Араб мемлекеттері Лигасы араб جامعة الدول العربية Джамиғату ад Дуали әл Арабийя арабтар мекендеген елдерінің өзара ынтым

Араб мемлекеттері Лигасы (араб.: جامعة الدول العربية‎‎; Джамиғату ад-Дуали әл-Арабийя) – арабтар мекендеген елдерінің өзара ынтымағын нығайтуды, сыртқы саясатын үйлестіруді, тәуелсіздігі мен мүдделерін қорғауды мақсат еткен ұйым. Бас пәтері Мысыр астанасы – Каирда орналасқан.

Басшылары
Араб Лигасы араб.: جامعة الدول العربية‎ Джа̄миаът әд-Дуаль әл-Аърабийя
Байрағы Эмблемасы

Араб Лигасының мүше-мемлекеттері қара жасыл түспен; мүшелігін тоқтатқан мемлекеттер ашық жасыл түспен боялған
Мүшелік:	22 мүше мемлекеті бар: Алжир БАӘ Бахрейн Джибути Ирак Иордания Йемен Катар Коморлар Кувейт Ливан Ливия Мавритания Марокко Мысыр Оман Палестина Сауд Арабиясы Сирия Сомали Судан Тунис
Әкімшілік орталығы:	Каир, Мысыр
Ұйым түрі:	Региондық халықаралық ұйым
Ресми тілі:	араб тілі
Бас Хатшысы	Ахмед Әбол Ғейт
Парламент Спикері	Әли әл-Дақбааши
Кеңес Президенттігі	Судан
Құрылуы
Құрылуы	22 наурыз 1945
http://www.lasportal.org/Pages/Welcome.aspx
Араб мемлекеттері Лигасы Ортаққорда

Тарихы

1945 жылы 22 наурызда әл-Қаһира қаласында құрылған. Лиганың ресми штаб-пәтері Мысыр қаласы Каирдағы Бустан Сарайында болды. Құрамында басында 5 ел (Мысыр, Ирак , Сирия, Ливан, Иордания) болған, кейін Йемен мен Сауд Арабиясы қосылды. Оған тәуелсіздікке қолы жеткен араб мемлекеттері қабылданып, қазір лига 22 елді біріктіріп отыр. Олар (жоғарыда айтылғандардан басқа): Мавритания, Марокко, Алжир, Ливия, Судан, Джибути, Эритрея, Сомали, Оман, Біріккен Араб Әмірліктері, Катар, Бахрейн, Кувейт, Палестина.

Жамағаттың жоғарғы құрымы – Сыртқы істер министрлерінің кеңесі. Кеңес жылына екі рет өтеді. Ұйымның тұрақты органдары – Бас хатшылық, Бас хатшы кеңсесі; арнайы күштерінің (саяси, әскери, заң, қаржы-экономикалық, мәдени, т.б.) штаб-пәтері Мысыр астанасы – әл-Қаһирада орналасқан.

Араб лигасы өз тарихында салыстырмалы түрде төмен деңгейде ынтымақтастыққа қол жеткізді. Майкл Барнетт пен Этел Солингеннің пікірінше, Араб Лигасының дизайны араб көшбасшыларының режимнің сақталуына деген жеке алаңдаушылығын көрсетеді. Араб елдерінің әр басшысы биліктен айырылудан қорыққандығынан, Араб Лигасы ынтымақтастық пен бірлікті жасаудағы нәтижесі нашар.

Құрамы

Мысыр — 22 наурыз 1945 жыл. 26 наурыз 1979 - 23 мамыр 1989 жылдар аралығында Лига құрамынан шеттетілген.
Ирак — 22 наурыз 1945 жыл.
Ливан — 22 наурыз 1945 жыл.
Сауд Арабиясы — 22 наурыз 1945 жыл.
Сирия — 22 наурыз 1945 жыл.
Иордания — 22 наурыз 1945 жыл (1949 жылға дейін — Трансиордания).
Йемен — 5 мамыр 1945 жыл. 1990 жылы Оңтүстік Йеменмен бірікті.
Ливия — 28 наурыз 1953 жыл.
Судан — 19 қаңтар 1956 жыл.
Тунис — 1 қаңтар 1958 жыл.
Марокко — 1 қазан 1958 жыл.
Кувейт — 20 шілде 1961 жыл.
Алжир — 16 тамыз 1962 жыл.
Йемен — 12 желтоқсан 1967 жыл. 1990 жылы Солтүстік Йеменмен бірікті.
Бахрейн — 11 қыркүйек 1971 жыл.
Катар — 11 қыркүйек 1971 жыл.
Оман — 29 қыркүйек 1971 жыл.
БАӘ — 6 желтоқсан 1971 жыл.
Мавритания — 26 қараша 1973 жыл.
Сомали — 14 ақпан 1974 жыл.
Палестина — 9 қыркүйек 1976 жыл.
Джибути — 4 қыркүйек 1977 жыл.
Комор аралдары — 20 қараша 1993 жыл.

