Автономия (грекше: autos — өзі, nomos — заң, тәуелсіздік) — мемлекет аумағында жинақы, топтасып өмір сүретін әлеуметтік қауымдастыққа берілетін ішкі өзін-өзі басқару мүмкіншілігі немесе мемлекеттік билікті өзінше жүзеге асыру. Мемлекеттік құрылым құрамында конституциямен бекітілген, салыстырмалы түрде тәуелсіз саяси субъектілердің өзінше қызмет ету құқы.
Мәдени, ұлттық, аумақтық түрлері болады. Әдетте, тілдік, тұрмыстық және экономикалық ерекшеліктері бар аймақтарда жүзеге асырылады. Көп этносты мемлекеттерде автономия ұлт мәселесін шешудің мемлекеттік-құқықтық тәсілі ретінде жиі пайдаланылатын, әрі белгілі аумақ шегінде қалыптасып, дамитын мемлекеттік құрылым. Дербестік деңгейіне қарай ұлттық автономия "ұлттық- аумақтық" және "ұлттық-мәдени" деп ажыратылады. 1920—1936 жылдары Қазақстан саяси-ұлттық құрылым ретінде Ресей Федерациясы құрамынан автономия алды.
Автономия әлемнің бірқатар елдерінде кездеседі. Мысалы, АҚШ-тың федералды штаттары, Испанияда — Каталония, мен Галисия, Канададағы - Квебек штаты, Ресей Федерациясындағы - автономдық республикалар, т. б.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын — Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. — 569 б. ISBN 9965-808-89-9
- Саяси түсіндірме сөздік. — Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Avtonomiya grekshe autos ozi nomos zan tәuelsizdik memleket aumagynda zhinaky toptasyp omir sүretin әleumettik kauymdastykka beriletin ishki ozin ozi baskaru mүmkinshiligi nemese memlekettik bilikti ozinshe zhүzege asyru Memlekettik kurylym kuramynda konstituciyamen bekitilgen salystyrmaly tүrde tәuelsiz sayasi subektilerdin ozinshe kyzmet etu kuky Mәdeni ulttyk aumaktyk tүrleri bolady Әdette tildik turmystyk zhәne ekonomikalyk erekshelikteri bar ajmaktarda zhүzege asyrylady Kop etnosty memleketterde avtonomiya ult mәselesin sheshudin memlekettik kukyktyk tәsili retinde zhii pajdalanylatyn әri belgili aumak sheginde kalyptasyp damityn memlekettik kurylym Derbestik dengejine karaj ulttyk avtonomiya ulttyk aumaktyk zhәne ulttyk mәdeni dep azhyratylady 1920 1936 zhyldary Қazakstan sayasi ulttyk kurylym retinde Resej Federaciyasy kuramynan avtonomiya aldy Avtonomiya әlemnin birkatar elderinde kezdesedi Mysaly AҚSh tyn federaldy shtattary Ispaniyada Kataloniya men Galisiya Kanadadagy Kvebek shtaty Resej Federaciyasyndagy avtonomdyk respublikalar t b DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Әleumettanu zhәne sayasattanu bojynsha Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2006 569 b ISBN 9965 808 89 9 Sayasi tүsindirme sozdik Almaty 2007 ISBN 9965 32 491 3 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet