Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Браззавиль (фр. Brazzaville; сөзбе-сөз "Браззаның қаласы") — Конго Республикасының астанасы және оның мәдениет пен қаржы орталығы. Конго Республикасының ең үлкен қаласы Конго өзенінің оң жағалауында орналасқан. Оған қарама-қарсы орналасқан Киншасамен бірге үлкен агломерацияны құрайды. Осы агломерацияда 12 миллионға жуық адам тұрады.
| Қала | |
| Браззавиль | |
| фр. Brazzaville | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Статусы | Астана |
| Мэр | Кристиан Роже Окемба |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары | 4°16′00″ о. е. 15°17′00″ ш. б. / 4.26667° о. е. 15.28333° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 4°16′00″ о. е. 15°17′00″ ш. б. / 4.26667° о. е. 15.28333° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | 1880 |
| Қала статусы | 1880 |
| Жер аумағы | 100 км² |
| Климаты | экваториалды |
| Уақыт белдеуі | UTC+1 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 1 557 533 адам (2012) |
| Тығыздығы | 14 081,50 адам/км² |
| Этнохороним | браззавильдік, браззавильдіктер |
| Ресми тілі | |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды | +242-1 |
| mairiedebrazzaville.com | |
Браззавиль шекарасы | |
 Ортаққордағы санаты: Браззавиль | |
Атауы
Браззавильдің атауы екі сөзден тұрады: Бразза - Пьер Саворньян де Бразза, қаланың негізін қалаушысы; вилль - француз тілінен аударғанда қала деген мағынаны білдіреді
Тарихы
Браззавильді негізін қалаған француз экспедициясының қолбасшысы Пьер Саворньян де Бразза болатын. Ол 10 қыркүйек 1880 жылы Браззавильді француз күзет бекеті ретінде құрған.
XIX ғасырдың сонында Конго өзенінде сауда орын ретінде қолданылған. Ал XX ғасырдың басында (яғни, 1903 жылдан, 1910 жылға дейін) Француз Конгоның әкімшілік орталығы болып саналған. 1910 жылы Француз Экваториалды Африканың және Орта Конгоның астанасы, ал 1958 жылы автономиялық Конго Республикасының орталығы болып жарияланған.
Ұлы Отан соғысы кезінде қала тұрғындары Шарль де Голль бастаған «Бос Франция» қозғалысына белсене қатысқан.
1960 жылы Конго Республикасы Франциядан тәуелсіздігін алғанда, Браззавиль елдің астанасы болып сайланды. 1991 жылы Браззавильде мемлекеттік ту мен әнұранды бекітіп, жаңа конституция қабылданған.
География
Браззавиль Конго өзенің оң жағалауында орналасқан, ал оған қарама-қарсы орналасқан Киншаса, Конго Демократиялық Республикасының астанасы болып саналады. Бір-біріне қарама-қарсы жатқан екі астаналар бұл әлемде тек Браззавиль мен Киншаса ғана.
Қаладан солтүстік-шығысқа қарай Баму аралы орналасқан
Климат
Браззавиль климаты субэкваториалды, ылғалды және құрғақ мезгілдерімен. Жылдың орташа ауа температурасы – 25,3 °С. Жылдың жауын-шашын мөлшері – 1388 мм. Ылғалды мезгіл қазаннан мамырға дейін, ал құрғақ мезгіл маусымнан қыркүйекке дейін жалғасады. Шілде мен тамыз айларында жауын-шашын жаумайды. Жылдың желдің қаттылығы – 2,3 м/с.
Тұрғындар саны
Браззавильде 2012 жылдың басында 1 557 533 адам тұрған. Тұрғындардың көбі африканың әртүрлі халық өкілдері (баконго, батеке, мбоши, санга және т.б.) болып саналады. Еуропалықтар мен американдықтар шаһарда өте аз.
Қаланың ресми тілі – француз тілі, бірақ банту және т.б. тілдер қалада кеңінен таралған.
Тұрғындардың көбі мұсылмандар мен христиандықтар, сондай-ақ жергілікті діңдерді ұстанатын адамдар да аз емес.
Конго Республикасының үштен бір бөлігі осы Браззавиль қаласында тұрады және елдің ауыл шаруашылығында жұмыс істемейтің адамдардың 40%-ы осы шаһарда тұрады.
