Америка Құрама Штаттарында екі жыл болу Октавио Пас үшін қудалаумен кездесуді білдіреді. Пас кейінірек еске алғанындай, Лос-Анджелесте ата-анасы оны мектепке орналастырады және ол ағылшын тілінде бір ауыз сөз білмегендіктен, оған құрдастарымен сөйлесу өте қиын болған. Алғашқы күні келемеждеу, ұрыс-керіс болып, бала жыртық костюм, ұрған көз, қанаған ерні сынған күйде оралды. Мексикаға оралғаннан кейін оқиға отандастар арасында да қайталанады: тағы да мазақтар мен соққылар.
Пас ерте жастан көркем әдебиетті, әсіресе Джерардо Диего, Хуан Рамон Хименес, Антонио Мачадо сияқты жазушыларды оқуға қызығушылық танытты. Жасөспірім кезінде 1931 жылы алғашқы өлеңдерін жариялады. 1933 жылы «Жабайы ай» өлеңдер кітабымен қадам жасады. Ол Мексиканың Ұлттық автономиялық университетіне оқуға түсіп, онда бірнеше жыл заң факультетінде оқыды, анархизм идеяларына қызығушылық танытты, көптеген солшыл белсенділермен кездесті. 1937 жылы өз бастамасымен ол диплом алмастан мектепті тастап, Юкатан штатына кетіп, сол жерде Мериданың ер балаларға арналған жұмысшы-шаруа мектебінде мұғалім болды. Мұнда ол Элиот шығармашылығының ықпалына түсіп, сол кездегі деспотиялық жер иелерінің билігі кезіндегі мексикалық шаруалардың жағдайын сипаттайтын Entre la piedra y la flor (1941) атты алғашқы ірі өлеңдерінің бірін жазады.
1937 жылы маусымда Валенсияда өткен антифашистік жазушылар съезіне қатысып, Испаниядағы азамат соғысы майданында болды. «Олар өтпейді!» атты өлеңдер жинағы жарық көрді (1936), француз сюрреалистерімен жақын болды. 1944-1945 жж. АҚШ- та тұрды, кейіннен Францияда, Үндістанда және т.б. дипломатиялық қызметте болды, Еуропа мен Америкада сабақ берді. 1940 жылдардың аяғынан бастап ол солшыл күштерден қол үзіп, коммунистік және радикалдық солшыл баспасөздің (соның ішінде Жан-Поль Сартр) шабуылдарын туғызған Аргентинадағы сталиндік лагерлер туралы материалдарды жариялады. Оның прозасының бірінші кітабы, ұлттық тарих пен мексикалық кейіпкер туралы эсселер жинағы, «Жалғыздық лабиринті» (1950) бүкіл әлемге танымал болды.
1945 жылы дипломатиялық қызметке кірісті, Франция мен Жапониядағы елшіліктерде жұмыс істеді, Мексиканың Үндістандағы елшісі болды. 1968 жылы Тлателолкодағы студенттік демонстрацияда атуға наразылық белгісі ретінде отставкаға кетті. Сонымен бірге 1994-1995 жылдары Чьяпастағы запатисттерді қарулы түрде басып-жаншуды талап етті.
Шығармашылығы
Сюрреалистік бейнелермен, вербальды эксперимент рухымен, Шығыс пен Латын Америкасының архаикасының соңғы мәдени дәстүрлермен синтезімен ерекшеленетін көп жылғы өлеңдер автордың таңдаған «От біздің мұқтаждығымыз» кітабына енгізілді (1989), және оның шығармалар жинағының 11 және 12-томдарын құрады. Мексикалық ақын Хуан де ла Круз, Клод Леви-Стросс, Марсель Дюшане туралы монографиялардың авторы. Швеция ақындары Басшо, Пессоа, Аполлинер, У.К.Уильямс және басқалардың өлеңдерін аударды. «Тальер», «Плюраль» журналдарын шығарды, 1976 жылдан өмірінің соңына дейін «Vuelta» (Кезек) журналын басқарды.
Мойындау
Октавио Пас – Мексика тіл академиясының мүшесі, Америка өнер және әдебиет академиясының құрметті мүшесі, Бразилия әдебиет академиясының корреспондент-мүшесі, бірқатар американдық және еуропалық университеттердің құрметті докторы, Ұлттық әдеби сыйлық (1977), Иерусалим сыйлығы (1977), испандық Мигель де Сервантес (1981), Оклахома университетінің Нейштадт сыйлығы (1982), Альфонсо Рейес атындағы халықаралық сыйлық (1986), Британ энциклопедиясы (1988), Алексис де Токвиль сыйлығы (гуманизм үшін) (1989), әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы (1990), басқа да ұлттық және халықаралық марапаттардың лауреаты. Мексикада Октавио Пас қоры құрылып, оның атындағы сын мен эссе үшін сыйлық тағайындалды.
Шығармалары
Өлеңдер
- Luna silvestre (1933)
- ¡No pasarán! (1937)
- Libertad bajo palabra (1949)
- Piedra de sol (1957)
- Salamandra (1962)
- Ladera este (1969)
- Pasado en claro (1975)
- Árbol adentro (1987)
- El fuego de cada día (1989, авторы таңдаған)
Эссе мен интервью
- El laberinto de la soledad (1950)
- El arco y la lira (1956)
- Las peras del olmo (1957)
- Cuadrivio (1965)
- Puertas al campo (1966)
- Corriente alterna (1967)
- Traducción, literatura y literalidad (1971)
- El signo y el garabato (1973)
- El mono gramático (1974)
- El ogro filantrópico (1979)
- In/Mediaciones (1979)
- Sor Juana o Las trampas de la fe (1983, мексикалық барокко ақын әйел туралы монография)
- Pasión crítica: Conversaciones con O.Paz (1983)
- Hombres en su siglo (1984)
- La otra voz: Poesía y fin del siglo (1990)
- Convergencias (1991)
- Itinerario(1993, автобиография)
- La llama doble. Amor y erotismo (1993)
- Vislumbres de la India(1995)
- Estrella de tres puntos. André Breton y el surrealismo (1996)
Біріктірілген басылымдар
- México en la obra de Octavio Paz. T.1-6. México : Fondo de Cultura Económica, 1990
- Obras completas. T.1-15. México: Letras Mexicanas, 1994—2003.
Жазушы туралы әдебиеттер
- Céa C. Octavio Paz. Paris: P. Seghers, 1965.
- Xirau R. Octavio Paz. El sentido de la palabra. México: J. Mortiz, 1970
- The Perpetual Present: The Poetry and Prose of Octavio Paz/Ivar Ivask, ed. Norman: University of Oklahoma Press, 1973.
- Phillips R. Las estaciones poéticas de Octavio Paz. Madrid: F.C.E. España, 1976
- Homenaje a Octavio Paz/ Valencia Juan , Coughlin E., eds. Cincinnati, San Luis Potosí: U. of Cincinnati, U. Autónoma de San Luis Potosí, 1976.
- Magis C.H. La poesia hermetica de Octavio Paz. México: El Colegio de México, 1978
- Octavio Paz/ Roggiano Alfredo, ed. Madrid: Ed. Fundamentos, 1979.
- Wilson J. Octavio Paz. A study of his poetics. Cambridge: Cambridge U. Press, 1979.
- Cuadernos hispanoamericanos, 1979, № 343/345 (специальный выпуск журнала).
- Gimferrer P. Lecturas de Octavio Paz. Barcelona: Anagrama, 1980
- Fein J.M. Toward Octavio Paz: A Reading of His Major Poems, 1957—1976. Lexington: The University Press of Kentucky, 1986.
- Chiles F. Octavio Paz, the mythic dimension. N.Y.: P. Lang, 1987.
- Gonzalez J. El cuerpo y la letra: La cosmologia poética de Octavio Paz. México: Fondo de Cultura Económica , 1990
- Kushigian J. Orientalism in the Hispanic Literary Tradition: In Dialogue with Borges, Paz and Sarduy. New Mexico: New Mexico Press, 1991
- Running Th. The Critical poem: Borges, Paz, and Other Language-centered Poets in Latin America. Lewisburg a.o.: Bucknell University Press, 1996
- Wawerla G. Die Lyrik von Octavio Paz. Frankfurt am Main a.o: Lang, 1999
- Stavans I. Octavio Paz: a meditation. Tucson: University of Arizona Press, 2001
- Octavio Paz/ Bloom Harold, ed. Philadelphia: Chelsea House Publishers, 2002.
- Rodríguez Santibáñez M. Octavio Paz, una visión de la poesía de occidente: hermeneútica y horizonte simbólico. Santiago, Chile: Delirio Poético Ediciones, 2002.
- Salgado D. Espiral de luz: tiempo y amor en Piedra de sol de Octavio Paz. México: Consejo Nacional para la Cultura y las Artes, 2003.
- Grenier Y. Del arte a la política : Octavio Paz y la búsqueda de la libertad. México : Fondo de Cultura Económica, 2004
- Callan R.J. The Philosophy of Yoga in Octavio Paz’s Poem Blanco. Lewiston: E. Mellen Press, 2005.
Сілтемелер
- Октавио Пас 1990 жылғы әдебиет бойынша Нобель сыйлығының иегері (ағыл.)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Oktavio Pas isp Octavio Paz 31 nauryz 1914 Mehiko 19 sәuir 1998 Mehiko kalasy meksikalyk akyn esseist mәdenietshi audarmashy diplomat sayasi publicist Batys pen Shygys orkenietin zertteushi Oktavio PasOctavio PazOktavio Pas Halykaralyk Malmyo poeziya festivalinde 1988Tugan kүni31 nauryz 1914 1914 03 31 Tugan zheriMehiko MeksikaҚajtys bolgan kүni19 sәuir 1998 1998 04 19 84 zhas Қajtys bolgan zheriMehiko MeksikaMansabydiplomat akyn publicist audarmashy bas redaktor mektep mugalimi universitetShygarmalardyn tiliispanSyjlyktaryӘdebiet salasyndagy Nobel syjlygy 1990 ӨmirbayanyOktavio Pas 1914 zhyly 31 nauryzda Mehiko kalasynda dүniege kelgen Onyn әkesi belgili zanger zhurnalist Meksika revolyuciyasy kezindegi sayasi kajratker Sapatanyn odaktasy bolgan 1916 zhyldyn kazan ajynda otbasy Los Andzheleske koship onda әkesi Sapatanyn resmi okili retinde keldi Meksikaga oralu Sapata kajtys bolgannan kejin kop uzamaj oryn aldy Amerika Қurama Shtattarynda eki zhyl bolu Oktavio Pas үshin kudalaumen kezdesudi bildiredi Pas kejinirek eske alganyndaj Los Andzheleste ata anasy ony mektepke ornalastyrady zhәne ol agylshyn tilinde bir auyz soz bilmegendikten ogan kurdastarymen sojlesu ote kiyn bolgan Algashky kүni kelemezhdeu urys keris bolyp bala zhyrtyk kostyum urgan koz kanagan erni syngan kүjde oraldy Meksikaga oralgannan kejin okiga otandastar arasynda da kajtalanady tagy da mazaktar men sokkylar Pas erte zhastan korkem әdebietti әsirese Dzherardo Diego Huan Ramon Himenes Antonio Machado siyakty zhazushylardy okuga kyzygushylyk tanytty Zhasospirim kezinde 1931 zhyly algashky olenderin zhariyalady 1933 zhyly Zhabajy aj olender kitabymen kadam zhasady Ol Meksikanyn Ұlttyk avtonomiyalyk universitetine okuga