Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Вале́нсия (ис. Valencia [baˈlenθja], кат. València [vaˈlensja]) — Испания мемлекетінің ірі қалаларының бірі, Валенсия автономиялық бірлестігінің орталығы. Тұрғындарының саны жөнінен Испания мемлекетінде Мадрид және Барселона қалаларынан кейінгі үшінші орында.Валенсия қаласы өзенінің Жерорта теңізіне құйылысында орналасқан.
Тарихы
Валенсия қаласының б.з.д 138 жылы римдіктердің келуімен негізі қаланғанмен,ертеректе бұл қалада гректер де өмір сүрген. Б.з.д І ғасырда тайпасы қаланы жаулап алып, елді мекенді талқандайды.Көп кешікпей римдік консул көтеріліс кезінде жеңіске жетіп,қаланы қайта тұрғызады және оны Валентия (лат. Valentia) деп атайды.„Валентия“ сөзін тікелей аударғанда Қорған деген мағынаны білдіреді.Көне Валентияның гүлдене түсуі император Октавиан Августтың билік еткен кезеңімен сәйкес келеді.Осы кезеңде жаңа қоныс мәдениет және сауда саласында екпінді дами бастады және бұл маңызды сауда жолы Via Sucronense жолына орналасуға мүмкіндік туғызды.
Валенсияның тарихында Римдік кезең 413 жылы тайпасының қаланы жаулап алуымен аяқталады.
714 жылы тайпасы қоса Валенсия қаласын басып алады.Вестготтардың үстемдік еткен уақытында тоқтап қалған экономика исламдық билік кезеңінде қайта жаңғырды.Тіпті 718 жылға қарай қала тұрғындарының саны 15 мың адамды құрады.ХІ ғасырдың басы мавритандық Валенсияның гүлденудің ең жоғарғы деңгейге көтерілу дәуірі және халифаттың күйреуінен кейін пайда болған бас қаласы болып саналады.Бес ғасырға жуық (ХІ ғасырдың соңындағы қысқаша үзілісті қосқанда) билік еткен маврлардың кезеңінде суару каналдарының жүйесі,(1021—) қала қабырғалары қайта салынып, қараса көз тоймайтын әсем қоғамдық ғимараттар (осы күнге дейін араб моншалары сақталған ) тұрғызылды, ал қала Жерорта теңізі саудасының ірі орталықтарының біріне айналды.
ұлы испандық әскери басшы Родриго Диас де Вивар, көбіне деген атпен танымал,Валенсия қаласын маврлардан азат етіп, 1099 жылы өзі қайтыс болғанға дейін басқарды.Өзі билік етіп отырған дәуірде Сид Валенсияны мұсылмандық қаладан сол уақытта Испаниядағы ірі христиандық орталықтардың біріне айналдырды — атап айтқанда, 1096 жылға қарай Валенсиядағы барлық мұсылмандық мешіттер қиратылды немесе шіркеуге айналдырылды. 1099 жылдан 1102 жылға дейін Сид Хименнің әйелі Валенсияда өз әмірін жүргізді,алайда ол соңында қаланы маврларға тастап кетуге мәжбүр болды. Шегіну барысында христиандар қаланы өртеді.
1102 жылы қалада ислам билігі қайта орнады.Сонымен қатар осы кезең бүкіл Испания үшін христиан,мұсылман және яһудилердің діни шыдамдылық шартына сәйкес бейбіт өмір сүруімен бейнеленеді.
Тек 1238 жылы ғана қаланы біржолата христиандар билейді,бұл билік патша табысты әрі батыл шабуылынан кейін келді және ол маврларды Валенсия территориясынан тысқары қуып шықты.
Экономикасы
Тарихи қала тоқыма өнеркәсібі мен сауданың орталығы болды. Қазіргі уақытта Валенсия өңірінде көптеген өнеркәсіптік кәсіпорындар,« фирмасын қосқанда, орналасқан.Сонымен қатар бұл қала туризмнің де орталығы болып саналады.
Халқының саны
1900—2005
Испания Ұлттық институтының мәліметі бойынша
| Жылы | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Халық саны | 215.687 | 233.018 | 247.281 | 315.816 | 454.654 | 503.886 | 501.777 | 648.003 |
| Жылы | 1981 | 1991 | 1996 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Халық саны | 744.748 | 752.909 | 746.683 | 750.476 | 764.010 | 782.846 | 790.754 | 797.291 |
Негізінде қала испан тілінде сөйлейді,бірақ үкімет насихаттайды. Халқының саны арқасында айтарлықтай өсуде.
Тамаша ғимараттары
Қала тамаша ғимараттарға өте бай — олар бұрынғы қала қабырғасының мұнаралары, ( мұнда Римдік әкей қабылдаған тостаған сақталған ), әсем қоңыраулы шіркеу ( « деген атпен танымал ), жібек тоқымашылар гильдиясының үйі (. Валенсия 1996 жылдан бері мүше ).
Шіркеу
XIII—XV ғасырда мешіттің орнына салынған.
Валенсияның кафедралы шіркеуінің бас залында ғана Римдік әкеймен қабылданған тостағанның түпнұсқасы қойылған.
Дереккөздер
1.↑Путеводитель Испания. Ле пти фюте. Изд. 7. Мәскеу: "Авангард".2005. ISBN 5-86394-168-5.
