Азотты қышқыл HNO2 - сұйық ертінді түрінде ғана кездесетін бір негізді, әлсіз қышқыл.
Түсі - ақшыл аспан көк.
Тұздары - нитриттер - улы, күшті электролиттер, түгелдей дерлік суда жақсы ериді. Ең маңыздысы - натрий нитриты, медицинада қолданады.
Молекула құрылымы
Газтәріздес сәтінде азотты қышқылдың молекуласы 2 конфигурацияда болады:
Екінші құрылымы тұрақты болып келеді, себебі цис-HNO2(г) DG°f = −42,59 кДж/моль, ал транс-HNO2(г) DG = −44,65 кДж/моль.
Химиялық қасиеттері
Сулы ертіділерде тепе-теңдік сақталады:
Қыздырғада азот оксиді(ІІ) NO мен азот қышқылы құралады:
Азотты қышқыш - әлсіз, сулы ертіділерді диссоциация жасайды. Сірке қышқылынан күштірек. Тұздардан қүшті қышқылдармен ығыстырылады:
Тотықтырғыш та тотықсыздандырғыш та қасиет көрсете алады. Күшті тотықтырғыштар (КMnO4, К2 Сr2O7, H2O2 т.б.) оны азот қышқылына дейін тотықтырады:
Күшті тотықсыздандырғыштар (KJ, H2S т.б.) азот тотығына дейін тотықсыздандырады:
Азотты қышқыл мен оны тұздарының ертіндісіне KJ және крахмал ертінділері құйса, ертідінің түсі көгереді.
Алынуы
Азотты қышқылды суға азот оксидін(ІІІ) еріткенде алуға болады:
Және азот оқсиді(IV) суға еріткенде алынады:
Дереккөздер
- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Azotty kyshkyl HNO2 sujyk ertindi tүrinde gana kezdesetin bir negizdi әlsiz kyshkyl Tүsi akshyl aspan kok Tuzdary nitritter uly kүshti elektrolitter tүgeldej derlik suda zhaksy eridi En manyzdysy natrij nitrity medicinada koldanady Azotty kyshkylHNO2 Molekula kurylymy Gaztәrizdes sәtinde azotty kyshkyldyn molekulasy 2 konfiguraciyada bolady trans izomer cis izomer Ekinshi kurylymy turakty bolyp keledi sebebi cis HNO2 g DG f 42 59 kDzh mol al trans HNO2 g DG 44 65 kDzh mol Himiyalyk kasietteriSuly ertidilerde tepe tendik saktalady 2HNO2 N2O3 H2O NO NO2 H2O displaystyle mathsf 2HNO 2 rightleftarrows N 2 O 3 H 2 O rightleftarrows NO uparrow NO 2 uparrow H 2 O dd Қyzdyrgada azot oksidi II NO men azot kyshkyly kuralady 3HNO2 HNO3 2NO H2O displaystyle mathsf 3HNO 2 rightleftarrows HNO 3 2NO uparrow H 2 O dd Azotty kyshkysh әlsiz suly ertidilerdi dissociaciya zhasajdy Sirke kyshkylynan kүshtirek Tuzdardan kүshti kyshkyldarmen ygystyrylady H2SO4 2NaNO2 Na2SO4 2HNO2 displaystyle mathsf H 2 SO 4 2NaNO 2 rightarrow Na 2 SO 4 2HNO 2 dd Totyktyrgysh ta totyksyzdandyrgysh ta kasiet korsete alady Kүshti totyktyrgyshtar KMnO4 K2 Sr2O7 H2O2t b ony azot kyshkylyna dejin totyktyrady HNO2 H2O2 HNO3 H2O displaystyle mathsf HNO 2 H 2 O 2 rightarrow HNO 3 H 2 O HNO2 Cl2 H2O HNO3 2HCl displaystyle mathsf HNO 2 Cl 2 H 2 O rightarrow HNO 3 2HCl 5HNO2 2HMnO4 2Mn NO3 2 HNO3 3H2O displaystyle mathsf 5HNO 2 2HMnO 4 rightarrow 2Mn NO 3 2 HNO 3 3H 2 O dd Kүshti totyksyzdandyrgyshtar KJ H2S t b azot totygyna dejin totyksyzdandyrady 2HNO2 2HI 2NO I2 2H2O displaystyle mathsf 2HNO 2 2HI rightarrow 2NO uparrow I 2 2H 2 O dd Azotty kyshkyl men ony tuzdarynyn ertindisine KJ zhәne krahmal ertindileri kujsa ertidinin tүsi kogeredi Alynuy Azotty kyshkyldy suga azot oksidin III eritkende aluga bolady N2O3 H2O 2HNO2 displaystyle mathsf N 2 O 3 H 2 O rightarrow 2HNO 2 dd Zhәne azot oksidi IV suga eritkende alynady 2NO2 H2O HNO3 HNO2 displaystyle mathsf 2NO 2 H 2 O rightarrow HNO 3 HNO 2 dd Derekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998