Бас хатшылары

Мысыр Абдул Рахман Хассан Аззам (1945—1952);
Мысыр Абдул Халек Хасуна (1952—1972);
Мысыр Махмуд Риад (1972—1979);
Тунис Шедли Клиби (1979—1990);
Ливан Ассад аль-Ассад (1990-1991);
Мысыр Ахмед Исмат Абдель Магид (1991—2001);
Мысыр Амр Муса (2001-2011);
Мысыр Набиль аль-Араби (2011-2016);
Мысыр Ахмед Әбол Ғейт (2016 жылдан бастап).

Саммиттері

#	Датасы	Мемлекет	Қала
1	13–17 қаңтар 1964		Каир
2	5–11 қыркүйек 1964		Александрия
3	13–17 қыркүйек 1965	Марокко	Касабланка
4	29 тамыз 1967	Судан	Хартум
5	21–23 желтоқсан 1969	Марокко	Рабат
6	26–28 қараша 1973	Алжир	Алжир
7	29 қазан 1974	Марокко	Рабат
8	25–26 қазан 1976	Мысыр	Каир
9	2-5 қараша 1978	Ирак	Бағдат
10	20–22 қараша 1979	Тунис	Тунис
11	21–22 қараша 1980	Иордания	Амман
12	6–9 қыркүйек 1982	Марокко	Фес
13	1985	Марокко	Касабланка
14	8 қараша 1987	Иордания	Амман
15	маусым 1988	Алжир	Алжир
16	1989	Марокко	Касабланка
17	1990	Ирак	Бағдат
18	1996	Мысыр	Каир
19	27–28 наурыз 2001	Иордания	Амман
20	27–28 наурыз 2002	Ливан	Бейрут
21	1 наурыз 2003	Мысыр	Шарм-эш-Шейх
22	22–23 мамыр 2004	Тунис	Тунис
23	22–23 наурыз 2005	Алжир	Алжир
24	28–30 наурыз 2006	Судан	Хартум
25	27–28 наурыз 2007	Сауд Арабиясы	Эр-Рияд
26	29–30 наурыз 2008	Сирия	Дамаск
27	28–30 наурыз 2009	Катар	Доһа
28	27–28 наурыз 2010	Ливия ()	Сирт
29	27–29 наурыз 2012	Ирак	Бағдат
30	21–27 наурыз 2013	Катар	Доһа
31	25–26 наурыз 2014	Кувейт	Кувейт
32	28–29 наурыз 2015	Мысыр	Шарм-эш-Шейх
33	20 шілде 2016	Мавритания	Нуакшот
34	23–29 наурыз 2017	Иордания	Амман
35	15 сәуір 2018	Сауд Арабиясы
36	31 наурыз 2019	Тунис	Тунис
37	1 қараша 2022	Алжир	Алжир

Дереккөздер

http://www.history.com/this-day-in-history/arab-league-formed (ағылшынша) Араб лигасының құрылуы. History.com. 2014.
Майкл Барнетт, Этел Солинген (2007), https://www.cambridge.org/core/books/crafting-cooperation/designed-to-fail-or-failure-of-design-the-origins-and-legacy-of-the-arab-league/5D266BBD41931A1E5D9CBE2266DABEBD Crafting Cooperation: Regional International Institutions in Comparative Perspective; Кэмбридж Университетінің прессасы.

[1] ttp://www.history.com/this-day-in-history/arab-league-formed (ағылшынша) Араб лигасының құрылуы. History.com. 2014.

[2] Майкл Барнетт, Этел Солинген (2007), https://www.cambridge.org/core/books/crafting-cooperation/designed-to-fail-or-failure-of-design-the-origins-and-legacy-of-the-arab-league/5D266BBD41931A1E5D9CBE2266DABEBD Crafting Cooperation: Regional International Institutions in Comparative Perspective; Кэмбридж Университетінің прессасы.