Сыртқы сілтемелер
- Мэрия Валенсии
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Vale nsiya is Valencia baˈlen8ja kat Valencia vaˈlensja Ispaniya memleketinin iri kalalarynyn biri Valensiya avtonomiyalyk birlestiginin ortalygy Turgyndarynyn sany zhoninen Ispaniya memleketinde Madrid zhәne Barselona kalalarynan kejingi үshinshi orynda Valensiya kalasy ozeninin Zherorta tenizine kujylysynda ornalaskan TarihyValensiya kalasynyn b z d 138 zhyly rimdikterdin keluimen negizi kalanganmen erterekte bul kalada grekter de omir sүrgen B z d I gasyrda tajpasy kalany zhaulap alyp eldi mekendi talkandajdy Kop keshikpej rimdik konsul koterilis kezinde zheniske zhetip kalany kajta turgyzady zhәne ony Valentiya lat Valentia dep atajdy Valentiya sozin tikelej audarganda Қorgan degen magynany bildiredi Kone Valentiyanyn gүldene tүsui imperator Oktavian Avgusttyn bilik etken kezenimen sәjkes keledi Osy kezende zhana konys mәdeniet zhәne sauda salasynda ekpindi dami bastady zhәne bul manyzdy sauda zholy Via Sucronense zholyna ornalasuga mүmkindik tugyzdy Valensiyanyn tarihynda Rimdik kezen 413 zhyly tajpasynyn kalany zhaulap aluymen ayaktalady 714 zhyly tajpasy kosa Valensiya kalasyn basyp alady Vestgottardyn үstemdik etken uakytynda toktap kalgan ekonomika islamdyk bilik kezeninde kajta zhangyrdy Tipti 718 zhylga karaj kala turgyndarynyn sany 15 myn adamdy kurady HI gasyrdyn basy mavritandyk Valensiyanyn gүldenudin en zhogargy dengejge koterilu dәuiri zhәne halifattyn kүjreuinen kejin pajda bolgan bas kalasy bolyp sanalady Bes gasyrga zhuyk HI gasyrdyn sonyndagy kyskasha үzilisti koskanda bilik etken mavrlardyn kezeninde suaru kanaldarynyn zhүjesi 1021 kala kabyrgalary kajta salynyp karasa koz tojmajtyn әsem kogamdyk gimarattar osy kүnge dejin arab monshalary saktalgan turgyzyldy al kala Zherorta tenizi saudasynyn iri ortalyktarynyn birine ajnaldy uly ispandyk әskeri basshy Rodrigo Dias de Vivar kobine degen atpen tanymal Valensiya kalasyn mavrlardan azat etip 1099 zhyly ozi kajtys bolganga dejin baskardy Өzi bilik etip otyrgan dәuirde Sid Valensiyany musylmandyk kaladan sol uakytta Ispaniyadagy iri hristiandyk ortalyktardyn birine ajnaldyrdy atap ajtkanda 1096 zhylga karaj Valensiyadagy barlyk musylmandyk meshitter kiratyldy nemese shirkeuge ajnaldyryldy 1099 zhyldan 1102 zhylga dejin Sid Himennin әjeli Valensiyada oz әmirin zhүrgizdi alajda ol sonynda kalany mavrlarga tastap ketuge mәzhbүr boldy Sheginu barysynda hristiandar kalany ortedi 1102 zhyly kalada islam biligi kajta ornady Sonymen katar osy kezen bүkil Ispaniya үshin hristian musylman zhәne yaһudilerdin dini shydamdylyk shartyna sәjkes bejbit omir sүruimen bejnelenedi Tek 1238 zhyly gana kalany birzholata hristiandar bilejdi bul bilik patsha tabysty әri batyl shabuylynan kejin keldi zhәne ol mavrlardy Valensiya territoriyasynan tyskary kuyp shykty Ortagasyrlyk Valensiyanyn kakpasyӘulie Mihaildyn monastyryValensiya shirkeuinin konyraularyEkonomikasyTarihi kala tokyma onerkәsibi men saudanyn ortalygy boldy Қazirgi uakytta Valensiya onirinde koptegen onerkәsiptik kәsiporyndar firmasyn koskanda ornalaskan Sonymen katar bul kala turizmnin de ortalygy bolyp sanalady Halkynyn sanyTirkelgen Valensiya turgyndarynyn sany 1900 2005 Ispaniya Ұlttyk institutynyn mәlimeti bojynshaZhyly 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970Halyk sany 215 687 233 018 247 281 315 816 454 654 503 886 501 777 648 003Zhyly 1981 1991 1996 2001 2002 2003 2004 2005Halyk sany 744 748 752 909 746 683 750 476 764 010 782 846 790 754 797 291 Negizinde kala ispan tilinde sojlejdi birak үkimet nasihattajdy Halkynyn sany arkasynda ajtarlyktaj osude Tamasha gimarattaryҚala tamasha gimarattarga ote baj olar buryngy kala kabyrgasynyn munaralary munda Rimdik әkej kabyldagan tostagan saktalgan әsem konyrauly shirkeu degen atpen tanymal zhibek tokymashylar gildiyasynyn үji Valensiya 1996 zhyldan beri mүshe Shirkeu XIII XV gasyrda meshittin ornyna salyngan Shirkeu zalyndagy tostagannyn tүpnuskasy Valensiya Patsha alany Valensiyanyn kafedraly shirkeuinin bas zalynda gana Rimdik әkejmen kabyldangan tostagannyn tүpnuskasy kojylgan Derekkozder1 Putevoditel Ispaniya Le pti fyute Izd 7 Mәskeu Avangard 2005 ISBN 5 86394 168 5 Syrtky siltemelerMeriya Valensii