Тұрғындар саны жылдар бойынша өзгеруі
| Жыл | Тұрғындар саны |
|---|---|
| 1955 жыл | 233 000 адам |
| 1965 жыл | 272 000 адам |
| 1975 жыл | 318 000 адам |
| 1984 жыл | 596 200 адам |
| 1985 жыл | 617 000 адам |
| 1995 жыл | 1 005 000 адам |
| 1996 жыл | 856 410 адам |
| 2001 жыл | 1 018 541 адам |
| 2003 жыл | 1 174 000 адам |
| 2005 жыл | 1 115 773 адам |
| 2006 жыл | 1 217 154 адам |
| 2007 жыл | 1 373 382 адам |
| 2009 жыл | 1 370 612 адам |
| 2010 жыл | 1 408 150 адам |
| 2012 жыл | 1 557 533 адам |
Бауырлас қалалар
| Қала атауы | Мемлекет атауы |
|---|---|
| Вашингтон | Америка Құрама Штаттары |
| Вэйхай | Қытай Халық Республикасы |
| Дакар | Сенегал Республикасы |
| Дрезден | |
| Киншаса | Конго Демократиялық Республикасы |
| Олате | Америка Құрама Штаттары |
| Реймс | Француз Республикасы |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Brazzavil fr Brazzaville sozbe soz Brazzanyn kalasy Kongo Respublikasynyn astanasy zhәne onyn mәdeniet pen karzhy ortalygy Kongo Respublikasynyn en үlken kalasy Kongo ozeninin on zhagalauynda ornalaskan Ogan karama karsy ornalaskan Kinshasamen birge үlken aglomeraciyany kurajdy Osy aglomeraciyada 12 millionga zhuyk adam turady ҚalaBrazzavilfr BrazzavilleӘkimshiligiEl Kongo Respublikasy Kongo RespublikasyStatusyAstanaBrazzavilMerKristian Rozhe OkembaTarihy men geografiyasyKoordinattary4 16 00 o e 15 17 00 sh b 4 26667 o e 15 28333 sh b 4 26667 15 28333 G O Ya Koordinattar 4 16 00 o e 15 17 00 sh b 4 26667 o e 15 28333 sh b 4 26667 15 28333 G O Ya Қurylgan uakyty1880Қala statusy1880Zher aumagy100 km KlimatyekvatorialdyUakyt beldeuiUTC 1TurgyndaryTurgyny1 557 533 adam 2012 Tygyzdygy14 081 50 adam km Etnohoronimbrazzavildik brazzavildikterResmi tilifrancuz tiliSandyk identifikatorlaryTelefon kody 242 1mairiedebrazzaville comBrazzavilBrazzavil shekarasyOrtakkordagy sanaty BrazzavilAtauyBrazzavildin atauy eki sozden turady Brazza Per Savornyan de Brazza kalanyn negizin kalaushysy vill francuz tilinen audarganda kala degen magynany bildirediTarihyBrazzavildi negizin kalagan francuz ekspediciyasynyn kolbasshysy Per Savornyan de Brazza bolatyn Ol 10 kyrkүjek 1880 zhyly Brazzavildi francuz kүzet beketi retinde kurgan XIX gasyrdyn sonynda Kongo ozeninde sauda oryn retinde koldanylgan Al XX gasyrdyn basynda yagni 1903 zhyldan 1910 zhylga dejin Francuz Kongonyn әkimshilik ortalygy bolyp sanalgan 1910 zhyly Francuz Ekvatorialdy Afrikanyn zhәne Orta Kongonyn astanasy al 1958 zhyly avtonomiyalyk Kongo Respublikasynyn ortalygy bolyp zhariyalangan Ұly Otan sogysy kezinde kala turgyndary Sharl de Goll bastagan Bos Franciya kozgalysyna belsene katyskan 1960 zhyly Kongo Respublikasy Franciyadan tәuelsizdigin alganda Brazzavil eldin astanasy bolyp sajlandy 1991 zhyly Brazzavilde memlekettik tu men әnurandy bekitip zhana konstituciya kabyldangan GeografiyaBrazzavil Kongo ozenin on zhagalauynda ornalaskan al ogan karama karsy ornalaskan Kinshasa Kongo Demokratiyalyk Respublikasynyn astanasy bolyp sanalady Bir birine karama karsy zhatkan eki astanalar bul әlemde tek Brazzavil men Kinshasa gana Қaladan soltүstik shygyska karaj Bamu araly ornalaskanKlimatBrazzavil klimaty subekvatorialdy ylgaldy zhәne kurgak mezgilderimen Zhyldyn ortasha aua temperaturasy 25 3 S Zhyldyn zhauyn shashyn molsheri 1388 mm Ylgaldy mezgil kazannan mamyrga dejin al kurgak mezgil mausymnan kyrkүjekke dejin zhalgasady Shilde men tamyz ajlarynda zhauyn shashyn zhaumajdy Zhyldyn zheldin kattylygy 2 3 m s Turgyndar sanyBrazzavilde 2012 zhyldyn basynda 1 557 533 adam turgan Turgyndardyn kobi afrikanyn әrtүrli halyk okilderi bakongo bateke mboshi sanga zhәne t b bolyp sanalady Europalyktar men amerikandyktar shaһarda ote az Қalanyn resmi tili francuz tili birak bantu zhәne t b tilder kalada keninen taralgan Turgyndardyn kobi musylmandar men hristiandyktar sondaj ak zhergilikti dinderdi ustanatyn adamdar da az emes Kongo Respublikasynyn үshten bir boligi osy Brazzavil kalasynda turady zhәne eldin auyl sharuashylygynda zhumys istemejtin adamdardyn 40 y osy shaһarda turady Turgyndar sany zhyldar bojynsha ozgerui Zhyl Turgyndar sany1955 zhyl 233 000 adam1965 zhyl 272 000 adam1975 zhyl 318 000 adam1984 zhyl 596 200 adam1985 zhyl 617 000 adam1995 zhyl 1 005 000 adam1996 zhyl 856 410 adam2001 zhyl 1 018 541 adam2003 zhyl 1 174 000 adam2005 zhyl 1 115 773 adam2006 zhyl 1 217 154 adam2007 zhyl 1 373 382 adam2009 zhyl 1 370 612 adam2010 zhyl 1 408 150 adam2012 zhyl 1 557 533 adamBauyrlas kalalarҚala atauy Memleket atauyVashington Amerika Қurama ShtattaryVejhaj Қytaj Halyk RespublikasyDakar Senegal RespublikasyDrezdenKinshasa Kongo Demokratiyalyk RespublikasyOlate Amerika Қurama ShtattaryRejms Francuz Respublikasy