Мальдивтер ( ދިވެހިރާއްޖެ, Дивехи Раджже), ресми атауы Мальдив Республикасы ( ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމުހޫރިއްޔާ [divehi raːɟɟeːge ɟumuhuːrijjaː] Дивехи Раджжеге Джумухурийя) — Оңтүстік Азиядағы осы аттас аралдарда орналасқан мемлекет. Жер аумағы — 298 км². Халқы — 545 мың (2020). Ұлттық құрамына үнділер, мен арабтар енеді. Астанасы — Мале. Ресми тіл — () тілі. Негізгі діні — . Конституциясы бойынша мемлекет басшысы — президент. — бір палаталы парламент (меджлис). Ұлттық мейрамы — Тәуелсіздік күні — 26 шілде. Ақша бірлігі — .
Мальдив Республикасы ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމުހޫރިއްޔާ Dhivehi Raajjeyge Jumuhooriyyaa | |||||
| |||||
Әнұран: (тыңдау ) | |||||
Тарихы | |||||
---|---|---|---|---|---|
Тәуелсіздік күні | 26 шілде 1965 жыл (Ұлыбританиядан) | ||||
Мемлекеттік құрылымы | |||||
Ресми тілі | |||||
Елорда | Мале | ||||
Ірі қаласы | Мале | ||||
Үкімет түрі | Президенттік республика | ||||
Вице-президенті | |||||
Мемлекеттік діні | Ислам | ||||
Географиясы | |||||
Жер аумағы • Барлығы | Әлем бойынша 187-ші орын 298 км² | ||||
Жұрты • Сарап (2018) • Санақ (2014) • Тығыздығы | 392 473 адам (175-ші) 341 356 адам 1 102,5 адам/км² (11-ші) | ||||
Экономикасы | |||||
ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда | ▲ 8,608 млрд. $ (162-ші) ▲ 23,154 $ (69-шы) | ||||
ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда | ▲ 5,749 млрд. $ ▲ 15,463 $ | ||||
АДИ (2017) | 0,717 (жоғары) (101-ші) | ||||
Валютасы | |||||
Қосымша мәліметтер | |||||
Интернет үйшігі | |||||
ISO коды | MV | ||||
ХОК коды | MDV | ||||
Телефон коды | +960 | ||||
Уақыт белдеулері | +5 |
Географиясы
Үнді мұхитында орналасқан Мальдив аралдары құрамында 2 мыңнан астам ойпатты, шағын аралдар — бар. Климаты — , муссондық. Жылдық жауын-шашын мөлшері — 2500 мм, жылдық орташа температура 24 — 30°С.
Тарихы
Мальдив аралдары жөніндегі алғашқы жазба деректер 16 ғ-дан басталады. Арал халқының негізін қалаған Үндістан мен Цейлоннан (Шри Ланка) шыққан ария тайпалары болды. Олар аралдарды 10 ғасырдан бастап мекендеді. Елге 12 ғасырдан бастап ислам діні ене бастады. 12 ғасырдан 20 ғасырдың 2-жартысына дейін (1968) аралдарды Диди әулетінен шыққан мұсылман сұлтандары басқарды. 1558 жылы Мальдив Республикасының жерін португалдар басып алды, бірақ 1573 жылы жергілікті халық оларды ығыстырып шығарды. 17 ғ-дың 2-жартысында Мальдив сұлтандығы Цейлондағы қол астында болды. 1796 жылы Мальдив аралдары Ұлыбританияның ықпалына көшіп, 1887 жылы Британия протекторатына айналды. 1965 жылы 26 шілдеде Мальдив аралдарының толыққанды тәуелсіздігі туралы келісімге қол қойылды. Бұл күн Мальдив Республикасының ұлттық мейрамына айналды. 1968 жылғы 11 қарашадағы референдум нәтижесінде Мальдив Республикасы болып жарияланды.
Экономикасы
Мальдив Республикасының экономикасы балық және теңіз жәндіктерін аулау кәсібіне негізделген. Күріш, көкөніс (бұрыш, пияз, тәтті картоп), ]]нан ағашы]], манго, банан мен цитрус жемістері өсіріледі. Кокос пальмасының өнімдері (әсіресе копра) экспортқа шығарылады. Құс шаруашылығы аздап дамыған. Өнеркәсібі балық аулау кемелерін жасайтын, ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдейтін шағын кәсіпорындардан құралған. Мальдив Республикасында 57 туристік орталық қызмет атқарады (2004). Сырттан тұтыну тауарларын, азық-түлік пен электрондық бұйымдар алады. Сыртқы саудадағы негізгі серіктестері — Үндістан,Шри Ланка, Таиланд пен [[[Сингапур]]. Ұлттық жалпы өнімнің жан басына шаққандағы мөлшері — 3230 АҚШ доллары (1997).
Дереккөздер
- Field Listing: Area. CIA World Factbook. Тексерілді, 27 қаңтар 2016.
- GeoHive – Maldives Population. GeoHive. Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 ақпан 2015.
- Maldives. International Monetary Fund. Тексерілді, 23 сәуір 2018.
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 3 28 36 s e 72 50 12 sh b 3 47667 s e 72 83667 sh b 3 47667 72 83667 G O Ya Maldivter ދ ވ ހ ރ އ ޖ Divehi Radzhzhe resmi atauy Maldiv Respublikasy ދ ވ ހ ރ އ ޖ ގ ޖ މ ހ ރ އ ޔ divehi raːɟɟeːge ɟumuhuːrijjaː Divehi Radzhzhege Dzhumuhurijya Ontүstik Aziyadagy osy attas araldarda ornalaskan memleket Zher aumagy 298 km Halky 545 myn 2020 Ұlttyk kuramyna үndiler men arabtar enedi Astanasy Male Resmi til tili Negizgi dini Konstituciyasy bojynsha memleket basshysy prezident bir palataly parlament medzhlis Ұlttyk mejramy Tәuelsizdik kүni 26 shilde Aksha birligi Maldiv Respublikasy ދ ވ ހ ރ އ ޖ ގ ޖ މ ހ ރ އ ޔ Dhivehi Raajjeyge JumuhooriyyaaӘnuran tyndau akp TarihyTәuelsizdik kүni 26 shilde 1965 zhyl Ұlybritaniyadan Memlekettik kurylymyResmi tiliElorda MaleIri kalasy MaleҮkimet tүri Prezidenttik respublikaVice prezidentiMemlekettik dini IslamGeografiyasyZher aumagy Barlygy Әlem bojynsha 187 shi oryn 298 km Zhurty Sarap 2018 Sanak 2014 Tygyzdygy 392 473 adam 175 shi 341 356 adam 1 102 5 adam km 11 shi EkonomikasyZhIӨ AҚT Қorytyndy 2019 Zhan basyna shakkanda 8 608 mlrd 162 shi 23 154 69 shy ZhIӨ nominal Қorytyndy 2019 Zhan basyna shakkanda 5 749 mlrd 15 463 ADI 2017 0 717 zhogary 101 shi ValyutasyҚosymsha mәlimetterInternet үjshigiISO kody MVHOK kody MDVTelefon kody 960Uakyt beldeuleri 5GeografiyasyҮndi muhitynda ornalaskan Maldiv araldary kuramynda 2 mynnan astam ojpatty shagyn araldar bar Klimaty mussondyk Zhyldyk zhauyn shashyn molsheri 2500 mm zhyldyk ortasha temperatura 24 30 S TarihyMaldiv araldary zhonindegi algashky zhazba derekter 16 g dan bastalady Aral halkynyn negizin kalagan Үndistan men Cejlonnan Shri Lanka shykkan ariya tajpalary boldy Olar araldardy 10 gasyrdan bastap mekendedi Elge 12 gasyrdan bastap islam dini ene bastady 12 gasyrdan 20 gasyrdyn 2 zhartysyna dejin 1968 araldardy Didi әuletinen shykkan musylman sultandary baskardy 1558 zhyly Maldiv Respublikasynyn zherin portugaldar basyp aldy birak 1573 zhyly zhergilikti halyk olardy ygystyryp shygardy 17 g dyn 2 zhartysynda Maldiv sultandygy Cejlondagy kol astynda boldy 1796 zhyly Maldiv araldary Ұlybritaniyanyn ykpalyna koship 1887 zhyly Britaniya protektoratyna ajnaldy 1965 zhyly 26 shildede Maldiv araldarynyn tolykkandy tәuelsizdigi turaly kelisimge kol kojyldy Bul kүn Maldiv Respublikasynyn ulttyk mejramyna ajnaldy 1968 zhylgy 11 karashadagy referendum nәtizhesinde Maldiv Respublikasy bolyp zhariyalandy EkonomikasyKokos Maldiv Respublikasynyn ekonomikasy balyk zhәne teniz zhәndikterin aulau kәsibine negizdelgen Kүrish kokonis burysh piyaz tәtti kartop nan agashy mango banan men citrus zhemisteri osiriledi Kokos palmasynyn onimderi әsirese kopra eksportka shygarylady Қus sharuashylygy azdap damygan Өnerkәsibi balyk aulau kemelerin zhasajtyn auyl sharuashylygy onimderin kajta ondejtin shagyn kәsiporyndardan kuralgan Maldiv Respublikasynda 57 turistik ortalyk kyzmet atkarady 2004 Syrttan tutynu tauarlaryn azyk tүlik pen elektrondyk bujymdar alady Syrtky saudadagy negizgi seriktesteri Үndistan Shri Lanka Tailand pen Singapur Ұlttyk zhalpy onimnin zhan basyna shakkandagy molsheri 3230 AҚSh dollary 1997 DerekkozderField Listing Area CIA World Factbook Tekserildi 27 kantar 2016 GeoHive Maldives Population GeoHive Basty derekkozinen muragattalgan 25 akpan 2015 Maldives International Monetary Fund Tekserildi 23 sәuir 2018 Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VI tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet