Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қазақстан Республикасының мемлекеттік орталық музейі — Алматы қаласында орналасқан. Орталық Азиядағы байырғы әрі ең ірі музейлердің бірі.
| Қазақстан Республикасының мемлекеттік орталық музейі | |
|---|---|
 | |
| Құрылған уақыты | 1920 жыл |
| Орналасқан жері |  Қазақстан, Алматы |
| https://csmrk.kz/index.php/kz/ | |
Тарихы
1925 жылы Қазақ өлкелік Орталық мұражайы құрылды. 1929 жылы жаңа астана - Алматы қаласына көшіріліп, Жетісу губерниясында мұражайымен біріктіріліп, республикадағы іргелі мәдени ордаға айналды. 1944 жылдан бастап казіргі атымен аталады. Алматы қаласындағы мұражайдың жаңа ғимараты 1985 жылы салынды. Оның қорында Қазақстанның ежелгі дәуірінен бастап қазіргі күніне дейінгі терең тарихынан сыр шертетін 200 мыңнан астам жәдігерлік бұйымдар жинақталған. Ғалам, дүние жаратылысы туралы мұражайдың палеонтология залына хронологиялық мөлш. 570 млн. жыл бұрын кембрий кезеңінен бастау алып, голоцен деп аталатын бүгінгі уақытқа дейінгі кезеңді қамтитын жәдігерлік бұйымдар қойылған. Олар казіргі Қазақстан жерінде тіршілік еткен жан-жануарлар, өсімдіктер, тасқа айналған сүйек қалдықтарымен таныстырады. Мұражайдың археология қорындағы сирек кездесетін экспонаттар - ежелгі обалар мен көмбелер табылған қола, күміс, алтын бұйымдардың жасалу мәнері ерте дәуірдегі бабаларымыздың эстететикалық талғамын көрсетеді. Мұражайға 1939 жылы Алматы қаласынан 50 км батыста, Іле Алатауы бөктерінде орналасқан Қарғалы қонысынан табылған көмбе бұйымдары қойылған. Бұл "Қарғалы көмбесін" қазғанда б.з.б. 2 ғасыр,- б.з. 1 ғасырнда өмір сүрген абыз әйелдің мүрдесімен бірге көмілген ерекше әсем 370 әшекейлік бұйым шықты. Сондай-ақ, мұражайда 1988 жылы (Алматыдан 250 км шығыста) Кеген аңғарындағы Жалаулы а-нан ежелгі сақтардың байырғы мекенінен табылған жәдігерліктер бар. Мұражайда сақталған Қазақстанда б.з.б. 7-3 ғасырларда өмір сүрген ежелгі көшпелілердің тұрмыс салтындағы ғұрыптық ыдыс-аяқтардың жиынтығы - сақ қазандары ТМД аумағындағы ең бай коллекция болып саналды. Мұражайдың археологиялық қорында 11-15 ғасырлардағы Қазақстанның ежелгі қалаларының материалдық мәдениетінен нақты мәлімет беретін заттар, түркі жауынгерлерінің қару-жарақтары, Ұлы жібек жолы арқылы жеткен шет ел тауарлары мол. Қазақстан жерінен табылған көне түркі (5 - 8 ) руханиятына қатысты тас мүсіндер, балбал тастар, ескерткіштер, т.б. жиынтығы мұражай қорында сақтаулы. Мұнда Қазақстанның әр өңірінен жинақталған халқымыздың материалдық мөдениетінің ескерткіштері, түрлі шаруашылық және тұрмыстық бұйымдары, әшекейлер, ұлттық киім-кешектер, ыдыс-аяқтар, кілем, алаша, сырмақ, тұскиіз секілді этнографиялық мүліктер сақталған. 19 ғасырдың аяғы мен 20 ғасырдың басында қазақ зергерлерінің күмістен жасаған әшекейлік бұйымдары жинақталды. Мұражай қорында тері өндейтін зергерлердің көне төсілінен сыр шертегін шаруашьшық заттар (торсық, кесеқап, мес, жағлан), ат әбзелдері (ер-тұрман, жүген, өмілдірік, құйысқан, қамшылар), әйел және ерлер аяқ киім (етік, мәсі, кебіс) үлгілері бар. Киіз үй — көшпелілердің баспанасы болғандықтан мұражайда киіз үй және оның жабдықтары қойылған. Мұражай қорында Қазақстанның ежелгі тарихы мен елімізде өмір сүретін халықтардың тұрмыс-салтына қатысты суреттер, деректер, қол-жазбалар, шағатай, көне түркі, қазақ, араб, парсы, т.б. тілдердегі сирек кездесетін деректемелік материалдар көп. Құран, хадис, шежіре тәрізді көне жәдігерлер сақталған. 20 ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының көрнекті өкілдеріне қатысты фото-суретті құжаттар бар. Сондай-ақ, Қазақстан қылқалам шеберлерінің туындылары да бар. Мұражай қоры тәуелсіз Қазақстанның саяси және әлеуметтік-экономикалық өміріне қатысты жәдігерлер, ұлттық валюта үлгілері, жаңа марка түрлері, ғарышкерлер мен ғарыштану ғылымына қатысты тың материалдар, соңғы кездегі ұлттық қолөнер туындыларымен толықтырылған.
Басты мақсаттары
- тарихи және мәдени ескерткіштерді кешендік жинау, жүйелеу, сақтау, зерттеу және насихаттау.
- ұлттық мәдени қазынасының жылжымалы бөлігін жинау, сақтау, зерделеу және пайдалану процесін материалдық-техникалық, технологиялық, ұйымдастырушылық, қаржылық, ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету;
Экспонаттары
Мұражайдың қорында 21750-ден астам бірлік бар, оның ішінде
- палеонтология экспонаты — 13090 бірлік,
- археология — 16754 бірлік,
- бағалы металдар — 8857 бірлік,
- киімдер — 3990 бірлік,
- нумизматикалар — 58373 бірлік,
- кілемдік-тұскиіздің бұйымдар — 1500 бірлік,
- бейнелеу өнері және фарфорлар қоры — 9481 бірлік,
- қару-жарақтар мен ат әбзелдері — 1532 бірлік,
- ағаш және терілер қоры — 2227 бірлік,
- қоспа металдар қоы — 4359 бірлік,
- фотоқұжаттық қон — 9740 бірлік.
Тағы қараңыз
- Орталық мемлекеттік мұражайының ғимараты
Сілтемелер
Сыртқы сілтемелер
Қазақстан Республикасының Орталық мемлекеттік мұражайы(қолжетпейтін сілтеме)
Дереккөздер
- Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
- Қазақ энциклопедиясы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қazakstan Respublikasynyn memlekettik ortalyk muzeji Almaty kalasynda ornalaskan Ortalyk Aziyadagy bajyrgy әri en iri muzejlerdin biri Қazakstan Respublikasynyn memlekettik ortalyk muzejiҚurylgan uakyty 1920 zhylOrnalaskan zheri Қazakstan Almatyhttps csmrk kz index php kz Tarihy1925 zhyly Қazak olkelik Ortalyk murazhajy kuryldy 1929 zhyly zhana astana Almaty kalasyna koshirilip Zhetisu guberniyasynda murazhajymen biriktirilip respublikadagy irgeli mәdeni ordaga ajnaldy 1944 zhyldan bastap kazirgi atymen atalady Almaty kalasyndagy murazhajdyn zhana gimaraty 1985 zhyly salyndy Onyn korynda Қazakstannyn ezhelgi dәuirinen bastap kazirgi kүnine dejingi teren tarihynan syr shertetin 200 mynnan astam zhәdigerlik bujymdar zhinaktalgan Ғalam dүnie zharatylysy turaly murazhajdyn paleontologiya zalyna hronologiyalyk molsh 570 mln zhyl buryn kembrij kezeninen bastau alyp golocen dep atalatyn bүgingi uakytka dejingi kezendi kamtityn zhәdigerlik bujymdar kojylgan Olar kazirgi Қazakstan zherinde tirshilik etken zhan zhanuarlar osimdikter taska ajnalgan sүjek kaldyktarymen tanystyrady Murazhajdyn arheologiya koryndagy sirek kezdesetin eksponattar ezhelgi obalar men kombeler tabylgan kola kүmis altyn bujymdardyn zhasalu mәneri erte dәuirdegi babalarymyzdyn estetetikalyk talgamyn korsetedi Murazhajga 1939 zhyly Almaty kalasynan 50 km batysta Ile Alatauy bokterinde ornalaskan Қargaly konysynan tabylgan kombe bujymdary kojylgan Bul Қargaly kombesin kazganda b z b 2 gasyr b z 1 gasyrnda omir sүrgen abyz әjeldin mүrdesimen birge komilgen erekshe әsem 370 әshekejlik bujym shykty Sondaj ak murazhajda 1988 zhyly Almatydan 250 km shygysta Kegen angaryndagy Zhalauly a nan ezhelgi saktardyn bajyrgy mekeninen tabylgan zhәdigerlikter bar Murazhajda saktalgan Қazakstanda b z b 7 3 gasyrlarda omir sүrgen ezhelgi koshpelilerdin turmys saltyndagy guryptyk ydys ayaktardyn zhiyntygy sak kazandary TMD aumagyndagy en baj kollekciya bolyp sanaldy Murazhajdyn arheologiyalyk korynda 11 15 gasyrlardagy Қazakstannyn ezhelgi kalalarynyn materialdyk mәdenietinen nakty mәlimet beretin zattar tүrki zhauyngerlerinin karu zharaktary Ұly zhibek zholy arkyly zhetken shet el tauarlary mol Қazakstan zherinen tabylgan kone tүrki 5 8 ruhaniyatyna katysty tas mүsinder balbal tastar eskertkishter t b zhiyntygy murazhaj korynda saktauly Munda Қazakstannyn әr onirinen zhinaktalgan halkymyzdyn materialdyk modenietinin eskertkishteri tүrli sharuashylyk zhәne turmystyk bujymdary әshekejler ulttyk kiim keshekter ydys ayaktar kilem alasha syrmak tuskiiz sekildi etnografiyalyk mүlikter saktalgan 19 gasyrdyn ayagy men 20 gasyrdyn basynda kazak zergerlerinin kүmisten zhasagan әshekejlik bujymdary zhinaktaldy Murazhaj korynda teri ondejtin zergerlerdin kone tosilinen syr shertegin sharuashshyk zattar torsyk kesekap mes zhaglan at әbzelderi er turman zhүgen omildirik kujyskan kamshylar әjel zhәne erler ayak kiim etik mәsi kebis үlgileri bar Kiiz үj koshpelilerdin baspanasy bolgandyktan murazhajda kiiz үj zhәne onyn zhabdyktary kojylgan Murazhaj korynda Қazakstannyn ezhelgi tarihy men elimizde omir sүretin halyktardyn turmys saltyna katysty suretter derekter kol zhazbalar shagataj kone tүrki kazak arab parsy t b tilderdegi sirek kezdesetin derektemelik materialdar kop Қuran hadis shezhire tәrizdi kone zhәdigerler saktalgan 20 gasyrdyn basyndagy kazak ziyalylarynyn kornekti okilderine katysty foto suretti kuzhattar bar Sondaj ak Қazakstan kylkalam sheberlerinin tuyndylary da bar Murazhaj kory tәuelsiz Қazakstannyn sayasi zhәne әleumettik ekonomikalyk omirine katysty zhәdigerler ulttyk valyuta үlgileri zhana marka tүrleri garyshkerler men garyshtanu gylymyna katysty tyn materialdar songy kezdegi ulttyk koloner tuyndylarymen tolyktyrylgan Basty maksattarytarihi zhәne mәdeni eskertkishterdi keshendik zhinau zhүjeleu saktau zertteu zhәne nasihattau ulttyk mәdeni kazynasynyn zhylzhymaly boligin zhinau saktau zerdeleu zhәne pajdalanu procesin materialdyk tehnikalyk tehnologiyalyk ujymdastyrushylyk karzhylyk gylymi әdistemelik kamtamasyz etu EksponattaryMurazhajdyn korynda 21750 den astam birlik bar onyn ishinde paleontologiya eksponaty 13090 birlik arheologiya 16754 birlik bagaly metaldar 8857 birlik kiimder 3990 birlik numizmatikalar 58373 birlik kilemdik tuskiizdin bujymdar 1500 birlik bejneleu oneri zhәne farforlar kory 9481 birlik karu zharaktar men at әbzelderi 1532 birlik agash zhәne teriler kory 2227 birlik kospa metaldar koy 4359 birlik fotokuzhattyk kon 9740 birlik Tagy karanyzOrtalyk memlekettik murazhajynyn gimaratySiltemelerbejneleu oneri kiim EksponatSyrtky siltemelerҚazakstan Respublikasynyn Ortalyk memlekettik murazhajy kolzhetpejtin silteme DerekkozderҚazak mәdenieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2005 ISBN 9965 26 095 8 Қazak enciklopediyasy