Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Америка Құрама Штаттарының әдебиеті негізімен ағылшын тілді болып келеді, мигранттардың ұлтына байланысты басқа тілдердегі әдебиет те қалыптасқан, сондай-ақ байырғы халықтардың ауызша айтып жүрген жыр-аңыздарын да бұған жатқызуға болады.
Отарлық кезең
Бастапқыда Америкада ағылшын, франциялық, испан, неміс, тағы басқа ұлттардың әдебиеттері қатар дамып отырған. Мысалы, Пенсильванияда алғашқы кітап неміс тілінде шыққан еді, және дейін бұл барлық америкалық отарлардағы ең үлкен басылым болған деп саналады. Ал үндістер тайпаларының әрқайсысында өзіне тән ауыз әдебиеті дәстүрлері қалыптасқан болатын. Бірақ континенттегі саяси өзгерістермен бірге ағылшын тілі біртіндеп ортақ әдеби тілге айнала бастады. Осы кезеңнің шығармалары көбінесе христиандық діни тақырыпта болады, кейін біртіндеп тарихи және саяси тақырыптармен толығады. Қоныстанушылардың үндістермен қатынастарын және қақтығыстарын суреттейтін шығармалар да пайда бола бастады. , , , , , Коттон Мэзер сияқты есімдер көпке таныла бастады.
Америкалық төңкеріс кезеңі
Тәуелсіздік үшін соғыспен (1775–83) байланысты болған бұл кезең Бенджамин Франклин, Александр Гамильтон, Томас Пейн, Томас Джефферсон сияқты саясаткерлердің әлеуметтік еңбектері жариялануымен ерекшеленеді. Франклиннің автобиографиясы мен альманахы (Poor Richard's Almanac) америкалық ұлттық сананың қалыптасуына әсер етсе, Пейннің Common Sense пен The American Crisis памфлеттері сол заманның саяси талқылауларына бағыт берген. соғыс жайындағы поэмалары да жалпы ұлттық пікірталасқа едәуір әсер етті.
Тәуелсіздік алғаннан кейін
1789 жылы алғашқы америкалық роман болып есептелетін The Power of Sympathy (Симпатия күші) атты кітабы шығады. Махаббат жолындағы жасалатын қателіктерді баяндайтын бұл кітап эпистолярлық жанрда жазылған еді.
1797 жылы The Coquette: Or, the History of Eliza Wharton атты сентименталды романы шығады. Мұнда адал мен бұзық екі жігіттің біреуін таңдай алмаған келіншектің соңында жаңа туылған сәбимен жалғыз қалғаны баяндалады.
1798 жылы Wieland романы, ал келесі жылы Ormond, Edgar Huntly, Arthur Mervyn атты готикалық шығармалары шығады.
Шытырман оқиғалы жанрда Modern Chivalry (1792-1815) және Female Quixotism (1801) атты шығармалары шығады.
XIX ғасыр
1809 жылы Америка әдебиетінің классигі Вашингтон Ирвинг өзінің A History of New-York from the Beginning of the World to the End of the Dutch Dynasty (Дүниенің пайда болуынан бастап голландиялық династияның соңына дейінгі Нью-Йорк тарихы) атты тұңғыш романын жазады.
Ағылшын-америка соғысынан (1812-15) кейін әдебиетте және жалпы өнерде Ескі дүниенің дәстүрлерінен арылу үрдісі кең өріс алды. Ирвингтің 34 әңгімеден тұратын Нобайлар кітабы шықты. Уильям Каллен Брайант Жаңа дүниенің табиғатын тамсандыра суреттейтін өлеңдерін жазады. Джеймс Фенимор Купер өзінің атақты бастайды.
Жазушы әрі сыншы Логан, жанұяның тарихы (1822), Жетпіс алты (1823), Рэндольф (1823), Джонатан ағай (1825), Рэйчел Дайер (1828, Салем мыстандары туралы алғашқы роман) кітаптарын жазады. Ол Ирвинг пен Куперді ағылшын жазушыларына еліктегені үшін сынап, америкалық автор «жетістікке жету үшін ешкімге ұқсамауы керек» деген пікірді білдірген.
