Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Доссор — Атырау облысының Мақат ауданындағы кент, темір жол стансасы, Доссор кенттік әкімдігінің орталығы. Аудан орталығы — Мақат кентінен батысқа қарай 28 км жерде, Каспий маңы ойпатының шығыс жағындағы шөлдік белдемде, Дос атты сордың шетінде орналасқан.
| Кент | |
| Доссор | |
 | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Статусы | Кенттік әкімдік орталығы |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Кенттік әкімдігі | |
| Әкімі | Аслан Елеусінұлы Қосмағамбетов |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары | 47°31′38″ с. е. 52°58′52″ ш. б. / 47.52722° с. е. 52.98111° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°31′38″ с. е. 52°58′52″ ш. б. / 47.52722° с. е. 52.98111° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | 1911 |
| Кент статусы | 1934 |
| Климаты | қатаң континенталды |
| Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | ▲13 806 адам (2021) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды | 06 |
| Басқалары | |
| Әкімдіктің мекенжайы | Доссор кенті, Сүлейменова көшесі, №100 |
Доссор шекарасы | |
Халқы
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 8392 | ▲9511 | ▼8256 | ▲8806 | ▼8600 | ▲9283 | ▲11470 | ▲13806 |
Тарихы
Іргесі 1911 жылы Жайық — Жем өңірінде ашылған тұңғыш мұнай кенін игеру негізінде қаланған. Доссорда 1911 жылы тұрғын үйлер көптеп салына бастады. “Орал — Каспий” қоғамы қазіргі кенттің солтүстігіне, “Ағайынды Нобельдер” қоғамы солтүстік-батысына, “Қосалқы кәсіпорындар жолдастығы” оңтүстігіне, “Ембі — Каспий” қоғамы шығыс бетке құрылыс жұмыстарын жүргізді. Осы құрылыстардың шет жақтарында қазақ жұмысшыларының жертөлесі мен жеркепелері көбейе бастады; олар кейін “Қазақ ауылы” деген атқа ие болды. Кенттегі көзге түсер ғимараттардың барлығы осы арада шығарылған кірпіштен салынды. Доссордың ұлғаюына 1926 жылы салынған Гурьев (қазіргі Атырау) Доссор тар табанды және 1940 жылы тұрғызылған Гурьев — Қандыағаш кең табанды темір жолдарының салынуы игі ықпал жасады.
Доссор мұнайын иеленген фирмалар
Доссор мұнайын иеленіп, пайдаға бату мақсатымен 1910 жылдан бастап, Петербургте төмендегідей фирмалар мен акционерлік қоғамдар құрылды:
- 1.Жайық-Каспий мұнай қоғамы (УКНО), 1910 ж. Құрылтайшылары отставкадағы гвардия штабс-капитаны Николай Николаевич Леман, Ұлыбритания азаматы Эдуард Юм-Шведер және текті құрметті азамат Отто Адольфович Лист. Негізгі капиталы 3,5 млн.сом.
- 2.«Ембі» мұнай және сауда акционерлік қоғамы, 1912 ж. Құрылтайшылары толық стат кеңесшісі Эмануил Людвигович Нобель, стат кеңесшісі Тарас Васильевич Белозерский және текті құрметті азамат Иван Иванович Стахеев. Негізгі капиталы 6 млн.сом.
- 3.«Ембі-Каспий» мұнай кәсіпшілігі акционерлік қоғамы, 1913 жыл. Құрылтайшылары толық стат кеңесшісі Алексей Иванович Путилов және текті құрметті азамат Иван Иванович Стахеев. Негізгі капиталы 30 млн.сом.
- 4.«Колхида» мұнай кәсіпшілік және сауда қоғамы, 1913 жыл. Құрылтайшылары толық стат кеңесшісі Алексей Иванович Путилов және коммерциялық кеңесшісі Найденов Алексей Никифорович.