tүsip onda birneshe zhyl zan fakultetinde okydy anarhizm ideyalaryna kyzygushylyk tanytty koptegen solshyl belsendilermen kezdesti 1937 zhyly oz bastamasymen ol diplom almastan mektepti tastap Yukatan shtatyna ketip sol zherde Meridanyn er balalarga arnalgan zhumysshy sharua mektebinde mugalim boldy Munda ol Eliot shygarmashylygynyn ykpalyna tүsip sol kezdegi despotiyalyk zher ielerinin biligi kezindegi meksikalyk sharualardyn zhagdajyn sipattajtyn Entre la piedra y la flor 1941 atty algashky iri olenderinin birin zhazady 1937 zhyly mausymda Valensiyada otken antifashistik zhazushylar sezine katysyp Ispaniyadagy azamat sogysy majdanynda boldy Olar otpejdi atty olender zhinagy zharyk kordi 1936 francuz syurrealisterimen zhakyn boldy 1944 1945 zhzh AҚSh ta turdy kejinnen Franciyada Үndistanda zhәne t b diplomatiyalyk kyzmette boldy Europa men Amerikada sabak berdi 1940 zhyldardyn ayagynan bastap ol solshyl kүshterden kol үzip kommunistik zhәne radikaldyk solshyl baspasozdin sonyn ishinde Zhan Pol Sartr shabuyldaryn tugyzgan Argentinadagy stalindik lagerler turaly materialdardy zhariyalady Onyn prozasynyn birinshi kitaby ulttyk tarih pen meksikalyk kejipker turaly esseler zhinagy Zhalgyzdyk labirinti 1950 bүkil әlemge tanymal boldy 1945 zhyly diplomatiyalyk kyzmetke kiristi Franciya men Zhaponiyadagy elshilikterde zhumys istedi Meksikanyn Үndistandagy elshisi boldy 1968 zhyly Tlatelolkodagy studenttik demonstraciyada atuga narazylyk belgisi retinde otstavkaga ketti Sonymen birge 1994 1995 zhyldary Chyapastagy zapatistterdi karuly tүrde basyp zhanshudy talap etti ShygarmashylygySyurrealistik bejnelermen verbaldy eksperiment ruhymen Shygys pen Latyn Amerikasynyn arhaikasynyn songy mәdeni dәstүrlermen sintezimen erekshelenetin kop zhylgy olender avtordyn tandagan Ot bizdin muktazhdygymyz kitabyna engizildi 1989 zhәne onyn shygarmalar zhinagynyn 11 zhәne 12 tomdaryn kurady Meksikalyk akyn Huan de la Kruz Klod Levi Stross Marsel Dyushane turaly monografiyalardyn avtory Shveciya akyndary Bassho Pessoa Apolliner U K Uilyams zhәne baskalardyn olenderin audardy Taler Plyural zhurnaldaryn shygardy 1976 zhyldan omirinin sonyna dejin Vuelta Kezek zhurnalyn baskardy MojyndauOktavio Pas Meksika til akademiyasynyn mүshesi Amerika oner zhәne әdebiet akademiyasynyn kurmetti mүshesi Braziliya әdebiet akademiyasynyn korrespondent mүshesi birkatar amerikandyk zhәne europalyk universitetterdin kurmetti doktory Ұlttyk әdebi syjlyk 1977 Ierusalim syjlygy 1977 ispandyk Migel de Servantes 1981 Oklahoma universitetinin Nejshtadt syjlygy 1982 Alfonso Rejes atyndagy halykaralyk syjlyk 1986 Britan enciklopediyasy 1988 Aleksis de Tokvil syjlygy gumanizm үshin 1989 әdebiet salasyndagy Nobel syjlygy 1990 baska da ulttyk zhәne halykaralyk marapattardyn laureaty Meksikada Oktavio Pas kory kurylyp onyn atyndagy syn men esse үshin syjlyk tagajyndaldy ShygarmalaryӨlender Luna silvestre 1933 No pasaran 1937 Libertad bajo palabra 1949 Piedra de sol 1957 Salamandra 1962 Ladera este 1969 Pasado en claro 1975 Arbol adentro 1987 El fuego de cada dia 1989 avtory tandagan Esse men intervyu El laberinto de la soledad 1950 El arco y la lira 1956 Las peras del olmo 1957 Cuadrivio 1965 Puertas al campo 1966 Corriente alterna 1967 Traduccion literatura y literalidad 1971 El signo y el garabato 1973 El mono gramatico 1974 El ogro filantropico 1979 In Mediaciones 1979 Sor Juana o Las trampas de la fe 1983 meksikalyk barokko akyn әjel turaly monografiya Pasion critica Conversaciones con O Paz 1983 Hombres en su siglo 1984 La otra voz Poesia y fin del siglo 1990 Convergencias 1991 Itinerario 1993 avtobiografiya La llama doble Amor y erotismo 1993 Vislumbres de la India 1995 Estrella de tres puntos Andre Breton y el surrealismo 1996 Biriktirilgen basylymdar Mexico en la obra de Octavio Paz T 1 6 Mexico Fondo de Cultura Economica 1990 Obras completas T 1 15 Mexico Letras Mexicanas 1994 2003 Zhazushy turaly әdebietterCea C Octavio Paz Paris P Seghers 1965 Xirau R Octavio Paz El sentido de la palabra Mexico J Mortiz 1970 The Perpetual Present The Poetry and Prose of Octavio Paz Ivar Ivask ed Norman University of Oklahoma Press 1973 Phillips R Las estaciones poeticas de Octavio Paz Madrid F C E Espana 1976 Homenaje a Octavio Paz Valencia Juan Coughlin E eds Cincinnati San Luis Potosi U of Cincinnati U Autonoma de San Luis Potosi 1976 Magis C H La poesia hermetica de Octavio Paz Mexico El Colegio de Mexico 1978 Octavio Paz Roggiano Alfredo ed Madrid Ed Fundamentos 1979 Wilson J Octavio Paz A study of his poetics Cambridge Cambridge U Press 1979 Cuadernos hispanoamericanos 1979 343 345 specialnyj vypusk zhurnala Gimferrer P Lecturas de Octavio Paz Barcelona Anagrama 1980 Fein J M Toward Octavio Paz A Reading of His Major Poems 1957 1976 Lexington The University Press of Kentucky 1986 Chiles F Octavio Paz the mythic dimension N Y P Lang 1987 Gonzalez J El cuerpo y la letra La cosmologia poetica de Octavio Paz Mexico Fondo de Cultura Economica 1990 Kushigian J Orientalism in the Hispanic Literary Tradition In Dialogue with Borges Paz and Sarduy New Mexico New Mexico Press 1991 Running Th The Critical poem Borges Paz and Other Language centered Poets in Latin America Lewisburg a o Bucknell University Press 1996 Wawerla G Die Lyrik von Octavio Paz Frankfurt am Main a o Lang 1999 Stavans I Octavio Paz a meditation Tucson University of Arizona Press 2001 Octavio Paz Bloom Harold ed Philadelphia Chelsea House Publishers 2002 Rodriguez Santibanez M Octavio Paz una vision de la poesia de occidente hermeneutica y horizonte simbolico Santiago Chile Delirio Poetico Ediciones 2002 Salgado D Espiral de luz tiempo y amor en Piedra de sol de Octavio Paz Mexico Consejo Nacional para la Cultura y las Artes 2003 Grenier Y Del arte a la politica Octavio Paz y la busqueda de la libertad Mexico Fondo de Cultura Economica 2004 Callan R J The Philosophy of Yoga in Octavio Paz s Poem Blanco Lewiston E Mellen Press 2005 SiltemelerOktavio Pas 1990 zhylgy әdebiet bojynsha Nobel syjlygynyn iegeri agyl