Детектив пен жанрларын ойлап тапқандардың бірі болып саналатын Эдгар Аллан По 1832 жылы өзінің новеллаларын жаза бастайды. Қызыл өлімнің бетпердесі, Ашер үйінің құлауы, Қара мысық, Морг көшесіндегі кісі өлімі, Алтын қоңыз сияқты әңгімелерінде ол жан түршігерлік, мистикалық немесе психологиялық әдістерді шебер пайдаланады.
1836 жылы бұрын министр қызметін атқарған Табиғат атты шығармасын жазып, әдебиетте бағытын ашты. Бұл бағыттың көрнекті өкілі және Эмерсонның досы Генри Дэвид Торо 1854 жылы Уолден, немесе тоғайдағы өмір атты мемуарларын бастырып шығарады.
1837 және 1842 жылдары Натаниел Хосорн өзінің Қайта айтылған әңгімелер екітомдығын шығарады. Ал 1850 жылы оның атты классикалық романы басылады, онда қоғамнан қуылған зинақор әйелдің драмасы суреттеледі. Хосорнның шығармашылығы Герман Мелвиллге үлкен әсер етті, және ол өзінің атақты романын (1851) досының кемеңгерлігіне арнап жазғанын ескертті. По, Хосорн және Мелвиллді бағытының өкілдері ретінде қарастыруға болады.
Аболиционизмге қатысты саяси теке-тірестер The Liberator газетін шығаруға, ал Гарриет Бичер-Стоуды әлемге кеңінен танылған Том ағайдың лашығы романын (1852) жазуға шабыттандырды. Осы уақытта бұрын құл болған адамдардың да шығармалары жариялана бастады: афроамерикалық арабша жазылған автобиографиясы (1831), Құл қыздың өміріндегі оқиғалар кітабы (1861).
Үндістердің де автобиографиялық пен көркем шығармалары пайда бола бастайды. 1829 жылы пекот тайпасынан шыққан өз өмірі жайындағы Орман баласы кітабын жариялайды. Ал 1854 жылы чероки тайпасының өкілі Хоакин Муриетаның өмірі мен басынан кешкендері атты шығарманы бастырады, бұл Американың байырғы халықтары әдебиетіндегі алғашқы роман болып есептеледі.
Ақындардың ішінен Уолт Уитмен мен Эмили Дикинсон оқырман қауымның ерекше назарын аудара алды, сондай-ақ Генри Уодсворт Лонгфелло мен өз өлеңдерімен танылды.
Америкадағы азамат соғысы жайындағы аса әсерлі шығарманы 1895 жылы жас журналист Стивен Крейн жазды. Оның романы алғашқыда Қатардағы жауынгер Флеминг/Оның қилы-қилы шайқастары деген атаумен The Philadelphia Press газетінің бірнеше санында жарияланды, кейін жеке кітап болып басылды.
XIX ғасыр әдебиетінің енді бір жарқын жұлдызы Марк Твен (шын аты — Сэмюэл Лэнгхорн Клеменс) болды. Ол Америкадағы сыншыл реализмнің пайда болуына әсер етті, 1876 жылы жазылған Том Сойердің басынан кешкендері және 1884 жылдың Гекльберри Финнің басынан кешкендері романдары әлемдік классикаға айналды. Сонымен қатар ол фантастикалық жанрдың дамуына да зор үлес қосты, бұның бір тамаша мысалы Патша Артурдың сарайындағы Коннектикуттан шыққан янки романы (1889) бола алады.
XX ғасырдың басы
XX ғасырдың басындағы АҚШ әдебиетінде Джек Лондонның Темір өкше, Мартин Иден, Қар қызы романдары; Теодор Драйзердің , , шығармалары; Эптон Синклердің , романдары; О. Генридің (шын аты — Уильям Сидни Портер) тамаша әңгімелері елеулі құбылыс болды.
1920-шы жылдар әдебиет әлеміне үлкен өзгерістерді әкелді. Жазушылардың көбі Бірінші дүниежүзілік соғысына қатысып, не одан зардап шегіп, өз тәжірибелерін шығармаларында пайдаланды.Эрнест Хемингуэйдің , Қош бол, майдан!, , Уильям Фолкнердің романдарынан халықтың соғысқа қарсы көңіл-күйі айқын көрінеді. Осы кезеңнің жас жазушыларын әдебиеттанушы әрі қаламгер «жоғалған ұрпақ» деп атап кеткен.
«Жоғалған ұрпақтың» тағы бір өкілі Фрэнсис Скотт Фицджеральд Ұлы Гэтсби мен романдарында өмірден алтын жауын күткен, бірақ үміттері үзілген жас буынның рухы қандай жағдайға келетінін өте әсерлі етіп суреттейді. Синклер Льюис те Басты көше, Бэббит, Эроусмит сияқты романдарында Америкадағы өмірді сыни көзқараспен көрсете білді. 1930 жылы ол Нобель сыйлығын иеленген алғашқы америкалық жазушы дәрежесіне жетті.
1930-шы жылдардың басындағы Ұлы тоқырау салдарын суреттеген Джон Стейнбек өзінің Қаһар (Ыза шоғы) романында Оклахоманың бір кедей жанұясының жоқшылықтан қашып, батысқа ауыр сапар жасағанын баяндайды. сол кездегі қоғамды жатырқану мен торығу сезімдері билегенін романында ашып көрсетеді.
II дүниежүзілік соғыстан кейін
Американың Екінші дүниежүзілік соғысына қатысуын бейнелейтін шығармалардың ішінен , , Курт Воннегуттың романдары көпке мәлім болды.
Канададан АҚШ-қа көшкен Сол Беллоу өзінің Хендерсон, жаңбыр қожайыны, Оги Марчтың басынан кешкендері, Герцог романдарында америкалық қалалардың бейбіт өмірін және тұрғындардың жаңа тұрмысын көрсетеді. Өз шығармашылығы үшін ол Пулитцер сыйлығын, Нобель сыйлығын және National Medal of Arts медалін иеленді.
1950-1960-шы жылдары әдебиетте (немесе «қалжыраған ұрпақ») ағымы басым бола бастады. Олар нонконформизм мен экзистенциализмге негізделіп, шығармашылықтың жаңа пішіндерін және тақырыптарын ашуға тырысты.
1951 жылы Джером Дэвид Сэлинджер романында 16 жасар Холденнің күрделеніп бара жатқан өмірде өз орнын табу жолындағы ізденістерін суреттейді. 1957 жылы Джек Керуак өз өмірінің негізінде романын жазады, онда екі достың мәшинемен елді аралағаны және олардың рухани ізденістері баяндалады.
1960 жылы Харпер Лидің расалық теңсіздікке арналған романының шығуы қоғамдағы елеулі оқиғалардың бірі болды. Расалық тақырыпты афроамерикалық автор та жоғары көтереді. Ол өз шығармашылығын Том ағайдың балалары атты әңгімелер жинағынан бастап, кейін Америка баласы мен Ұзақ ұйқы романдарын жазады.
1960 жылы Rabbit, Run романында америкалық жаңа орта тап өкілінің келбетін суреттейді. 1971, 1981, 1990 жылдары шыққан сиквел-романдарда бұл хикая жаңа тақырыптармен толығады, соңғы екі романның әрқайсысы Пулитцер сыйлығымен марапатталды.
1975 жылы постмодернизмнің алғашқы өкілдерінің бірі сатираға толы J R романын шығарады. Бұл үшін ол National Book Award for Fiction сыйлығын алады. 1994 жылы шыққан A Frolic of His Own романы да осы сыйлыққа ие болады.
1977 жылы Тони Моррисон Соломон әні романын жазады, мұнда ол мультимәдени ортадағы жас адамның есею кезеңін бейнелейді. Ал 1987 жылы Билавд романында ол Азамат соғысы кезеңіндегі афроамерикалық әйелдің өмірін мистикалық тұрғыдан көрсетіп жазады.
1985 жылы Кормак Маккарти атты вестерн романында сыйақы үшін үндістерді қырған топтың адами келбеттен ада болып баруын бейнелейді. 1992-1998 жылдары оның енетін кітаптары басылып, оқырмандар мен сыншылардың көңілінен шықты және бірнеше әдеби сыйлыққа ие болды.
