Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Сырмақ (қыр. Шырдак) — киізден жасалып, өрнектелген қазақ төсеніштері. Көбіне үйдің қабырғалары мен еденін сәндеу үшін қолданылатын қолдан жасалған, арнайы тоқу технологиялары бар бұйымдар.
Атауы
«Сырмақ» атауы оны дайындау әдісінен алынған. Қазақта «сыру» деген сөз арасын жиі етіп тігетін тігістің түрі, жиі етіп бастырып тігу дегенді білдіреді.
Тарихы
Алғашқы сырмақ пішінінің қалыптасуына қазақ елінің ежелгі тұрмысында кездесетін қарапайым жағдайлар себеп болған. Мысалы, көнерген киіздерді қабаттап төсеу, одан соң оны қобырай бермеу үшін қабаттап көктеу. Осындай жағдайдан бара-бара қабаттауды белгілі бір пішінге келтіріп, ықшамдап төсеп, көктеуді де бірте-бірте жиі тігістерге ауыстырып, одан әрі сыруға көшкен деп санауға болатын сияқты. Бұдан әрі басылған кесек киіздерден қалаған мөлшерде кесіп алып, оны қабаттап сырып, шағын төсеніштер жасала бастаған.
Киіз үйдің негізгі бөлшектерінің бірі боп табылады.
Тоқу технологиясы
Арнайы басылған киізге басқа түсті киізден, матадан қиып дайындалған ою-өрнекті сырып тігу арқылы жасалады.
Сырып тігудің тәсілдері
Сырмақ сырудың, яғни сырып тігудің негізгі үш тәсілі кеңінен тараған. Олар: қайып сыру, тепшіп сыру, қабып сыру. Бұларды негізінен жіп салып сыру және жіп салмай сыру деп екі түрге топтастырады. Сырмақ бес түрлі бөліктен, яғни екі басы, екі жаны және орта деп аталатын бөліктерден тұрады. Әдетте сырмақ жасауға арналған киізді қойдың күзде қырқыған күзем жүнінен басқан.
Тағы қараңыз
Кітаптар
- Сырмақ өнері. Искусство сырмака — Алматы: Алматыкiтап баспасы, 2007. — 232 б. — ISBN ISBN 9965-24-812-5.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- Сырмак (орыс.). Большая Советская Энциклопедия. Тексерілді, 16 сәуір 2012.
- Күләйхан Төлеубекова Сырмақ. Дала мен қала. www.dmk.kz (2 қазан 2010). Тексерілді, 16 сәуір 2012.
- Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. 5-том. 302-бет. «Азия Арна» баспасы. Алматы, 2014. ISBN 978-601-7299-18-7
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Syrmak kyr Shyrdak kiizden zhasalyp ornektelgen kazak tosenishteri Kobine үjdin kabyrgalary men edenin sәndeu үshin koldanylatyn koldan zhasalgan arnajy toku tehnologiyalary bar bujymdar Syrmak kiizden zhasalyp ornekteletin tosenish Atauy Syr mak atauy ony dajyndau әdisinen alyngan Қazakta syru degen soz arasyn zhii etip tigetin tigistin tүri zhii etip bastyryp tigu degendi bildiredi TarihyAlgashky syrmak pishininin kalyptasuyna kazak elinin ezhelgi tur mysynda kezdesetin karapajym zhagdajlar sebep bolgan Mysaly ko nergen kiizderdi ka battap toseu odan son ony kobyraj bermeu үshin kabattap kokteu Osyndaj zhagdajdan bara bara kabattaudy belgili bir pishinge keltirip yk shamdap tosep kokteudi de birte birte zhii ti gisterge auystyryp odan әri syruga koshken dep sanauga bolatyn siyakty Budan әri basylgan kesek kiizderden kalagan molsherde kesip alyp ony kabattap syryp shagyn tosenishter zhasala bastagan Kiiz үjdin negizgi bolshekterinin biri bop tabylady Toku tehnologiyasyArnajy basylgan kiizge baska tүsti kiizden matadan kiyp dajyndalgan oyu ornekti syryp tigu arkyly zhasalady Syryp tigudin tәsilderi Syrmak syrudyn yagni syryp tigudin negizgi үsh tәsili keninen taragan Olar kajyp syru tepship syru kabyp syru Bulardy negizinen zhip salyp syru zhәne zhip salmaj syru dep eki tүrge toptastyrady Syrmak bes tүrli bolikten yagni eki basy eki zhany zhәne orta dep atalatyn bolikterden turady Әdette syrmak zhasauga arnalgan kiizdi kojdyn kүzde kyrkygan kүzem zhүninen baskan Tagy karanyzTus kiiz Kiiz үj Syrmak kyp astyna KitaptarSyrmak oneri Iskusstvo syrmaka Almaty Almatykitap baspasy 2007 232 b ISBN ISBN 9965 24 812 5 Derekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 Syrmak orys Bolshaya Sovetskaya Enciklopediya Tekserildi 16 sәuir 2012 Kүlәjhan Toleubekova Syrmak Dala men kala www dmk kz 2 kazan 2010 Tekserildi 16 sәuir 2012 Қazaktyn etnografiyalyk kategoriyalar ugymdar men ataularynyn dәstүrli zhүjesi Enciklopediya 5 tom 302 bet Aziya Arna baspasy Almaty 2014 ISBN 978 601 7299 18 7