- 5.Ағайынды Нобельдердің мұнай өндіру серіктестігі, 1912 жыл. Құрылтайшылары Людовиг Эмануилевич Нобель — Петербургте, Роберт Эмануилевич Нобель — Бакуде, Альфред Эмануилевич Нобель - Парижде, гвардия полковнигі Петр Александрович Бильдер Линг. Негізгі капиталы 30 млн.сом.
- 6.«Ембі ауданы қосалқы шаруашылық кәсіпорындары», 1915 жыл. Құрылтайшылары Владимир Константинович Истомин, отставкадағы подполковник Александр Николаевич Леман. Негізгі капиталы 200 мың сом.
- 7.Жауапкершілігі шектелген «Батыс Орал» мұнай қоғамы. Орал казак әскерінің қарамағындағы жерлерде мұнай өндіру мақсатымен 1913 жылы Англияда құрылған. Негізгі капиталы 500 мың фунт стерлинг.
- 8.Орал-Мәскеу мұнай және сауда акционерлік қоғамы, 1915 жыл. Мәскеуде құрылған. Құрылтайшылары текті құрметті азамат Сергей Николаевич Абрикосов, отставкадағы бірінші рангалы капитан Андрей Александрович Янович. Негізгі капиталы 3 млн.сом. (ҚР Орталық мемлекеттік мұрағаты)
Кәсіпорындары
Мұнда “Ембімұнай” бірлестігіндегі мұнай өндіретін ірі орталықтардың бірі “Доссормұнай” мұнай өндіру кәсіпшілігі, оның басқармасы, автомобиль жөндеу зауыты, Атырау мұнай барлау экспедициясының механикалық шеберханасы, “Ембімұнай” бірлестігінің құрылыс-монтаж басқармасы, жол-құрылыс және тұрмыс қажетін өтейтін кәсіпорындар т.б. бар. Тұрғындары басқа елді мекендермен сор арасындағы өткелге салынған автомобиль және темір жолдары арқылы байланысады.
Әлеуметтік және мәдени нысандары
Мектептер
- А.Құнанбаев атындағы орта мектеп — 1950 жылы 280 орындық жеті жылдық мектепке арналып салынды.
- О.Сарғұнанов атындағы орта мектеп — алғашқы ғимараты 1964 жылы салынған. 2017 жылы қаңтар айында жаңа 300 орындық ғимараты пайдалануға берілді.
- Б.Қанатбаев атындағы орта мектеп — 1928 жылдары Қазақстандағы сауатсыздықты жоюдың екінші сатысында Доссорда қазақ мектебі ашылған, кейін ол А.С.Макаренко атындағы жетіжылдық мектепке айналған. 1935 жылдары В.Г.Белинский атындағы орыс мектебі ашылған. Кейін 1958 жылдары екі қатарлы 480 орындық жаңа мектеп үйі салынып, осы екі мектеп бірігіп аралас жаңа мектеп пайда болған, оған В.Г.Белинский аты сақталған. Мектептің жаңа, соңғы үлгідегі 1200 орындық типтік ғимараты 2004 жылы 11 қарашада іске қосылды. 2006 жылы 31 мамырда Қазақстан Республикасы Үкіметінің № 480 қаулысымен В.Белинский атындағы орта мектебі — Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген мұғалімі Бержан Қанатбаев атындағы орта мектеп деп аталды.
- С.Шарипов атындағы Доссор мектеп интернаты — 1959 ж.ашылған. Типтік жобамен 280 балалық жатақхана мен 150 орындық асхана 1963 жылы пайдалануға берілген. 380 шәкіртке арналған оқу үйі 1973 жылы типтік жобамен салынған.
- Р.Ғабдиев атындағы балалар өнер мектебі — 1962 жылы құрылды. Ұйымдастырушысы және алғашқы директоры Рысбай Ғабдиев.
Колледж
- Мұнай және газ технологиялық колледжі — Доссордағы Мақат мұнай және газ технологиялық колледжінің негізі РУ - 19 (ремесленное училище) болып қаланған. 2012 жылы Мақат мұнай және газ технологиялық колледжі болып қайта құрылды.
Мектепке дейінгі балалар мекемелері
- «Қарлығаш» бөбекжай-балабақшасы — 1995 жылы ашылып, іске қосылды. Балабақшада 5 топта 150 бүлдіршін тәрбиеленуде. Балабақша ғимаратының көлемі 1337,4 шаршы метр
- «Ботақан» бөбекжай-балабақшасы
- «Сандуғаш» бөбекжай-балабақшасы
Денсаулық сақтау
- Мақат өкпе ауруларға қарсы ауруханасы
Мәдениет
- Доссор мәдениет үйі
- Тарихи өлкетану музейі — Облыстық тарихи-өлкетану мұражайының мұнай өнеркәсібі секторы ретінде құрылып, 1992 жылы аудандық мұражайға айналдырылған.
Діни ұйымдар қызметі
- «Доссор» мұсылмандар мешіті — Доссор кентінде 1992 жылы салынған. 2000 жылы күрделі жөндеуден өткізіліп, құрылысы өзгертілді. Ғибадатхана үш үлкен залдан: екі ерлер залы, бір әйелдер залынан тұрады. Жалпы ауданы 495 шаршы метр. Пайдалы алаңы 255,6 шаршы метр. Қабырғасының биіктігі 4, сыртқы есігінің биіктігі 2 метр, көк түсті жылтыр әйнек іспеттес материалмен көмкерілген және дулыға сияқты келіп, айналасы ақ түсті өрнекпен безендірілген. 4 метрлік төрт мұнарасы бар.
- «Сатан - Шәмек» мешіті
Кент суреттері
| Орталық көшелердің бірі | Кент орталығындағы сор | Кент көшелері | Атырау қаласы бағытынан кіре беріс жол |
|---|---|---|---|
 |  |  |  |
Кент көшелері
- Ақмұқан Нұрсейітов көшесі
- Әмірбай Оразов көшесі
- Әмірхан Мантаев көшесі
- Бауыржан Момышұлы көшесі
- Бержан Қанатбаев көшесі
- Бисенғали Дәулетбаев көшесі
- Боран Аймағамбетов көшесі
- Ғабдыхалық Сағытжанов көшесі
- Ғалия Сүлейменова көшесі
- Ғарифолла Құрманғалиев көшесі
- Жетпіс Ботабайұлы көшесі
- Жұмағали Мұхтанов көшесі
- Қадим Жандауов көшесі
- Қадірбай Керіков көшесі
- Қайырғали Жылқышиев көшесі
- Қуаныш Құдабаев көшесі
- Құбай Сейітов көшесі
- Құрманғазы көшесі
- Махамбет көшесі
- Мұстафа Шоқай көшесі
- Нұр Құсайынов көшесі
- Ораз Сарғұнанов көшесі
- Оспан Шәрімов көшесі
- Рамазан Төлешқалиев көшесі
- Рзағали Қитаров көшесі
- Сабытай Телемгенов көшесі
- Салахадден Биғалиев көшесі
- Тәжібай Текеев көшесі
- Хансұлтан Аухатов көшесі
- Хәкім Исаков көшесі
- Шәли Еркешов көшесі
- Шөкен Исанов көшесі
Дереккөздер
- 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- Мақат ауданы: Шежіре.-Алматы: "Исламнұр" баспасы 2004. ISBN 9965-9628-0-4
- Қазақ энциклопедиясы
- Берекелі білім ошағы
- http://kanatbaev.rka.kz/kz/mektep-turaly.html Мұрағатталған 25 қазанның 2021 жылы. Бержан Қанатбаев атындағы орта мектеп
- https://mtkig.kz/kz/kolledzh-tarikhy.html(қолжетпейтін сілтеме) Колледж тарихы
- http://karygash.makat-bb.kz/kz/biz-turaly.html Мұрағатталған 25 қазанның 2021 жылы. ПАСПОРТ ГККП ясли-детский сад «Карлыгаш»
- https://www.muftyat.kz/kk/mosque/3170/ «Доссор» мұсылмандар мешіті
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Dossor Atyrau oblysynyn Makat audanyndagy kent temir zhol stansasy Dossor kenttik әkimdiginin ortalygy Audan ortalygy Makat kentinen batyska karaj 28 km zherde Kaspij many ojpatynyn shygys zhagyndagy sholdik beldemde Dos atty sordyn shetinde ornalaskan KentDossorӘkimshiligiEl Қazakstan ҚazakstanStatusyKenttik әkimdik ortalygyOblysyAtyrauAudanyMakatKenttik әkimdigiDossorӘkimiAslan Eleusinuly ҚosmagambetovTarihy men geografiyasyKoordinattary47 31 38 s e 52 58 52 sh b 47 52722 s e 52 98111 sh b 47 52722 52 98111 G O Ya Koordinattar 47 31 38 s e 52 58 52 sh b 47 52722 s e 52 98111 sh b 47 52722 52 98111 G O Ya Қurylgan uakyty1911Kent statusy1934Klimatykatan kontinentaldyUakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny 13 806 adam 2021 Sandyk identifikatorlaryAvtomobil kody06BaskalaryӘkimdiktin mekenzhajyDossor kenti Sүlejmenova koshesi 100Dossor Dossor kartadaDossorDossor shekarasyHalky1939 1959 1970 1979 1989 1999 2009 20218392 9511 8256 8806 8600 9283 11470 13806TarihyIrgesi 1911 zhyly Zhajyk Zhem onirinde ashylgan tungysh munaj kenin igeru negizinde kalangan Dossorda 1911 zhyly turgyn үjler koptep salyna bastady Oral Kaspij kogamy kazirgi kenttin soltүstigine Agajyndy Nobelder kogamy soltүstik batysyna Қosalky kәsiporyndar zholdastygy ontүstigine Embi Kaspij kogamy shygys betke kurylys zhumystaryn zhүrgizdi Osy kurylystardyn shet zhaktarynda kazak zhumysshylarynyn zhertolesi men zherkepeleri kobeje bastady olar kejin Қazak auyly degen atka ie boldy Kenttegi kozge tүser gimarattardyn barlygy osy arada shygarylgan kirpishten salyndy Dossordyn ulgayuyna 1926 zhyly salyngan Gurev kazirgi Atyrau Dossor tar tabandy zhәne 1940 zhyly turgyzylgan Gurev Қandyagash ken tabandy temir zholdarynyn salynuy igi ykpal zhasady Dossor munajyn ielengen firmalar Dossor munajyn ielenip pajdaga batu maksatymen 1910 zhyldan bastap Peterburgte tomendegidej firmalar men akcionerlik kogamdar kuryldy 1 Zhajyk Kaspij munaj kogamy UKNO 1910 zh Қuryltajshylary otstavkadagy gvardiya shtabs kapitany Nikolaj Nikolaevich Leman Ұlybritaniya azamaty Eduard Yum Shveder zhәne tekti kurmetti azamat Otto Adolfovich List Negizgi kapitaly 3 5 mln som 2 Embi munaj zhәne sauda akcionerlik kogamy 1912 zh Қuryltajshylary tolyk stat kenesshisi Emanuil Lyudvigovich Nobel stat kenesshisi Taras Vasilevich Belozerskij zhәne tekti kurmetti azamat Ivan Ivanovich Staheev Negizgi kapitaly 6 mln som 3 Embi Kaspij munaj kәsipshiligi akcionerlik kogamy 1913 zhyl Қuryltajshylary tolyk stat kenesshisi Aleksej Ivanovich Putilov zhәne tekti kurmetti azamat Ivan Ivanovich Staheev Negizgi kapitaly 30 mln som 4 Kolhida munaj kәsipshilik zhәne sauda kogamy 1913 zhyl Қuryltajshylary tolyk stat kenesshisi Aleksej Ivanovich Putilov zhәne kommerciyalyk kenesshisi Najdenov Aleksej Nikiforovich 5 Agajyndy Nobelderdin