1997 жылы Underworld романында Қырғи қабақ соғысы кезіндегі Американың тұрмыстық суреттері ұсынылады, сондай-ақ Қазақстандағы ядролық қалдықтарды сақтау нысандары сөз етіледі. Жазушының бұдан басқа White Noise (1985), Mao II (1991), Falling Man (2007) деген танымал романдары бар.
Нобель сыйлығын алған америкалық авторлар
- 1930: Синклер Льюис (жазушы)
- 1936: Юджин О’Нил (драматург)
- 1938: Перл Бак (жазушы, биограф)
- 1948: Т.С. Элиот (ақын, драматург)
- 1949: Уильям Фолкнер (жазушы)
- 1954: Эрнест Хемингуэй (жазушы)
- 1962: Джон Стейнбек (жазушы)
- 1976: Сол Беллоу (жазушы)
- 1978: Исаак Башевис-Зингер (идишше жазған жазушы)
- 1987: Иосиф Бродский (ағылшынша және орысша жазған ақын)
- 1993: Тони Моррисон (жазушы)
- 2016: Боб Дилан (әндердің авторы)
- 2020: Луиза Глюк (ақын)
Дереккөздер
- Baym, Nina, ed. The Norton Anthology of American Literature. New York: W.W. Norton & Company, 2007.
- Campbell, Donna M. The Early American Novel: Introductory Notes. Literary Movements, 2008.
- Neal, John (1828). Rachel Dyer: A North American Story. Portland, Maine: Shirley and Hyde. pp. xii, xviii.
- Hazel Hutchison, The War That Used Up Words: American Writers and the First World War (Yale University Press, 2015)
Тағы қараңыз
| Портал «АҚШ» |
- Америка әдебиеті — «Мұхтар Әуезов энциклопедиясындағы» мақала
- Пулитцер сыйлығы — АҚШ-тағы әйгілі журналистік және әдеби сыйлық
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Amerika Қurama Shtattarynyn әdebieti negizimen agylshyn tildi bolyp keledi migranttardyn ultyna bajlanysty baska tilderdegi әdebiet te kalyptaskan sondaj ak bajyrgy halyktardyn auyzsha ajtyp zhүrgen zhyr anyzdaryn da bugan zhatkyzuga bolady Kongress kitaphanasynyn negizgi oku zalyOtarlyk kezenBastapkyda Amerikada agylshyn franciyalyk ispan nemis tagy baska ulttardyn әdebietteri katar damyp otyrgan Mysaly Pensilvaniyada algashky kitap nemis tilinde shykkan edi zhәne dejin bul barlyk amerikalyk otarlardagy en үlken basylym bolgan dep sanalady Al үndister tajpalarynyn әrkajsysynda ozine tәn auyz әdebieti dәstүrleri kalyptaskan bolatyn Birak kontinenttegi sayasi ozgeristermen birge agylshyn tili birtindep ortak әdebi tilge ajnala bastady Osy kezennin shygarmalary kobinese hristiandyk dini takyrypta bolady kejin birtindep tarihi zhәne sayasi takyryptarmen tolygady Қonystanushylardyn үndistermen katynastaryn zhәne kaktygystaryn surettejtin shygarmalar da pajda bola bastady Kotton Mezer siyakty esimder kopke tanyla bastady Franklinnin avtobiografiyasyAmerikalyk tonkeris kezeniTәuelsizdik үshin sogyspen 1775 83 bajlanysty bolgan bul kezen Bendzhamin Franklin Aleksandr Gamilton Tomas Pejn Tomas Dzhefferson siyakty sayasatkerlerdin әleumettik enbekteri zhariyalanuymen erekshelenedi Franklinnin avtobiografiyasy men almanahy Poor Richard s Almanac amerikalyk ulttyk sananyn kalyptasuyna әser etse Pejnnin Common Sense pen The American Crisis pamfletteri sol zamannyn sayasi talkylaularyna bagyt bergen sogys zhajyndagy poemalary da zhalpy ulttyk pikirtalaska edәuir әser etti Tәuelsizdik algannan kejin1789 zhyly algashky amerikalyk roman bolyp