Комор аралдары (ком. Komori; араб.: جزر القمر, фр. Les Comores) — Үнді мұхитындағы архипелаг. Аумағы 2,2 мың км². Комор аралдары 4 үлкен және 2 кішкентай аралдан тұрады:
- (Гранд-Комор)
- (Ндзуани)
- (Мохели)
- Майотта (Гранд-Терр, Маоре)
- (Пти-Терр)
Комор аралдары араб.: جزر القمر, фр. Les Comores | |
Сипаттамасы | |
---|---|
Аралдар саны | 33 |
Ірі аралы | |
Жалпы ауданы | 2238 км² |
Ең биік нүктесі | 2361 м |
Тұрғындар | 900 000 адам |
Халық тығыздығы | 402,145 адам/км² |
Орналасуы | |
12°08′24″ о. е. 44°15′00″ ш. б. / 12.14000° о. е. 44.25000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 12°08′24″ о. е. 44°15′00″ ш. б. / 12.14000° о. е. 44.25000° ш. б. (G) (O) (Я) | |
Акватория | Үнді мұхиты |
Елдер | Коморлар Франция |
Комор аралдары Ортаққорда |
Комор аралдары
Ресми атауы: Комор аралдары Федералды Ислам Республикасы
Комор аралдары (арабтың Жәбел әл-Комор – "ай аралдары" деген сөзінен шыққан) – Үнді мұхитының Мозамбик бұғазындағы алты аралда, Мадагаскар аралы мен Африика ның ортасында орналасқан мемлекет.
Астанасы: Мортони қаласы, тұрғындары 40 мың адам (2005).
Әкімшілік бөлінісі: 4 округтен тұрады.
Көлемі: 2171 км2
Мемлекеттік тілі: араб және француз тілдері.
Діні: ислам (сүниттер – 95%), индуизм, католтцизм, протестантизм, дәстүрлі наным-сенімдер.
Халқы
600 мың адам (2001). Этникалық құрамы: коморлықтар (малагасилықтар мен Африка жағалауынан келгендермен араласып, сіңісіп кеткен арабтардың ұрпақтары).
Табиғат жағдайы
Комор аралдары жанартаулардан түзілген, таулы келеді. Елдің ең биік нүктесі – сөнбеген жанартау (2361 м).
Климаты тропиктік ылғалды, ыстық. Жауын-шашын мөлшері шамамен 3000мм-дей.
Жер қойнауында табиғи қазба қорлары жоқтың қасы.
Өсімдіктер дүниесі
Кофе, банан, кокос пальмасы, қант құрағы, қалампыр өседі.
Жануарлар дүниесі
Ливингстон жарқанаты сияқты сирек кездесетін жәндіктер бар.
Тарихы
Ежелгі дәуірде Комо́р аралдарына Азиядан шыққан халықтар келіп, осы жердегі байырғы тұрғындармен араласып, сіңісіп кеткен. V ғ. аралдарға малай-полинезиялық келімсектер қоныстана бастады. VII ғ. жергілікті тұрғындар осында жүзіп келген арабтардан ислам дінін қабылдай бастады. Голланд теңіз капитаны К.Хаутман Комо́р аралдарын 1598 ж. ашты. XIX ғ. Коморды Франция жаулап алды. 1947 ж. Комо́р аралдары Францияның теңіз сырты аумағына айналды. 1961 ж. аралдар өзін-өэі басқару құқығын иемденді. 1975 ж. тәуелсіздігін жариялады. 1976 ж. мемлекеттік төңкеріс болды. 1978 ж. Елбасы Суалихт француз жалдамаларының қолынан қаза тапты. Елде Федереалды Ислам Республикасы құрылды. 1989 ж. мемлекет басшысын француз жалдамалылары тағы өлтіріп, мемлекеттегі билік француз әкімшілігіне өтті. 1990-1992 жж. укіметке қарсы тқңкерістің алдын алды. 1999 ж. мемлекеттік төңкеріс нәткжиесінде барлық мемлекеттік институттар таратылып, уақытша конституция қабылданды. және аралдарына автономия берілді.
Саяси құрлымы
Комор аралдары – БҰҰ-ның, Халықаралық валюта қорының мүшесі.
Мемлекеттік құрлымы – республика.
Мемлекет басшысы – президент. Атқарушы билік Үкіметтің қолында.
Заң шығарушы орган – қоспалаталы парламент – Сенат және Федералды жиналыс.
Саяси партиялары: Демократия және даму жолындағы қозғалыс, Жаңғырту және демократиялық іс-әрекет қозғалысы, Даму үшін ұлттық бірлесу қозғалысы.
Экономикасы
Комор аралдарының экономикасының негізін ауыл шаруашылығы құрайды. Қалампыр, ваниль, кокос пальмасын өсіреді. Ағаш тақтай даярлайлы. Балық ауланады. Мал шаруашылығымен айналысады.
Экспорт: ваниль, қалампыр, иланг-иланг, эссенция, копра, кофе.
Импорт: Мұнай өнімдері, автомобильдер, цемент, болат, көлік құралдары, күріш, халық тұтынатын өнімдер, азық-түлік.
Саудадағы негізгі әріптестері: Франция, АҚШ, Бразилия, Кения, Ботсванв, Оңтүстік Африка Республикасы және т.б.
Ақша бірлігі – комор франкі.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Komor araldary kom Komori arab جزر القمر fr Les Comores Үndi muhityndagy arhipelag Aumagy 2 2 myn km Komor araldary 4 үlken zhәne 2 kishkentaj araldan turady Grand Komor Ndzuani Moheli Majotta Grand Terr Maore Pti Terr Komor araldary arab جزر القمر fr Les ComoresSipattamasyAraldar sany33Iri aralyZhalpy audany2238 km En biik nүktesi2361 mTurgyndar900 000 adamHalyk tygyzdygy402 145 adam km Ornalasuy12 08 24 o e 44 15 00 sh b 12 14000 o e 44 25000 sh b 12 14000 44 25000 G O Ya Koordinattar 12 08 24 o e 44 15 00 sh b 12 14000 o e 44 25000 sh b 12 14000 44 25000 G O Ya T AkvatoriyaҮndi muhityElder Komorlar FranciyaKomor araldaryKomor araldary OrtakkordaKomor araldarynyn kartasyKomor araldaryResmi atauy Komor araldary Federaldy Islam Respublikasy Komor araldary arabtyn Zhәbel әl Komor aj araldary degen sozinen shykkan Үndi muhitynyn Mozambik bugazyndagy alty aralda Madagaskar araly men Afriika nyn ortasynda ornalaskan memleket Astanasy Mortoni kalasy turgyndary 40 myn adam 2005 Әkimshilik bolinisi 4 okrugten turady Kolemi 2171 km2 Memlekettik tili arab zhәne francuz tilderi Dini islam sүnitter 95 induizm katoltcizm protestantizm dәstүrli nanym senimder Halky600 myn adam 2001 Etnikalyk kuramy komorlyktar malagasilyktar men Afrika zhagalauynan kelgendermen aralasyp sinisip ketken arabtardyn urpaktary Tabigat zhagdajyKomor araldary zhanartaulardan tүzilgen tauly keledi Eldin en biik nүktesi sonbegen zhanartau 2361 m Klimaty tropiktik ylgaldy ystyk Zhauyn shashyn molsheri shamamen 3000mm dej Zher kojnauynda tabigi kazba korlary zhoktyn kasy Өsimdikter dүniesi Kofe banan kokos palmasy kant kuragy kalampyr osedi Zhanuarlar dүniesi Livingston zharkanaty siyakty sirek kezdesetin zhәndikter bar TarihyEzhelgi dәuirde Komo r araldaryna Aziyadan shykkan halyktar kelip osy zherdegi bajyrgy turgyndarmen aralasyp sinisip ketken V g araldarga malaj polineziyalyk kelimsekter konystana bastady VII g zhergilikti turgyndar osynda zhүzip kelgen arabtardan islam dinin kabyldaj bastady Golland teniz kapitany K Hautman Komo r araldaryn 1598 zh ashty XIX g Komordy Franciya zhaulap aldy 1947 zh Komo r araldary Franciyanyn teniz syrty aumagyna ajnaldy 1961 zh araldar ozin oei baskaru kukygyn iemdendi 1975 zh tәuelsizdigin zhariyalady 1976 zh memlekettik tonkeris boldy 1978 zh Elbasy Sualiht francuz zhaldamalarynyn kolynan kaza tapty Elde Federealdy Islam Respublikasy kuryldy 1989 zh memleket basshysyn francuz zhaldamalylary tagy oltirip memlekettegi bilik francuz әkimshiligine otti 1990 1992 zhzh ukimetke karsy tknkeristin aldyn aldy 1999 zh memlekettik tonkeris nәtkzhiesinde barlyk memlekettik instituttar taratylyp uakytsha konstituciya kabyldandy zhәne araldaryna avtonomiya berildi Sayasi kurlymyKomor araldary BҰҰ nyn Halykaralyk valyuta korynyn mүshesi Memlekettik kurlymy respublika Memleket basshysy prezident Atkarushy bilik Үkimettin kolynda Zan shygarushy organ kospalataly parlament Senat zhәne Federaldy zhinalys Sayasi partiyalary Demokratiya zhәne damu zholyndagy kozgalys Zhangyrtu zhәne demokratiyalyk is әreket kozgalysy Damu үshin ulttyk birlesu kozgalysy EkonomikasyKomor araldarynyn ekonomikasynyn negizin auyl sharuashylygy kurajdy Қalampyr vanil kokos palmasyn osiredi Agash taktaj dayarlajly Balyk aulanady Mal sharuashylygymen ajnalysady Eksport vanil kalampyr ilang ilang essenciya kopra kofe Import Munaj onimderi avtomobilder cement bolat kolik kuraldary kүrish halyk tutynatyn onimder azyk tүlik Saudadagy negizgi әriptesteri Franciya AҚSh Braziliya Keniya Botsvanv Ontүstik Afrika Respublikasy zhәne t b Aksha birligi komor franki