munaj ondiru seriktestigi 1912 zhyl Қuryltajshylary Lyudovig Emanuilevich Nobel Peterburgte Robert Emanuilevich Nobel Bakude Alfred Emanuilevich Nobel Parizhde gvardiya polkovnigi Petr Aleksandrovich Bilder Ling Negizgi kapitaly 30 mln som 6 Embi audany kosalky sharuashylyk kәsiporyndary 1915 zhyl Қuryltajshylary Vladimir Konstantinovich Istomin otstavkadagy podpolkovnik Aleksandr Nikolaevich Leman Negizgi kapitaly 200 myn som 7 Zhauapkershiligi shektelgen Batys Oral munaj kogamy Oral kazak әskerinin karamagyndagy zherlerde munaj ondiru maksatymen 1913 zhyly Angliyada kurylgan Negizgi kapitaly 500 myn funt sterling 8 Oral Mәskeu munaj zhәne sauda akcionerlik kogamy 1915 zhyl Mәskeude kurylgan Қuryltajshylary tekti kurmetti azamat Sergej Nikolaevich Abrikosov otstavkadagy birinshi rangaly kapitan Andrej Aleksandrovich Yanovich Negizgi kapitaly 3 mln som ҚR Ortalyk memlekettik muragaty KәsiporyndaryMunda Embimunaj birlestigindegi munaj ondiretin iri ortalyktardyn biri Dossormunaj munaj ondiru kәsipshiligi onyn baskarmasy avtomobil zhondeu zauyty Atyrau munaj barlau ekspediciyasynyn mehanikalyk sheberhanasy Embimunaj birlestiginin kurylys montazh baskarmasy zhol kurylys zhәne turmys kazhetin otejtin kәsiporyndar t b bar Turgyndary baska eldi mekendermen sor arasyndagy otkelge salyngan avtomobil zhәne temir zholdary arkyly bajlanysady Әleumettik zhәne mәdeni nysandaryMektepter A Қunanbaev atyndagy orta mektep 1950 zhyly 280 oryndyk zheti zhyldyk mektepke arnalyp salyndy O Sargunanov atyndagy orta mektep algashky gimaraty 1964 zhyly salyngan 2017 zhyly kantar ajynda zhana 300 oryndyk gimaraty pajdalanuga berildi B Қanatbaev atyndagy orta mektep 1928 zhyldary Қazakstandagy sauatsyzdykty zhoyudyn ekinshi satysynda Dossorda kazak mektebi ashylgan kejin ol A S Makarenko atyndagy zhetizhyldyk mektepke ajnalgan 1935 zhyldary V G Belinskij atyndagy orys mektebi ashylgan Kejin 1958 zhyldary eki katarly 480 oryndyk zhana mektep үji salynyp osy eki mektep birigip aralas zhana mektep pajda bolgan ogan V G Belinskij aty saktalgan Mekteptin zhana songy үlgidegi 1200 oryndyk tiptik gimaraty 2004 zhyly 11 karashada iske kosyldy 2006 zhyly 31 mamyrda Қazakstan Respublikasy Үkimetinin 480 kaulysymen V Belinskij atyndagy orta mektebi Қazakstan Respublikasynyn enbek sinirgen mugalimi Berzhan Қanatbaev atyndagy orta mektep dep ataldy S Sharipov atyndagy Dossor mektep internaty 1959 zh ashylgan Tiptik zhobamen 280 balalyk zhatakhana men 150 oryndyk ashana 1963 zhyly pajdalanuga berilgen 380 shәkirtke arnalgan oku үji 1973 zhyly tiptik zhobamen salyngan R Ғabdiev atyndagy balalar oner mektebi 1962 zhyly kuryldy Ұjymdastyrushysy zhәne algashky direktory Rysbaj Ғabdiev Kolledzh Munaj zhәne gaz tehnologiyalyk