esepteletin The Power of Sympathy Simpatiya kүshi atty kitaby shygady Mahabbat zholyndagy zhasalatyn katelikterdi bayandajtyn bul kitap epistolyarlyk zhanrda zhazylgan edi 1797 zhyly The Coquette Or the History of Eliza Wharton atty sentimentaldy romany shygady Munda adal men buzyk eki zhigittin bireuin tandaj almagan kelinshektin sonynda zhana tuylgan sәbimen zhalgyz kalgany bayandalady 1798 zhyly Wieland romany al kelesi zhyly Ormond Edgar Huntly Arthur Mervyn atty gotikalyk shygarmalary shygady Shytyrman okigaly zhanrda Modern Chivalry 1792 1815 zhәne Female Quixotism 1801 atty shygarmalary shygady XIX gasyrSannisajdtagy Vashington Irving zhәne onyn әdebietshi dostary 1864 1809 zhyly Amerika әdebietinin klassigi Vashington Irving ozinin A History of New York from the Beginning of the World to the End of the Dutch Dynasty Dүnienin pajda boluynan bastap gollandiyalyk dinastiyanyn sonyna dejingi Nyu Jork tarihy atty tungysh romanyn zhazady Agylshyn amerika sogysynan 1812 15 kejin әdebiette zhәne zhalpy onerde Eski dүnienin dәstүrlerinen arylu үrdisi ken oris aldy Irvingtin 34 әngimeden turatyn Nobajlar kitaby shykty Uilyam Kallen Brajant Zhana dүnienin tabigatyn tamsandyra surettejtin olenderin zhazady Dzhejms Fenimor Kuper ozinin atakty bastajdy Zhazushy әri synshy Logan zhanuyanyn tarihy 1822 Zhetpis alty 1823 Rendolf 1823 Dzhonatan agaj 1825 Rejchel Dajer 1828 Salem mystandary turaly algashky roman kitaptaryn zhazady Ol Irving pen Kuperdi agylshyn zhazushylaryna eliktegeni үshin synap amerikalyk avtor zhetistikke zhetu үshin eshkimge uksamauy kerek degen pikirdi bildirgen Edgar Allan PoMark Tven 1907 Detektiv pen zhanrlaryn ojlap tapkandardyn biri bolyp sanalatyn Edgar Allan Po 1832 zhyly ozinin novellalaryn zhaza bastajdy Қyzyl olimnin betperdesi Asher үjinin kulauy Қara mysyk Morg koshesindegi kisi olimi Altyn konyz siyakty әngimelerinde ol zhan tүrshigerlik mistikalyk nemese psihologiyalyk әdisterdi sheber pajdalanady 1836 zhyly buryn ministr kyzmetin atkargan Tabigat atty shygarmasyn zhazyp әdebiette bagytyn ashty Bul bagyttyn kornekti okili zhәne Emersonnyn dosy Genri Devid Toro 1854 zhyly Uolden nemese togajdagy omir atty memuarlaryn bastyryp shygarady 1837 zhәne 1842 zhyldary Nataniel Hosorn ozinin Қajta ajtylgan әngimeler ekitomdygyn shygarady Al 1850 zhyly onyn atty klassikalyk romany basylady onda kogamnan kuylgan zinakor әjeldin dramasy suretteledi Hosornnyn shygarmashylygy German Melvillge үlken әser etti zhәne ol ozinin atakty romanyn 1851 dosynyn kemengerligine arnap zhazganyn eskertti Po Hosorn zhәne Melvilldi bagytynyn okilderi retinde karastyruga bolady Abolicionizmge katysty sayasi teke tirester The Liberator gazetin shygaruga al Garriet Bicher Stoudy әlemge keninen tanylgan Tom agajdyn lashygy romanyn 1852 zhazuga shabyttandyrdy Osy uakytta buryn kul bolgan adamdardyn da shygarmalary zhariyalana bastady afroamerikalyk arabsha zhazylgan avtobiografiyasy 1831 Қul kyzdyn omirindegi okigalar kitaby 1861 Үndisterdin de avtobiografiyalyk pen korkem shygarmalary pajda bola bastajdy 1829 zhyly pekot tajpasynan shykkan oz omiri zhajyndagy Orman balasy kitabyn zhariyalajdy Al 1854 zhyly cheroki tajpasynyn okili Hoakin Murietanyn omiri men basynan keshkenderi atty shygarmany bastyrady bul Amerikanyn bajyrgy halyktary әdebietindegi algashky roman bolyp esepteledi Akyndardyn ishinen Uolt Uitmen men Emili Dikinson okyrman kauymnyn erekshe nazaryn audara aldy sondaj ak Genri Uodsvort Longfello men oz olenderimen tanyldy Amerikadagy azamat sogysy zhajyndagy asa әserli shygarmany 1895 zhyly zhas zhurnalist Stiven Krejn zhazdy Onyn romany algashkyda Қatardagy zhauynger Fleming Onyn kily kily shajkastary degen ataumen The Philadelphia Press gazetinin birneshe sanynda zhariyalandy kejin zheke kitap bolyp basyldy XIX gasyr әdebietinin endi bir zharkyn zhuldyzy Mark Tven shyn aty Semyuel Lenghorn Klemens boldy Ol Amerikadagy synshyl realizmnin pajda boluyna әser etti 1876 zhyly zhazylgan Tom Sojerdin basynan keshkenderi zhәne 1884 zhyldyn Geklberri Finnin basynan keshkenderi romandary әlemdik klassikaga ajnaldy Sonymen katar ol fantastikalyk zhanrdyn damuyna da zor үles kosty bunyn bir tamasha mysaly Patsha Arturdyn sarajyndagy Konnektikuttan shykkan yanki romany 1889 bola alady XX gasyrdyn basyHeminguej 1918 XX gasyrdyn basyndagy AҚSh әdebietinde Dzhek Londonnyn Temir okshe Martin Iden Қar kyzy romandary Teodor Drajzerdin shygarmalary Epton Sinklerdin romandary O Genridin shyn aty Uilyam Sidni Porter tamasha әngimeleri eleuli kubylys boldy 1920 shy zhyldar әdebiet әlemine үlken ozgeristerdi әkeldi Zhazushylardyn kobi Birinshi dүniezhүzilik sogysyna katysyp ne odan zardap shegip oz tәzhiribelerin shygarmalarynda pajdalandy Ernest Heminguejdin Қosh bol majdan Uilyam Folknerdin romandarynan halyktyn sogyska karsy konil kүji ajkyn korinedi Osy kezennin zhas zhazushylaryn әdebiettanushy әri kalamger zhogalgan urpak dep atap ketken Zhogalgan urpaktyn tagy bir okili Frensis Skott Ficdzherald Ұly Getsbi men romandarynda omirden altyn zhauyn kүtken birak үmitteri үzilgen zhas buynnyn ruhy kandaj zhagdajga keletinin ote әserli etip surettejdi Sinkler Lyuis te Basty koshe Bebbit Erousmit siyakty romandarynda Amerikadagy omirdi syni kozkaraspen korsete bildi 1930 zhyly ol Nobel syjlygyn ielengen algashky amerikalyk zhazushy dәrezhesine zhetti 1930 shy zhyldardyn basyndagy Ұly tokyrau saldaryn surettegen Dzhon Stejnbek ozinin Қaһar Yza shogy romanynda Oklahomanyn bir kedej zhanuyasynyn zhokshylyktan kashyp batyska auyr sapar zhasaganyn bayandajdy sol kezdegi kogamdy zhatyrkanu men torygu sezimderi bilegenin romanynda ashyp korsetedi II dүniezhүzilik sogystan kejinHarper LiDzh D Selindzher Time zhurnalynyn muka basynda 1961 Amerikanyn Ekinshi dүniezhүzilik sogysyna katysuyn bejnelejtin shygarmalardyn ishinen Kurt Vonneguttyn romandary kopke mәlim boldy Kanadadan AҚSh ka koshken Sol Bellou ozinin Henderson zhanbyr kozhajyny Ogi Marchtyn basynan keshkenderi Gercog romandarynda amerikalyk kalalardyn bejbit omirin zhәne turgyndardyn zhana turmysyn korsetedi Өz shygarmashylygy үshin ol Pulitcer syjlygyn Nobel syjlygyn zhәne National Medal of Arts medalin ielendi 1950 1960 shy zhyldary әdebiette nemese kalzhyragan urpak agymy basym bola bastady Olar nonkonformizm men ekzistencializmge negizdelip shygarmashylyktyn zhana pishinderin zhәne takyryptaryn ashuga tyrysty 1951 zhyly Dzherom Devid Selindzher romanynda 16 zhasar Holdennin kүrdelenip bara zhatkan omirde oz ornyn tabu zholyndagy izdenisterin surettejdi 1957 zhyly Dzhek Keruak oz omirinin negizinde romanyn zhazady onda eki dostyn mәshinemen eldi aralagany zhәne olardyn ruhani izdenisteri bayandalady 1960 zhyly Harper Lidin rasalyk tensizdikke arnalgan romanynyn shyguy kogamdagy eleuli okigalardyn biri boldy Rasalyk takyrypty afroamerikalyk avtor ta zhogary koteredi Ol oz shygarmashylygyn Tom agajdyn balalary atty әngimeler zhinagynan bastap kejin Amerika balasy men Ұzak ujky romandaryn zhazady 1960 zhyly Rabbit Run romanynda amerikalyk zhana orta tap okilinin kelbetin surettejdi 1971 1981 1990 zhyldary shykkan sikvel romandarda bul hikaya zhana takyryptarmen tolygady songy eki romannyn әrkajsysy Pulitcer syjlygymen marapattaldy 1975 zhyly postmodernizmnin algashky okilderinin biri satiraga toly J R romanyn shygarady Bul үshin ol National Book Award for Fiction syjlygyn alady 1994 zhyly shykkan A Frolic of His Own romany da osy syjlykka ie bolady 1977 zhyly Toni Morrison Solomon әni romanyn zhazady munda ol multimәdeni ortadagy zhas adamnyn eseyu kezenin bejnelejdi Al 1987 zhyly Bilavd romanynda ol Azamat sogysy kezenindegi afroamerikalyk әjeldin omirin mistikalyk turgydan korsetip zhazady 1985 zhyly Kormak Makkarti atty vestern romanynda syjaky үshin үndisterdi kyrgan toptyn adami kelbetten ada bolyp baruyn bejnelejdi 1992 1998 zhyldary onyn enetin kitaptary basylyp okyrmandar men synshylardyn konilinen shykty zhәne birneshe әdebi syjlykka ie boldy 1997 zhyly Underworld romanynda Қyrgi kabak sogysy kezindegi Amerikanyn turmystyk suretteri usynylady sondaj ak Қazakstandagy yadrolyk kaldyktardy saktau nysandary soz etiledi Zhazushynyn budan baska White Noise 1985 Mao II 1991 Falling Man 2007 degen tanymal romandary bar Nobel syjlygyn algan amerikalyk avtorlarTolyk makalasy Әdebiet salasynda Nobel syjlygy laureattarynyn tizimi 1930 Sinkler Lyuis zhazushy 1936 Yudzhin O Nil dramaturg 1938 Perl Bak zhazushy biograf 1948 T S Eliot akyn dramaturg 1949 Uilyam Folkner zhazushy 1954 Ernest Heminguej zhazushy 1962 Dzhon Stejnbek zhazushy 1976 Sol Bellou zhazushy 1978 Isaak Bashevis Zinger idishshe zhazgan zhazushy 1987 Iosif Brodskij agylshynsha zhәne oryssha zhazgan akyn 1993 Toni Morrison zhazushy 2016 Bob Dilan әnderdin avtory 2020 Luiza Glyuk akyn DerekkozderBaym Nina ed The Norton Anthology of American Literature New York W W Norton amp Company 2007 Campbell Donna M The Early American Novel Introductory Notes Literary Movements 2008 Neal John 1828 Rachel Dyer A North American Story Portland Maine Shirley and Hyde pp xii xviii Hazel Hutchison The War That Used Up Words American Writers and the First World War Yale University Press 2015 Tagy karanyzPortal AҚSh Amerika әdebieti Muhtar Әuezov enciklopediyasyndagy makala Pulitcer syjlygy AҚSh tagy әjgili zhurnalistik zhәne әdebi syjlyk