Мацуо Басё (жапон. 松尾芭蕉 (лақап аты); туғанда Киндзаку, кәмелеттік жасқа жеткенде Мунэфуса (жапон. 宗房) деп атаған; тағы бір аты — Дзинситиро (жапон. 甚七郎)) — ұлы жапон ақыны, өлең теоретигі, поэзиядағы қалыптасуында үлкен рөл атқарған. 1644 жылы Ига провинциясы, Уэно қаласында (Хонсю аралы) туған. 1694 жылы 12 қазанда қайтыс болған.
Ол Самурай әулетінен шыққан. Поэзияны 1664 жылдан бастап Киота қаласында оқып, үйренген. 1672-ші жылы Эдо қаласында (қазіргі Токио) мемлекеттік қызметке алынған, кейіннен талапкерлерге поэзиядан дәріс оқыған.
Жастық шағынан бастап Басио Ду Фу сияқты қытай ақындарын қызығып оқыды. Басё – хайку жанры мен эстетикасының негізін салушы болып саналады. 1680 жылы философиялық буддизм мектебі Дзэнді басқарады. Шығармалары: «Қысқы күндер» (1684), «Көктемгі күндер» (1686), «Маймылдың ақшыл сары жамылғысы» (1691-1698). Меркурий ғаламшарында оның құрметіне аталған кратер бар.
Мацуо Басио әуелгі кезде әзіл-қағытпа өлеңдер жанры саналатын рэнга жанрында танымал болды. Дегенмен оның негізгі еңбегі осынау әзіл-қағытпа өлеңдерден тұратын рэнга жанрына хайку эстетикасын алып келуі болды. Ол таза әзіл-қағытпа жанрды терең философиялық, табиғат лирикасынан бастау алатын нәзік лирикалық жанрға айналдыра алды.
Кейбір өлеңдері
Жиһанкез! – Жалғыз сөз Есімім есте сақталсын Ақжауын жауған қоңыр күз ...
* * * "Көкжиекке қарашы, көзің талсын, Көкті тіліп көңілге жұлдыз жаусын!" Ақ шағала күрсінсін, толқып айдын ...
* * * Астана - бөлген бізді, шетсіз дала - Көкжиекті көмкерген бұлт қана... Ақшақарын себеді баяу ғана.
* * * Қақаған қысың маған түкте емес! Доспен бірге өткізсем шатты кеңес. Жүрек те сол шаттықтан алар үлес.
* * * Қысқы күн. Арқасында арғымақтың, Көлеңкем мұз боп қатады.
* * * Ирагодзаки жағасы. Көкті тілген ақсұңқарға қарашы, Неткен шаттық, жазылар жан жарасы!
* * * Жаңғырған Ацута храмы
Жүгінен өткен жылдар тазаланып Жарқырап шыға келді айна жарық. Ақшақар өрнек салды шатырға шығып алып
* * * Қаншама қар жауыпты қарашы! Хаконэнің асуында жол шегер, Сонда дағы бұл адамзат баласы
* * * Қағаз көйлек қу тәніме іліп ап, Қонақ болам – ақшақарға назар сап - Бар әжімім тегістелер сол сәтте – ақ!
* * * Қане , достар! Жаңа жауған ақшақарды аралап, Серуендейік, талғанынша қос аяқ!
Дереккөздер
- Бреславец Т. И. Поэзия Мацуо Басё. М., 1981.-152 с
- Өлеңді аударған: Ermahan Kalmurzaev. https://www.facebook.com/photo/?fbid=4522685154512733&set=a.328152557299368
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Macuo Basyo zhapon 松尾芭蕉 lakap aty tuganda Kindzaku kәmelettik zhaska zhetkende Munefusa zhapon 宗房 dep atagan tagy bir aty Dzinsitiro zhapon 甚七郎 uly zhapon akyny olen teoretigi poeziyadagy kalyptasuynda үlken rol atkargan 1644 zhyly Iga provinciyasy Ueno kalasynda Honsyu araly tugan 1694 zhyly 12 kazanda kajtys bolgan Basionyn portretiHokusaj salgan Basio portreti HVIIIg sony Ol Samuraj әuletinen shykkan Poeziyany 1664 zhyldan bastap Kiota kalasynda okyp үjrengen 1672 shi zhyly Edo kalasynda kazirgi Tokio memlekettik kyzmetke alyngan kejinnen talapkerlerge poeziyadan dәris okygan Zhastyk shagynan bastap Basio Du Fu siyakty kytaj akyndaryn kyzygyp okydy Basyo hajku zhanry men estetikasynyn negizin salushy bolyp sanalady 1680 zhyly filosofiyalyk buddizm mektebi Dzendi baskarady Shygarmalary Қysky kүnder 1684 Koktemgi kүnder 1686 Majmyldyn akshyl sary zhamylgysy 1691 1698 Merkurij galamsharynda onyn kurmetine atalgan krater bar Macuo Basio әuelgi kezde әzil kagytpa olender zhanry sanalatyn renga zhanrynda tanymal boldy Degenmen onyn negizgi enbegi osynau әzil kagytpa olenderden turatyn renga zhanryna hajku estetikasyn alyp kelui boldy Ol taza әzil kagytpa zhanrdy teren filosofiyalyk tabigat lirikasynan bastau alatyn nәzik lirikalyk zhanrga ajnaldyra aldy Basionyn kulyptasyKejbir olenderiZhiһankez Zhalgyz soz Esimim este saktalsyn Akzhauyn zhaugan konyr kүz Kokzhiekke karashy kozin talsyn Kokti tilip konilge zhuldyz zhausyn Ak shagala kүrsinsin tolkyp ajdyn Astana bolgen bizdi shetsiz dala Kokzhiekti komkergen bult kana Akshakaryn sebedi bayau gana Қakagan kysyn magan tүkte emes Dospen birge otkizsem shatty kenes Zhүrek te sol shattyktan alar үles Basio men eki dihan Қysky kүn Arkasynda argymaktyn Kolenkem muz bop katady Iragodzaki zhagasy Kokti tilgen aksunkarga karashy Netken shattyk zhazylar zhan zharasy Zhangyrgan Acuta hramy Zhүginen otken zhyldar tazalanyp Zharkyrap shyga keldi ajna zharyk Akshakar ornek saldy shatyrga shygyp alyp Iga audanyndagy Basionyn tugan zheri Қanshama kar zhauypty karashy Hakonenin asuynda zhol sheger Sonda dagy bul adamzat balasy Қagaz kojlek ku tәnime ilip ap Қonak bolam akshakarga nazar sap Bar әzhimim tegisteler sol sәtte ak Қane dostar Zhana zhaugan akshakardy aralap Seruendejik talganynsha kos ayak DerekkozderBreslavec T I Poeziya Macuo Basyo M 1981 152 s Өlendi audargan Ermahan Kalmurzaev https www facebook com photo fbid 4522685154512733 amp set a 328152557299368