kolledzhi Dossordagy Makat munaj zhәne gaz tehnologiyalyk kolledzhinin negizi RU 19 remeslennoe uchilishe bolyp kalangan 2012 zhyly Makat munaj zhәne gaz tehnologiyalyk kolledzhi bolyp kajta kuryldy Munaj zhәne gaz tehnologiyalyk kolledzhiMektepke dejingi balalar mekemeleri Қarlygash bobekzhaj balabakshasy 1995 zhyly ashylyp iske kosyldy Balabakshada 5 topta 150 bүldirshin tәrbielenude Balabaksha gimaratynyn kolemi 1337 4 sharshy metr Botakan bobekzhaj balabakshasy Sandugash bobekzhaj balabakshasyDensaulyk saktau Makat okpe aurularga karsy auruhanasyMәdeniet Dossor mәdeniet үji Tarihi olketanu muzeji Oblystyk tarihi olketanu murazhajynyn munaj onerkәsibi sektory retinde kurylyp 1992 zhyly audandyk murazhajga ajnaldyrylgan Dini ujymdar kyzmeti Dossor musylmandar meshiti Dossor kentinde 1992 zhyly salyngan 2000 zhyly kүrdeli zhondeuden otkizilip kurylysy ozgertildi Ғibadathana үsh үlken zaldan eki erler zaly bir әjelder zalynan turady Zhalpy audany 495 sharshy metr Pajdaly alany 255 6 sharshy metr Қabyrgasynyn biiktigi 4 syrtky esiginin biiktigi 2 metr kok tүsti zhyltyr әjnek ispettes materialmen komkerilgen zhәne dulyga siyakty kelip ajnalasy ak tүsti ornekpen bezendirilgen 4 metrlik tort munarasy bar Satan Shәmek meshitiKent suretteriOrtalyk koshelerdin biri Kent ortalygyndagy sor Kent kosheleri Atyrau kalasy bagytynan kire beris zholKent kosheleriAkmukan Nursejitov koshesi Әmirbaj Orazov koshesi Әmirhan Mantaev koshesi Bauyrzhan Momyshuly koshesi Berzhan Қanatbaev koshesi Bisengali Dәuletbaev koshesi Boran Ajmagambetov koshesi Ғabdyhalyk Sagytzhanov koshesi Ғaliya Sүlejmenova koshesi Ғarifolla Қurmangaliev koshesi Zhetpis Botabajuly koshesi Zhumagali Muhtanov koshesi Қadim Zhandauov koshesi Қadirbaj Kerikov koshesi Қajyrgali Zhylkyshiev koshesi Қuanysh Қudabaev koshesi Қubaj Sejitov koshesi Қurmangazy koshesi Mahambet koshesi Mustafa Shokaj koshesi Nur Қusajynov koshesi Oraz Sargunanov koshesi Ospan Shәrimov koshesi Ramazan Toleshkaliev koshesi Rzagali Қitarov koshesi Sabytaj Telemgenov koshesi Salahadden Bigaliev koshesi Tәzhibaj Tekeev koshesi Hansultan Auhatov koshesi Hәkim Isakov koshesi Shәli Erkeshov koshesi Shoken Isanov koshesiDerekkozder2021 zhylgy ulttyk halyk sanagynyn korytyndylary Makat audany Shezhire Almaty Islamnur baspasy 2004 ISBN 9965 9628 0 4 Қazak enciklopediyasy Berekeli bilim oshagy http kanatbaev rka kz kz mektep turaly html Muragattalgan 25 kazannyn 2021 zhyly Berzhan Қanatbaev atyndagy orta mektep https mtkig kz kz kolledzh tarikhy html kolzhetpejtin silteme Kolledzh tarihy http karygash makat bb kz kz biz turaly html Muragattalgan 25 kazannyn 2021 zhyly PASPORT GKKP yasli detskij sad Karlygash https www muftyat kz kk mosque 3170 Dossor musylmandar meshiti