Юкатан түбегі — Орталық Америкадағы мен Кариб теңізінің аралығында. Көпшілік бөлігі Мексикада (Юкатан штаты), оңтүстік-шығыс бөлігі Гватемала мен Белизге қарайды. Юкатан түбегі Орталық Америка мойнағындағы құрлықтың ең енді өңірін құрайды. Мұнда Атлант мұхиты мен Тынық мұхитты бөліп жатқан құрлықтың ені 860 км-ге жетеді. Ауданы 180 мың км шамасында. Жер беті негізінен ойпатты, тек оңтүстік-шығысы ғана аласа таулы (Майя тауы, 1122 м). Түбек оңтүстігіндегі Мексика Кордильерасының жалғасы болып табылатын Сьерра-Мадре тауларымен қоса тектоникалық тұрғыдан жас қозғалмалы алапқа жатады. Жер сілкіну жиі қайталанады. Жер бетіне неоген әктастары кең көлемде шығып жатады. Соған орай ылғалды климат жағдайында карст жер бедері пішіндері кең тараған. Мексика шығанағына қараған солтүстік және батыс жағалары аласа, лагуна сипатты. Кариб теңізіне қараған жағасы жарқабақты, маржан кемертастарымен жиектелген. Климаты тропиктік пассаттық, ыстық. Жыл бойы температура бірқалыпты. Ең салқын ай мен ең ең ыстық айлардың орташа температураларының айырмасы 3 – 5С. Жылдық жауын-шашын мөлшері солтүстігінде 500 мм-ден, оңтүстігінде 2000 мм-ге дейін. Карст құбылысының кең таралуына байланысты беткі ағыс дамымаған. Жауын-шашын мол түсуіне қарамастан су тапшы. Орталығы мен оңтүстігінде еуропалықтар келгенге дейін мәңгі жасыл тропиктік орман өскен. Қазіргі кезде көп жерде олардың орнын цитрус плантациялары басқан. Солтүстігінде ксерофитті бұталар мен сирек ормандар таралған.
Юкатан түбегі | |
Ғарыштан көрінісі | |
Орналасуы | |
---|---|
18°50′42″ с. е. 89°07′32″ б. б. / 18.84500° с. е. 89.12556° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 18°50′42″ с. е. 89°07′32″ б. б. / 18.84500° с. е. 89.12556° б. б. (G) (O) (Я) | |
Түбекті шаятын акваториялар | Кариб теңізі, |
Елдер | Мексика Гватемала Белиз |
Юкатан түбегі Ортаққорда |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Yukatan tүbegi Ortalyk Amerikadagy men Karib tenizinin aralygynda Kopshilik boligi Meksikada Yukatan shtaty ontүstik shygys boligi Gvatemala men Belizge karajdy Yukatan tүbegi Ortalyk Amerika mojnagyndagy kurlyktyn en endi onirin kurajdy Munda Atlant muhity men Tynyk muhitty bolip zhatkan kurlyktyn eni 860 km ge zhetedi Audany 180 myn km shamasynda Zher beti negizinen ojpatty tek ontүstik shygysy gana alasa tauly Majya tauy 1122 m Tүbek ontүstigindegi Meksika Kordilerasynyn zhalgasy bolyp tabylatyn Serra Madre taularymen kosa tektonikalyk turgydan zhas kozgalmaly alapka zhatady Zher silkinu zhii kajtalanady Zher betine neogen әktastary ken kolemde shygyp zhatady Sogan oraj ylgaldy klimat zhagdajynda karst zher bederi pishinderi ken taragan Meksika shyganagyna karagan soltүstik zhәne batys zhagalary alasa laguna sipatty Karib tenizine karagan zhagasy zharkabakty marzhan kemertastarymen zhiektelgen Klimaty tropiktik passattyk ystyk Zhyl bojy temperatura birkalypty En salkyn aj men en en ystyk ajlardyn ortasha temperaturalarynyn ajyrmasy 3 5 S Zhyldyk zhauyn shashyn molsheri soltүstiginde 500 mm den ontүstiginde 2000 mm ge dejin Karst kubylysynyn ken taraluyna bajlanysty betki agys damymagan Zhauyn shashyn mol tүsuine karamastan su tapshy Ortalygy men ontүstiginde europalyktar kelgenge dejin mәngi zhasyl tropiktik orman osken Қazirgi kezde kop zherde olardyn ornyn citrus plantaciyalary baskan Soltүstiginde kserofitti butalar men sirek ormandar taralgan Yukatan tүbegiҒaryshtan korinisiOrnalasuy18 50 42 s e 89 07 32 b b 18 84500 s e 89 12556 b b 18 84500 89 12556 G O Ya Koordinattar 18 50 42 s e 89 07 32 b b 18 84500 s e 89 12556 b b 18 84500 89 12556 G O Ya T Tүbekti shayatyn akvatoriyalarKarib tenizi Elder Meksika Gvatemala BelizYukatan tүbegiYukatan tүbegi Ortakkorda Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet